Уэрэзей Афлик и творчествэм теухуа пшыхь

«Езым и дуней и1эжт…»

Уэрэзей Афлик и творчествэм теухуа гукъэк1ыж пшыхь.

Утыкур дахэу гъэщ1эрэщ1ащ,блыным сурэт ин ф1элъщ,абы къыщыгъэлъэгъуащ пшыхыьыр зыхуэгъэпса УэрэзейАфлик.Макъамэкъоуэ.Утыкум сабийхэр,щ1алэгъуалэр,нэхъыжьхэр къохьэ.Макъамэм нэхъ ин зыщищ1к1э,утыкур хуит яхуохъу къафэ щ1алэмрэ хъыджэбзымрэ.Къафэр к1эухым щынэсым,пшыхьыр езыгъэк1уэк1ынухэм псалъэхэмк1э пащэ.

Езыгъ1:Уафэр щымыджэмыпц1эу щ1ылъэр щызэпц1агъащ1эм

Къыщегъэжьауэ къалъыхъуэ защ1эщ дунейм и щэхур…

Ауэ зымащ1эк1и а щэхум и лъащ1эм

Нэплъысыфакъым нобэк1и ц1ыхур.

Къытхуегъэлъагъуэри

Гъащ1эм гъуэгу 1эджэ,

Дызэрыхуейуэдыхегъэдэжыр.

Дыкъищыжынущи а гъэугум гъуджэу,

Лъэбакъуэ къэск1э дыхуосакъыжыр.

Арауэ къыщэк1ынт мы псалъэхэр зытха усак1уэм езыр хуабжьу зыхуэсакъ дуней щ1и1эжри.

Езыгъ2:Фи махуэ ф1ыуэ!

Езыгъ1:Сэлам гуапэфыдох псоми!

Езыгъ2:Икъук1э ди гуапэщ нобэрей ди пшыхьым фыкъызэрык1уар.

Езыгъ1:Т1эунейрэ гуапэщ пшыхьыр зыхуэгъэпса ц1ыхум дытепсэлъыхьыну.

Езыгъ2:Ар-Уэрэзей Афликщ!

Езыгъ1:Пшыхьыр къыдда1ыгъыну нобэ къытхуеблэгъа хьэщ1эхэщ:________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Езыгъ1:Щэ и уасэу-зы!!!Еуэри,Уэрэзейхэ къахэхъуа щ1алэм ф1ащащ Афлик.Хухасащ жыг,хуащ1ащ кхъуейплъыжьк1эрыщ1э.Тхьэм и шыкурк1и,къихъук1ащ абы адыгэл1 зэк1уж,дунейгъэбжьыф1э,ущияк1уэ-зыми,щэ и уасэу!Къулъкъужын жылэжьым къыдэхъуа щ1алэм и джылъым хошэсыхь къэзыухъуреихь дахагъэм и щэху псори.Арагъэнущ абы и усэхэр апхуэдэу телъыджэ щ1эхъури!

Езыгъ2:Къулъкъужын Ипщэ 1947гъэм къуажэм къыщалъхуа Афлик курыт школыр къиуха иужь, 1965 гъэм и дыгъэгъазэм къыщыщIэдзауэ 1966 гъэм и щэкIуэгъуэр къэсыху, унэухуэ комбинатым бетон игъэжу щылэжьащ, 1966 гъэм и щэкIуэгъуэм къыщыщIэдзауэ 1968 гъэм и дыгъэгъазэр къэсыху Совет Армэм къулыкъу щищIащ. Дзэм къыхэкIыжа иужь унэухуэ комбинатым игъэзэжри абы щылэжьащ. Ар КъБКъУ-м и тхыдэ-филологие факультетым щеджащ,къищынэмыщ1ауэ, Горький М. и цIэр зезыхьэ Литературэ институтым щIэтIысхьэри, 1978 гъэм къиухащ.

