Дүйнөлүк чарба 10-класс

УИТМЛ ДҮйнӨлҮк чарбанын тармактык жана аймактык тУзҮлҮшҮ 10-класс мугалим: Зарнаева н.ж.

ДҮЙНӨЛҮК ЧАРБА

• Дүйнөлүк чарба-дүйнөдөгү өлкөлөрдүн улуттук чарбаларынын, экономикалык жагынан тыгыз байланыштагы тарыхый калыптанган тобу

Адам коомунун тарыхында 3 стадия бар:

📌 индустрияга чейинки

📌 индустриялуу

📌 индустриядан кийинки

Индустрияга чейинки коомдун чарбасы

Бул убактагы коомдун экономикасында 《 агрардык 》 тузулуш үстөмдүк кылган. XVIIIк. аягындагы XIXк. башындагы өнөр жайдагы жабдуулар жаңыртылганга ылайык АКШда жана Европа мамлекеттеринин чарбасында өнөр жай басымдуулук кылган 《 индустриялуу 》 түзүлүш калыптана баштаган.

Индустриялуу Коомдун чарбасы

Экономикасы мындай түзүлүштөгүлөргө XX к. ортосуна чейинки жакшы өнүккөн мамлекеттердин көпчүлүгү кирген. Бирок кийинки убактарда аларда өнөр жайдын продукциясы ИДПнын 50% кемиген .

Индустриялуу түзулүш

● КМШ ●Чыгыш Европа

● Балтия өлкөлөрү ●Кытай

◇ экономикада товар өндүрүүдөн тейлөө жагына өтүү;

◇ иштеген адамдардын ичинен да акыл эмгегинин кызматкерлеринин басымдуу болушу;

◇ илимде-фундаменталдык илим менен колдонмо илимди айкалаштыруу жолу менен илимди көп талап кылган өндүрүштү арттыруу;

◇ башкарууда-эң жаны информациялык техниканы жана технологияны колдонуунун негизинде чечим кабыл алуу;

◇ экологияда-айлана чөйрөдө болгон адамдын иш-аракетин катуу көзөмөлго алуу.

Индустриядан кийинки

Чарбанын

《 индустриядан кийнки 》 түзүлүшү ИТРдин мезгилине өткөндөн кийин башталды .

📌 Индия

📌 Бразилия

📌 КМШ

📌 Перс булунунун олколору

📌 Мексика

Жаны индустриялуу өлкөлөр

• Мындай аймактык элементтерге, биринчи кезекте калктын жайгашуусунун жана чарбалык аракетинин географиясын корсоткон шаар агломерациялары, онор жай райондору, рекреациялык зоналар, негизги транспорт магистралдары кирет.

Чарбанын аймактык тузулушу-бири-бири менен татаал байланыштагы элементтердин белгилуу бир ирээтте аймактык өз ара жайгашуусу.

• Экономикасы жогору болгон олколордо коп убакыттан бери чарбасынын тузулушу калыптанган жана аларга жетилгендиктин жогорку денгээли муноздуу болуп, алардын аймагы онор жай райондоруна жана борборлоруна, шаардык агломцрацияларга, транспорттук туйундорго жана магистралдарга, айыл чарбасы онуккон райондорго,рекреация жана туризм тармагына толгон, бардык аймактык тузулуштун таяныч туркугу болгон технологиялар парктар иштеп турат.

Бул олколордо экономикалык райондордун системасынын 4 негизги тиби калыптанган

• Динамикалык онүгүүсү менен айырмаланган өтө өнүккөн райондор.

2)Мурда өнөр жайдын кайра куруусун башынан өткөргөн эски өнөр жайлуу райондор.

3) Индустриясы начар өнүккөн агрардык райондор.

4) Татаал жаратылыш шартында; эл өтө аз отурукташып жаны гана өздөштүрүлүп келе жаткан райондор.

Бул маалымат сиздер учун пайдалуу болду деген ишенимдемин!