Основная общеобразовательная школа Ярминский филиал
муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение
средняя общеобразовательная школа села Маядык
муниципального района Дюртюлинский район Республики Башкортостан
Согласовано Утверждено
Зам.зав.филиалом по УВР: Директор школы:
_________/Султангирова Н.Д./ __________/Ишалин А.И./
« ___ » _____ 2017 г. Приказ № __ от « ___ » _____ 2017 г
КОНТРОЛЬНО – ИЗМЕРИТЕЛЬНЫЕ МАТЕРИАЛЫ
2017-18 учебного года
по предмету: родной (марийский) язык (6 класс)
Рассмотрено:
Руководитель МО:________/Гайнутдинова А.У./
Протокол: №___, от ___________2017 года
Учитель: Алексеева Ирина Семеновна
Пояснительная записка
НОРМЫ ОЦЕНКИ ПИСЬМЕННЫХ КОНТРОЛЬНЫХ РАБОТ
I. Рекомендуемые нормы оценки за ДИКТАНТ
| Отметка | Число ошибок (орфографических и пунктуационных) |
| «5» | 0/0, 0/1, 1/0 (негрубая ошибка) |
| «4» | 2/2, 1/3, 0/4, 3/0, 3/1 (если ошибки однотипные) |
| «3» | 4/4, 3/5, 0/7, 5/4 в 5 классе; 6/6 (если есть ошибки однотипные и негрубые) |
| «2» | 7/7, 6/8, 5/9, 8/6 |
В контрольной работе, состоящей из диктанта и дополнительного (фонетического, лексического, орфографического, грамматического и т.п.) задания, выставляются две оценки (за диктант и за дополнительное задание).
При оценке выполнения дополнительных заданий рекомендуется руководствоваться следующим:
| Балл | Степень выполнения задания |
| «5» | ученик выполнил все задания верно |
| «4» | ученик выполнил правильно не менее 3/4 заданий |
| «3» | выполнено не менее половины заданий |
II. Критерии и нормативы оценки ИЗЛОЖЕНИЙ и СОЧИНЕНИЙ
Основные критерии оценки за изложение и сочинение
| Оценка | Содержание и речь | Грамотность |
| «5» | 1.Содержание работы полностью соответствует теме. 2.Фактические ошибки отсутствуют. 3.Содержание излагается последовательно. 4.Работа отличается богатством словаря, разнообразием используемых синтаксических конструкций, точностью словоупотребления. 5.Достигнуты стилевое единство и выразительность текста. В целом в работе допускается 1 недочет в содержании 1-2 речевых недочета.
| Допускаются: 1 орфографическая, или 1 пунктуационная, или 1 грамматическая ошибки |
| «4» | 1.Содержание работы в основном соответствует теме (имеются незначительные отклонения от темы). 2.Содержание в основном достоверно, но имеются единичные фактические неточности. 3.Имеются незначительные нарушения последовательности в изложении мыслей. 4.Лексический и грамматический строй речи достаточно разнообразен. 5.Стиль работы отличается единством и достаточной выразительностью. В целом в работе допускается не более 2 недочетов в содержании и не более 3-4 речевых недочетов. | Допускаются: 2 орфографические и 2 пунктуационные ошибки, или 1 орфографическая и 3 пунктуационные ошибки, или 4 пунктуационные ошибки при отсутствии орфографических ошибок, а также 2 грамматические ошибки |
| «3» | 1.В работе допущены существенные отклонения 2.Работа достоверна в главном, но в ней имеются отдельные фактические неточности. 3.Допущены отдельные нарушения последовательности изложения 4.Беден словарь и однообразны употребляемые синтаксические конструкции, встречается неправильное словоупотребление. 5.Стиль работы не отличается единством, речь недостаточно выразительна. В целом в работе допускается не более 4 недочетов в содержании и 5 речевых недочетов. | Допускаются: 4 орфографические и 4 пунктуационные ошибки, или 3 орф. и 5 пунк., или 7 пунк. при отсутствии орфографических (в 5 кл.- 5 орф. и 4 пунк., а также 4 грамматических ошибки |
| «2» | Работа не соответствует теме. Допущено много фактических неточностей. Нарушена последовательность мыслей во всех частях работы, отсутствует связь между ними, работа не соответствует плану. Крайне беден словарь, работа написана короткими однотипными предложениями со слабо выраженной связью между ними, часты случат неправильного словоупотребления. Нарушено стилевое единство текста. В целом в работе допущено 6 недочетов и до 7 речевых недочетов | Допускаются: 7 орф. и 7 пунк. ошибок, или 6 орф. и 8 пунк., или 5 орф. и 9 пунк., или 9 пунк., или 8 орф. и 5 пунк., а также 7 грамматических ошибок |
Урок № 8. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Контрольный диктант «Беспокойная птица»
Акланов Г.А.«Сборник диктантов», Йошкар-Ола, 2003 г., стр. 51
Тура чодыра корно йўлем гоч эрта. Кок могырышто делянке-влак йылт-йолт койын кодыт.