Езыгъ1:Щалъхуа лъахэм къигъэзэжа иужь «Ленин гъуэгу» газетым и редакцэм зэдзэкIакIуэу, корреспонденту, къудамэм и унафэщIу щылэжьащ. «Iуащхьэмахуэ» журналым художественнэ публицистикэмкIэ и къудамэм и унафэщIу, «Нур» сабий журналым и къудамэм и редактору, «Адыгэ псалъэ» газетым и редактор нэхъыщхьэм и къуэдзэу лэжьащ.Уэрэзей Афлик Урысейм и ТхакIуэхэм я союзымрэ Журналистхэм я союзымрэ хэтащ. Усэхэр тхын щIидзащ школым щыщIэса илъэсхэм.

Езыгъ2: А илъэсхэм щыщ1эдзауэ ар тотхыхь и псэм щыщ ,зыщалъхуа щ1ыналъэм,зыми пимыщ1 Къулъкъужын.Зы усэкъым,усит1къым езым и къуажэм абы хуитхыгъар.Ди гуапэу фыщ1эдгъэдэ1унщ абыхэм ящыщхэм.Утыкум къохьэ ет1уанэ классым и еджак1уэхэр.(Тлупова,Эльгаров,Куважуков,Балкизова,Кетова,Маршенкулова)

Езыгъ1:Уэрэзей Афлик хэкум нэмыщ1 тетхыхьащ къыдалъхуа лъэпкъым и блэкIамрэ и иджырей гъащIэмрэ, и лъэхъэнэгъухэм я псэ -купсэ дуней къулейм, дяпэ итахэм къытхуагъэна хабзэфIхэм, ди тафэ дахэхэмрэ уэс къуршыщхьэхэмрэ. Уэрэзейр зэдзэкIакIуэ Iэзэт. Абы и фIыгъэкIэ урыс, хамэ къэрал литературэхэм я классик куэдыр адыгэбзэ шэрыуэкIэ къыдэпсэлъащ.

Езыгъ2:Уэрэзейм и лирикэ лIыхъужьхэр дэ долъагъу гу къабзэрэ псэ дахэрэ зиIэ цIыхухэу. Абыхэм дагъащIэ дыкъэзыухъуреихь дунейм дыщызыгъэпIейтейхэмрэ дыщызыгъэгуфIэхэмрэ. Езыр щалъхуа къуажэм къегъэщIылIа щIыпIэ псоми я цIэхэр куэд щIауэ щопсэуУэрэзей Афлик и лирикэ усэхэм.Дуней дыкъэзыухъуреихьым и зы 1ыхьэу щыт бзухэм абы и усэбзэр гуэгъу яхуищ1ырт.

Езыгъ1:Арагъэнущ-т1э,абы бзухэм теухуа усэ куэд щ1эджык1ак1уэхэм къыщ1ытхуигъэнар.Бзум жи1э,къигъэ1у дэтхэнэри уэрэду зэхыдох.Ди гуапэу утыкур хуит худощ1 Къуэдзокъуэ Алим.Абы фригъэдэ1уэнщ зы уэрэд.

Алим Кодзоков –песня «Кавказ»

Езыгъ2:Упсэу ,Алим!Икъук1э уэрэд дахащэщ.

Езыгъ1:Зэрыжыс1ащи,Уэрэзейм бзухэм теухуа усэ куэд и1эщ.Уэгум хуиту ит,дахагъэу щ1ылъэм и1э псори зылъагъу бзухэм теухуа усэхэр икъук1э ягу ирихьащ ебгъуанэ классым щ1эсхэу Жылэ Маритэ,Борсэ Регинэ,Т1ымыжь Аминэ сымэ.Девгъэда1уэ-т1э,Уэрэзей Афлик итхауэ абы гук1э зрагъэщ1а усэхэм.Тимижева,Борсова,Жилова(птицы)

Езыгъ2:Бзуубзэ макъ фимы1эми,усэбзэ дахэк1э фыкъыдэпсэлъащи,ф1ыщ1э фхузощ1!

