Ջուր, հատկությունները, ստացման եղանակները, կիրառությունը: Ծանր ջուր

ՋՈՒՐ

Ջուրը բնության ամենատարածված նյութն է,բնության մեջ հանդիպում է պինդ,հեղուկ,գազային վիճակներում:Այն կազմում է կենդանի օրգանիզմների 2/3 մասը:Երկրագնդի 2/3 մասը ծածկված է ջրով:Ջրի մոլեկուլն ունի անկյունային կառուցվածք ΔHOH կազմում է 104,5°,բևեռային մոլեկուլ է:OH կապը խիստ բևեռային կապ է,որի հետևանքով ջրի մոլեկուլների միջև ջրածնական կապ:Ջուրը լավ լուծիչ է՝ բևեռայնության պատճառով:Թթվածնի հիբրիդացումը sp³:

ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Սովորական պայմաններում անգույն,անհամ,անհոտ հեղուկ է, t_հալ=0°С,t_եռ=100°С,ամենամեծ խտությունը 4°С-ում p=1 գ/մլ:Դրանից ցածր և բարձր ջերմաստիճաններում p1:Ջերմաստիճանից կախված խտության այս անոմալ կախվածությամբ ջուրը խիստ տարբերվում է մյուս նյութերից,որոնց խտությունը ջերմաստիճանի բարձրացումից փոքրանում է, սառույցի խտությունը փոքր է ջրի խտությունից,դրա համար այն լողում է ջրի վրա,դրա շնորհիվ է ձմռանը ջրի տակ կյանքը շարունակվում է:Այն վատ է հաղորդում ջերմություն և շատ վատ էլեկտրականությունը: Ջուրը ունի ամենամեծ ջերմունակությունը,այդ պատճառով դանդաղ տաքանում է,դանդաղ սառչում:Դրա շնորհիվ ջրավազանները կարգավորում են մեր մոլորակի ջերմաստիճանը:

ՔԻՄԻԱԿԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

1.Ջուրը ամֆոտեր միացություն է,ունի դիսոցման շատ փոքր աստիճան (10^-9)

H₂Օ⇌H⁺+OH^- կամ HՕH+HOH⇌H₃Օ⁺+OH^-

2.Փոխազդում է մետաղների հետ.

ակտիվ մետաղներ՝

2Na+2HO=2NaOH+H₂↑ Ca+2H₂O=Ca(OH)₂+H₂↑

պակաս ակտիվ՝

Zn+H₂O=ZnO+H₂↑ 3Fe+4H₂O=Fe₃O₄+4H₂↑

Պասիվ (ջրածնից հետո գտնվող) մետաղների հետ ջուրը չի փոխազդում:

3.Փոխազդում է ակտիվ մետաղների օքսիդների հետ.

K₂O+H₂O=2KOH BaO+H₂O=Ba(OH)₂

4.Փոխազդում է թթվային օքսիդների հետ (բացի SiO₂)

SO₃+H₂O=H₂SO₄ P₂O₅+3H₂O=2H₃PO₄

5.Հաստատուն հոսանքի ազդեցությամբ քայքայվում է.

6.Առաջացնում են բյուրեղահիդրատներ

nH₂O+H₂SO₄=H₂SO₄ • nH₂O CuSO₄+5H₂O=CuSO₄ • 5H₂O

Na₂CO₃+10H₂O=Na₂CO₃ • 10H₂O Na₂SO₄+10H₂O=Na₂SO₄ • 10H₂O

Այն միացությունները,որոնք ջուր են միացնում, կարող են ծառայել որպես չորացնող նյութեր գազերի համար (P₂O₅, CaO, BaO խոնավածուծ են):

7.Ուժեղ տաքացնելիս փոխազդում է ոչմետաղների հետ.

C+H₂O=CO+H₂ (ջրագազ)

8.Որոշ աղեր ջրային միջավայրում հիդրոլիզվում են.

Na₂CO₃+2H₂O=2NaOH+H₂CO₃ MgS+2H₂O=Mg(OH)₂+H₂S

ԾԱՆՐ ՋՈՒՐ

Ծանր ջրածին պարունակող ջուր կոչվում է ծանր ջուր (D₂O): Խտությունը 1,1010գ/սմ³ է, բյուրեղացման ջերմաստիճանը` 3.8<sup>0</sup> C, հալման ջերմաստրճանը`101,8⁰ C: Ծանր ջրի մասնակցությամբ ռեակցիաներն ընթանում ենզգալիորեն ավելի դանդաղ, քան սովորական ջրի հետ:Ուստի սովորական ջրի էլեկտրոլիզի ժամանակ այն կուտակվում է էլեկտրոլիզի դաշտում: Ծանր ջուրը հանդիսանում է կենսաբանական թույն, օգտագործվում է որպես նեյտրոնների դանդաղեցուցիչ միջուկային ռեակտորներում: