Հարավաֆրիկյան հանրապետություն

ՀԱՐԱՎԱՖՐԻԿՅԱՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

1

ՏԱՐԱԾՔԸ`1,2 մլն կմ ԲՆԱԿՉՈՒԹՅՈՒՆԸ` 50,6մլն ՄԱՅՐԱՔԱՂԱՔԸ` Պրետորիա ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՐԳԸ` նախագահական հանրապետություն

1

Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն , հաճախակի հանդիպող հապավման տեսքով՝  ՀԱՀ   ինքնիշխան սահմանադրախորհրդարանական հանրապետություն   Աֆրիկայի  հարավում,  Հարավային Աֆրիկա  աշխարհաշրջանի ամենահարավային պետությունն է [7] ։ Հարավաֆրիկյան Հանրապետության տարածքում է գտնվում   Լեսոթոյի   անկլավ   թագավորությունը [12]  ։ Պայմանականորեն՝ Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունը համարվում է այսպես կոչված հին մոլորակի և արևելյան կիսագնդի ամենահարավային պետությունը։ ՀԱՀ-ը՝ իր զբաղեցրած ավելի քան 1 միլիոն 200 հազար քառակուսի կմ տարածքով, 1-ինն է  Հարավային Աֆրիկայում [13]  և 24-րդը՝  ամբողջ աշխարհում ։ Բնակչության թիվը կազմում է 56 միլիոն մարդ։ Այս ցուցանիշով Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունն աշխարհի 24-րդ ամենաբնակեցված պետությունն է։ Հարավաֆրիկացիների 80 տոկոսը  Ենթասահարական Աֆրիկայի   սևամոթ  բնակիչներ են [14] ։ Նրանք խոսում են տարբեր աֆրիկյան լեզուներով [10] , իսկ այդ լեզուներից ինն ունեն պաշտոնական լեզվի կարգավիճակ։ Ազգաբնակչության մյուս մասը զբաղեցնում են եվրոպացիները (սպիտակամորթ), ասիացիները (դեղնամորթներ) և բազմաշերտ ծագմամբ (գունավոր) հարավաֆրիկացիները։ Այսպիսով՝ այստեղ է կենտրոնացված  «Սև մայրցամաքում»  եվրոպացիների ամենամեծ համայնքը:

1

ԱՆՎԱՆՈՒՄ

«Հարավային Աֆրիկա» անվանումը կապված է պետության  աշխարհագրական տեղագրության  հետ:  Միացյալ Թագավորությունից  անկախանալուց հետո երկիրն ի սկզբանե կոչվել է  Հարավաֆրիկյան Միություն , իսկ  1961 թվականի   մայիսի 31-ի   Հանրապետության  հռչակումից հետո՝ Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն: Միջազգային պրակտիկայում այն առավել հայտնի է Հարավային Աֆրիկա անվանմամբ:Այս անվանումն արտացոլում է պատմական այն իրողությունը, որ այս դաշնային հանրապետությունն ստեղծվել է նախկին չորս բրիտանական գաղութների միավորման արդյունքում: : Պետության բնօրինակ  աֆրիկաանս  անվանումը փոխառություն է  հոլանդերենից :  1994 թվականին  ընդունված սահմանադրությունը սահմանել է պետության պաշտոնական անվանումը 11 պետական լեզուներով:

ԿԼԻՄԱՅԱԿԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐ

Կլիման առավելապես արևադարձային է, հարավային լայնության 30°-ից հվ.՝ մերձարևադարձային: Մերձափնյա դաշտավայրերում և Մեծ Սանդղափուլի հողմակողմ լանջերին տարեկան տեղումները 1000-2000 մմ են, ներքին շրջաններում և հարավ-արևմուտքում՝ մինչև 150 մմ: Սարահարթերում ամառային ամիսների միջին ջերմաստիճանը 18–27 °C է, ձմեռային ամիսներինը՝ 7–10 °C, մերձարևադարձային շրջաններում, համապատասխանաբար, մոտ 21°C և 13 °C-ից պակաս, տարեկան տեղումները՝ 700 մմ: Հարավ-արևմուտքում և Վելդ սարավանդում լինում են ցրտահարություններ տարվա 6 ամիսների ընթացքում, բնորոշ են երաշտները: Ատլանտյան օվկիանոսի ափի կլիման անապատային է, ձմռանը՝ 11-15 °C, ամռանը՝ 18-24 °C միջին ջերմաստիճաններով և տարեկան մինչև 100 մմ տեղումներով:

