Сабақ жоспары
| Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: | Мектеп: |
| Күні: | Мұғалімнің аты-жөні: |
| Сынып: | Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны: |
|
| Сабақ тақырыбы | Тамақ өнеркәсібі |
|
|
| Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) | Тамақ өнеркәсібінің маңызды салаларын ажырата білу. Оқушыларды топқа бөліп, тапсырмалар беру арқылы өз бетінше білім алуға көмектесу .
|
| Сабақ мақсаттары | Еліміздегі тамақ өнеркәсіптің дамыған салалары,тамақ өнеркәсіпінің құрылымын, оның салаларын түсіндіру, олардың орналасу принципін анықтау. Өзара салааралық байланысын талдау.
|
| Жетістік критерийлері | Тамақ өнеркәсібінің дамыған салалары туралы біледі. Тамақ өнеркәсібінің құрылымын, тамақ өнеркәсібінің салаларын түсінеді. Тамақ өнеркәсібінің өзара салааралық байланысын талдай алады. |
| Тілдік мақсаттар
| Тамақ өнеркәсібі,шикізат, жартылай фабрикат, Негізгі тамақ өнеркәсібінің орталықтарын катадан көрсету. Тұз, минералды сулар, балық аулау, теңіз өнімдері. Жеке жұмыс, топтық әңгіме, гипотеза жасауға, оны қорғауға, сынақтан өткізуге және құруға уақыт бөлу
|
| Құндылықтарды дарыту
| Оқушылар Қазақстанның тамақ өнеркәсібін сипаттауды үйренеді; оқушылар өздігінен, жұппен жұмыс жасайды, ойлайды, сөйлейді,пікір таласқа түседі, шешім қабылдау мен есте сақтау қабілеттері дамиды; оқушылар бір-бірін сыйлайды, бір-бірін қолпаштайды бір-бірін тыңдайды, жауапкершілікке және қоршаған ортаны қорғауға тәрбиеленеді. |
| Пәнаралық байланыстар | Ықтимал пәнаралық байланысты әріптесіңізбен талқылаңыз немесе дереккөздерге жүгініңіз. Сабақта пәнаралық кіріктірілу қалай жүзеге асырылатынын көрсетіңіз (іс-әрекет және/немесе мазмұн арқылы) |
| АКТ қолдану дағдылары | электронды оқулық,әдістемелік құрал,Еленинг тапсырмалары,видео ресурс |
| Бастапқы білім
|
|
| Сабақ барысы |
| Сабақтың жоспарланған кезеңдері | Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
| Ресурстар |
| Сабақтың басы
| Оқушылармен амандасып, оқушылардың көңілін сабаққа аудару, сыныптағы оқушыларды топқа бөлу. Сынып құрамын түгелдеу, тақтаға күн ретін жазу. Үй тапсырмасын сұрау. 1- топ Қой және ешкі шаруашылығы 2- топ мүйізді ірі қара 3- топ Жылқы шаруашылығы 4-топ Омарта шаруашылығы Жеке оқушымен жұмыс Әр топтан жеке оқушылардан түйе, шошқа, марал, омарта, жібек құрты шаруашылықтары бойынша жауап береді. «Баян сұлу» кондитер шығарған конфеттер арқылы /4 түрлі/ арқылы үш топқа бөлу.Балалар неліктен біз конфеттер арқылы топқа бөліндік.Бүгінгі сабақтың тақырыбы қандай деп ойлайсыңдар. |
|
| Сабақтың ортасы | «Ой қозғау»Видио көрсетіп Қазақстандағы тамақ өнеркәсібінің дамуынның негізгі бағытын анықтату а)Тақтаға жаңа сабақтың тақырыбы жазылады ә)Жаңа терминдер мен ұғымдарды жазу тапсырылады б)Оқушыларға мәтінмен танысу тапсырылады Топтық тапсырма: Мұғалім жаңа тақырыпты меңгеру үшін топтарға жигсо әдісі бойынша өз мәтінін топта талқылап, ортаға салуды тапсырады. «Ойлан жұптас ,пікірлес!» І топқа Тамақ өнеркәсібі ІІ топқа Ет өнеркәсібі, ұн тарту-жарма өнеркәсібі ІІІ топқа Қант, сүт өнімдері өнеркәсібі ІҮ топқа Балық, өнеркәсібі
«Мені тап» Өндіру орталықтарын анықтау (картамен жұмыс) Кондитер өнімдері «Рахат» «Баян сұлу» --------------------------------- Шарап жасау заводы ------------------------ Темекі комбинаты----------------------------- Балық өңдеу кәсіпорындары -------------------------- Күнбағыс майы--------------------------- Мақта майы------------------------------ Қант зауыты---------------------------- Маргарин майы------------------------- Сабақ мақсатына орай бар білімдерді қалыптастыру мен дағдыларды дамытуға бағытталған іс-әрекет. Іс-әрекет барысында ақпаратты талдау және өңдеу, зерттеу, практикалық жұмыс, проблемалық жағдаяттарды шешу арқылы оқушылардың бойында білім мен дағдылар қалыптасады және дамиды |
|
| Сабақтың соңы
| Сұрақ – жауап Кубизм әдісі бойынша сабақты қорытындылау. Картамен жұмыс Карта бойынша тамақ өнеркәсібі таралу аймақтары мен оларды егумен басым айналысатын облыстарды анықтайды. Оқушының жеке пікірі(көзқарасы) Шығармашылық тапсырма.Өз облысыңда қандай тамақ өнеркәсібі жақсы дамыған, ол өнеркәсіптің дамуына қандай факторлар әсер етеді. Үйге тапсырма «Тамақ өнеркәсібі» тақырыбын оқу, кескін картаға тамақ өнеркәсібінің орталықтарын белгілеу. Күнделіктеріне жазып алу. Бағалау Сабақ барысында сабаққа жауап берген оқушыларға жүрекшелер таратып жүреді және сол арқылы формативті бағалау жүйесінқолданады.
Толтырылған парақшалар арқылы суммативті бағалайды. Әр топтың көшбасшысы оқушылардың жауап беруін қадағалап отырады және топ топ мүшелерімен ақылдаса отырып қорытынды бағасын бағалау парағына толтырады. Бағалау парағы.
Рефлексия»
- Айтыңдаршы , сабақта сендерге не қызық болды,не ұнады? Нені жақсарту қажет деп ойлайсыңдар? Стикерлерге сабақтан алған әсерлері бойынша «2 жұлдыз, бір тілек» арқылы рефлексия жасайды. Рефлексияға арналған плакат және стикерлер
= екі ұнаған нәрсе;
– жақсартуды қажет ететін
нәрсе. Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді: - нені білдім, нені үйрендім - нені толық түсінбедім - немен жұмысты жалғастыру қажет Оқушылар өздерінің жұмысы мен сыныптастарының жұмысын белгілі бір критерийлер бойынша бағалай алады |
|
| Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз? | Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз? | Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы
|
| Саралау іріктелген тапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету, оқу материалдары мен ресурстарын оқушылардың жеке қабілеттерін есепке ала отырып іріктеу (Гарднердің жиындық зият теориясы) түрінде болуы мүмкін. Саралау уақытты ұтымды пайдалануды есепке ала отырып, сабақтың кез-келген кезеңінде қолданыла алады | Бұл бөлімде оқушылардың сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдеріңізді жазасыз | Денсаулық сақтау технологиялары. Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері. Осы сабақта қолданылатын Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары
|
| Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме? Жеткізбесе, неліктен? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма? Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен? | Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз. |
|
|
| Жалпы баға
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1:
2:
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1:
2:
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?
