Просмотр содержимого документа
«Дифференциалдык теңдеме - практикалык сабак»
Практикалык сабак №5
Тема: Биринчи тартиптеги дифференциалдык теңдемелер
Сабактын максаты: Дифференциалдык теңдеме жөнүндө жана анын түрлөрүн билишет.
Өзгөрүлмөлөрү бөлуштүрүлүүчү кадимки дифференциалдык
теңдемелердин, бир тектүү дифференциалдык теңдемелердин
жекече жана далпы чечимдерин табышат.
Сабакта аткарылуучу тапшырмалар | Баалоо үчүн критерийлер |
Берилген дифференциалдык теңдеменин баштапкы шарттарын канааттандыруучу жекече чечимин аныктоо. Дифференциалдык теңдеменин жалпы интегралын жана интегралдык ийрилерин аныктоо. Бир тектүү дифференциалдык теңдемелердин жекече жана жалпы чечимдерин табуу. | Дифференциалдык теңдеме жөнүндө түшүнсө. Дифференциалдык теңдемелердин түрлөрүн билсе. Өзгөрүлмөлөрү бөлүштүрүлүүчү кадимки дифференциалдык теңдемелерди чыгарса. Бир тектүү дифференциалдык теңдемелердин жекече жана жалпы чечимдерин табса. |
Көрсөтмө:
Мисал 1. y(4)=1 баштаркы шарттын канааттандырган
теңдеменин чечимин тапкыла.
Чыгаруу. Теңдемени
көрүнүшүндө жазып өзгөрмөлөрдү ажыратабыз
. Интегралдап, төмөндөгүнү алабыз:
Бул жалпы чечим геометриялык жактан гиперболалардын көптүгүн берет. Бул гиперболалардын ичинен (4;1) чекити аркылуу өткөнүн бөлүп алабыз. Жалпы чечимге х=4, у=1 ордуна коюп
Мына ошентип,
теңдеменин
- жекече чечимин таптык.
Мисал 2. Теңдемени чыгаргыл
Чыгаруу.Теңдемени
көрүнүшүндө жазып алабыз. Өзгөрмөлөрдү ажыратабыз:
Мында
барабар. Теңдемени интегралдап
XOY тегиздигиндеги теңдеменин жалпы интегралын табабыз:
Акыркы формуланы у ке карата чечип:
алабыз.
Мисал 3. Дифференциалдык теңдеменин жалпы интегралын тапкыла:
Мисал 4. Дифференциалдык теңдеменин жалпы интегралын тапкыла:
Белгилөө киргизебиз:
1-тапшырма ( жупта иштөө):
Дифференциалдык теңдеменин жалпы интегралын тапкыла.
Жыйынтыгы: доскага иштелиштерин жазышат.
2-тапшырма ( топто иштөө):
Дифференциалдык теңдеменин жекече чечимин тапкыла.
Жыйынтыгы: презентация.
Үй тапшырма.
Дифференциалдык теңдеменин жалпы чечимин тапкыла:
Баалоо: Баалоо критерийлеринин негизинде бааланат.