ԲՈՒՍԱԿԱՆ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԱԿԱՆ ԱՇԽԱՐՀԸ

ՀԱՀ-ի արևելյան առափնյա մասի (մինչև հարավային լայնության 30°-ը) կարմիր և կարմրագորշ հողերի վրա տարածված են տիպիկ սավաննաները, գետերի երկայնքով՝ սրահային անտառները: Անտառների ընդհանուր տարածությունը 4,1 միլիոն հեկտար է: Վելդ սարավանդների արևելյան մասում կարմրագորշ հողերի սավաննաները փոխարինվում են սևահողային թփուտային սավաննաներով և լեռնային գորշ դարչնագույն հողերի տափաստաններով: Կալահարիի հարթավայրերում գերիշխում են անապատացած սավաննաները, Օրանժ գետից հարավային մացառուտային կիսաանապատներն ու Կառուի անապատներն են ՀԱՀ-ի տարածքը մտնում է Եթովպական կենդանա-աշխարհագրական մարզի Կապի ենթամարզի մեջ: Բնորոշ են և մասնակիորեն էնդեմիկ տեսակները (ոսկե խլուրդը, երկարակրունկը, երկարատամը, թռչող այծքաղը, գորշ բորենին և այլն): Հարուստ է թռչնաշխարհը: Տարածված են միջատները (այդ թվում՝ ցեցե ճանճը): Կենդանական աշխարհի պահպանման համար ստեղծվել են ազգային պարկեր ու արգելավայրեր:

1

ՀԱՅԵՐԸ ՀԱՐԱՎԱՖՐԻԿՅԱՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ

Հայերը  Հարավ-Աֆրիկյան Հանրապետությունում  բնակություն են հաստատել  19-րդ դարավերջից ։ Ներկայումս  Հարավ-Աֆրիկյան Հանրապետությունում  բնակվում է 400  հայ , հիմնականում  Յոհանեսբուրգում ։ Տեղաբնակների վկայությամբ՝  Վաալ  գետի  Արմենիա  անվանմամբ ամբարտակի կառուցման վայրի սեփականատերը հայ է եղել։ 1970 թ. ստեղծվել է  Հարավային Աֆրիկայի հայկական ընկերությունը , որի նպատակն է պահպանել և զարգացնել հայ ազգային մշակութային ավանդույթները։ Ընկերությանը կից գործում են կիրակնօրյա դպրոց (դասավանդվում են հայոց լեզու, պատմություն և երգեցողություն), ազգային պարերի և այլ խմբակներ։ Ընկերությունը կազմակերպում է հայոց պատմության և մշակույթի հիշարժան տարեթվերին նվիրված հանդիպումներ՝ հայ ստեղծագործական մտավորականության ներկայացուցիչների, պետական ու կրոնական գործիչների մասնակցությամբ։ ՀԱՀ-ում գործում է  ՀԲԸՄ -ի մասնաճյուղ, որի ղեկավարն է համայնքի նախագահ Ժակ Ադանալյանը։ Հայկական համայնքն ակտիվ մասնակցություն է ունեցել  1990 -ականների սկզբին Յոհաննեսբուրգում անցկացված  Հարավային Աֆրիկայում  բնակվող ազգությունների փառատոնին,  1992 -ին հայկական ցուցափեղկը ճանաչվել է լավագույնը։

ՊԵՏԱԿԱՆ ԽՈՐՀՐԴԱՆԻՇԵՐ

Հարավաֆրիկյան Հանրապետության ազգային օրենսդրությունը , ինչպես նաև պետական խորհրդանիշները սահմանող  օրենքներն ու նորմատիվ իրավական ակտերը , որպես պաշտոնական խորհրդանիշներ ճանաչում են  դրոշը ,  զինանշանը  և  օրհներգը ։