|
Поурочный план по химии
| Тема урока: Сабақ тақырыбы: | Школа: |
| Дата: Күні: | Фамилия и имя учителя:
|
| Класс: Сынып | Количество присутствующих: | Отсутствующих: |
| Цели обучения | Объяснить влияние …………………. |
| Задачи урока | Учащиеся смогут: 1.Сформулировать тему урока, цель урока и критерии успеха. 2.Составить план своей деятельности на уроке, обговорив форму работы, временные рамки, формы оценивании. 3.Самостоятельно работать с источниками информации. 4.Анализировать и оценивать свою деятельность. 5.Сформулировать обратную связь. |
| Языковая лексика |
|
| Предварительные знания |
|
| Ход урока |
| Запланированные этапы урока | Виды деятельности | Ресурсы |
| Начало урока | Стадия «Вызов» |
|
| Середина урока | Стадия «Осмысление» Стадия «Активити»
|
|
| Конец урока | Стадия «Оценивания» | Формативное оценивание
|
| Рефлексия | С учащимися проводится рефлексия урока | Стикеры |
| Дополнительная информация
|
| Дифференциация – как Вы планируете оказать больше поддержки? Какие задачи Вы планируете поставить перед более способными учащимися? | Оценивание – как Вы планируете проверить уровень усвоения материала учащихся? | Межпредметные связи Здоровья и безопасность Связи с ИКТ Связи с ценностями(воспитательный элемент) |
| Все учащиеся будут: Перечисляют …….. Знают о ……………….
Большинство учащихся будут: Объяснять………… Некоторые учащиеся: Смогут провести анализ ……….. Представляется поддержка в виде учебных ресурсов. Визуализация учебного компонента направлена на достижение учебных целей. | (1 )Формативное наблюдения уровня сформированности учебных компетенций у учащихся во время вызова к изучению темы. (2)Промежуточное оценивание достижения учебной цели в процессе работы в парах. (3)Формативное итоговое оценивание самими учащимися с целью определения достижения целей урока. | Работа в парах и группах и обсуждение их работы с другими учащимися и преподавателем развивают уважение к мнению окружающих способность общаться надлежащим образом со сверстниками и со взрослыми. Изучение…………….. На сколько, важно вести ЗОЖ. Сохранять и укреплять здоровье свое и окружающих. Работа учащихся по поиску информации подразумевает работу с интернетом, что позволит развивать навыки ИКТ |
|
|
|
|
|
|
|
|
Ұзақ мерзімді жоспар
Пән: Химия
Сынып: 7
| Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
| 1 тоқсан |
| 7.1A Химияға кіріспе. Элементтер, қосылыстар және қоспалар | • Химия – жаратылыстанудың бөлімі • Химиялық элементтер жөніндегі түсінік • Қосылыстар • Қосылыстар мен қоспалар арасындағы негізгі айырмашылықтар | 7.1.1.1 химия ғылымының нені зерттейтінін біледі және түсіну; |
| 7.1.1.2 лабораторияда қауіпсіз жұмыс жүргізу ережелерін білу және түсіну; |
| 7.4.1.1 элементті атомдардың белгілі бір түрінен тұратын зат ретінде түсіну; |
| 7.4.1.2 таза зат атомдардың немесе молекулалардың бірдей түрінен тұратындығын түсіну; |
| 7.4.1.3 көптеген заттардың химиялық таза емес екендігін және таза заттармен жұмыс жасау қажет екендігін түсіну; |
| 7.4.1.4 қоспалардың түрлерін және оларды бөлу жолдарын білу; |
| 7.4.1.5 қоспаны бөлуге негізделген қарапайым экспериментті жоспарлау және өткізе алу; |
| 7.4.1.6 элемент, қоспа және қосылысты ажырата білу; |
| 7.4.1.7 элемент пен қосылыстардың физикалық қасиеттері және қоспалар жайлы білімдерін қолданып бейтаныс заттарды анықтай алу; |
| 7.1B Зат күйінің өзгерісі |
| 7.1.1.3 физикалық және химиялық құбылыстарды ажырату; |
| 7.1.1.4 заттардың әртүрлі агрегаттық күйлерін біледі және қатты, сұйық, газ тәріздес заттардың құрылымын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіну; |
| 7.1.1.5 жылу энергиясы заттар бөлшектерінің қозғалысын өзгертетінін білу және температура мен жылу мөлшері арасындағы айырмашылықты түсіну; |
| 7.1.1.6 салқындау процесін зерделеу, салқындау процесінің қисығын салу және оған талдау жасау, өз бақылауларын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіру; |
| 7.1.1.7 қайнау процесін зерделейді, қыздыру қисығын салу және оған талдау жасау, өз бақылауларын бөлшектер теориясы тұрғысынан түсіндіру; |
| 7.1.1.8 бөлшектер теориясы деңгейінде булану мен қайнау процестері арасындағы айырмашылықты түсіну; |
Тілдік мақсаттар туралы
Пән мазмұнын екінші не үшінші тіл арқылы оқытуда Зияткерлік мектептер пән мазмұны мен тілді оқып үйренуге тең қолдау көрсетілетін оқу ортасын құруға ұмтылады. Әр пәннің өз тілдік стилі бар, оны нақты бір пәннің «ғылыми тілі»деп атауға болады. Ғылыми тіл – пәннің мазмұнын оқып үйрену және ойлау мен пәндік мазмұнның негізгі ұғымдарымен жұмыс істеу қабілетін жақсарту үшін қолданылатын негізгі құрал. Екінші не үшінші тіл арқылы оқитын оқушылардың көпшілігіне олардың ғылыми тіл мен пән мазмұнын игеруі үшін білім алу үдерісінде үнемі қолдау көрсетілуі қажет. Үштілді білім беру контексінде бірінші тілдегі ғылыми тілдің дамуы да тұрақты назарды талап етеді. Сондықтан, бірінші тіл арқылы оқуға берілетін шектеулі уақытты тиімді және нәтижелі қолдану керек.
Тілдік мақсаттар ғылыми тілді үйрену үшін маңызды құрал болып табылады. Оқушылардың өздерінен не күтілетіндігін түсінуі тілдік мақсаттардың анық құрылуына тікелей байланысты. Сондай-ақ, тілдік мақсаттар оқытушылар мен оқушыларға оқуға деген ынтаны қалыптастыруға, өлшеуге және қолдауға көмектеседі. Пәндік мазмұнды оқытуға, әрі ғылыми тілді үйретуге тұрақты екі бағытты ұстанатын пән мұғалімдері оқушыларға үлгі көрсетіп, пән мен тілді қатар алып жүруге көмектеседі.
