Жасушаның химиялық құрамы

Жасушаның зерттелу тарихы, жасуша теориясы.

Жасушаны зерттейтін ғылым. Цитология –грекше: цитос-жасуша, логос- ғылым.

Тұқым қуалаушылық

пен өзгергіштік

заңдылықтарын жасуша

деңгейінде зерттеуге

мүмкіндік береді.

Цитогенетика

Салалары

Цитоэкология

Клеткадағы нуклейн

қышылын зерттейді.

1870 ж Мишер лейкоцит

ядросынан нуклейн

қышқылын тапты

Цитология

Қоршаған ортаның бұзылуына

байланысты жасуша

құрылымының өзгеруін соның

салдарынанаурудың алдын алу

шаралары қарастырылады .

Молекулалық

Биологияның

бір саласы

Цитохимия

Жасушаның ашылу тарихы

1665 ж Р.Гук микроскоппен

жасушаның майда ұяшықтан

тұратынын көрді.

Жасуша терминін қолданды

1609 ж Г.Галелей

микроскопты құрастырды

А.Левенгук қан құрамындағы

эритроциттің бір жасушалы

екенін анықтады.

1839 ж Я.Пуркине

жасуша ішіндегі

сұйықтық протоплазманы

тапты.

1831 ж Р.Броун

өсімдік жасушасын ашты

Жасуша теориясының қалыптасуы

Ботаник М.Шлейден зоолог Т.Шванн өсімдік пен жануар жасушасын салыстырып,олардың ұқсастықтарын тапты.

1858 ж Р. Вирхов “әрбір жасуша өзіндей жасушаның бөлінуі арқылы пайда болады” деген қорытындыға

келді.

Нәтижесінде жасуша

теориясының

негізін қалады.

Тірі ағзалар жасушалары жетілуіне байланысты

Прокариоттар

ядросыз жасушалар

Эукариоттар

ядролы жасушалар

Жасушаны зерттеу әдісі. Бұл мироскоп құралы болып табылады.

Көмірсулар

С n(H2O)m

Құрамында сутек

атомдарының саны

көп болғандықтан

көмірсулар деп

аталады.

Қарапайым және

күрделі деп

бөлінеді.

Моносахаридттер –

триоза, тетроза,

пентоза, гексоза

Полисахаридттер

крахмал,

гликоген,

целлюлоза.

Майлар

Майлар мен

фосфолипидтер.

Құрамында

глицерин

мен жоғары

молекулалы

үш май қшқылынан

тұрады.

Гидрофобтылар.

Фосфолипидттер –

ше ткі май

қышқыланаң

орнына глицеринге

фосфорлы қышқыл

қалдығы мен

фосфолипидті

радикалдар

байланысады.

1 г 38,9 кДж

үш май қышқылы

майлар

глицерин

Витаминдер

Майда еритін

витаминдер:

Суда еритіндер:

A, Д , Е, К,

В1, В 2 , В6,

РР,С

Гормондар

«хормао»

қоздырамын,

қозғалысқа

келтіреміндеген

мағынаны

білдіреді.

1904 ж У. Бэйлис

пен Э. Старлинг

Н.И. Лунин 1880 ж

аш қ ан .

1911 ж К.Функ

зерттеген.

ПРОКАРИОТТАР МЕН ЭУКАРИОТТАРДЫҢ ЖАСУШАЛАРЫНЫҢ ПІШІНДЕРІ

Біржасушалы жәндіктердің қоректенуі. Жасыл эвглена

Жасыл эвглена дайын

органикалық заттармен

қоректенеді.Ол

органикалық заттардың

түйіршіктерін

жұтпайды,судағы

ерітінділерін

цитоплазманың сыртқы

қабаты арқылы денесіне

сіңіреді.

Амебаның қоректенуі

Амеба жалған аяқтарымен

мысалы: бактеияларды

қоршап орап алады.Содан

соң қорек жасуша қабықшасы

арқылы цитоплазмаға

түседі.Цитоплазма оны

қоршап алады.Оны асқорыту

вокуолі деп атайды.Нәрлі зат

жасуша цитоплазмасына

тарап тіршілік қажетіне

жұмсалады.

Біржасушалы жәндіктердің тыныс алуы.

Біржасушалы жәндіктер

суда еріген оттегімен

тыныс алады.

Оттегінің әсерінен

күрделі органикалық

заттар жай заттарға

ыдырайды.Нәтежиесінде

энергия бөліп,тіршілік

әрекетіне жұмсалады.

ТІРІ ТАБИҒАТТАҒЫ БАРЛЫҚ ДНҚ – НЫ ҚҰРАЙТЫН ТӨРТ НУКЛЕОТИД

тРНҚ СЫЗБАНҰСҚАСЫ

АТФ – ТІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ. АТФ – ТІҢ АДФ – КЕ ӨЗГЕРУІ