Езыгъ1:Дэтхэнэ зы псэущхьэри и псэм хэлът ди усак1уэм.Псоми тетхыхьыну ,дэтхэнэми гулъытэ яхуищ1ыну игу илът.Игу илъ зэпыту щымыту,тхылъымп1эм ар иритхэрт.Цикл щхьэхуэу къыхэгъэщыпхъэщ Афлик шым теухуауэ итхыгъа усэхэр.Апхуэдэщ,псалъэм папщ1э, «Адыгэш», «Шым и гъуэгу», «Шы тхышэ», «Шыгъажэ» усэхэр.

Езыгъ2:Адыгэшым и дахагъэм,абы зэф1эк1ыу и1эм псори дыщыгъуазэщ.Ауэ усэр дахэ,щ1эщыгъуэ пщ1ын папщ1э,абы макъыбэу зэрылъэлъ псалъэхэр къахуэбгъуэтыпхъэщ.Ар ф1ыуэ къызыгуры1уэ усак1уэт Афлик.

Езыгъ1:Дэри ф1ы дыдэу къыдгуро1уэ дэтхэнэ зы гукъэк1ыж пшыхьыр дахэу зэрыщытыпхъэр.Аращи,дахагъэ фи пащхьэ утыкук1э идолъхьэ.Утукур хуит худощ1 ди уэрэджы1ак1уэ Нэгъуей Астемыр.

Нагоев – пеня «Мама»

Езыгъ2:Псэ зы1ут дэтхэнэми къежьап1э и1эщ:тхьэмпэм-жыг къудамэ,удз гъэгъам-дахагъэ,ц1ыхум-адэ анэ.Уэрэзей Афлик и усэхэм на1уэ дыдэу щыдолъагъу адэ-анэм,нэхъыжьхэм пщ1э зэрахуищ1у щытыгъар.Псэм ехуэбыл1э тхыгъэхэщ ахэр.

Езыгъ 1:Афлик анэшхуэм и закъуэкъым гущэкъу уэрэд къыжезы1ар,ат1э абы и адэми и гущэкъур уэрэдк1э щ1иупск1ащ. Абы и щапхъэщ «Анэшхуэм и гущэкъу уэрэд», «Адэм и гущэкъу уэрэд» усэхэр.Дэтхэнэ зы усэри псэм къохуэбыл1э,гумм дохьэ.Адэ-анэм теухуа псалъэхэр икъук1э къохуэбыл1э.Тхьэшхуэм ди адэ-анэхэр,нэхъыжьхэр куэдрэ тхуигъэпсэу.

Езыгъ2:Зэрыжыт1ащи,псоми щ1эгъэкъуэн я1эщ.Ц1ыхум дежк1э ар-лъагъуныгъэрщ.Мы гурыщ1э дахэм,гурыщ1э 1эф1ым темытхыхьа усак1уэ гъуэтыгъуейщ.Уэрэзей Афлики тетхыхьащ лъагъуныгъэм.Пэжыр жыс1энщи,мыпхуэдэ лъагъуныгъэ дахэм хуэуса куэд срихьэл1акъым.Итх дэтхэнэ зы псалъэри зэк1ужщ,гупсысэ ин зыхэлъщ. Апхуэдэхэщ : «Псэмрэ псэмрэ,Лъагъуныгъэ,Пщэдджыжь къэсыхук1э,Дыгъуэпшыхь сэ слъэгъуати зы пщащэ,Псым хэдзэ,къащти,сигу къэплъар» усэхэр.

Езыгъ1:Лъагъуныгъэ дахэм хуэгъэпса уэрэд иджыпсту дыкъжи1энущ Нэгъуей Анзор. «НЭПЛЪЭГЪУЭ КЪЫЗЭТ»-аращ уэрэдым зэреджэр.