Ғылыми тілді оқып үйренуді қолдау үшін оқытушыларға оқу жоспарларына мынадай тілдік мақсаттарды қосу ұсынылады:
• оқушылардың назарын ғылыми тілге аудару (мысалы, пән бойынша оқу мақсаттарына жету үшін қажетті терминология мен тіркестері бар лексика);
• сабақ барысында пән мазмұнының ұғымдарын қолдануға қажетті жұмыс тілін қалыптастыру (мысалы, топтық жұмыстар, сұрақты дұрыс қоя білу, жағдайды талдау және пікірталас жүргізу үшін қажетті тіркестері);
• сабақ барысында лексиканы, оның ішінде терминология мен тіркестерді орынды пайдалану үшін оларды алдын ала оқыту кезеңінде тиімді қолдану;
• оқушылардың тілдік дағдының төртеуін де түрлі әрекеттерде (мысалы, оқылым-тыңдалым, оқылым-жазылым, оқылым-айтылым,тыңдалым-жазылым және т.б.) әртүрлі мақсаттарға қол жеткізу үшін қолдану;
• оқушыларды пікірталас, диалогтарға тарту (мысалы, оқушылардан қысқа жауаптарды қабылдамау және жауаптары тек білімді ғана көрсететін сұрақтар қоймау; оқушыларды өз білімін нәтижелі талқылау үшін пайдалануға ынталандыру, сондай-ақ оқушылар диалогқа қатыса алуы үшін қажет бай сөздік қормен қамтамасыз ету);
• белгілі бір тілге тән дағдыларды дамыту (мысалы, қажетті мәліметті алу үшін тыңдау, түсіндіру, металингвистикалық және метакогнитивтік танымды дамыту, басқа сөзбен айту, сөздікпен жұмыс істеу дағдылары);
• тіл туралы сын тұрғысынан ойлауды дамыту (мысалы, тілдерді салыстыру, оқушылардың тілді барынша нақты пайдалануға ынталандыру, тілді меңгерудегі жетістіктерін бағалау);
• сабақтың басында тілдік мақсатты белгілеу, сабақтың соңында осы мақсат бойынша қол жеткізілген жетістіктерді талқылау.
Тілдік мақсат үлгісі оқу жоспарының әр бөлімінде көрсетілген. Тілдік мақсат үлгісі сонымен бірге ғылыми тілдің құрамдас бөліктерін қамтиды, оны пайдалану мен есте сақтауға оқушылардың назарын аудару маңызды. Олар келесі тақырыпшалар арқылы көрсетілген:
(1) пәнге тән арнайы лексика және терминология,
(2) диалог/жазылым үшін қажетті тіркестер. Берілген тіл оқушылар үшін түсінікті әрі анық болса, бұл олардың пәндік мақсаттар мен тілдік мақсаттарға қол жеткізулеріне көмектеседі.
Тілдік мақсаттарды құру үшін келесі етістіктерді пайдалануға болады: талдау, санаттарға бөлу, таңдау, жіктеу, салыстыру, байланыстыру, сәйкестендіру, көшіру, құру, сынау, анықтау, сипаттау, құрастыру, бағалау, түсіндіру, мысалдар келтіру, болжау, анықтау, негіздеу, келіссөздер жүргізу, болжау, өндіру, балама шешімдер ұсыну, себептерді түсіндіру, пысықтау, қайта ұйымдастыру, басқа сөзбен айту, мазмұндау, қайта қарап шығу, көшіріп алу, рөлдік ойындар ойнау, қорытындылау, синтездеу және жазу, әртүрлі мақсаттар үшін пайдалану, өз сөзімен анықтама жазу, безендіру.
Кейбір тілдік мақсаттардың пән мазмұнынының оқу мақсаты деп те қарастыруға болатынына қарамастан, мазмұн мен тілдің бөлінуі оқушылардың мазмұнға да, тілге де бірдей назар аударуларына ықпал етеді. Бұл, сонымен қатар, жауаптар/шешімдерге және үдерістерге теңдей назар аударуға көмектеседі. Атап айтқанда, осы үдерістерге назар аудару тілдің дұрыс қолданылуы мен ойлау әрекетінің жақсаруына жағдай жасайды.
Тілдік емес пәндердің оқыту мақсаттарының көпшілігі мазмұнға негізделеді, бірақ кем дегенде бір мақсатты тілді дамытуға арнау қажет.
| 1-тоқсан |
| Химия Негізгі мектеп 7-сынып |
| 7.1A Химияға кіріспе. Элементтер, қосылыстар және қоспалар |
| Осыған дейін меңгерілген білім: |
| Жаратылыстану курсынан алынған білім |
| Контекст |
| Бұл бөлім зертханамен және онда жұмыс істеу ережелерімен таныстырады. Оқушылар кейбір негізгі түсініктермен таныса бастайды, алайда басты назар жабдықтармен танысу мен пайдалануға және олармен қауіпсіз жұмыс істеуге аударылады. Барлық үш кіріспе бөлімдерге баса назар аудару оқушыларға өздерінің меншікті идеяларын қалыптастыруға және зерттеуге мүмкіндік береді. Олар бақыланатын элементтер, қосылыстар мен қоспалардың нысандарының қарастырады. |
| Осы бөлімдегі «Химия» пәнінің тілдік мақсаты |
| Оқушылар үшін академиялық тілге сәйкес келетін тіл мақсатының мысалы төменде берілген. |
| Пәндік мақсат | Тілдік мақсат | Пәнге қатысты лексика және терминология | Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер |
| Оқушылар орындай алады: - жай зат, қоспа және қосылысты ажырата білу | Оқушылар орындай алады:
| элемент, қосылыс, қоспа, (химиялық) реакция, массалық қатынас, атомдар, қоспаларды ажырату, қайтымды, қайтымсыз, қыздыру, сүзу, еріту | Химия ...........оқытады Химия пәнін мақсаты........ болып табылады Химияның міндеттері............ X баламасы/баламасы емес, себебі… Х-ты бөліп алу У-пен салыстырғанда көбірек/азырақ қиындық туғызады, себебі... Элементтер Хболып табылады/не, бірақ қосылыстар У болып табылады/ не, Х болып табылмайды/ие емес Қоспалар қосылыстардан қалай ажыратылады? Х бөліп алу үшін анағұрлым/азырақ қиындық туғызады, неге? A және B бірге C болып табылады, |
| Басқа тілдік мақсаттарды құру үшін және академиялық тілді оқыту мен үйретуге жататын тілді үйрету мақсаттары бойынша қосымша басшылық ретінде жоғарыда «Тіл мақсаттарына» кіріспені қараңыз |
| Қысқаша шолу |
| Оқушыларға химиялық реакция нәтижесінде түзілген қосылыстар туралы түсінік берілді. Олар реакция жүргендігі туралы белгілерді біледі және реакциялар физикалық тәсілмен қайтымды болмайтындығын түсінеді. Бөлім соңына қарай олар элементтер, қосылыстар мен қоспалардың негізгі ерекше белгілерінің кестесін құрай алулары керек. |
| Оқу бағдарламасына сілтеме | Оқу мақсаттары | Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері | Мұғалімге арналған ескертпелер | Оқыту ресурстары |
|
| 7.1.1.1 «Химия» ғылымының нені зерттейтінін білу және түсіну;
7.1.1.2 лабораторияда қауіпсіз жұмыс жүргізу ережелерін білу және түсіну; | Сабақты оқушылардың қызығушылығын химия сиқырына аудару мақсатында еліктіргіш видео көрсетуден бастаңыз. Видеоны көріп болған соң, оқушылармен химияның мақсаттары мен міндеттерін меңгеру маңыздылығын талқылаңыз. Зертханада қауіпсіз жұмыс (W, G, I) Оқушылармен химиялық зертханада жұмыс кезінде туындауы мүмкін қауіптерді талқылаңыз. Оларға жеке, содан кейін топта зертханалық жұмыстарды жүргізу бойынша кейбір сақтық шараларын «ұсынуға» бес минут беріңіз. (W, G, I) Бірлесіп зертханада қауіпсіз жұмыс жасау ережелерінің тізімін құрыңыз және оларды белгілі тәртіпте орналастырыңыз. Барлық оқушылар оларды өз кітаптарының тысына көшіріп алулары керек (содан кейін оларға берілетін әр жаңа кітапта). (I) Оқушылар мұғалімнің рұқсат етуімен зертханалық жабдық «көрмесін» тамашалап, олардың атауы мен қолданылуына қатысты өз дәптерлеріне белгілер түсіреді. (E, G) Оқушыларға кейбір құрал-жабдықтарды пайдаланып, қарапайым тәжірибе орындауға рұқсат етіңіз.
