"Элифбе байрам"

Судакъ шеэри больгеси УБМБУ «Къырымтатар тилинде окъуткъан

3 номералы орта умумтасиль мектеби»

«Элифбе байрамы»

Башлангъыч сыныфларнынъ оджасы
Сулейманова Ленура Нежутуллаевна
азырлады

Судакъ,2019

Макъсад: элифбени текрарламакъ; сёз байлыкъларыны зенгинлештирмек; ифадели окъув алышкъанлыкъларыны инкишаф эттирмек; талебелернинъ иджадий ве коммуникатив къабилиетлерини арттырмакъ; китапкъа ве окъувгъа, ана тилине ве Ватангъа меракъ, севги ве урьмет ашламакъ.

Донатув: элифбе китабы акъкъында ресимлер, арифлернинъ ве китапларнынъ макетлери, шарчыкълар, табахларда язылгъан аталар сёзлери.

Байрамнынъ кетишаты:

Салоннынъ санасында Джаиль къыз, Шейтанчыкъ ве Тенбель айдутланалар. Шейтанчыкъ: – Бугунь салонны донаттылар, дюльберлештирдилер. Гъалиба, байрамгъа азырланалар!?

Джаиль къыз: - Шимди биз эр шейни бозарыкъ, шарчыкъларны патлатырыкъ.

Оджа: - Сизнинъ мында не ишинъиз бар? Сиз кимсинъиз?

Сизни ким давет этти? Тез-тез кетинъиз, ёкъ олунъыз!

Джаиль къыз, Шейтанчыкъ ве Тенбель джевап берип, кетелер.

Оджа: - Мерабанъыз, урьметли оджалар, ана-бабалар, мусафирлер! Хош кельдинъиз! Бизим мектебимизге кельген балалар, тувгъан къырымтатар тилинде окъумагъа ве язмагъа, миллий адетлерине огренелер. Ве оларнынъ биринджи дерслиги «Элифбе» ола. Бугунь севимли балаларымыз сиз ичюн байрам азырладылар. Оларны къаршыланъыз! (Оджа салондан чыкъа).

Папури музыкасы янъгъырай, балалар салонгъа кирип, оюнны такъдим этелер (флешмоб).

Оюн биткен сонъ, шиирлер айталар:

1 талебе: Хош кельдинъиз, къартаналар!

Адиле Хош кельдинъиз, ана-бабалар!

Хош кельдинъиз, мусафирлер,

Бу байрамгъа кельгенлер!

 2 талебе: Биз ойле бир балалармыз,

Муса Эм ойнаймыз, эм йырлаймыз,

Окъувсыз бир кунь кечмез,

Оюн-кулькю ич битмез.

3 талебе: Мектеп чанъы чынъылдай,

Алие Сеси кескин янъгъырай.

Дерске вакътында кирем,

Кеч къалмайым бир дирем.

 4 талебе: Мектепке истеп барам,

Амир Оджамны севип-саям,

Дерслерде гъайрет этип,

Бильгимни эп арттырам.

 5 талебе: Эр шейнен меракъланамыз,

Самира Эр шейде бир зевкъ тапамыз,

Турмай арта бильгимиз,

Теренлеше фикримиз.

 6 талебе: Арифлерни, сеслерни

Алан Биз энди яхшы билемиз,

Оларны къошып-къошып,

Окъумагъа огренемиз.

7 талебе: Мен окъумыш  оладжам,

Ниаль Окъуп  бильги аладжам,

Акъыл топлап, тырышып,

Яхшы адам оладжам.

 8 талебе: «Яхшы окъу!»- дей оджам,

Тимур Сёзюмни мен тутаджам.

Дерслерни яхшы окъуп,

Яхшы  «бал»лар аладжам. 

9 талебе: Меселе, мисаль чезем,

Эмилия Чыкъарам, къошам, болем,

Окъуп, икяе язам,

«Машалла»лар къазанам.

10 талебе: Сеслерни догъру айтып,

Абдуллах Арифлерни таныдыкъ.

Эджалардан сёз япып

Окъумагъа башладыкъ.

11 талебе:  Эм окъудыкъ, эм яздыкъ,

Нурие Сёзлерден джумле яптыкъ.

Джумлеге джумле къошып

Шиир, масал окъудыкъ.

 12 талебе: Энди ана тилинде

Эльдар Эм окъуймыз, эм язамыз,

Китаплардан эр шейни

Окъумагъа азырмыз.