Тайылыш шумеке, шофер автомашинажым эркыштарыш. Машина тайыл почеш ораваж дене мландым ниялтен нушкеш.
Вўдуа кокла гыч вўтеле чо‰ештен лекте да корнеш шинче: вожын почшым модыктылеш, умшаштыже кўжгє шукшым куча. Молан тудо огеш кора‰? Орава йымак логалме деч огеш лўд мо?
Кайыкым тошкаш огыл манын, шофёр машинажым шекланен-шекланен кайык деч кора‰дыш.
Вўтеле шкенжым о‰айын куча: тєршталтале-тєршталтале, шукшыжым кудалтыш да йўкланаш тў‰але. Тудо я арама укшыш чо‰ештен шинчеш да мє‰геш вола, я орава воктекак мия, я умшажым каралта да писын-писын шўла. Теве-теве машина тошка, шонет. Мотор урмыжеш, а вўтеле шўдырен ошкылеш. Мо томаша? Шкенжым чаманыде, машина ваштареш шогалын гын веле? Теве ава шўм могае! (А. Филиппов, 115 мут).
Урок № 13. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Контрольное изложение «Рыцарь»
В.В.Кузнецов, Н.В.Кузнецова «Изложений сборник 5-9 класс», Йошкар-Ола, 2010ий, стр.42
Ик кечын Колюш Маша дечын алгебра дене мє‰гє пашам возен налаш йодо. ™дыр ыш торешлане, тетрадьшым пуыш. Но тыгодым мане: «Колюш, тый мыйын рыцарем лият, сумкам нумалаш тў‰алат». Колюш ондакше єрє, но вара келшыш. Мом ыштет, ўдыр мут – закон!
Урок пытымеке, Колюш деке Маша ден кок йолташ ўдыржє толын шогальыч.
- Ну мо, рыцарь! Теве тылат – сумка! – кумытынат школыш коштмо рюкзакыштым шуялтышт.
- Николаевна, мый вет тый дечет веле возен налынам, - рвезе чояланаш пиже. – Тугеже, тыйын сумкатым веле нумалам!
- А мыйже Лена деч возенам, а Лена Таня деч кусарен. Теве тыге, рыцарь! Тугеже, кумыньнанымат нумалшаш улат.
Колюш, кум сумкам кучен, ўдыр-влак почеш соптыртатыш.
(А.Тимоева, 105 мут)
Урок № 16. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Изложение «Старый дуб». («Шо‰го тумо»)
В.В.Кузнецов, Н.В.Кузнецова «Изложений сборник 5-9 класс», Йошкар-Ола, 2010ий, стр.45
План.
1. Пасу покшелне шо‰го тумо нєргє кушкыл-влакым арален шоген.
2. Кушкын шушо пуше‰ге-влаклан тумо мешаяш тў‰алын.
3. Толшо айдеме тошто пуше‰гым пулан руа.
4. Самырык пуше‰ге-влак тўтан ваштареш шоген кертын огытыл.
Пасу покшелне виян, шо‰го тумо шоген. Йымалныже тыгыде вондерла, нєргє куэ, ваштар кушкыныт. Йырваш озыркан мардеж озаланен, шолем кырен, кўдырчє рашкалтылын. Тумын укшыжым кўрыштыныт, кыреныт гынат, пе‰гыдын шоген, нимогай вийлан шкенжым се‰аш пуэн огыл, нєргє пуше‰ге-влакым шинчасортала арален. Тудо шонен: «Мый ынде ятыр иленам, тек нуно кушкыт, илышыте нимогай йєсым ынышт пале».
Илен-толын, нєргє пуше‰ге-влакат кушкын шуыныт, тавален-тавален, кўшкє кўзеныт. Шўмыштат пе‰гыдемын, вийыштат погынен, тумын полыш деч посна осал тушман ваштареш шоген кертыныт. Ынде нунылан шукырак волгыдо вер кўлеш лийын. Шо‰го тумо мешаен веле.
Икана пасу покшеке пила-товар дене айдеме толын. Тудлан ко‰гаш олташ пу кўлеш лийын. Толын шогалынат, ятыр жап ончен шоген да шонен: «Кудыжым йєрыктараш?»
Ваштар айдеме пылышыш ойлен:
- Уна, саде тумым ру. Тудо садак ынде тоштемын, ок куш. А ме эше кушкына.
Айдеме товарым налешат, шо‰го тумым йєрыктара, мє‰гыжє пўчкеден на‰гая.