| Мына аспектілерге ерекше назар аудару керек: оқушылар мектеп зертханасында қауіпті шынайы бағалауы және оларды азайтудың тиісті тәсілдерін бағалауы керек. Алайда химиялық зертхана және бүтін химияны сақтану керек пән деп ойламайтындай халге жеткізу маңызды. Талқылау қорытындылары қабырғаға постер түрінде ілінуі қажет. Қорытынды тізім сапалы постерде көрсетілуі және зертхана қабырғасында үнемі ілініп тұруы керек. Оқушылар ережелердің әрбірін негіздеуді түсінуі маңызды.
Жабдықтардың мүмкіндігінше көп бөлігін таныстырыңыз. Әр затта жазуы болуы және пайдалану бойынша қысқаша түйіндемесі болуы керек. Оқушылар оқу жылы бойынша танысатын барлық құрал мен жабдықтарды қамтуға тырысыңыз Бұл олар кейіннен орындайтын тәжірибе болмауы керек. Ыстыққа төзімді сынауықта суды қыздыру тәрізді тәжірибе сәйкес келуі мүмкін. | https://www.youtube.com/watch?v=wtPNxH0gcEo Оқушыларға арналған, олар қателіктерді табуы тиіс қауіпті зертхана туралы мультфильм (тегін тіркелу талап етіледі): http://www.tes.co.uk/ResourceDetail.aspx?storyCode=3002275 Мектептік зертханалық ережелер мысалы:
http://web1.maitgross-h.schools.nsw.edu.au/faculties/science-2/science-laboratory-rules/ Мектеп ғылыми зертханаларында тиім салынған заттар мен процедуралар туралы кейбір ақпарат:http://www.cleapss.org.uk/attachments/article/0/PS69.pdf?Free Publications/ Оқушылардың қауіпсіздігі туралы 95 парақтан тұратын пайдалы жинақ және оқушылар үшін ғылыми қауіпсіздік сертификатының үлгісі:http://www.cleapss.org.uk/attachments/article/0/PS69.pdf?Free Publications/ |
|
| 7.4.1.1 элементті атомдардың белгілі бір түрінен тұратын зат ретінде түсіну;
7.4.1.2 таза зат атомдардың немесе молекулалардың бірдей түрінен тұратындығын түсіну; 7.4.1.3 көптеген заттардың химиялық таза емес екендігін және таза заттармен жұмыс жасау қажет екендігін түсіну;
7.4.1.4 қоспалардың түрлерін және оларды бөлу жолдарын білу; | (D) Оқушыларға темір мен күкірт үлгілерін көрсетіңіз (мүмкіндігінше басқа элементтерді, мысалы көміртекті көрсету). | теріге кіріп, ауыратын жарақат туындатуы мүмкін темір жоңқасын емес, темір ұнтағын пайдаланыңыз бөлменің жақсы желдетілгеніне көз жеткізіңіз, егер қыздырылатын қоспалардың құрамында күкірт болса, жұмыс барысында оқушылар күкірттің аз мөлшерін пайдаланып, оларды тым қатты қыздырмайтынына көз жеткізіңіз күкірт диоксиді демікпемен ауыратындарға қауіпті болуы мүмкін оқушылар сұйылтылған қышқылдар және химиялық ерітінділермен жұмыс істеген кезде қорғаныс көзілдіріктерін киюлері керек. Сабақ соңында оқушылар реакция өніміндегі заттар екі немесе бірнеше элементтің химиялық бірігуінен пайда болатын қосылыс деген тұжырымға келуі керек. | https://www.youtube.com/watch?v=HWymbAGlyPQ Жұмыс парағы және нәтижелерге арналған таза кестелер
http://www.chemiemania.ru/chemies-4541-1.html
https://sites.google.com/site/himulacom/zvonok-na-urok/8-klass/urok-no5-fiziceskie-i-himiceskie-avlenia |
| (D) Темір ұнтағы мен күкіртті бірге араластыру – темір мен күкірттің нақты пропорцияға ие емес екендігіне көз жеткізу (G) Оқушылардың темір мен күкірт қоспасын бөліп алу мүмкіндігін талқылауларын сұраңыз. (D) Егер оқушылар ерітуді ұсынса, мұндай қоспаның құрамы еруге қабілетті емес қосылыстардан тұратындығын көрсетіңіз. Егер олардың біреуі магнитті ұсынса, бұл шешімнің тиімді екендігін көрсетіңіз. (E) Оқушыларға тиісті 7:4 қатынаста темір-күкірт қоспасын және шағын сынауықтар беру керек. Оларға қоспаны қатты қыздыруды, өз бақылауларын жазып алуды сұраңыз. (D) Оқушыларға алдын-ала дайындалып қойылған темір сульфидінің кесегін және оның магниттік қасиетке ие еместігін көрсетіңіз. (E) Оқушыларға темір, күкірт, темір-күкірт қоспасының және темір сульфидінің шағын үлгілерін көрсету керек. Оларға бір-бірін тексеріп, өз бақылауларын жазып алуға мүмкіндік беру керек: - сыртқы түрі - баяу қыздырылуы - суда ерігіштігі - сұйылтылған хлорсутек қышқылымен реакциясы Оқушылардан химиялық реакцияның жүргендігі туралы қандай дәлелдері бар екендіктерін сұраңыз. |
|
| 7.4.1.5 қоспаны бөлуге негізделген қарапайым экспериментті жоспарлау және өткізе алу; | (E) Оқушылардан көзге көрінетін өзгерістермен жүретін химиялық реакцияларды сынауықтарда орындауларын сұрау, мысалы: –натрий карбонатының ерітіндісі мен темір (II) хлоридінің ерітіндісін араластыру – сұйылтылған хлор сутек қышқылын қатты магний карбонатына қосу – сұйылтылған аммиак ерітіндісін мыс купоросының ерітіндісіне қосу –сахарозаны қыздыру Оқушылар өз бақылауларына орай лайықты жұмыс парақтарын толтырулары керек.
(I) (f) Оқушылардан химиялық реакцияның жүргендігі туралы дәлелдер тізімін құруды сұраңыз.
(G) (f) Оқушылар жұптасып жұмыс істей отырып, элементтер, қосылыстар мен қоспалардың қасиеттерін қорытындылап, кестені толтырады. Мұндай әрекетті «карталарды сұрыптау» деп атауға алады, бұл жағдайда оқушыларға нысандар мен карталар жиынтығы беріледі және оларды Э, З немесе Қ топтарына сұрыптауды сұрау |
Компоненттер санына, құрамының әртүрлілігіне, ажырату жеңілдігіне және т.б. қатысты | http://mysciencelessons.wordpress.com/2009/12/02/elements-compounds-mixtures-notesppt-activity/ сайтындағы материалдар осы бөлімге қатысты қорытынды әрекетті орындауға көмегін тигізеді
|
|
| 7.4.1.6 элемент, қоспа және қосылысты ажырата білу;
7.4.1.7 элемент пен қосылыстардың физикалық қасиеттері және қоспалар жайлы білімдерін қолданып, бейтаныс заттарды анықтау;
| Таза заттар мысалы – тас тұз (W) Оқушылармен заттың қандай реакцияға түсетінін түсіну үшін химиктер қоспа емес, таза затпен жұмыс істеп жатқанына сенімді болулары қажет екендігін талқылаңыз.
(E) Оқушыларға тас тұз үлгілерін зерттеуге мүмкіндік беріңіз және өз идеяларымен бөлісулерін сұраңыз. Оқушылар үлгілерді «жуғылары» келуі мүмкін – олар құмды шайып тастай алмайтынын, керісінше тұздың «жоғала» бастағанын байқайды. Келесі сауалдарды талқылаңыз: Үлгі қалай тазартылуы мүмкін? Тұз қайда жоғалып кетті? Ерітінді құмнан қалай ажыратылады? Ерітіндіндідегі тұзды қалпына келтіруге болады ма? (W, G) Оқушылармен олардың не көргені туралы әңгімелесіңіз. Еритін тұздар, ерімейтін құмға қатысты идеяны айтыңыз және олардан осы проблеманы шешудің жолдарын ұсынуларын сұраңыз. Мұғалімнің жетекшілік етуімен оқушылар құмды тас тұздан бөлу және тұз кристалдарын қалпына келтіру бойынша тәжірибе жоспарын дайындаулары керек. (E) Мұғалім тексеріп мақұлдағаннан кейін оқушылар тәжірибені өткізуі және микроскопты пайдаланып алынған тұз түйіршіктерін зерттеулері керек. (f, G) Оқушылардан эксперимент орындау барысында танысқан қауіпсіздік техника ережелері бойынша постер толтыру сұралады. |
Олар суды буландыру үшін қыздыруды ұсына алады. Көзге қорғаныш кию және оқушылар барынша нұсқаулық алулары керек, себебі бұл олар зертханада кездесетін бірінші шынайы қауіптердің бірі болады. | Тау-тас тұздары: http://www.youtube.com/watch?v=XBhY347jmgI тас тұздың ыдырауының екі тәсілі (тегін тіркелу қажет): http://www.tes.co.uk/teaching-resource/Purifying-rock-salt-6066612/ Оқушы тәжірибесін жазуға арналған парақ: http://www.griffin-education.co.uk/resources/pdfs/Booklet9-Salt.pdf |
Ескерту: Зертханадағы жұмыс оқытушылар мен оқушылар үшін қауіпті болып саналады. Назарбаев Зияткерлік мектептері қауіпсіздіктің тиісті шараларын анықтап, оларды сақтауға жауапты болады. Бұл құжатта қауіпсіздік техникасы бойынша ақпарат тек жалпы түрде беріліп, не кеңесшілер не бағдарлама кеңесшілері қауіпсіздіктің тиісті шараларын қолданбау салдарына жауапты болмайды.
W = сыныппен жұмыс P = жұптық жұмыс E = оқушы эксперименті
G = топтық жұмыс I = жеке жұмыс D = мұғалім көрсетілімі
f = бағалау = қауіпсіздік техникасы бойынша кеңестер
Тілдік мақсаттар туралы
Пән мазмұнын екінші не үшінші тіл арқылы оқытуда Зияткерлік мектептер пән мазмұны мен тілді оқып үйренуге тең қолдау көрсетілетін оқу ортасын құруға ұмтылады. Әр пәннің өз тілдік стилі бар, оны нақты бір пәннің «ғылыми тілі»деп атауға болады. Ғылыми тіл – пәннің мазмұнын оқып үйрену және ойлау мен пәндік мазмұнның негізгі ұғымдарымен жұмыс істеу қабілетін жақсарту үшін қолданылатын негізгі құрал. Екінші не үшінші тіл арқылы оқитын оқушылардың көпшілігіне олардың ғылыми тіл мен пән мазмұнын игеруі үшін білім алу үдерісінде үнемі қолдау көрсетілуі қажет. Үштілді білім беру контексінде бірінші тілдегі ғылыми тілдің дамуы да тұрақты назарды талап етеді. Сондықтан, бірінші тіл арқылы оқуға берілетін шектеулі уақытты тиімді және нәтижелі қолдану керек.
Тілдік мақсаттар ғылыми тілді үйрену үшін маңызды құрал болып табылады. Оқушылардың өздерінен не күтілетіндігін түсінуі тілдік мақсаттардың анық құрылуына тікелей байланысты. Сондай-ақ, тілдік мақсаттар оқытушылар мен оқушыларға оқуға деген ынтаны қалыптастыруға, өлшеуге және қолдауға көмектеседі. Пәндік мазмұнды оқытуға, әрі ғылыми тілді үйретуге тұрақты екі бағытты ұстанатын пән мұғалімдері оқушыларға үлгі көрсетіп, пән мен тілді қатар алып жүруге көмектеседі.
Ғылыми тілді оқып үйренуді қолдау үшін оқытушыларға оқу жоспарларына мынадай тілдік мақсаттарды қосу ұсынылады:
• оқушылардың назарын ғылыми тілге аудару (мысалы, пән бойынша оқу мақсаттарына жету үшін қажетті терминология мен тіркестері бар лексика);
• сабақ барысында пән мазмұнының ұғымдарын қолдануға қажетті жұмыс тілін қалыптастыру (мысалы, топтық жұмыстар, сұрақты дұрыс қоя білу, жағдайды талдау және пікірталас жүргізу үшін қажетті тіркестері);
• сабақ барысында лексиканы, оның ішінде терминология мен тіркестерді орынды пайдалану үшін оларды алдын ала оқыту кезеңінде тиімді қолдану;
• оқушылардың тілдік дағдының төртеуін де түрлі әрекеттерде (мысалы, оқылым-тыңдалым, оқылым-жазылым, оқылым-айтылым,тыңдалым-жазылым және т.б.) әртүрлі мақсаттарға қол жеткізу үшін қолдану;
• оқушыларды пікірталас, диалогтарға тарту (мысалы, оқушылардан қысқа жауаптарды қабылдамау және жауаптары тек білімді ғана көрсететін сұрақтар қоймау; оқушыларды өз білімін нәтижелі талқылау үшін пайдалануға ынталандыру, сондай-ақ оқушылар диалогқа қатыса алуы үшін қажет бай сөздік қормен қамтамасыз ету);
• белгілі бір тілге тән дағдыларды дамыту (мысалы, қажетті мәліметті алу үшін тыңдау, түсіндіру, металингвистикалық және метакогнитивтік танымды дамыту, басқа сөзбен айту, сөздікпен жұмыс істеу дағдылары);
• тіл туралы сын тұрғысынан ойлауды дамыту (мысалы, тілдерді салыстыру, оқушылардың тілді барынша нақты пайдалануға ынталандыру, тілді меңгерудегі жетістіктерін бағалау);
• сабақтың басында тілдік мақсатты белгілеу, сабақтың соңында осы мақсат бойынша қол жеткізілген жетістіктерді талқылау.
