Доклад на тему: ««Аъттын дериг-херекселдери»

«Аъттын дериг-херекселдери»

Кылган оореникчи

Шеми ортумак школазынын

9-ку класстын оореникчизи

Кара-Сал Лодай

Удуртукчузу:

Куулар Артем Валериевич

Шинчилел ажылынын чугулазы :

Аътты ң дериг-херексели болур амгы уеде чонну ң ажыглавайн азы ховар ажыглап турары аътты ң дериг-херекселдери х ө нд ү рг ү , кудургуну ң кадыр-берт черлер чоруурга ажыктыы, ону кылып билири.

Кол сорулгазы :

• Кудурганы, х ө нд ү ргени кылыр аргаларынын чажыттарын билип алыры;
• Оларны кылып өө ренири;
• Ө гбелернин аътка хамаарыштыр хундуткелин, чоргааралын уламчылаары.

Шинчилел ажылынын чорудуу:

• Аъттын дериг-херекселдеринин дугайында эге билиглерни алыры;
• Ада огбелернин аътка хамаарыштыр ажыл-ижин, ёзулалдарын сагып, дериг-херекселдерин кылырынын аргаларын ооренип коору.

Шинчилел ажылынын кылып чоруткан чадалары :

• Белеткел кезээ. Материалдар чыыры.
• Кол кезээ. Практиктиг ажыл.
• Туннел кезээ. Дыннадыг кылыры .

Кудурганын ажык-дузазы :

• Кудургайны бадарда, эзер куду бада бербезинге дузалаар;
• Бичежек терге, шанакка аар чуък с өө ртурунге д ө ш, кудургай черлерге ажыктыг.

Кудурга

Кудурганы кылырда херек чуулдер :

• Эттеп каан улуг шары кежи;
• Чидиг бижек;
• Чи ң геледир кезип каан баглар.

Кудурганы кылырынын аргазы :

• Улуг шары кежин эттеп алыр;
• Кешти ң моюн талазында кылын черин де ң кылдыр дилип алыр;
• Чи ң ге дески багларны узун кылдыр улап алыр;
• Калбаан коруп тургаш, кудурганы ө руп эгелээр;
• Ө руп кылган соонда, быжыглаар багларын кылыр.

Ажылды кылып чорудар уези: 1 неделя.

Ажылдын туннели: оруп каан кудурга.

Аъттын дериг-херекселдери .

Аътты ң дериг-херекселдери : эзер, ковенчик, эзе ң ги, эзе ң ги баа, т ө репчи, деспе, дерги, колун, чирим, шавылдыыр (шавылыыр), чонак, дерлик, кудурга, х ө нд ү рге, кижен, дужамык, аргамчы, сыдым, урук, чеп-аргамчы, кымчы, чулар, чуген, му ң гаш-дын, белдир, чылдыргыыш, салдырык, узун-дын, таалы ң .

Чуген

Кижен

Коргенинер дээш, четтирдивис!