Координаттык туз сызык.

Жалал-Абад облусу

Аксы району

№ 42 Т. Сатылганов мектеби

Математика

5-класс

Сабактын темасы: Координаттык туз сызык. Туз сызыктагы

чекиттердин ортосундагы аралык.

Эркинбекова Гулнура Эркинбековна

Сабактын максаты: а) Окуучулар жаны тема боюнча тушунук алышат.

б) Окуучулар оз алдынча сан огуна бутун сандарды, болчок сандарды жайгаштырууну жана чекиттердин ортосундагы аралыкты табууну билишет.

в) Окуучулар сабырдуулукка, оз алдынча окуп уйронууго тарбияланышат.

Алтын эреже

1. Уйдон чыкпоо

2. Эрежелерди так аткаруу

3. Онлайн сабакка активдуу болуп

узгултуксуз катышуу

4. Убакытты туура пайдалануу

5. Ата-энелерибизге жардам беруу

Жаны темага оболго тузуу:

Балдар бизде сан огу, координаттык туз сызык жонундо тушунугубуз бар (китептен 77-78-беттерди кайталап окуп чыксанар болот).

0 – координата башталышы

Координата башталышынын он тарабында он сандар, ал эми сол тарабында терс сандар жайгашкан.

_________.___.___.___.___.___.___.___.___._________

-4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4

Жаны тема: Координаттык туз сызык. Туз сызыктагы чекиттердин ортосундагы аралык .

Болчоктор

Бутун сандар

Терс сандар

Натуралдык

сандар

Ондук болчоктор

Жонокой болчоктор

Нол саны

Бутун сандар сыяктуу эле, болчок сандар да координаталык туз сызыктагы чекиттерге ылайык келет. Бул коп жагдайларды тактоого жардам берет. Ошону менен катар, мурда белгиленгендей, сандарды салыштыруу маселеси таптакыр жонокой болуп калат : сан канчалык он жакта болсо, анда ал сандар ошончолук чон болот.

1-маселе:

Координаталык туз сызыкта А(-5,2),

В(-2,76), О(0), С(5,14)

D(7,4) чекиттери берилген.

Координатасы 1) -3; 2) -2,4; 3) 5,04

4) -5,5; 5) -2,88 болгон чекит томонкудой жайгашат (туура жоопту тандагыла):

Чыгарылшы:

а) А чекитиен солдо турат;

b) А жана В чекиттеринин арасында;

c) В жана О чекиттеринин арасында;

d) О жана С чекиттеринин арасында;

e) С жана D чекиттеринин арасында;

f) D чекитинен ондо турат.

1) Жооп b, анткени -5,2

2) Жооп c, анткени -2,76

3) Жооп d, анткени 0

4) Жооп a, анткени -5,5

5) Жооп b, анткени -5,2

Сан огунун эки чекити аркылуу аныкталуучу кесиндинин узундугу кесиндинин он учу болуп саналган чекиттин координтасы менен сол учу болуп саналган чекиттин координатасынын айырмасына барабар.

АВ кесиндиси |АВ| турундо белгиленет.

2-маселе:

Координаталык туз сызыкта А(-15,32), В(2,63), С(-7,145), D(7,24) чекиттери берилген. Чекиттердин ар бир жубунун арасындагы аралыкты тапкыла.

Чыгарылышы:

1) |AB|=2,63-(-15,32)=2,63+15,32=17,95

2) |AC|=-7,145-(-15,32)=-7,145+15,32=8,175

3) |AD|=7,24-(-15,32)=7,24+15,32=22,56

4) |BC|=2,63-(-7,145)=2,63+7,145=9,775

5) |BD)=7,24-2,63=4,61

6) |CD|=7,24-(-7,145)=7,3+7,145=14,385

Конугуу иштоо:

№ 480 (200-бет)

Координаталык туз сызыкта А(-9,12), В(-4,7), С(3,41), D(6,44) чекиттери берилген.

Координатасы 1) -4; 2) -9,4; 3) 7,4; 4) -4,45; 5) 3,8 болгон чекит томонкудой жайгашат(туура жоопту тандагыла):

a) А чекитинен солдо турат; 1)

b) А жана В чекиттеринин арасында; 2)

c) В жана О чекиттеринин арасында; 3)

d) О жана С чекиттеринин арасында; 4)

e) С жана D чекиттеринин арасында; 5)

f) D чекитинен ондо турат.

№ 482 (200-бет)

Координаталык туз сызыкта А(0,452), В(-12,33), С(-17,145), D(2,421) чекиттери берилген. Чекиттердин ар бир жубунун арасындагы аралыкты тапкыла.

1) |AB|=

2) |AC|=

3) |AD|=

4) |BC|=

5) |BD)=

6) |CD|=

Сабакты бышыктоо:

1. Балдар бугунку сабагыбыздын темасы кандай?

2. Бутун сандар жана болчок сандар жонундо

билесинерби?

3. Туз сызыктагы чекиттердин ортосундагы аралыкты

кантип табабыз?

4. Ар биринер отулгон тема боюнча оз алдынча каалагандай болчок сандарды координаталык тегиздикке жайгаштыргыла.

Сабакты жыйынтыктоо:

Уйго тапшырма : № 481 , 483

(200-бет)