Анзор Нагоев песня «Нэплъэгъуэ къызэти»

Езыгъ2:Ей,мы лъагъуныгъэри!!!Уэрэзей Афлик и зы усэ гурыщ1э къабзэм теухуауэ итхыгъахэм ящыщ сыкъемыджэну схузэф1эмык1ынщ:

«Уи сурэтыр стхат сызэрыхуейуэ»

Къэзгупсысри

Уи 1эпкълъэпкъ пщык1ут1ыр,

Стхат уи нит1ыр,

Щхьэцыгъуэр,

Уи 1ит1ыр.

Псалъэм псалъэр сакъыу пызгъэувэу,

Гук1э с1ыгъыу,

Щ1ым тезмыгъэувэу,

С1этмэ,гъущ1эу,

Къесхьэхыжмэ,щ1ытэу

Стхат сызэрыхуейуэ уи сурэтыр.

Жей къысхуэмык1уэжу зэкъуэхуауэ,

Уи гупсысэ закъуэм ситхьэкъуауэ,

Щымы1эжу уэр ф1эк1 зы ц1ыху

Къысщыхъужу,

Псэм имыщ1эу псэху,

Тхьэ1ухудым къыппэхъун хэмыту

Стхат сызэрыхуейуэ уи сурэтыр.

Къыпхуэлъагъуу уи джийм ежэх псыр,

Стхыри,хэслъхьэжат сурэтым псэ.

Дыгъэ бзий къыщ1ихырт нэ ф1ыц1ит1ым.

Дыгъэ бзий къыхихт 1эпкълъэпкъ пщык1ут1ым.

Си насып къэк1уэнур

Пащхьэм къиту

Стхат сызэрыхуейуэ уи сурэтыр.

Си къарур сухауэ,

Сыжэщ1ауэ,

Зэуи насып псыдзэ къысщ1эуауэ,

Сет1ысэхри сыноплъат сигу загъэу,-

Зы,зыщыщ пхэмылът сигу хуэмызаъэу…

Ауэ,укъызэплъри ауаныщ1у,

Пагэу убгынащ си унэ

Нэщ1ыр…

Уи сурэтыр стхат сызэрыхуейуэ.

Езыгъ1: Было бы странно, если бы Оразаев не писал о родной земле, о судьбе своего народа, тревогах и радостях современников, в целом о мире людей. Во всех сборниках читателя привлекает лирика поэта. Не оставят его равнодушными такие стихи, как «Я эту картину запомнил», «Когда утро плеснёт молодую зарю», «Верю я, что ты ко мне возвратишься», «Поддержи мне стремя, младший брат».

Езыгъ2: Не знаю, видел ли Афлик Оразаев цветные сны, но в яви, в его стихах – широкая палитра красок. Мир поэта, несмотря на, казалось бы, определяющую плоть его поэзии, – это драматизм чувств. Стихотворец ваяет красками радуги.

Приглашаются на сцену Караев Тамерлан и Махова Диана.

Езыгъ1: Выше было сказано,Афлик Оразаев блестяще переводил на кабардинский язык Пушкина, Лермонтова, Гёте, Гейне и других классиков русской и зарубежной поэзии, а также современных балкарских поэтов, в частности, Керима Отарова. Перевёл несколько пьес, постановка которых успешно была осуществлена Кабардинским госдрамтеатром.

Учительница нашей гимназии Динаева Светлана Аминовна перевела на балкарский язык стихотворение нашего поэта Оразаева Афлика.Послушайте этот перевод в исполнении Огурлуев Расул.

Езыгъ2:Спасибо большое и учителю Динаевой и тебе.

Езыгъ1:Куэд,куэд дыдэ мэхъу Афлик зытетхыхьахэр.Дэтхэнэ зы усэми езым и псэм щыщ 1ыхьэ хилъхьащ.

Езыгъ2: Гъащ1эр и п1э иткъым.Псоми къежьап1э я1эщ.Къежьап1э зи1э дэтхэнэри к1эухк1э мэщыгъэ.Дунейр ахърэтк1э зыхъуэжам ухуозэш.Ауэ ди зэшыр тыдогъэу усэхэмк1э,Уэрэзей Афлик и усэхэмк1э.Мы1эк1уэлъак1уэ дыдэми ди еджап1эм щ1эс пщащэ ц1ык1уми усэ етх.Зи гугъу сщ1ыр Л1 Миланэщ.Абы иджыпсту фригъэдэ1уэнщ Уэрэзейм папщ1э итхыгъа усэм.Макъамэм к1эщ1илъхьа уэрэдыр фи пащхьи щигъэ1унщ.

