Дүние қалай етсең табылады

Ыбырай Алтынсарин.

«Дүние қалай етсең табылады?»

Бір күні өзінің жақын таныстары сұрады дейді:

-Жомарт,Құдай берген дәулетіңіз бар,ақша-тамақ,жалаңаш

-киім,үйсіздерге-үй болдыңыз,сөйтәп тұрып өз басыңызды кемшілікке салып,жете алмаған жарлыша отын кесіп,шөп тасығаныңыздың мағынасы не?-деп.

Атымтай жомарт өзі есепсіз бай бола тұрып, күн сайын бір мезгіл үстіне ескі-құсқы киім киіп, отын кесіп, шөп тасып жұмыс қылады екен.

Жомарт айтты дейді :

-Төрт түрлі себеп бар.Әуелгісі: әдемі ат, асыл киім,асқан дәулетті өне бойы әдет етсең,көңілге жел кіргізеді; сол желіккен көңілмен өзңмнен терезесі төмен бейшаралардан жиреніп,көз салмай,кем-кетікке жәрдем беруді ұмытармын деп қорқамын.

Екіншісі: бар бола тұрып мен жұмыс қылсам, мұның кемшілік емес екенін біліп, кейінгілер әбірет алсын деймі.

Үшіншісі: күн сайын өз бейнетіммен тапқан бір-екі пұлға нан сатыпалып жесем де, бойыма сол тамақ болып тарайды, еңбекпен табылған дәмнің тәттілігі, сіңімділігі болады екен.

Төртіншісі: Құдай Тағаламның берген дәулетін өзімсініп, тиісті орындарына жаратпай, көбісін өзім ішіп-жеп, өзім тұтынсам, мал берген иесіне күнәлі болармын деп қорқамын,- деді.

3-тапсырма.Ізденіп, тапсырмаларды орындаңдар.

А)Автор қолданған сөздер арқылы әңгімедегі кейіпкерлердің бейнесін табыңдар; Ә)Автор оқырмандарына кейіпкерлерінің қандай қасиеттерін танытқысы келді? Б)Әңгіме кейіпкерлерінің мінез ерекшеліктерін талдап жазыңдар.

4-тапсырма.Мәтін үзінділерін пайдалана отырып,дәптерлеріңе әр кейіпкердің ерекше қасиеттерін жазыңдар. А)-Жомарт, Құдай берген дәулетіңіз бар, ақша-тамақ, жалаңашқа-киім, үйсіздерге- үй болдыңыз, сөйтіп тұрып өз басыңызды кемшілікке салып, жете алмаған жарлыша отын кесіп, шөп тасығаныңыздың мағынасы не? Ә)Қыпшақ Сейітқұл отыз үйлі тобырымен, жұрттың тегіс аттаныс барымтасы бар уақытта, бұл отыз үй кедейді қалайынша етсем байытып, халық қатарына қосамын деп ойға қалды. Б)-Сен қарауға еп-есті кісі секілді көрінесің және жұмыс істеуге қкатың да бардай көрінеді.Сөйтіп тұрып мұндай жаман іспен кемшілікке салып жүрсің.

Үй жұмысы: 2-тапсырма.Кестені дәптеріңе сызып, толтырып жазыңдар.

Идеясы

Әңгіме аты

Тақырыбы

Қыпшақ Сейітқұл

Атымтай жомарт

Дүние қалай етсең табылады?

абақтың мақсаты

Т/Ж2.Әдеби шығарманың тұжырымдамасы

етістік критерийлері

Әдеби шығарманы түсінеді;

Әдеби шығарманының тақырыбы мен идеясын анықтайды.

Еңбек

Тапсырма. Жұптық жұмыс.

Сәйкестендіру.

Өксіген

жаныңда, маңында.

Қынарда

орын, қоныс.

Жай

шөлдеген мағынасында.

Жанабында

Француз ақшасы

Франк

жағасында, маңында.

Тексеру.

Өксіген - шөлдеген мағынасында.

Қынарда - жағасында, маңында.

Жай - орын, қоныс.

Жанабында - жаныңда, маңында.

Франк - Француз ақшасы

Тапсырма. Топтық жұмыс.

1 топ: Кейіпкерлерге постер арқылы мінездеме береді.

2 топ: Кейіпкерлер әрекеттерін ментальды карта арқылы қорғайды.

3 топ: Әңгіменің негізгі идеясы мен құндылығы бойынша постер жасайды.

4 топ: Шығарманың өмірмен байланысы және біздің көзқарасымыз.

етістік критерийлері

Әдеби шығарманы түсінеді;

Әдеби шығарманының тақырыбы мен идеясын анықтайды.

Рефлексия