Самырык пуше‰ге-влак, волгыдо вечым ужын, вачышт дене вийналтыч, ласканрак шўлалтышт… Но кужуэш огыл. Жап шукат ыш эрте, ала-кушеч тўтан мардеж мўгырен тольо, рвезе пуше‰ге-влакым шырпын кўрыштє, тодышт пытарыш…
(Ю.Артамонов, 164 мут)
Урок № 20. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Контрольный диктант «Вечерняя мелодия»
Акланов Г.А.«Сборник диктантов», Йошкар-Ола, 2003 г., стр.61
Шумат таче мöнгеш шкет кодын. Ачаж ден аваже олашке каеныт, векат, толын огыт шу. Йоча диваныш возо, ала-момат семынже шонкален пытарыш. Векат, чонжылан шыгырын чучеш. Мом утыжым вуйым пудыратылаш? Ала кас семым колышт ончышаш?
Рвезе тöрштен кынеле, окнаянакыш йолжым сакалтен шинче.
Шÿдыран кавам сургалтарен, реактивный самолет-влак ала-кушко чымалтыч. Кÿдырчö рашкалтымыла шоктен кодо. Адакат тымык-тымык. Тетла нимат уке. Коклан-коклан леве мардеж олык пушым конда.
Апшатлыве гына ок лыплане, пуйто тудак веле кас тымыкын озаже. Ужат, изи веле, а касым кузе сылнештарен мошта. Чын, тудынат уло сöрал йÿкшö. Кававундашым, икманаш, кеч реактивный чытырыктыже, кеч айдеме чöгыт дене вурсым сургалтарыже, но тымык касын семже апшатлывын йÿкыштыжак.
Пытартышлан, тыге шонкален, йоча малаш возо.
(А. Филиппов. 110 мут.)
Урок № 29. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
К. диктант «Глоксиний - красивый цветок».
З.В.Учаев «Сборник диктантов», Йошкар-Ола, 2003 г., стр.87
Январьыште пöлемысе южо тÿрлö кушкылым шындаш тў‰алыт. Ты тÿшкашке шуко е‰ын чот йöратыме, мотор пеледышан глоксиний пура. Ик жаплан тудын лышташыже лывыжген ыле. Ынде весе угыч тарванен. Лач тыгай жапыште паре‰гыжым вес атыш шындыман. Тыгодым тоштемше вожлажым пÿчкеден кышкаш кÿлеш.
Глоксинийым шындышаш атыш рокым иканаште тич темыман огыл. Тидыже теве мо дене умылтаралтеш. Тудын паре‰гыжым келгын вера‰даш ок йöрö, пелыж наре тушко пура гынат, йöра. Вара веле рокым ешарен оптат. Шындыме годым тудо вÿдыжгырак лийшаш. Но угыч вÿдым оптымо ок кÿл. Лышташыже вийым налме годым гына шаваш тў‰алман, тыгодымат утыжым огыл.
Глоксинийым лышташ денат, паре‰гыжым пÿчкеденат шындаш лиеш. Лышташыже иланен шумеш, стакан дене леведман.
(104 мут).
Урок № 47. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Изложение «Петух и собака»
В.В.Кузнецов, Н.В.Кузнецова «Изложений сборник 5-9 класс», Йошкар-Ола, 2010ий, стр.64
Иленыт улмаш куваж ден кугызаже, иленыт нуно пеш нужнан. Сурт вольык кокла гыч нунын ик агытан ден пийышт гына лийыныт, нуныштымат пеш удан пукшеныт. Икана пий агытанлан чодырашке илаш каяш ойым ышта. Агытанат тудын ойжо дене келша.
Тыгерак нуно шинчашт кушко онча тушко каят, кече мучко ик вере да вес вере перныл коштыт.
Рÿмбалгашат тў‰алеш, малаш ямдылалташ жап. Корно деч öрдыжкö, чодырашке, пурат да шканышт кöрган кугу пуше‰гым верештыт. Агытан пуше‰ге укшыш кÿзен шинчеш, а пий кöргашан пуше‰гыш пурен возеш. Коктынат ласкан мален колтат.
Эр ÿжара кояш тў‰алме годымак агытан кычкырал колта: «Ку-ка-ре-ку!»
Тиде йÿкым чоя рывыж тунамак колеш, агытан шылым авызлымыже шуын колта. Пуше‰ге деке кыжге лишемеш да агытан мурымым мокташ тў‰алеш. Рывыж агытаным утыр да утыр мокта, ÿлкö чо‰ештен волаш ÿжеш. Агытаным шкеж деке уналыкеш ÿжшыла коеш, пуйто у пöртыш илаш кÿсна.
