Тема: Синтаксис,анын изилдөө объектиси

Тема: Синтаксис,анын изилдөө объектиси

1.Синтаксистин изилдөө объектиси

2.Сөз айкашы жана анын бөлүнүштөрү

3.Сөз айкашынын сөздөн жана сүйлөмдөн айырмачылыгы

4.Туруктуу жана эркин сөз айкашы

5.Атоочтук жана этиштик сөз айкашы

Грамматика

Морфология

Синтаксис

Синтаксис

• Синтаксистин изилдөө объектиси – сөз айкашы жана сүйлөм.

• Сөз айкашы менен сүйлөмдүн түрлөрүн,типтерин окутуп үйрөтүүчү илим.
• Грек тилинен алынган,бизче «түзүлүү,тартип» дегенди билдирет.

Сүйлөмдүн синтаксиси

Синтаксис изилдөө объектисине ылайык:

Сөз айкашынын синтаксиси

Сөз айкашы

Сөз айкашы- толук маанилүү,2 же андан ашык сөздөрдүн маанилик жана грамматикалык жактан байланышы

• 2 же андан ашык сөздөн турушу;
• Тутумундагы сөздөрдүн маанилик жана грамматикалык жактан байланышы

Сөз айкашы колдонулуш өзгөчөлүгүнө карай:

Туруктуу сөз айкашы- кепте даяр материал катары колдонулган сөздөр.

Эркин сөз айкашы- тилибиздеги көпчүлүк сөз айкаштары максатка жараша пайда болуп колдонулат.

Сөз айкашынын сөздөн жана сүйлөмдөн айырмачылыгы:

• Татаал сөз-бир суроого жооп берип,бир сүйлөм мүчөсүнүн милдетин аткарат. Сөз айкашы ар кандай суроого жооп берип,ар кандай сүйлөм мүчөсүнүн милдетин аткарат.
• Татаал сөз-бүткөн бир ойду билдирсе,сөз айкашы толук билдире албайт.
• Сөз айкашынын тутумундагы сөздөр багындыруучу жана багыныңкы сөздөр.

Этиштик сөз айкашы

Эркин сөз айкашы багындыруучу сөз кайсыл сөз түркүмүнөн экенине карай:

Атоочтук сөз айкашы

• Зат атоочтук сөз айкашы;
• Сын атоочтук сөз айкашы;
• Сан атоочтук сөз айкашы;
• Ат атоочтук сөз айкашы;
• Тактоочтук сөз айкашы;

Этиштик сөз айкашы

• Даярдаган:Абсатар кызы Бактыгул
• Текшерген: Алибекова Өмүркан

Балтабаевна