Тілдік мақсат үлгісі оқу жоспарының әр бөлімінде көрсетілген. Тілдік мақсат үлгісі сонымен бірге ғылыми тілдің құрамдас бөліктерін қамтиды, оны пайдалану мен есте сақтауға оқушылардың назарын аудару маңызды. Олар келесі тақырыпшалар арқылы көрсетілген:
(1) пәнге тән арнайы лексика және терминология,
(2) диалог/жазылым үшін қажетті тіркестер. Берілген тіл оқушылар үшін түсінікті әрі анық болса, бұл олардың пәндік мақсаттар мен тілдік мақсаттарға қол жеткізулеріне көмектеседі.
Тілдік мақсаттарды құру үшін келесі етістіктерді пайдалануға болады: талдау, санаттарға бөлу, таңдау, жіктеу, салыстыру, байланыстыру, сәйкестендіру, көшіру, құру, сынау, анықтау, сипаттау, құрастыру, бағалау, түсіндіру, мысалдар келтіру, болжау, анықтау, негіздеу, келіссөздер жүргізу, болжау, өндіру, балама шешімдер ұсыну, себептерді түсіндіру, пысықтау, қайта ұйымдастыру, басқа сөзбен айту, мазмұндау, қайта қарап шығу, көшіріп алу, рөлдік ойындар ойнау, қорытындылау, синтездеу және жазу, әртүрлі мақсаттар үшін пайдалану, өз сөзімен анықтама жазу, безендіру.Кейбір тілдік мақсаттардың пән мазмұнынының оқу мақсаты деп те қарастыруға болатынына қарамастан, мазмұн мен тілдің бөлінуі оқушылардың мазмұнға да, тілге де бірдей назар аударуларына ықпал етеді. Бұл, сонымен қатар, жауаптар/шешімдерге және үдерістерге теңдей назар аударуға көмектеседі. Атап айтқанда, осы үдерістерге назар аудару тілдің дұрыс қолданылуы мен ойлау әрекетінің жақсаруына жағдай жасайды.
Тілдік емес пәндердің оқыту мақсаттарының көпшілігі мазмұнға негізделеді, бірақ кем дегенде бір мақсатты тілді дамытуға арнау қажет.
| 1-тоқсан |
| Химия Негізгі мектеп 7-сынып |
| 7.1A Химияға кіріспе. Элементтер, қосылыстар және қоспалар |
| Осыған дейін меңгерілген білім: |
| Жаратылыстану курсынан алынған білім |
| Контекст |
| Бұл бөлім зертханамен және онда жұмыс істеу ережелерімен таныстырады. Оқушылар кейбір негізгі түсініктермен таныса бастайды, алайда басты назар жабдықтармен танысу мен пайдалануға және олармен қауіпсіз жұмыс істеуге аударылады. Барлық үш кіріспе бөлімдерге баса назар аудару оқушыларға өздерінің меншікті идеяларын қалыптастыруға және зерттеуге мүмкіндік береді. Олар бақыланатын элементтер, қосылыстар мен қоспалардың нысандарының қарастырады. |
| Осы бөлімдегі «Химия» пәнінің тілдік мақсаты |
| Оқушылар үшін академиялық тілге сәйкес келетін тіл мақсатының мысалы төменде берілген. |
| Пәндік мақсат | Тілдік мақсат | Пәнге қатысты лексика және терминология | Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер |
| Оқушылар орындай алады: - жай зат, қоспа және қосылысты ажырата білу | Оқушылар орындай алады:
| элемент, қосылыс, қоспа, (химиялық) реакция, массалық қатынас, атомдар, қоспаларды ажырату, қайтымды, қайтымсыз, қыздыру, сүзу, еріту | Химия ...........оқытады Химия пәнін мақсаты........ болып табылады Химияның міндеттері............ X баламасы/баламасы емес, себебі… Х-ты бөліп алу У-пен салыстырғанда көбірек/азырақ қиындық туғызады, себебі... Элементтер Хболып табылады/не, бірақ қосылыстар У болып табылады/ не, Х болып табылмайды/ие емес Қоспалар қосылыстардан қалай ажыратылады? Х бөліп алу үшін анағұрлым/азырақ қиындық туғызады, неге? A және B бірге C болып табылады, |
| Басқа тілдік мақсаттарды құру үшін және академиялық тілді оқыту мен үйретуге жататын тілді үйрету мақсаттары бойынша қосымша басшылық ретінде жоғарыда «Тіл мақсаттарына» кіріспені қараңыз |
| Қысқаша шолу |
| Оқушыларға химиялық реакция нәтижесінде түзілген қосылыстар туралы түсінік берілді. Олар реакция жүргендігі туралы белгілерді біледі және реакциялар физикалық тәсілмен қайтымды болмайтындығын түсінеді. Бөлім соңына қарай олар элементтер, қосылыстар мен қоспалардың негізгі ерекше белгілерінің кестесін құрай алулары керек. |
| Оқу бағдарламасына сілтеме | Оқу мақсаттары | Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері | Мұғалімге арналған ескертпелер | Оқыту ресурстары |
|
| 7.1.1.1 «Химия» ғылымының нені зерттейтінін білу және түсіну;
7.1.1.2 лабораторияда қауіпсіз жұмыс жүргізу ережелерін білу және түсіну; | Сабақты оқушылардың қызығушылығын химия сиқырына аудару мақсатында еліктіргіш видео көрсетуден бастаңыз. Видеоны көріп болған соң, оқушылармен химияның мақсаттары мен міндеттерін меңгеру маңыздылығын талқылаңыз. Зертханада қауіпсіз жұмыс (W, G, I) Оқушылармен химиялық зертханада жұмыс кезінде туындауы мүмкін қауіптерді талқылаңыз. Оларға жеке, содан кейін топта зертханалық жұмыстарды жүргізу бойынша кейбір сақтық шараларын «ұсынуға» бес минут беріңіз. (W, G, I) Бірлесіп зертханада қауіпсіз жұмыс жасау ережелерінің тізімін құрыңыз және оларды белгілі тәртіпте орналастырыңыз. Барлық оқушылар оларды өз кітаптарының тысына көшіріп алулары керек (содан кейін оларға берілетін әр жаңа кітапта). (I) Оқушылар мұғалімнің рұқсат етуімен зертханалық жабдық «көрмесін» тамашалап, олардың атауы мен қолданылуына қатысты өз дәптерлеріне белгілер түсіреді. (E, G) Оқушыларға кейбір құрал-жабдықтарды пайдаланып, қарапайым тәжірибе орындауға рұқсат етіңіз.
| Мына аспектілерге ерекше назар аудару керек: оқушылар мектеп зертханасында қауіпті шынайы бағалауы және оларды азайтудың тиісті тәсілдерін бағалауы керек. Алайда химиялық зертхана және бүтін химияны сақтану керек пән деп ойламайтындай халге жеткізу маңызды. Талқылау қорытындылары қабырғаға постер түрінде ілінуі қажет. Қорытынды тізім сапалы постерде көрсетілуі және зертхана қабырғасында үнемі ілініп тұруы керек. Оқушылар ережелердің әрбірін негіздеуді түсінуі маңызды.
