Հնչյունափոխություն

Հնչյունափոխություն

Երբ բառի վերջից վանկ կամ վանկեր են ավելանում, որոշ ձայնավորներ և երկհնչյուններ փոփոխությունների են ենթարկվում։

Օրինակ՝ սեր-սիրել, գույն-գունավոր, սիրտ-սրտակից և այլն։

Այս երևույթը կոչվում է հնչյունափոխություն։

Իսկ ո՞րն է հնչյունափոխության պատճառը։ Երբ բառին վանկ կամ վանկեր են ավելանում, բառային շեշտն իր դիրքը փոխում է՝ ընկնելով բառի վերջին վանկի ձայնավորի վրա։ Իսկ բառային շեշտից զրկված ձայնավորը փոխվում է։

Հնչյունափոխությունը կատարվում է երկու եղանակով․

ա․ երբ մի հնչյունը այլ հնչյունի է փոխվում, կամ երկհնչյունը ձայնավորի է փոխվում

բ․ երբ հնչյունը կամ երկհնչյունը սղվում է, դուրս է մղվում և չի արտասանվում

օրինակ՝ գիր-գրել, էշ-իշամեղու, մատյան-մատենագիր և այլն։

Արդի հայերենում հնչյունափոխվում են է(ե), ի, ու ձայնավորները, յա,ույ,յու երկհնչյունները և գաղտնավանկի ը-ն։