Конспект внеурочной деятельности по крымскотатарскому языку "Къырым - меним Ватаным"

24.12.2019с. 3,4 сыныф

«Тувгъан тиль» Дерс №31

Оджа: Джепарова Зульфие Решитовна

Мевзу: Къырым - меним Ватаным

Дерснинъ чешити: Янъы мевзу анълатув

Окъутув макъсад: Талебелерге Ватанымыз – Къырым акъкъында малюмат бермеге, балаларнынъ Къырым табиаты ве байлыгъы акъкъында бильгилерини кенъишлетмек.

Тербиевий макъсад: талебелерге Ватангъа севги ве садыкълыкъ ашлав; озь халкъына, медениетине, урф-адетлерине урьмет дуйгъусыны ашламакъ ве синъдирмек; бирлик, достлукъ киби чизгилерни тербиелемек; къорантада ана-баба ве бала арасында олгъан багъны сезмек; Ватан акъкъында аталар сёзлеринен таныштырмакъ.

Шахсий УУД: Озь-озюне къыймет кесюв ве окъувфаалиетинде мувафакъиетли я да аксине олгъан себеплерни акъыкъий анъламакъ ичюн чалышмакъ.

ОгретиджиУДД: коллектив иш вакътында проблемли суаллер къоймакъ ве оларгъа джевап бермек;

РегулятивУДД: Огюнде макъсад къоймагъа, озь ишини планлаштыра бильмек.

КоммуникативУДД: Яшдашларнен ишбирлик беджериклигини инкишаф эттирмек,оджа ве талебелернен яхшы мунасебетте олмакъ.

Дерс донатувы: Къырым табиатнынъ чешит ресимлери, Къырым акъкъынды йырлар, проектор, ноутбук, мектеплер, ренкли тёгереклер, пападие чечеги.

ДЕРСНИНЪ КЕТИШАТЫ:

1. ТЕШКИЛИЙ КЪЫСЫМ.

- Мерабанъыз, балалар! Хош кельдинъиз, урьметли мусафирлер!

- Балалар, бугунь бизим дерсимизге мусафирлер кельди, келинъиз оларнен селямлашайыкъ!

Оджанынъ шиири:

Къырым меним Ватаным!

Ватан меним догъгъан ерим,

Чёллер, дагълар ве денъиз –

Бу бизим Къырымымыз!

II. ДЕРСНИНЪ МЕВЗУСЫНЕН ВЕ МАКЪСАДЫНЕН ТАНЫШТЫРУВ КЪЫСЫМЫ.

(музыка иле)

- Шимди биз сизлернен бир меракълы оюн ойнаджакъмыз.

- Козьлеринъизни юмунъыз, ве бурунларынъызнен мен айткъан арифлерни язынъыз В А Т А Н. Энди исе бу арифлерни бир-бирине къошунъыз. Насыл сёз ола, бераберликте айтайыкъ! (Ватан)

- Демек, биз сизнен не акъкъында лаф этеджекмиз? (Биз бугунь Ватанымыз акъкъында лаф этеджекмиз)

- Ватан сёзюнинъ манасыны насыл анълайсынъыз? (джеваплар.)

- Дерсимизнинъ макъсады не оладжакъ? ( Ватанымыз, Къырым табиаты акъкъында бильгилеримизни кенъишлетмек керекмиз)

ΙΙΙ. ЯНЪЫ МЕВЗУНЫ АНЪЛАТУВ.

- Ватанымыз акъкъында чокътан-чокъ шиирлер, икяелер, аталар сёзлери, йырлар язылгъан.

- Бугунь исе, биз сизлернен группада чалышаджакъмыз. Бунынъ ичюн сизлерге группаларгъа болюнмек керек. Эр бир группанынъ озь тюсю оладжакъ. Шимди бирер-бирер келип, озюнъиз бегенген тюсни сайлап, тюс боюнджа ерлеринъизге отурынъыз.

- Группада чалышкъанда насыл къаиделерге бойсунмакъ керекмиз? (джеваплар)

(1. Бир-биримизге дикъкъатлы олмакъ керекмиз. 2. Суаль боюнджа фааль иштирак этмек.

3. Аркъадашларымызнынъ фикирини динълемек. 4. Озь фикиримизни утанмайып айтмакъ. 5. Бир-биримизге ярдым этмек.)

- Машалла, къаиделерни билесиз. Энди вазифелерни беджермек мумкюн!

- Рале устюнде эр бир группагъа азырлангъан вазифелер бар.

- Не япмакъ керегини динъленъиз!

Сары тюслю группа

- Сизинъ вазифенъиз, аталар сёзлерини манасы боюнджа топламакъ, ве бизим мевзумызгъа аит олгъаныны такъдим этмек.