Жабдықтардың мүмкіндігінше көп бөлігін таныстырыңыз. Әр затта жазуы болуы және пайдалану бойынша қысқаша түйіндемесі болуы керек. Оқушылар оқу жылы бойынша танысатын барлық құрал мен жабдықтарды қамтуға тырысыңыз Бұл олар кейіннен орындайтын тәжірибе болмауы керек. Ыстыққа төзімді сынауықта суды қыздыру тәрізді тәжірибе сәйкес келуі мүмкін. | https://www.youtube.com/watch?v=wtPNxH0gcEo Оқушыларға арналған, олар қателіктерді табуы тиіс қауіпті зертхана туралы мультфильм (тегін тіркелу талап етіледі): http://www.tes.co.uk/ResourceDetail.aspx?storyCode=3002275 Мектептік зертханалық ережелер мысалы:
http://web1.maitgross-h.schools.nsw.edu.au/faculties/science-2/science-laboratory-rules/ Мектеп ғылыми зертханаларында тиім салынған заттар мен процедуралар туралы кейбір ақпарат:http://www.cleapss.org.uk/attachments/article/0/PS69.pdf?Free Publications/ Оқушылардың қауіпсіздігі туралы 95 парақтан тұратын пайдалы жинақ және оқушылар үшін ғылыми қауіпсіздік сертификатының үлгісі:http://www.cleapss.org.uk/attachments/article/0/PS69.pdf?Free Publications/ |
|
| 7.4.1.1 элементті атомдардың белгілі бір түрінен тұратын зат ретінде түсіну;
7.4.1.2 таза зат атомдардың немесе молекулалардың бірдей түрінен тұратындығын түсіну; 7.4.1.3 көптеген заттардың химиялық таза емес екендігін және таза заттармен жұмыс жасау қажет екендігін түсіну;
7.4.1.4 қоспалардың түрлерін және оларды бөлу жолдарын білу; | (D) Оқушыларға темір мен күкірт үлгілерін көрсетіңіз (мүмкіндігінше басқа элементтерді, мысалы көміртекті көрсету). | теріге кіріп, ауыратын жарақат туындатуы мүмкін темір жоңқасын емес, темір ұнтағын пайдаланыңыз бөлменің жақсы желдетілгеніне көз жеткізіңіз, егер қыздырылатын қоспалардың құрамында күкірт болса, жұмыс барысында оқушылар күкірттің аз мөлшерін пайдаланып, оларды тым қатты қыздырмайтынына көз жеткізіңіз күкірт диоксиді демікпемен ауыратындарға қауіпті болуы мүмкін оқушылар сұйылтылған қышқылдар және химиялық ерітінділермен жұмыс істеген кезде қорғаныс көзілдіріктерін киюлері керек. Сабақ соңында оқушылар реакция өніміндегі заттар екі немесе бірнеше элементтің химиялық бірігуінен пайда болатын қосылыс деген тұжырымға келуі керек. | https://www.youtube.com/watch?v=HWymbAGlyPQ Жұмыс парағы және нәтижелерге арналған таза кестелер
http://www.chemiemania.ru/chemies-4541-1.html
https://sites.google.com/site/himulacom/zvonok-na-urok/8-klass/urok-no5-fiziceskie-i-himiceskie-avlenia |
| (D) Темір ұнтағы мен күкіртті бірге араластыру – темір мен күкірттің нақты пропорцияға ие емес екендігіне көз жеткізу (G) Оқушылардың темір мен күкірт қоспасын бөліп алу мүмкіндігін талқылауларын сұраңыз. (D) Егер оқушылар ерітуді ұсынса, мұндай қоспаның құрамы еруге қабілетті емес қосылыстардан тұратындығын көрсетіңіз. Егер олардың біреуі магнитті ұсынса, бұл шешімнің тиімді екендігін көрсетіңіз. (E) Оқушыларға тиісті 7:4 қатынаста темір-күкірт қоспасын және шағын сынауықтар беру керек. Оларға қоспаны қатты қыздыруды, өз бақылауларын жазып алуды сұраңыз. (D) Оқушыларға алдын-ала дайындалып қойылған темір сульфидінің кесегін және оның магниттік қасиетке ие еместігін көрсетіңіз. (E) Оқушыларға темір, күкірт, темір-күкірт қоспасының және темір сульфидінің шағын үлгілерін көрсету керек. Оларға бір-бірін тексеріп, өз бақылауларын жазып алуға мүмкіндік беру керек: - сыртқы түрі - баяу қыздырылуы - суда ерігіштігі - сұйылтылған хлорсутек қышқылымен реакциясы Оқушылардан химиялық реакцияның жүргендігі туралы қандай дәлелдері бар екендіктерін сұраңыз. |
|
| 7.4.1.5 қоспаны бөлуге негізделген қарапайым экспериментті жоспарлау және өткізе алу; | (E) Оқушылардан көзге көрінетін өзгерістермен жүретін химиялық реакцияларды сынауықтарда орындауларын сұрау, мысалы: –натрий карбонатының ерітіндісі мен темір (II) хлоридінің ерітіндісін араластыру – сұйылтылған хлор сутек қышқылын қатты магний карбонатына қосу – сұйылтылған аммиак ерітіндісін мыс купоросының ерітіндісіне қосу –сахарозаны қыздыру Оқушылар өз бақылауларына орай лайықты жұмыс парақтарын толтырулары керек.
(I) (f) Оқушылардан химиялық реакцияның жүргендігі туралы дәлелдер тізімін құруды сұраңыз.
(G) (f) Оқушылар жұптасып жұмыс істей отырып, элементтер, қосылыстар мен қоспалардың қасиеттерін қорытындылап, кестені толтырады. Мұндай әрекетті «карталарды сұрыптау» деп атауға алады, бұл жағдайда оқушыларға нысандар мен карталар жиынтығы беріледі және оларды Э, З немесе Қ топтарына сұрыптауды сұрау |
Компоненттер санына, құрамының әртүрлілігіне, ажырату жеңілдігіне және т.б. қатысты | http://mysciencelessons.wordpress.com/2009/12/02/elements-compounds-mixtures-notesppt-activity/ сайтындағы материалдар осы бөлімге қатысты қорытынды әрекетті орындауға көмегін тигізеді
|
|
| 7.4.1.6 элемент, қоспа және қосылысты ажырата білу;
7.4.1.7 элемент пен қосылыстардың физикалық қасиеттері және қоспалар жайлы білімдерін қолданып, бейтаныс заттарды анықтау;
| Таза заттар мысалы – тас тұз (W) Оқушылармен заттың қандай реакцияға түсетінін түсіну үшін химиктер қоспа емес, таза затпен жұмыс істеп жатқанына сенімді болулары қажет екендігін талқылаңыз.
