Тігін ??рал-жабды?тары.Ине т?рлері.

  П?ні:Е?бекке баулу   1 сынып                           

  Саба?ты? та?ырыбы: Тігін ??рал-жабды?тары.Ине т?рлері.

  Саба?ты? ма?саты:а)Білімділігі:О?ушылар?а с?укеле мен та?ия жасауды ?йрету.

           ?)Т?рбиелігі:М??ияттылы??а,шыдамдылы??а т?рбиелеу.

         б)Дамытушылы?ы:?ол  моторикасын дамыту.

    Саба?ты? ?дісі,т?рі:жа?а саба?,машы?ты?.

  Саба?ты? барысы:

                              1.?йымдастыру б?лімі

  О?ушылармен амандасу,саба? барысына зейіндерін аудару

                                  2.Негізгі б?лімі

Тігін машинасы ая? киім, киім ж?не та?ы бас?а тігін б?йымдарын дайындау?а ?олданылады.

Тігін машинасы ?ол жетегінде, ая? жетегінде ж?не электр жетегіндегі машиналар болып б?лінеді. Заманауи т?рмысты? машинасы негізінен электр то?ыны? к?шімен ж?ргізіледі.

Тігін б?йымдарын дайындау?а арнал?ан жабды?тарды? е? негізгісі – тігін машинасы.

Ал сен ?йде ?ол ж?не ая? жетегіндегі немесе ?азіргі заман?ы ба?дарламамен бас?арылатын машинаны ?олдана аласы? ба ? М?ндай машиналар компьютер к?мегімен к?птеген тігін операцияларын ( кестелеу, ілмек жасау, т?йме ?адау ж?не т. б.) орындай алады.

Е? д?рысы, тіке тігісті орындайтын ?арапайым машинамен тігуді ?йрене бастау керек. Тігін б?йымдарын дайындау к?біне тігін машинасында ж?мыс істеуді игеруге байланысты.

Тігін машинасыны? инесі

Ине – тігін машинасыны? е? ма?ызды ж?мыс органы. Ине конструкциясын Америкада XIX ?асырды? 30 – жылдарында ойлап тап?ан.

Тігін машинасыны? инесіні? ??рылысы:

1 – колба

2 – ?ыс?а ж?нге ?зын сызы?

ойы? сызы?шалары

3 – алмас

4 – к?зі

5 – ?шы

Тігін машинасыны? ??рылысы. К??іл аударса? бірінші б?лшегі – же? деп аталады. Оны? ішінде машинаны? ??йып жасал?ан басты вал б?лшегі орналас?ан.

Же?ні? о? жа?ында ?зара жал?ас?ан бірнеше б?лшектен т?ратын ая?ты беріліс орналас?ан. Б?л – т?йін деп аталады. Машинаны? ?рбір т?йіні ?андай да бір ж?мысты ат?арады. Ая?ты беріліс – б?л машинаны ?оз?алыс?а келтіретін т?йін.

Ая?ты берілісті? педалін ая?пен тербелтеді. Б?л тербеліс шатунны? ж?не ?исы?шипті? к?мегімен айналмалы ?оз?алыс?а ауысады да жібергіш д??гелекке беріледі. Жібергіш д??гелеті? науасына т?йы? белдік кигізілген. Белдік жібергіш д??гелекті.машинаны? басты валына ?ондырыл?ан маховик д??гелекке жал?айды.

?рі ?арай машинаны босж?ріске ?ойып жатты?у орындалады.

Тігін машинасын ж?мыс орнында жары? сол жа?тан т?сіп т?ратындай етіп орналастырады.

