Компьютерлік вирустардың ұғымы және басқа зияндаушы бағдарламалар.

• Курс тақырыбы: Ақпараттық қауіпсіздік проблемаларын қамтамасыздандыру,компьютерлік желі. Құралдар мен әдістерді қолдау жүйелері, антивирус бағдарламалары. Сабақтың тақырыбы: Компьютерлік вирустардың ұғымы және басқа зияндаушы бағдарламалар.

Жоспар

• Вирустар туралы
• Кіріспе
• Комптік вирустардың жіктелуі
• Антивирус
• Қолданылған әдебиеттер
• Соңы

Кіріспе

• Вирустар. Жалпы айта кететін болсақ вирустар комптегі бағдарламаларды, құжаттарды зақымдайтын зат. Вирус кішкенатай қалжыннан үлкен қауіпке төнуі мүмкін.

Вирустар туралы

• Вирус  —
• Басқа программалар мен файлдарға өз көшірмесін автоматты түрде кірістіре отырып, файлдарды «бүлдіретін» компьютерлік шағын бағдарлама (1—2 Кб) немесе макрос. Зақымданған мәліметтерді жедел жадқа жүктеуде онда орналасқан басқа файлдарға өтіп, оларға да зақым келтіре алады. Вирустардың мәлімет түтастығын жоятын көптеген қауіпті қосымша әсерлері бар, олар — қатқыл дискінің қүрылымдық бөлімдерін (бөлімдердің түпкі кестесін бұзу арқылы) бүлдіреді, қатқыл дискіні қайта пішімдеп жібереді, файлдарды өшіріп тастайды немесе құрамын өзгертіп жібереді және т.б.;
• Қалжың үшін немесе зиянкестік үшін жасалған бағдарлама. Басқа программалардың қүрамына еңіп, содан кейін жағымсыз, ал кейде тіпті қауіпті әрекеттер жасай отырып тарайды. Вирус пайда болғанда экранда қалжың хабарлардың пайда болуынан бастап жүйедегі, күрделі ақауларға немесе қатқыл дискідегі барлық ақпараттың жоғалуына дейінгі оқиғалар болады.

Комптік вирустардың жіктелуі

• Компьютерлік вирустардың бірнеше онмыңдаған түрлері белгілі.Компьютерлік вирустарды жіктеуге болатын бірнеше қағидалар бар:
• операциялық жүйелердің таралуы бойынша;
• зақымдалған нысандар бойынша;
• қолданылатын технологиялар бойынша;
• жасау құралы бойынша;
• зақымдалу амалдары бойынша.
• Вирустар 4 түрге жіктеледі:
• Макровирустар,
• Полиморфты,
• Құрт секілді вирустар (червь),
• Трояндық вирустар.

Макровирустар

• Макровирустар құжаттарды зақымдайды.Құжаттар мәтіннен өзге кірістірілген нысандардан, форматтау сипаттамасынан, макростаттардан құралады.

Полиморфты вирустар

• Олар өз беттерінше кодтарын өзгертуге алады.Олар өз денелерінде шифрланған бөлік пен шифрден тұрады, әрі шифрді ашушы автоматтты түрде генерацияланатын әр данасында әртүлі.

Құрт секілді вирустар

• Құрт вирустар олар қолданушының қатысунсыз программалық қамтамасыз етудегі қателер мен кемшіліктердіпайдалана отырып таралатын вирустар.

Трояндық вирустар

• Басқа программалардың ішінде тығылып тұрады және көбінесе компьютерге жүктелетін программалар. Олар мәліметті жою, өзгерту мен көшіруге, бұғаттауға әкеліп соқтырады.

Антивирус

• Антивирус аты айтып тұрғандай компьютерге енген қауіпті нұсқауларды яғни вирустардан, қауіпті тудырғыш программалардан қорғап, операциялық жүйе мен файлдардың ластануынан және қайсібір кедергісі көп кодтардан қорғайды. Ол вирустардың таралуы мен көбеюін болдырмайға арналған программа. Оның жұмыс істеу (сканирование) принципы: Компьютерді(C;D) толық сканированиеден өткізіп, вирутарды табу. Компьютердегі(C;D) өзіне сәйкес қимыл орындамайтын немесе вирустанған файл-программаларды табу, олардың қауіптілік дәрежесін анықтау

• Табылған вирустарды антивирус программа базасына жеткізіледі. Ол вирустық қасиетке ие болып зияны болса , база сигнатурасында тіркелсе келесі бұйрықтарды орындауға мүмкіншілік болады: 1 .Вирустанған (инфицированный) файлды жою. 2 .Вирустанған файлдың басқа барлық  файлға  байланысын жою. 3 .Карантинға енгізу(Антивирустың критериясы бойынша вирустың таралуы қауіпінен оны қолдануға мүмкіншілк бермейді). 4 .Файлды тазарту, яғни енген вирусты жою. 5 .Ешқай бұйрық орындалмайтын жағдайда оны операциялық жүйенің келесі перезагрузкасында ғана вирусты толығымен жоюға болады.

• Алғаш рет «компьютерлік вирус» термині ХХ ғасырдың 80-жылдарының орта кезінде Америка Құрама Штаттарында пайда болған. Бірақ «компьютерлік вирус» терминіне айқын анықтама берілген жоқ. Сол кездердің өзінде – ақ «компьютерлік вирус» деген ұғымды компьютерлерді қатардан шығарып, жұмысын тоқтататын қатерлі «талқандаушы» деп түсінді. Қазіргі таңда компьютерлік вирустардың 45 мыңға жуық түрі белгілі болып отыр. Сондықтан әрбір компьютермен жұмыс жасайтын адам компьютерлік вирус және оның түрлері туралы білгені жөн.

«Компьютерлік вирус» дегеніміз не?

• Компьютерлік вирус – «өз бетінше көбеюге» және басқа бағдарламаларға «жұғуға» қабілетті, өлшемі шағын (200-ден 5000 байтқа дейін) арнайы жазылған компьютерлік бағдарлама.

Компьютерге вирустың жұққанын қалай білуге болады?

- Компьютердің жұмыс жасау жағдайы баяулайды;

- Кейбір бағдарламалар жұмыс істей алмай қалады; - Экранға әдеттегіден тыс, бөтен мәліметтер, символдар және т.б. шығады; - Көптеген файлдардың бүлінгендігі байқалады.

Компьютерлік вирус қалай тарайды?

- Дискет немесе CD диск арқылы; - Интернеттен жүктелген файл арқылы; - Электрондық почта арқылы келіп түскен хатқа қосымша ретінде жалғасу арқылы.