1

ԴՐՈՇԸ

  Հարավաֆրիկյան Հանրապետության ներկայիս դրոշն  ընդունվել է  1994 թվականի ապրիլի 27-ին ՝ փոխարինելով  1928 թվականից  ի վեր օգտագործվող դրոշին։ Նախորդ դրոշը լիովին չէր արտահայտում  Հարավային Աֆրիկայի  ինքիշխանությունը, քանի որ պարունակում էր  Մեծ Բրիտանիայի  և  Նիդերլանդների  ազդեցությունը խորհրդանշող  հերալդիկ տարրեր ։ Նոր դրոշի ընտրությունը պայմանականորենն կապված է  Աֆրիկայի պատմության  դարակազմիկ մի իրադարձության՝  ապարտհեյդի  վերացման և ժողովրդավարության վերելքի հետ։ Դրոշի նախագծի հեղինակն էր  Հարավաֆրիկյան Միության  ազգային հերոս  Ֆրեդերիկ Բրաունելը ։ Դրոշի հիմքը «Y»-աձև կանաչ գոտին է, որը բաժանում է հորիզոնական կապույտ և կարմիր հատվածները։ Դիմային հատվածում նշմարվում է եռանկյունաձև սև նշան, որը տրամագծի երկայնքով պատված է դեղին գծով։ Դրոշում առկա գույները խորհրդանշում են համաաֆրիկյան միասնությունը։

1

ԱԶԳԱՅԻՆ ՕՐՀՆԵՐԳԸ

ԶԻՆԱՆՇԱՆԸ

Հարավաֆրիկյան Հանրապետության մյուս խորհրդանիշը՝  զինանշանը , ընդունվել է  2000 թվականի   ապրիլի 27-ին ՝ ազատության օրվա առթիվ։ Զինանշանի գլխամասում վեր է խոյանում թևերը լայնությամբ սփռած  աֆրիկյան արծիվ ՝  ռոյալիստական թագը  գլխավերևում։ Միջնամասը հատկապես աչքի է ընկնում աֆրիկյան ազգային խորհրդանիշերի առատությամբ։  Վահանի  վրա պատկերված են երկու  բուշմեն տղամարդիկ ։ Ստորին հատվածում նկատվում է ցխամ լեզվով գրություն․ « բազմազան մարդկանց միավորում »։ Նախորդ զինանշանի վրա առկա է լատինալեզու գրություն․ « միասնությունից՝ ուժ »:

Աստված օրհնի Աֆրիկան

1

ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՓԱՍՏԵՐ

Հարավաֆրիկյան Հանրապետության Կուլինանի հանքավայրում հայտնաբերվել է յուրահատուկ 122.52 կարատ քաշ ունեցող երկնագույն ադամանդ: Իր պարզությամբ և քաշով այն գերազանցում է մինչև այս պահը հայտնաբերված բոլոր ադամադներին: Նախորդ ռեկորդը պատկանում էր 507 կարատանոց սպիտակ ադամանդին, որը վաճառվել էր 2010թ.-ին գրեթե 33 միլիոն դոլարով: Նշվում է, որ հենց Կուլինանի հանքավայրում էր 1905թ.-ին հայտնաբերվել աշխարհի ամենախոշոր ադամանդը՝ 3000 կարատ:

1

ՊՐԵՏՈՐԻԱ

Պրետորիա  , քաղաք  Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունում ։ Պրետորիան Հարավաֆրիյան Հանրապետության վարչական ,  դե ֆակտո  երկրի ազգային մայրաքաղաքն է։ Աֆրիկայի ամենաժամանակակից քաղաքներից մեկն է։ Պրետորիան ընդգրկվում է Ցվանե քաղաքային շրջանի մեջ, և հետևաբար սխալմամբ անվանվում է Ցվանե (Տսվանե, Տշվանե)։ Քաղաքի անվանման հարցը նախկինի պես դեռ քննարկվում է։ Ի սկզբանե քաղաքը կոչվել է Պրետորիա Ֆիլադելֆիա («Եղբայրական սիրո Պրետորիա»)։ 

ՊՐԵՏՈՐԻԱ

• ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱՐