Химия сабагы 9-кл

Химия

9-класс

Сабактын темасы:

Ион алмашуу реакциялары

Сабактын максаты:

• ион алмашуу реакцияларынын түрлөрү менен таанышасыңар;

• ион алмашуу реакцияларынын теңдемелерин

түзүүгө үйрөнөсүңөр.

• Электролиттик диссоциация теориясы боюнча химиялык реакция заттардын ортосунда эмес, иондордун ортосунда жүрөт да жаңы заттар пайда болот;

• Суу эритмелеринде электролиттер белгилүү даражада

иондорго ажырайт жана алардын ортосунда алмашуу

реакциялары жүрөт.

• Алмашуу реакциясынын жүргөндүгүн 3 белгисинен билүүгө болот:

Ион алмашуу реакциялары

газ

чөкмө

суу

5

Мындай процесстерди жазуу үчүн:

А) толук молекулалык теңдемеси:

Б) толук иондук теңдемеси:

В) кыскартылган иондук теңдемеси:

Б) толук иондук теңдемеси:

• күчтүү электролиттер иондорго ажыратылып жазылат,

• начар электролиттер (сууда эрибеген жана газ абалындагы) молекулалык формуласы жазылат.

Na + Cl -

Na + Cl -

Вa 2+

Cl - Cl -

SO 4 2-

Na + Na +

BaSO 4

BaSO 4

BaCl 2

+ Na 2 SO 4 =

+ 2NaCl

Толук молекулалык теңдеме

+ 2Na + + 2Cl -

BaSO 4

+ 2Na + + SO 4 2- =

Ba 2+ + 2Cl -

Толук иондук теңдеме

ак чөкмө

BaSO 4

Кыскартылган иондук теңдеме

Ba 2+ + SO 4 2- =

Төмөндө саналган иондордун кайсылары чыпкадан өттү?

Вa 2+

Cl - Cl -

SO 4 2-

Na + Na +

Na + Na +

Cl - Cl -

2

1

Ba 2+ жана Cl -

Na + жана SO 4 2-

4

3

3

Ba 2+ жана SO 4 2-

Na + жана Cl -

CO 2 газын алуу үчүн кайсы кислота керектелген?

CO 2

Na + Х -

Na + Х -

H + H +

Х - Х -

CO 3 2-

Na + Na +

2

1

1

H 3 PO 4

СH 3 COOH

H 2 SO 4

4

3

H 2 SiO 3

• Туруксуз кислоталар ажырап, газ жана сууну пайда кылат:

H 2 CO 3 CO 2 + H 2 O

H 2 SO 3 SO 2 + H 2 O

• NH 4 OH аммонийдин гидроксиди аммиак газын жана сууну пайда кылат.

NH 4 OH NH 3 +H 2 O

• Учма кислоталар (реакциянын натыйжасында газ абалында бөлүнүп чыгат):

H 2 SHCl

кислота

негиз

индикаторлор

метил

кызгылт сары

лакмус

фенол

фталеин

5

H 2 O

Na + Cl -

H +

Cl -

OH -

Na +

+ HOH

NaCl

HCl

+ NaOH =

Толук молекулалык теңдеме

Na + + Cl -

+ Na + + OH - =

H + + Cl -

+ HOH

Толук иондук теңдеме

Аз

диссоциациялануучу зат

H + + OH - =

HOH

HOH

Кыскартылган иондук теңдеме

K + K + SO 4 2-

Na + Cl -

Na + Cl -

K + K +

Cl - Cl -

SO 4 2-

Na + Na +

+ K 2 SO 4

+ Na 2 SO 4 =

2NaCl

2KCl

Толук молекулалык теңдеме

+ 2Na + + SO 4 2- =

2Na + + 2Cl -

2K + +2Cl -

+ 2K + + SO 4 2-

Толук иондук теңдеме

Ион алмашуу реакциясы аягына чейин жүрбөйт !

жыйынтыктоо:

чөкмө газ суу

Na 2 SO 4

Na 2 CO 3

HCl

BaCl 2

NaOH

HCl

CO 2

HOH

Na +

Сl -

Na +

Сl -

BaSO 4

Сl -

Na +

HOH