Ватансыз адам – йырсыз бульбуль.

Ватан – экинджи ананъ.

Ватан ичюн откъа тюшсенъ – янмазсынъ.

Айткъангъа бакъма, айткъанына бакъ.

Озю тоймазнынъ – козю тоймаз.

Сорасанъ – бермез, алсанъ – индемез.

Ана киби яр олмаз, Ватан киби ер олмаз.

Мавы тюслю группа

Сизде исе, Ватан акъкъында метин, лякин бу метиннинъ бир къач сёзю ресимге денъишкен. Сизге исе, бу ресимлер ерине керекли сёзлерни тапып къоймакъ керек.

Бизим ана топрагъымыз

Тувгъан Ватанымызнынъ ады Къырым. О пек дюльбер ве аджайип ер.

Къырым – ярымада, онынъ эр тарафы : шаркъта Азов ,

гъарпта ве дженюпте исе Къара денъиз. Шимальде Къырым буюк багълы.

О ернинъ ады Оркъапы.

Къырым балабан олмаса да, онынъ чешит тюрлю бир-бирине ошамагъан

ерлери бар: кенъиш , юксек чытырман ве темиз къумлу ялылар.

Къырымнынъ чокъ ери багъ-багъчалыкъ. Анда , ,

эрик, кираз, вишне, берекет бере.

Сергилерде пише.

Къырым бизим юртумыз. Биз онынъ даа гузель ве олмасына тырышмакъ керекмиз.

- Къырым къайда ерлешкен? (Къырым - ярымада, онынъ эр тарафы сув.)

- Къырымнынъ эр ери бир чешитми я да ёкъ? (Бир дегиль: бир тарафы кениш чёллер, дигер тарафы - дагъ ве къумлы ялылар).

Къырмызы тюслю группа

Сизде, деформация олунгъан шиир. Сизге, бу шиирни къафие (рифма) боюнджа догъру тертипке кетирмек керек.

Бизим Къырым

Севем сени, гузель Къырым!

Юксек дагълар, ешиль багълар,

Табиатынъ пек дюльбер!

Эски шеэр ве койлер.

Алма ве армут номай.

Багъчаларынъ мейва толу,

Джыйыла арпа, богъдай.

Чёльнинъ берекети болдыр,

Севем сени, гузель Къырым!

Табиатынъ пек дюльбер!

Юксек дагълар, ешиль багълар,

Эски шеэр ве койлер.

Багъчаларынъ мейва толу,

Алма ве армут номай.

Чёльнинъ берекети болдыр,

Джыйыла арпа, богъдай

Тешкерюв!

IV. РААТЛЫКЪ ДАКЪКЪАСЫ

(Ербучыкъ)

V. ЯНЪЫ МЕВЗУНЫ ДЕВАМ ЭТЮВ.

- Биз сизлернен кечкен дерслерде проектлер япып башлагъан эдик. Бу проектлернинъ ичинден Ватаннен багълы олгъаныны такъдим этмек керек эдинъиз. Ким озь проектини такъдим этмеге истей?

Проектлер такъдими:

- «Меним къорантам»

- «Меним коюм»

- «Меним мектебим»

- Проектлеринъиз пек меракълы эди, ойлеми балалар?

- Сиз бегендинъизми?

- Нени бегендинъиз?

- Машалла балаларгъа, пек гузель иш яптынъыз!

VI. ПЕКИТЮВ.

- Ватан сёзюни ненен багъламакъ мумкюн? (ана, къоранта, йырлар, достлар, табиат, мектеп, коюмиз, миллет…)

- Келинъиз, бераберликте бойле бир чечек топлайыкъ?

ВАТАН

- Ватан севгисинен толу, насыл чечек олды? (пападие)

VII. РЕФЛЕКСИЯ

- Эр бир арифке, адамгъа аит олгъан мусбет табиат чезгилерини (хусусиетлерини) келиштирип айтынъыз.

В – ватанпервер, вефадарлыкъ,

А – акъыллы, акъикъий,

Т – тербиели, темиз,

А – алчакъ гонъюлли,

Н – намуслы, назик, незакетли,

- Машалла! Бу вазифени де пек яхшы беджердинъиз!

VIII. ДЕРСНИНЪ НЕТИДЖЕСИ

- Балалар, биз дерсимизнинъ сонъуна еттик. Сиз чокъ шейлер эшиттинъиз, чокъ шейлер бильдинъиз.

- Сиз бугуньки дерсте нени огрендинъиз?

- Дерсимизнинъ сонъунда насыл нетидже чыкъармакъ мумкюн?