Луева Милана песня

Езыгъ1:Дунейм и дахагъэ куэдыр на1уэ зыщыхъуа,щэху куэдыр къэзыщ1а усак1уэ Уэрэзей Афлик щыгуф1ык1ырт дэтхэнэ зы махуэми.Абы и псэм щыщт зэчий зыбгъэдэлъ дэтхэнэри.Ди еджап1эм щеджэ хъыджэбз Уэркъуасэ Лянэ сурэт ищ1ыну ф1эф1щ.Абы и 1эдакъэ къыщ1эк1а сурэтыр езым тыгъэ хуищ1ынут ди усак1уэм и щхьэгъусэм.Варквасова вручает фото

Езыгъ2:Куэд,куэд дыдэ пхужы1энущ Афлик и тхыгъэхэм папщ1э.Ауэ усэ закъуэ мыхъуу абы и 1эдакъэщ1эхэм ящыщщ сонет 1эрамэхэр ,поэмэхэр.Зыхэпсэухь зэманым дек1урт ар.Щ1эщыгъуэу итхырт илъагъу ,зыхищ1э дэтхэнэри.Ди зэманми и 1эрэд хуиусыфащ,Хьэф1ыц1э Мухьэмэди псалъэ хужи1ащ!

Езыгъ1:Нобэк1э къытхэтыжыркъым Уэрэзей Афлик,ауэ абы и тхыгъэ щэджащэхэр тхылъеджэхэм ф1ыуэ ялъагъу.Мык1уэдыжынщ ахэр.

Ди зэманым и уэрэд.

Къыхадзэжыркъым дзапэ уэрэдыр,

Кърадзыжыркъым гъуэгум пк1элъей,

1эуэлъауэм пшыналъэр хэк1уадэу,

Джэгу утыкур еубыдыр дэлъейм.

Пщащэр къафэмэ,1энэр мэсысыр,

1эгум еуэмэ,шыпсыр йок1ут.

Хьэтияк1уэм утыкум нэмысыр

Къришэну ящ1ыжыркъым хуит.

Къылъысыжыркъым жьант1эр нэхъыжьым,

Схузэхэхуркъым хэтми тхьэмадэр,

Къимылэжьми,ират батырыбжьэр,

Жимы1эжмэ дзапэ уэрэдыр.

Нэсрэнжьак1э жьак1эхум 1э дилъэу,

Щэхуу къаплъэу лъэнвкъуэк1э щыт?

Ашэмэз иуса нарт пшыналъэр

Къэслъыхъуэнути,дэнэ щыхэт?

Ашэмэз и бжьамийм и к1апэхум

Къыпы1уадзми зыгуэрхэм я нэгур,

Уафэ лъащ1эм къыдидз пшэк1эплъ тхьэхум

Дэблэжынщ ди уэрэдхэм я гъуэгур.

Къэ1ужауэ ди дзапэ уэрэдыр,

Кърадзыжу ди гъуэгум пк1элъей,

Лъысыжауэ и жьант1эр тхьэмадэм,

Сощ1эр сэ,тлъагъужынущ пщэдей.

Шыпсри иримык1уту,1энэри имыгъэсысу

Щауэр къыдэк1ынущ лъапэрисэу,

Темыук1ытыхьыжу и нэмысым,

Хьэтияк1уэм къыдишынущ нысэр.

Езыгъ1: Кърихьэл1а дэтхэнэ зыми псалъэ идот.

Псалъэхэр псоми жа1а нэужь,утыкум къохьэ Мусукаев Ислам.Абы и къафэмк1э пшыхьыр зэхудощ1ыж.