Агытан йолташыжымат пелен налаш кутыра.
«Теве пиалже кушто улмаш! Ик агытан олмеш, кокыт лиеш», - шоналта рывыж.
Рывыж агытанын йолташыжымат уналыкеш ÿжаш келша. Агытан йолташыжын пуше‰ге кöргыштö малымыж нерген каласа. Рывыж куанымыж дене пуше‰ге кöргышкö тöршта, а пий тудым корт руалта да тодышт пытара.
Урок № 53. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Контрольное изложение «Хитрый Тоймет» (Чоя Тоймет)
В.В.Кузнецов, Н.В.Кузнецова «Изложений сборник 5-9 класс», Йошкар-Ола, 2010ий, стр.68
Икана Тойметын йўмыжє шуынат, поян Аймет деч вўдым йодын.
Тиде жапыште поянын ик ведра пурыман самоварже шолын. Тоймет ик самовар чайым пытарен йўын кертеш гын, Аймет ик имньым пуа, йўын ок пытаре гын, ик талуклан тарзылан кодаш келша.
Тоймет поянлан кок вўльым тарантасеш кычкен шогалташ кўшта.
Поян Аймет пеш вашке гына кок вўльым тарантасеш кычкат, пєрт воктеке вонден шогалта.
Тоймет пошкудо-влакым, старостам ўжын толеш да нунын ончылан кидым кўрлаш ойым ышта.
Погынышт пошкудо-влак, кондышт старостам. Нунын ончылан Тоймет ден Аймет кидым кўрльыч.
Ончыч Тоймет ватыж да икшывыж-влак дене чеверласаш мє‰гыжє миен толаш лие.
Мє‰гыштыжє Тоймет кум пачаш шокшо тувырым да шокшо йолашым чийыш, кєргешыже мамыкым темыш, вара ўмбак ош шовырым чиен, потам ўштале, ватыже ден икшыве-влакшым єндале, шупшале. Икмыняр жап гыч поян Айметын ўстелтєрышкыжє толын шинче.
Аймет Тоймет ончылан кок кугу кружкам шында.
Тоймет йўэш, а шкеже вўд кашка гай пўжалт пытен, кум тувыржат пунчал налшаш гай нєрен.
Самоварыште вўд утыр иземеш. Поян Айметын могыржо чытыраш тў‰алеш. Кок вўльє кайме деч пеш лўдын.
Самоварыште вўд йўаш ыш сите! Шондаш Тоймет пытартыш кружкам йўын колтыш. Вара тарантасыш шинче, порсын чокан сапым кучышат, капкам почаш кўштыш. Пошкудо-влак капкам куанен почыч. Тоймет пикшла лектын кудале да урем мучко кум йыр мурен савырныш.
Поян Айметын ешыже шортын кодо. Шондаш Тоймет кок вўльє дене мє‰гыжє толын пурыш. Тиде кок имне дене шкеат кудалыштын, йорло пошкудыжо-влакланат пу кондаш, курал-ўдаш йодмышт семын пуэн. Нуныжо Тойметлан кугу таум каласеныт.
План.
Тоймет ко деке пурен?
Йорло ден поян мо нерген ўчашеныт?
Тоймет поянлан мом ышташ шўда?
Йорло ончыч куш кая? Молан?
Тоймет пояным кузе ондален кертын?
™чашен налме имньыж дене Тоймет мом ыштен?
Урок № 56. Дата: ___________
Фактическая дата: __________
Контрольный диктант: «Почему обиделись?» (Молан сыреныт гын?)
З.В.Учаев, Марий йылме дене диктант сборник, Йошкар-Ола, 2003 ий, стр. 106.
Мурка ден Шарик ондакше моткоч келшеныт. Йÿдым, сонар деч вара, Мурка Шарик воктен малаш возын. Тыгеже нунылан шокшырак лийын. Келшымашышт эшеат пе‰гыдемеш ыле дыр, но туткар лийын кайыш.
Ик мотор кечын мый, уремышке лектын, те‰гылыш шинчым. Воктекем Шарик ден Мурка толын лектыч. Кенета мемнан дек изи шорык пача магырен-магырен кудал тольо. Шарик, пача дек лишемын, пеш талын опташ тў‰але. Тидыже Муркалан, векат, ыш келше. Тудо, кок ше‰гел йолжо дене шогалын, Шарикым шÿргыж воктен икмыняр гана перен колтыш. Пий чакналтыме гай лие, а вара утыр ырлаш тў‰але. Мо шонеда, Муркат ваштарешыже пиже, ыш чакне. Но мурка се‰ышыш лекте. Тиддеч вара Шарик ден Муркан пырля малымыштымат, кочмыштымат, модмыштымат шым уж.
(109 мут).
11 219
3 700 
