Ֆոտոսինթեզ 10-րդ դասարան

Ֆոտոսինթեզի առանձնահատկությունները նախակորիզավորի մոտ

Ամենայն հավանականությամբ, ֆոտոսինթեզն առաջին անգամ ի հայտ է եկել պրոկարիոտ բջիջներում, այդ պատճառով, այն առանձնակի հետաքրքրություն է ներկայացնում։ Նախակորիզավոր օրգանիզմներից ֆոտոսինթեզի ընդունակ են կապտականաչ ջրիմուռները և որոշ բակտերիաներ:

Բակտերիաներում ընթացող ֆոտոսինթեզն որոշակիորեն տարբերվում է բույսերում ընթացող ֆոտոսինթեզի գործընթացից։ Նախ բակտերիաներում բացակայում են քլորոպլաստները և քլորոֆիլի փոխարեն հանդիպում է բակտերիաքլորոֆիլը և այլ ֆոտոսինթեզի գունակներ։ Այդ գունակները, ավելի հաճախ կապված են լինում պլազմային թաղանթին։

Բակտերիաները որպես ջրածնի դոնոր կարող են օգտագործել մոլեկուլային ջրածինը ,  ծծմբաջրածինը, նաև որոշ օրգանական միացություններ, ուստի բբակտերիաների ֆոտոսինթեզի դեպքում թթվածին չի անջատվում։ Օրինակ՝ որոշ ծծմբակտերիաների ֆոտոսինթեզի արդյունքում միջավայրում ծծումբ է կուտակվում։ Որոշ բակտերիաներ ֆոտոսինթեզն իրականացնում են աէրոբ, իսկ մյուսներն՝ անաէրոբ պայմաններում։ Ֆոտոսինթեզող բակտերիաների գերակշռող մեծամասնությունը կարողանում է նաև ֆիքսել մոլեկուլային ազոտը:

Կապտականաչ ջրիմուռներում նույնպես բացակայում են քլորոպլաստները, բայց դրանք պարունակում են քլորոֆիլ և որպես ջրածնի աղբյուր օգտագործում են ջուրը, այդ պատճառով դրանց ֆոտոսինթեզն ուղեկցվում է թթվածնի անջատումով։

Ոչ քլորոֆիլային ֆոտոսինթեզ Իրականանում է Halobacterium ցեղի բակտերիաների կողմից։ Հանդիսանում է ֆոտոսինթեզի առավել պարզեցված տեսակը։ Լույսի քվանտները կլանվում են բակտերիռոդօպսին սպիտակուցի կողմից, որը նման է ռոդօպսինի (պարունակում է ռետինալ)։ Ֆոտոսինթեզի այս տեսակը տարբերվում է էլեկտրոնափոխադրումային շղթայի բացակայությամբ, ԱԵՖ-ի սինթեզը իրականացվում է քլորի իոնների և պրոտոնների էլեկտրոքիմիական գրադիենտի ստեղծման միջոցով։

Քլորոֆիլային ֆոտոսինթեզ Անթթվածին ֆոտոսինթեզ Առանց թթվածնի ֆոտոսինթեզը իրականացվում է մուգ կարմիր և կանաչ բակտերիաների, նաև հելիկոբակտերիաների կողմից։ Թթվածնով Թծվածնով ֆոտոսինթեզը ավելի տարածված է։ Իրականանում է բույսերի ցիանոբակտերիաների և պրոքլորոֆիտների կողմից։

Հարց 1

• Ո ՞ ր գործընթացով է սկսվում ֆոտոսինթեզը․

• Ածխաթթու գազի կապումով
• Ջրի մոլեկուլից էլոկտրոնի անջատումով
• Քլորոֆիլի մոլեկուլի կողմից լույսի ֆոտոնի կլանումով
• ԱԵՖ-ի սինթեզով

Հարց 2

• Ֆոտոսինթեզի ժամանակ ո ՞ ր միացության միջոցով է ֆիքսվում ածխաթթու գազը․

• ԱԵՖ-սինթազի
• Ռիբուլոզաբիֆոսֆատ-կարբօքսիլազի
• ՆԱԴ H2-ի
• ՖԱԴ H2-ի

Հարց 3

• Ֆոտոսինթեզի ընթացքում ո ՞ ր նյութի ճեղքման արդյունքում է անջատվում մոլեկուլային թթվածինը․

• Ածխաթթու գազի
• Ջրի
• Գլյուկոզի
• օսլայի

Հարց 4

• Ֆոտոսինթեզի լուսային փուլում ինչի ՞ հաշվին է օքսիդացած քլորոֆիլի մոլեկուլը վերականգնվում,
• Ջրի
• Թթվածնի
• Ջրածնի
• Ածխաթթու գազի

Հարց 5

• Ֆոտոսինթեզի գործընթացի արագությունը կախված չէ․

• Միջավայրի լուսավորվածությունից
• Միջավայրի ջերմաստիճանից
• Միջավայրում ածխաթթու գազի կոնցետրացիայից
• Միջավայրում ազոտի կոնցետրացիայից

Հարց 6

• Ֆոտոսինթեզի մթնային փուլի ռեակցիաների հետևանքով առաջանում են․

• Սպիտակուցներ
• Ճարպեր
• Ածխաջրեր
• Նուկլեինաթթուներ