Открытый урок "Хлеб"

Муниципальное казенное общеобразовательное учреждение Лицей №1 ГП Терек

«Щlакхъуэм щlыхь дэ хуэдмыщlамэ, текlуэныгъэр къэдмыхьынт».

Бакlуу Марие и «Щlакхъуэ»

рассказымкlэ.

5 класс.

Адыгэбзэмрэ адыгэ литературэмрэ и егъэджакlуэ Iуэхъу А.А.

2019

Темэр: Бакlуу Марие и «Щlакхъуэ» рассказыр.

Мурадыр:

1. «Щlакхъуэ» рассказыр къызэпкърахыу,кууэ егупсысу и гупсысэ нэхъыщхьэр къегъэхутэн. Езыхэм я lуэху еплъыкlэ яlэжрэ ар къахутэным хущlэгъэкъун. Псалъэмакъ бдрагъэкlуэкlыфу,абы и хэкlыпlэр къагъуэтыфу егъэсэн.

2. Мурад зыхуагъэувыжыфу,щlэ къызэращlэным хущlэгъэкъун.

3. Я гупсысэхэр къегъэlуэтэн, адрейхэм едаlуэу,абыхэм ягурыlуэу егъэсэн.

4. Я бзэм зегъэужьын.

5. Ерыскъым пщlэ зэрыхуэщlын хуейм хуэгъэушын.

Ехьэлlапхъэр: компьютер,проектор,презентацэ,учебник,щlакхъуэ лlэужьыгъуэхэр,гуэдз,хьэжыгъэ.

Урокым и екIуэкIыкIэр.

1. Егъ. – Фи махуэ фlыуэ,цlыкlухэ!Ди хьэщlэ лъапlэхэ!

Сыт къыщыгъэлъэгъуа мы сурэтхэм?Сыт хуэдэ гурыщlэхэр къыщызэщlигъэхъея фи гум. (зауэ)

-Зауэр езыр сыт зи щlысыр?

-Фэ дауэ а псалъэр къызэрывгурыlуэр?

Творческэ дакъикъэ

-Зауэм теухуауэ усэ е уэрэд цlыкlу фщlэуэ пlэрэт?

-Девгъэплъыт,сыт хуэдэ тхыгъэ зауэм теухуауэ вджын хуеяр? Къэдывгъащlэт абы и фlэщыгъэцlэр.

1. Темэм хуэшэн:

Ребус къегъэщlэн

V d щl g q а j кхъу z w э i

Адыгэбзэм къыщыдмыгъэсэбэп хьэрфхэр хэфкъутыкlи псалъэм фыкъеджэ.

Щlакхъуэ

Егъ. -Сыт мы псалъэм къыкlыр?(Ерыскъыщ,шхыныгъуэщ).

-Сыт хуэдэ фlэщыгъэцlэу пlэрэт иlэр нобэрей рассказ дджынум?

-Пэжщ. Бакlуу Марие и «Щlакхъуэ» рассказырщ

Сыт хуэдэ мурад зыхуэвгъэувыжыфыну нобэрей ди темэмкl э?

(Тхыгъэм и гупсысэ нэхъыщхьэр къэтхутэну,ди бзэм зедгъэужьыну, щlэуэ,къытхуэсэбэпыну зыгуэр къэтщlэну.)

Егъ.-Нобэ ди урокым хэлэжьыхьынущ:

Япэ гуп-lуэтэжакlуэхэр. Гуащэгъагъ и образымкlэ кластер зэхагъэувэ.

Етlуанэ гуп-джэгуакlуэхэр.Зы теплъэгъуэ ягъэхьэзыр

Ещанэ гуп-къэхутакlуэхэр.Щlакхъуэм и гъуэгуанэр къегъэхутэн.

Гуп къэс лэжьыгэхэр яхуэгуэшын

4. Темэр джын.

Словарнэ лэжьыгъэ егъэкlуэкlын.

Псалъэ гурымыlуэгъуейхэу текстым къыхэвгъуэтахэм я мыхьэнэр къэдывгъэпщытэжыт.

Командировкэ-лэжьапlэ lуэхукlэ ежьэныгъэ.

Жумартщ-хьэлэлщ.

Ерыскъы-шхын.

Нэlуасэ-цlыхугъэ, ныбжьэгъу.

Гурыхьщ-уи гум ирохь, фlыщ.

Lисраф- хьэлэч.

Уэу-щхъухь,яд.

Чыцэ-банэ.

Гъаблэ-голод,шхыныр щымащlэм деж.

Lэнкуну-гузавэу,ищlэныр имыщlэу.

Пцlыхуащэрэт-пщlащэрэт.

Си гур дзапэкlэ сlыгъыу –сошынэ,согузавэ.

Хугудзэ- зы жылэ(зерно).

Тхыгъэм елэжьын

Егъ.-Рассказым щыгъуазэ зыфщlауэ фыкъэкlуэн хуеящ.

Хэт лlыхъужь нэхъыщхьэу къыхэщыр мы рассказым?( Гуащэгъагъ).

Цlыхум фыщыхуэзэм япэ дыдэу сыт гу зылъыфтэр?( И теплъэм,и щыгъыным.)

Сыт хуэдэ цlыхуми къэтщlэфыну абы и теплъэмкlэ?( Хьэуэ).

Сыт гу зылъытэн хуейр цlыхур нэхъыфlу къэпцlихун щхьэкlэ?( И lуэхущlафэхэм, и гуп хэтыкlэм).

Сыт а псом гу лъыттэн щlыхуейр?( Цlыхур нэхъыфlу къэтцlыхун щхьэкlэ).