Балалар «Баарь кельди» йырыны иджра этелер.

Балалар озь ерлерине отуралар.

Сакин музыка эшитиле. Яваштан Шейтанчыкъ кире. О якъ, бу якъ бакъа. Онынъ артындан Тенбель ве Джаиль кирелер.

Шейтанчыкъ (тааджипленип): - Вай, даа якъында кимсе ёкъ эди. Бу къадар бала, бу къадар шамата къайдан кельген экен? Чалгъы сеслери де чыкъа! Не бар экен?

Тенбель: - Бугунь оларнынъ Элифбе байрамлары экен. Олар энди окъумагъа, язмагъа огрендилер. Эм ойле де окъуй ве язалар ки, эписи меннен ойнамагъа дегиль, лаф этмеге де истемейлер.

Шейтанчыкъ: - Ах, не япарым? Энди меним къылакъларым оларгъа зарар этмейджек де! Олар энди акъылландылар. Насыл бир къылыкъ тюшюнип тапсам экен?

Джаиль къыз: - Биз Тенбельнен анълаштыкъ.

Тенбель: - Шейтанчыкъ, сен билесинъ де, яхшы шейге бизим акъылымыз етишмей, амма ярамазлыкъ япмагъа устамыз.

Шейтанчыкъ: - Къана, тез айтынъыз!

Джаиль къыз: - Балалар окъумагъа ве язмагъа огренген китапларны ёкъ этмек керек.

Тенбель: - Амма да иш олур эди! Балалар акъыллы олсалар да, китапсыз яхшы окъуп оламазлар. Сонъ кене бизнен ойнарлар.

Шейтанчыкъ: - Айдынъыз, китапларны алайыкъ! (Маса устюнде олгъан дерсликлерини алып, ойнай-ойнай кетелер. Салонгъа оджа кире).

Оджа: - Севимли балалар! Сиз окъумагъа, язмагъа огрендинъиз. «Элифбе» китабымызнен сагълыкълашып, энди даа чокъ башкъа китапларны окъумагъа вакъыт кельди. (Масагъа бакъа). Я, элифбемиз къайда?

Шейтанчыкъ: - Сизинъ китапларынъызны мен алдым. Мен Шейтаным.

Оджа: - Я талебелеримиз нени окъуйджакълар?

Шейтанчыкъ: - Бу куньден башлап кимсе окъумайджакъ. Мен окъумыш адамларны севмейим.

Джаиль къыз ве Тенбель: - Амма да аджайип олды! (кулюшелер)

Оджа: - Балалар, бизим ишимизге бу ярамазлар къарыша. Не япайыкъ экен?

Залгъа Элифбе дерслигининъ сайфелеринден олгъан Алфавит (башында феснинъ устюнде алфавит язылгъан кызчыкъ) кире.

Алфавит: - Селям алейкум, оджам, балалар, мусафирлер! Мен Алфавит. Сизинъ Элифбе байрамынъызгъа кельдим. Байрамынъыз хайырлы олсун! (Тааджипнен балаларгъа бакъа) Балалар, чырайынъыз не ичюн кедерли? Неге къасевет этесиз!? (Балалардан бири анълата)

Алфавит: - Вай! Я булар кимдир?

Шейтанчыкъ, Джаиль къыз ве Тенбель ким олгъаныны невбетнен айталар.

Алфавит: - Китапларны бу ярамазлардан алмакъ керекмиз. Эгер бирликте олсакъ, оларны енъермиз.

Алфавит: (Шейтанчыкъкъа, Джаильге, Тенбельге): - Сиз не истейсинъиз? Сизнинъ шартларынъыз насыл?

Шейтанчыкъ: - Эгер бизнинъ вазифелерни беджерсенъиз, китапларынъызны къайтарырыкъ.

Алфавит (балаларгъа): - Балалар, разысынъыз!

Алфавит (ярамазларгъа): - Айтынъыз, озь вазифелеринъизни!

Джаиль къыз: - Биринджи вазифе бойле:

Бизге элифбе акъкъында йырны йырланъыз! Билесинъизми!?

Балалар «Элифбе байрамы» йырыны йырлайлар.

Джаиль къыз: -Йырламагъа билесинъиз. Машалла! Я бу арифлер неге керек?

Балалар: - Арифлерни бири-бирине къошып, сёзлер тиземиз.

Джаиль къыз: - Насыл сёзлер? Оларны айтынъыз!

