Annotation. In this article is given easily learning methods of English idiomatic expressions meaning in six categories which help students keep talking and think logically.
Т?йінді с?здер. О?тайлы ?дістер, т?ра?ты с?з тіркестері, сыни т?р?ыдан ойлау
Идиома фразалы?, я?ни бірнеше с?з топтарынан т?ратын ауыспалы ма?ыналы т?ра?ты с?з тіркестері. Идиоманы? ?зіне т?н ?асиетіні? бірі дайын тілдік бірлік ретінде ?олданылып, екі с?зден кем болмайды. Мысалы а?ылшын тіліндегі a storm ж?не a teacup c?здері ?йлеспейтіндіктен ма?ынаны ашу ?иын, с?здерді жеке-жеке аудар?ан кезде ма?ынасын жояды, ал идиома ретінде адамдарды? ой-сезімін, ара-?атынасын білдіреді: a storm in a cup – б?р?ан-тал?ан болып ашулану.
Идиома фразеологияны? бір б?лімі ретінде ?арастырылып а?ылшын ж?не ?аза? тілінде ?мірді? барлы? салаларын ?амтып, адамдарды? ?мір тануын білдіреді. А?ылшын тілінде ?олданылатын идиоманы? ??рылымы ж?не с?йкестенуі ?рт?рлі болып, кейде грамматикалы? талаптар?а ба?ынбайды. Сонды?тан ауыспалы ма?ыналы с?з тіркестерін к?нделікті с?йлеу барысында ?олданып, ?айталап отыру ар?ылы ?йрене аламыз. Идиомаларды A-ден бастап Z-ке дейін жаттау міндетті емес, оларды жаттауды? о?ай ?дістерін ?арастыр?ан д?рыс. ?йренуді? е? о?тайлы ?дісі б?лімдерге б?ліп ?арастырып, т?рлі де?гейлік тапсырмаларды орындау болып табылады.
К?нделікті ?мірде, саба?та ж?не саба?тан тыс шараларда ?олданылатын идиомаларды алты б?лімге б?ліп ?арастыру?а болады:
Сын есімдерден т?ратын идиомалар
Зат есімдерден т?ратын идиомалар
Етістіктерден ??рал?ан идиомалар
К?мекші с?здерден ??рал?ан идиомалар
Арнайы категорияда?ы идиомалар
Арнайы м?тіндегі идиомалар
?азіргі та?да ?олданылып ж?рген дене б?лшектеріне ?атысты сын есімдерден т?ратын идиомалар адам эмоциясына ?атысты болып, адамны? т?рлі к??іл-к?йін білдіретін болса, енді бір тобы контекс ы??айына ?арай эмоциялы? ре?кке ие болады, мысалы brainy-а?ылды, nosy-м?рын ты?у, я?ни барлы? іске араласатын адам, cheeky-д?рекі. Фразалы? сын есімдерден жасал?ан идиомалар full of beans-?те пысы?, long in the tooth-к?рі, wet behind the ears-ашы? ауыз немесе т?жірибесіз ма?ынасында берілсе, к?птеген идиомаларды? жасалу ерекшеліктері сын есім-сын есім, сын есім-зат есім hot- headed – ?ызба, pig- headed – ?ырсы?, ??лы?сыз, two-faced - екіж?зді, light-fingered – с??ана?,on the dole-ж?мыссыз, tongue-tied – с?зге сара?, с?зге шор?а? с?йлемдерде Although he was a great actor, he sometimes got very tongue-tied when speaking to his fans, My uncle has been on the dole for nearly a year. To be honest, I don’t think he’ll ever work again, If you give someone your whole-hearted support, this means you support them totally ма?ынасы жалпы?а белгілі, грамматикалы? байланысы жа?ынан бір б?тін болып, д?ст?рлі с?з тіркестері ретінде таныл?ан.
Екінші б?лімде ?арастырылатын зат есімдерден т?ратын идиомалар адамдарды бейнелеуге, мінез-??л?ын сипаттау?а арнал?ан жатты?улар?а идиомаларды с?йкестендіру, суреттерге ?арап табу, газет беттеріндегі атауларды толы?тыру, ма?ынаны ашу, д?рыс жауап та?дау, жо?ал?ан ж?птармен толы?тыру, ж?мба?тар шешу, ша?ын м?тіндерді о?у т?сілдері ар?ылы ма?ынаны ашу?а болады. Олар: the apple of someone's eye – the person someone loves most and is very proud of (к?зіні? ?арашы?ындай жа?сы к?ру), a rolling stone – someone who can’t settle down and goes from job to job, place to place (т?ра?сыз), Government threatens cutbacks to the Health Service (?ыс?арту), It was dead-end job and she hated it (a job without procpects – болаша?ы жо? ж?мыс), Everyone should have a nest egg (an amount of money saved for future use - жина? а?ша), Watching TV or reading a book are two good ways of killing time/wasting time (уа?ытты бос?а жіберу) д?рыс идиоманы табу ж?не т.б.