Т?рмысты? тігін машинасы ?зіні? ??рылымы, техникалы? м?мкіндігі ж?не сырт?ы к?рінісі бойынша т?рліше болып келеді. Біра? оларды? ??рылысы, 

1-ш?рнек ??рыл?ысы; 2-басу табаны; 3-мата жылжыт?ыш; 4-жіптарт?ыш; 5- жіп ба?ытта?ыш; 6- же??ап; 7- жіп ора?ыш?а арнал?ан ?зек ; 8-жіп ора?ыш; 9- айналма д??гелек; 10-тігіс ?зынды?ын к?рсеткіш; 11- кері ж?ргіш тетігі; 12-тегіс адымын реттегіш т?т?а;13-же??ап тіреуі; 14-т??ыр; 15-жіп ба?ытта?ыш; 16-ысырмалы пластина.

              Ине - ?зын, жі?ішке келген ?ткір ?шты, келесі ?шында тетігі бар ?атты ??ралдан

 (б?рын с?йектен) жасалатын зат. Белгілі бір затты к?йзелту ж?не деформациялау ар?ылы жа?а затты алу ?шін ?олданады. Инені? ?шкір ?шыны? кішкентай аума?ына с?йкес ине бойында?ы к?ш аз?антай аума??а шо?ырланады. Б?л жа?дай матаны? ?аттала?ынан да ?аттылы?ы кем ??ралдан жасалын?ан инені? сынбай матаны тесуге м?мкіндік береді. Сонымен ?атар, осы пішінге ??сайтын заттар да ине деп аталады. Ине ?лшемі н?лге тиесілі ж?здін бір т?рі.

Тігін инелері - олар ?з кезегінде ?ол инесі  ж?не машиналы? болып б?лінеді. ?ол инесіне ?арапайым жіпке арнал?ан ??ла?ы бар инелерді жат?ызу?а болады: кестелік, тігіншілік, етіктік т?йреуіш пен ілгектер. Машиналы? инелер тігін машиналарда ?олданады. Тігін машиналар?а арнал?ан инелер ?лшемі мен пішіні бойынша ?р т?рлі бола алады. Ж?мыс кезінде матаны? ??рылысына ж?не жіпті? т?ріне ?арай инелер алынады. Инені? н?мірі милиметрді? ж?здік б?лігінде жазылады (70, 90, 120)- н?мірді? ?лкендігіне ?арай инені? ?алы?ды?ы с?йкес келеді. Маталы? материалды? минималды т?рде жібін за?ымдайтын арнайы тегіс ?шты инелер, тері, резе?ке ж?не матал емес материалдарды тігетін ?шкір жиекті инелер ж?не то?ыма?а арнал?ан ?шы д??геленіп келген иенелер бар.

                              3.Машы?ты? ж?мыс.Кіріспе. Бас киімдер ?лтты? киімдерді? ереше бір б?лігі болып саналады.Ерлерге ж?не ?йелдерге арнал?ан бас киім?лгілері к?п,?семдеуге ерекше к??іл б?лінген.Олар бас киімді ?асиетті деп сана?ан.Бас киімді айырбастама?ан ж?не ая?пен баспа?ан.

С?укелені ?затыл?ан ?ыздар киген.Ол ?те ерекше с?нмен жасал?ан.?ыздарды? бас киіміні? т?бесіне ?кі ?адалады.

                              4.?ауіпсіздік ережесі:

Инені кез келген жерге тастау?а болмайды.

Матаны  д?рыс ?стау  ж?не ?ию.

1.С?укелені? негізгі б?лігі ?шін ?ызыл т?сті матаны та?дап алу.

2.Осы мата?а с?укелені? ?лгісін сызу,?иып алу.

3.А? т?сті матадан жиегін ?иып алу.

4.Оны біріктіріп тігу

5.С?укелені? негізгі б?лігіні? екі шетін біріктіріп тігу.

6.А? т?сті матадан ?кіге лайы?тап ?ию,оны жі?ішкелеп ?иып, с?укелені? т?бесіне ?адау.

5.?орыты?ды.-Б?гін саба?та біз не істедік?Немен танысты??

6.?йге: Та?ия жасау/?а?аздан/                             7.Мада?тау.Ба?алау