Балалар АНА, БАБА, ВАТАН, КЪЫРЫМ сёзлерини айталар.

Тенбель: - Балалар, сиз аталар сёзлерни билесинъизми?

Биз сизге язылгъан сёзлерни береджемиз, сиз исе аталар сёзлерини тизинъиз.

Эгер догъру япсанъыз, демек, окъумагъа огрендинъиз.

Ватан.

бар -

эви

бир

Халкънынъ

анахтарыдыр.

бильги

Китап -

тапылыр.

эр шей

башкъа

ана-бабадан

Дюньяда

Шейтанчыкъ: - Окъумадан гъайры, даа не севесинъиз? Бизге йырны йырланъыз!

Балалар «Йырламагъа мен севем» йырыны иджра этелер.

Алфавит: - Бизим балаларымыз пек акъыллы! Сизнинъ даа вазифелеринъиз бармы?

Тенбель: - Эльбет, бар! Тапмаджаларнынъ джевапларыны айтынъыз! Тапмаджаларны окъуйлар.

Шейтанчыкъ, Джаиль къыз ве Тенбель: - Яхшы! Элифбенъизни алынъыз! (Аджыныкълы сеснен) Мумкюн биз сизден къалайыкъ?!

Алфавит: - Балалар, разысынъыз? Бизден къалсынлар?

Оджа: - Къалсынлар! Биз оларны ана тилинде язмагъа, окъумагъа огретирмиз. Олар эр вакъыт ана тилинде лаф этерлер ве окъумушлы оладжакълар.

Балалар «Мен лаф этем» йырыны йырлайлар.

Оджа: - Бизим истидатлы балаларымыз эм окъуйлар, эм язалар, эм йырлайлар, эм ойнайлар.

Балалар «Юзюм» оюныны иджра этелер.

Оджа: - Севимли Алфавит, санъа ве элифбеге чокъ тешеккюрлер бильдирмеге истеймиз. Сиз бизим балаларымызны окъутмагъа огреттинъиз. (Балалар элифбеге багъышлангъан шиирини ифадели айталар)

13 талебе: Авесликтен окъудыкъ

Асан Элифбе арифлерин –

А- дан тутып Я-гъадже

Огрендик биз эр бирин.

14 талебе: Элифбе байрамына

Арзы Азырландыкъ эпимиз.

Эр шарчыкъкъа бирер ариф

Яздыкъ чешит боянен.

15 талебе: А, Б, В, Г, Гъ, Д, Е

Сабина Ерлештилер сыранен.

Асан, Осман ойнады,

Шиир айттылар эзберден.

16 талебе: Сагълыкънен къал, Элифбе,

Изет Биз сени унутмамыз.

Китап алгъан эльге

Севип, сайып анъармыз.

17 талебе: Арифлерни огреткен

Эмирали Элифбеге тешеккюр –

Элифбени огреткен

Оджапчеге тешеккюр.

Оджа: - Балалар! Бутюн йыл девамында сизни эр саба мектепке ким уятты? Урбаларынъызны ким азырлады? Мектепке ким озьгъарды? Дерслерге азырланмагъа ким ярдым этти?

- Бизим севимли аналарымыз. (Балалар «Гузель анам» шиирини ифадели айталар)

18 талебе: Гузель анам, сени мен

Али Джаным къадар северим.

19 талебе: Сен меним бир данемсинъ,

Медине Эллеринъни оперим.

20 талебе: Ичимдеки севгини

Зейнеб Ич бир шейнен ольчемем.

21 талебе: Бу севги – сенинъ севгинъ,

Фериде Дюньягъа денъиштирмем.

Балалар «Севгили анам» йырыны иджра этелер ве бахшышларны аналаргъа багъышлайлар. Музыка янъгъырай.

Мерьем ве Зекие «Мерьем» йырыны иджра этелер.

Оджа: - Шимди сёз мектебимизнинъ мудирине Фериде оджамызгъа бериле. Балаларгъа сертификатлар такъдим этиле. Музыка янъгъырай.

Оджа: - Бизим сыныфта пек истидатлы бабалар окъуйлар.

Ниаль «Мавы бонджук» йырыны иджра эте.

Оджа: - Байрамларнынъ сонъунда халкъымызнынъ адетлеринден бири – бу Хоран тепмектир.

Талебелер «Хоран» оюныны ойнайлар. Байрам сонъуна келе.

7