Ж?мба? т?рінде берілген идиомалар о?ушыларды? ?ызы?ушылы?ын тудырып ?ана ?оймай, сонымен бірге сын т?р?ысынан логикалы? ж?не а?паратты? ойлау ?абілеттерін дамытады: What can you catch but not throw? – a cold (?стай аламыз, біра? ла?тыра алмаймыз, я?ни сал?ын тию немесе суы?тап ?алу), What can run but never walks, has a mouth but never talks, has a head but never weeps, has a bed but never sleeps? – A river (Ая?ы бар ж?ре алмайды, аузы бар с?йлей алмайды, басы бар жылай алмайды, т?сегі бар жата алмайды), What has teeth but cannot bite? – A comb (Тістері бар тістей алмайды), What is it that you must keep after giving it to someone? – Your word (Біреуге бересі?, са?тау?а міндеттісі?, я?ни с?з беру),No sooner spoken than broken. What is it? Silence (С?йлемей т?рып, б?зылмайды,я?ни тынышты?ты са?тау). They come out at night without being called and are lost in the day without being stolen. What are they?- Т?нде бар, к?ндіз жо?. Б?л не? What has been around for millions of years but is no more than a month old? –Миллионда?ан жылдар бойы ?мір с?рсе де, бір айлы? жасы бар.
Ша?ын м?тіндермен ж?мыс жасау барысында идиомаларды? баламаларын ?лестірмелі материалдар?а жазып топтар?а тарату керек ж?не солар ар?ылы м?тінні? контекстіне ?арай ма?ынасына т?сінеді.
Mark had been feeeling under the weather(not very well-сыр?аттанып ?алу) for weeks. One day he came into work looking like death warmed up(looking extremely ill) and so we told him to go away for a few days to recharge his batteries(do something to gain fresh energy-?лдендіру). After one day beside the sea, he no longer felt off colour (felt unwell-ы??айсыз сезіну) and by the second day he knew he was on the road to recovery (getting better-айы?а бастау). He sent us a postcard and we were all glad to learn that he was on the mend (getting better). By the end of the week he returned to the work as fit as a fiddle (perfectly well-толы?тай аурудан айы?у, сауы?ып кету). And he has been as right as rain (perfectly well-сауы?ып кету)) ever since.
Идиомаларды негізгі кілт с?здерді жаттау ?дісі негізінде есте са?тау ы??айлы бол?анды?тан с?йлемдерде ?олдану ?иынды? тудырмайды. Мысалы, негізгі кілт с?здер bat/blind/ I am as blind as a bat without my glasses (К?з?йнексіз к?ртыш?ан сия?тымын), bat/hell It must be urgent. She left like a bat out of hell (От бас?ан тауы? сия?ты асы?ыс кетті), fish/water As the only football enthusiast in the group, I felt like a fish out of the water (Мен ?зімді жа?а?а шы?ып ?ал?ан балы? сия?ты ы??айсыз сезіндім), hawk/eyes Janet will see you if you use the computer without permission. She has eyes like a hawk (Оны? к?здері ?кіні? к?здері сия?ты ?ткір).
Арнайы категорияда?ы, я?ни жануарлар?а ?атысты Quick quiz - Шапша? сына? ?дісі о?ушыларды? логикалы? ойлау ?абілеттерін дамыту?а, сонымен бірге ?ызы?ушылы?ын тудыра отырып, идиомаларды тез жаттап алуына м?мкіндік ту?ызады. Б?л ?дісті сыныптан тыс шараларда ?олдану тиімді болып табылады.
It's raining cats and dogs, so (Жа?бырды? ??йып жаууы)
watch out for falling animals
make sure you take an umbrella
keep your pets inside
theratrace (?арама-?арсылы? ж?не к?йзеліске толы іскерлік ?лемі)
Harry wants to get out of the rat race because
he hates rats
he doesn't really like racing
he doesn't like the person he's becoming
sick as a dog (?у с?йек, с?дерін с?йретіп ж?ру, ауру)
Gerry is as sick as a dog, so he should
go to see a vet
go to a hospital
get a new dog
(к?п ішімдік ішу, маск?нем болу)
Му friend's father drinks like a fish, so he should…In
give up drinking alcohol
consult the doctor
drink a lot of waterfo
А?ылшын тіліндегі т?ра?ты с?з тіркестерін ме?геру ж?не с?йлеуде ?олдану, б?л шетел тілін тере? ме?гергендікті? белгісі. Идиомаларды жаттауды? е? о?тайлы ?дістері т?пн?с?а м?тіндерді о?уда ж?не жатты?уларды орындауда же?ілдіктер т??ызады. А?ылшын тілінде идиомаларды ?олдану тілді? с?нін ?ана келтіріп ?оймай, сонымен бірге ол тілді ?демі ж?не сыпайы етіп к?рсетеді.
?дебиет
Macmillan English Dictionary for Advanced Learners, p 710.
English Idioms in Use, Micheal McCarthy, Cambridge University Press
Idioms in American Life, Julie Howard, 1987
Essential Idioms in English, New Edition, Robert J. Dixson, 1994.
1 156
52 728 