Кластер зэхагъэувэ

И теплъэр И хьэл щэнхэр

Быным хуиlэ Гуащэгъагъ Ерыскъым хуищl пщlэр

лъагъуныгъэр

Абы щхьэусыгъуэ хуэхъуар.

Егъ.-Гуащэгъагъ тхакlуэм зэрыдигъэцlыху псалъэхэр тхыгъэм къыхэвгъуатэт.

Къегъэджэн « Ар хуабжьу цlыху гуапэщ ,lуэху щlэнкlи щхьэх зымыщlэщ, ерыскъыкlи жумартщ. Абы пщэфlэныр фlыуэ елъагъу. Сыт хуэдэ ерыскъы имыщlми гурыхьщ, уи lэпэхэр дэпшхыным хуэдэщ.Абы ерыскъым пщlэ хуищlыр зыхуэдизыр псалъэкlэ пхужыlэнукъым . Икlи зэи абы и ерыскъы lисраф хъуауэ плъагъунукъым».

Джэгуакlуэ гупым зы теплъэгъуэ тхыгъэм щыщу къагъэлъагъуэ.

Кlэртlоф упсыкlэм сыт игу къигъэкlыжа Гуащэгъагъ?

lуэтэжакlуэ гупыр топсэлъыхьыж рассказым.

Упщlэхэм жэуап ират.

Егъ.-Сыт хуэдэ зэман Гуащэгъагъ къиlуэтэжа lуэхугъуэр къыщыхъуар?

-Сыт хуэдэ къулейсызыгъэ бынунагъуэр зыхэтар?

-Анэшхуэм сыт хуэдэ lэмал къигъуэтат унагъуэр имыгъэмэжэлlэн щхьэкlэ?

-Анэм быным хуиlэ лъагъуныгъэр къызыхэщ сатырхэр къэвгъуэти фыкъеджэт.

-Сыт хуэдэ хабзэ Гуащэгъагъ и унагъуэм илъыр?

Къэхутакlуэ гупым сообщенэ ягъэхьэзырам къоджэ.

Зауэ зэманым цlыхухэм бэлыхьрэ хьэзабу зыхэтар ягурыгъэlуэн.

Сыт хуэдэ псалъэжьхэр къыхуэтхь хъуну тхыгъэм?

«Хабзэфlыр къызытрахыр нэхъыжь пашэщ»

«Унэр зыгъэшэрыуэр унэгуащэрщ»

Къэхутакlуэ гупым презентацэ ягъэхьэзырар къагъэлъагъуэ.

Щlакхъуэм и гъуэгуанэр.

-Сыт хуэдиз цlыхум я гуащlэ халъхьа сом пщыкlуий зиуасэ щlакхъуэм?Гу хьэлэл зиlэ лэжьакlуэбэрщ зи фlыгъэр нобэ ди lэнэ телъ щlакхъуэр.

5.Урокым къащlар къызэщlэкъуэжын

Егъ.-Иджы гуп къэс синквейн зэхыволъхьэ.

Дигу къэдывгъэкlыжыт синквейныр зи щlысыр.

Синквейныр француз псалъэщ. Ар сатыритху хъу усэ кlэщl цlыкlущ.

Синквейныр мыпхуэдэу зэхэтын хуейщ:

Япэ сатырыр. Зы щыlэцlэ

Етlуанэ сатырыр. Плъыфэцlэу тlу

Ещанэ сатырыр. Глаголу щы

Еплlанэ сатырыр. Зы псалъэха е жыlэгъуэ,темэм ехьэлlауэ

Етхуанэ сатырыр. Зы синоним, темэм ехьэлlауэ

Япэ гуп-lуэтэжакlуэхэм зауэ псалъэр

Етlуанэ гуп-джэгуакlуэхэм щlакхъуэ псалъэр

Ещанэ гуп-Къэхутакlуэхэм Гуащэгъагъ и образыр

Егъ.--Нобэ ерыскъыр ди мащlэ?(Нобэ тыкуэнхэм шхыныр щыпэрыхьэтщ).

-Дауэ иджырей цlыхур ерыскъым зэрыхущытыр?( Хьэлэч ящl).

-Сыт хуэдэ ущие хэлъ мы тхыгъэм?Сытым дыхуигъасэрэ?

(Ерыскъыр – гъащlэщ,пщlэ хуэщlын хуейщ.)

-Щlэуэ,гъащlэм къыщыфхуэсэбэпыну зыгуэр къэфщlа нобэ?

-Зыгуэр нэхъ къыщывэхьэлъэкlа мы урокым?

Егъ.- Цlыкlухэ,иджы урокыр зэшыгъуэу къызыщыхъуахэр къотэдж.

Урокыр зигу ирихьахэм я lэр яlэт.

Урокыр зыфlэгъэщlэгъуэнахэр,щlэуэ зыгуэр къэзыщlахэр lэгу йоуэ.

Егъ.: Тхьэм фигъэпсэу. Нобэ псори фIы дыдэу фылэжьащ. Нобэ ди урокыр къыдэхъулIэнымкIэ псом хуэмыдэу хущIэкъуащ … . Абыхэм 5 яхузогъэув.

1. Унэ лэжьыгъэ етын .

lуэтэжакlуэхэм Гъэунэ Борис и гъащlэмрэ и литературнэ лэжьыгъэмрэ щыгъуазэ защlын.

Джэгуакlуэхэм тест лэжьыгъэ,псалъэ зэблэдз тхыгъэмкlэ зэхалъхьэн.

Къэхутакlуэхэм тхылъым ит упщlэхэм жэуап етын.