(E) Оқушыларға тас тұз үлгілерін зерттеуге мүмкіндік беріңіз және өз идеяларымен бөлісулерін сұраңыз. Оқушылар үлгілерді «жуғылары» келуі мүмкін – олар құмды шайып тастай алмайтынын, керісінше тұздың «жоғала» бастағанын байқайды. Келесі сауалдарды талқылаңыз: Үлгі қалай тазартылуы мүмкін? Тұз қайда жоғалып кетті? Ерітінді құмнан қалай ажыратылады? Ерітіндіндідегі тұзды қалпына келтіруге болады ма? (W, G) Оқушылармен олардың не көргені туралы әңгімелесіңіз. Еритін тұздар, ерімейтін құмға қатысты идеяны айтыңыз және олардан осы проблеманы шешудің жолдарын ұсынуларын сұраңыз. Мұғалімнің жетекшілік етуімен оқушылар құмды тас тұздан бөлу және тұз кристалдарын қалпына келтіру бойынша тәжірибе жоспарын дайындаулары керек. (E) Мұғалім тексеріп мақұлдағаннан кейін оқушылар тәжірибені өткізуі және микроскопты пайдаланып алынған тұз түйіршіктерін зерттеулері керек. (f, G) Оқушылардан эксперимент орындау барысында танысқан қауіпсіздік техника ережелері бойынша постер толтыру сұралады. |
Олар суды буландыру үшін қыздыруды ұсына алады. Көзге қорғаныш кию және оқушылар барынша нұсқаулық алулары керек, себебі бұл олар зертханада кездесетін бірінші шынайы қауіптердің бірі болады. | Тау-тас тұздары: http://www.youtube.com/watch?v=XBhY347jmgI тас тұздың ыдырауының екі тәсілі (тегін тіркелу қажет): http://www.tes.co.uk/teaching-resource/Purifying-rock-salt-6066612/ Оқушы тәжірибесін жазуға арналған парақ: http://www.griffin-education.co.uk/resources/pdfs/Booklet9-Salt.pdf |
Ескерту: Зертханадағы жұмыс оқытушылар мен оқушылар үшін қауіпті болып саналады. Назарбаев Зияткерлік мектептері қауіпсіздіктің тиісті шараларын анықтап, оларды сақтауға жауапты болады. Бұл құжатта қауіпсіздік техникасы бойынша ақпарат тек жалпы түрде беріліп, не кеңесшілер не бағдарлама кеңесшілері қауіпсіздіктің тиісті шараларын қолданбау салдарына жауапты болмайды.
W = сыныппен жұмыс P = жұптық жұмыс E = оқушы эксперименті
G = топтық жұмыс I = жеке жұмыс D = мұғалім көрсетілімі
f = бағалау = қауіпсіздік техникасы бойынша кеңестер
| № | Бағалау критерийі | Дескриптор | Балл |
|
|
| Оқушы |
|
| 1 | Химия ғылымы нені | химия ғылымының әр түрлі бағыттарын | 1 |
|
| зерттейтінін | айыра алады; |
|
|
| баяндайды, басқа |
|
|
|
| химия ғылымының нені зерттейтінін | 1 |
|
| салалардан | жазады; |
|
|
| ажыратады. |
|
|
| 2 | Химиялық | химия сабағындағы қауіпсіздік ережесін | 1 |
|
| лабораториядағы | анықтайды; |
|
|
| қауіпсіздік ережелеріне |
|
|
|
| қауіпсіздік ережесіне бір мысал келтіреді; | 1 |
|
| бір мысал келтіреді, |
|
|
|
| қауіпсіздік ережесін |
|
|
|
| дұрыс анықтайды. |
|
|
| 3 | Элементті бірдей | элементтердің қатарын анықтайды; | 1 |
|
| атомдардан тұратын |
|
|
|
| элементтің анықтамасын жазады; | 1 |
|
| зат екенін айтып, |
|
|
|
|
|
| оларды анықтай |
|
|
|
| алады. |
|
|
| 4 | Таза заттың бірдей | таза заттарға сипаттама береді; | 2 |
|
| атом немесе |
|
|
|
| молекулалардан |
|
|
|
| таза заттарды айыра біледі; | 1 |
|
| тұратынын анықтайды. |
|
|
|
| таза заттарға мысалдар келтіреді; | 2 |
| 5 | Қоспаны ажыратады | гомогенді сұйық (коллоидты) ерітіндіні | 1 |
|
| және оны бөлу әдісін | механикалық араластыру әдісін ұсынады; |
|
|
| ұсынады. |
|
|
|
| гетерогенді газ қоспасын фильтрден | 1 |
|
|
| өткізуді ұсынады; |
|
|
|
| қайнау температурасының айырмашылығы | 1 |
|
|
| бойынша бөлу әдісін ұсынады; |
|
|
|
| газды қоспаны сұйылту әдісін біледі; | 1 |
| 6 | Қоспаны бөлу | қоспаны бөлуге қажетті құрал-жабдық | 1 |
|
| тәжірибесін | ұсынады; |
|
|
| жоспарлайды. |
|
|
|
| бір қоспаның бөлу әдісін сипаттайды; | 1 |
|
|
|
|
|
| 7 | Элементтер, қоспалар | элементті ажыратып жаза алады; | 1 |
|
| және қосылыстарды |
|
|
|
| қоспаны ажыратып жаза алады; | 1 |
|
| ажыратады. |
|
|
|
| қосылысты ажыратып жаза алады; | 1 |
| 8 | Элемент пен | қоспаны физикалық және химиялық | 1 |
|
| қосылыстардың | қасиеттеріне байланысты қосылыс және |
|
|
| физикалық қасиеттері | элементтерден ажыратады; |
|
|
| және қоспалар жайлы |
|
|
|
| таңдау себебін түсіндіріп жазады. | 1 |
|
| білімдерін қолдана |
|
|
|
| алады, бейтаныс |
|
|
|
| заттарды анықтай |
|
|
|
| алады. |
|
|
Қалыптастырушы бағалау жұмысы
Пән: химия
Сынып 7
| Бөлім/тақырып | 7.1А. Химияға кіріспе. Элеметтер, қосылыстар мен қоспалар.
|
| Оқу мақсаттары | 7.4.1.1 элементті атомдардың белгілі бір түрінен тұратын зат ретінде түсіну;
|
| Ойлау дағдыларының деңгейі | Білу және түсіну, Сыни ойлау және зерттеушілік дағды, |
| Бағалау критерийі
| Элемент пен жай заттың айырмашылығын біледі
|
| Тапcырма: 1. Мына мағлұматтың қайсысында химиялық элемент – темір туралы айтылған: А) қанның құрамында темір бар. В) Темір магнитке тартылады. С) Темір ылғал ауада тоттанады. Д) Пирит – құрамында темір бар кен. Жауаптарыңды түсіндіріңдер ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 2. Мына пікірлердің қайсысында алюминий жай зат, қайсысы химиялық элемент ретінде сөз болып тұр: А) алюминийден электр тогын өткізетін сым жасалады. В) алюминий саздың құрамына кіреді С) алюминий авиацияда қолданылады Д) алюминий жер қыртысында кездеседі Жауаптарыңды түсіндіріңдер ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
|
| Бағалау критерийі | Дескриптор |
| Элемент атомның белгілі бір түрі екенін біледі | Химиялық элементті анықтап, жауабын дәлелдей алады. |
| Жай және күрделі заттарды біледі және мысал бойынша ажыратады | Жай затты анықтап, жауабын дәлелдей алады. |
2 479
25 229 
