Коорлинаталлык тегиздик

Тегиздиктеги координаталар

системасы

Математика сабагы 6-класс

Сабактын максаты:

• Тегиздиктеги координаттарды тушунуу, координаталык точкаларды координаттык тегиздикке жайгаштырууну уйронушот.
• Координаттык тегиздиктеги точкаларды табуу жана жайгаштыруу менен акыл ээсин осот.
• Математикалык мисалдарды иштоо менен дуйно карашы кенейет.
• Топ менен бирдикте ынтымакта иштоого тарбияланат жана математикага кызыгуусу артат.

Сабактын корсоткучу:

• Тегиздиктеги координаттарды тушунуу, координаталык точкаларды координаттык тегиздикке жайгаштырууну билишсе.
• Координаттык тегиздиктеги точкаларды табуу жана жайгаштыруу менен акыл ээси оссо.
• Математикалык мисалдарды иштоо менен дуйно карашы озгорсо.
• Топ менен бирдикте ынтымакта иштоого тарбияланса жана математикага кызыгуусу артса сабак максатына жетти деп эсептейбиз.

Сабактын жабдылышы:

• Слайд,нооутбук, ватман,маркер, баалоо карточкалары

• Сабактын ыкмасы:
• Интерактивдуу
• Сабактын тиби:
• Жаны билимди оздоштуруу

Сабактын журушу:

• Мазмуну:
• Жаны теманы тушундуруу
• Ар турдуу мисалдарды иштоо
• Координаттык тегиздикке жайгаштыруу
• Бышыктоо .
• Жыйынтыктоо
• Уй тапшырма беруу
• Баалоо.

АЛТЫН ЭРЕЖЕ .

С - АБАКТА

А - КТИВДУУ

Н -АМЫСТУУ

А -ДАМГЕРЧИЛИКТУУ

Р - ЕАЛДУУ

И - ЙКЕМДУУ

П - ПАТРИОТТУУ БОЛОБУЗ

Жагымдуу маанай

Чынжыр турундо эсептоо:

90

30

∙ 3

- 45

45

100

: 15

+ 49

3

51

∙ 17

19

∙ 4

76

+ 8

84

25

: 3

: 2

50

+ 22

28

Уй тапшырма суроо:

Тегиздик жонундо тушунук алып алайлы.

Тегиздиктеги координаттык туз сызык жана сан огу жонундо кайталап алайлы.

Бугун биздин ото турган сабагыбыз Тегиздиктеги координата системасы.

Обьектилердин кайсыл жерде жайгашкандыгын сан аркылуу корсотуу координата деп аталат

Координата латындын со – бирге, менен, ал эми ординатус - тартиптештирилген, анык дегенди тушундурот.Башкача айтканда координата - чекиттин туз сызыктагы, тегиздиктеги абалын аныктоочу сандар.

Тик бурч боюнча кесилишкен жана башталышы бир чекит болгон туз сызыкты координата системасы деп аталат

• Буну биринчи жолу 16-кылымда француз математиги Рене Декарт ачкан жана анын урматына Декарт координатасы деп айтышат. Бул ачылыш бизге сандык жана геометриялык сызыктарды бириктирууго жардам берет

Келгиле балдар координата системасын карап коройлу.

у

У ордината огу

х

Координата башталышы

Х абцисса огу

I

II

IV

III

y

абсцисса

абсцисса

ордината

B

5

B(3; 5)

М(х;у)

абсцисса

ордината

1

3

0

x

1

Эгерде чекит ордината огунда жайгашса, анда анын абсциссасы нол го барабар болот.

Тескерисинче чекит абсцисса огунда жайгашса, анда анын ординатасы нол го барабар болот.

Размер 30х20 шаблон клеток сделан как таблица в презентации, но сохранен как рисунок, чтобы можно было группировать.

17

у

R(-2; 2)

3

D (3; 1)

2

R

D

1

О

0

1

х

-1

4

2

3

-3

-2

-1

-2

B

B(-1;-2)

O (0;0)

-3

Координата тегиздикте жайгаштыргыла

(– 2; 9), (-3; 7), (1; 4), (2; – 2), (– 2; – 1) (– 4; 4)

(– 5; 2), (– 3; 1), (– 1; 4), (3; 5), (3; – 2)

«II топ » 

« I топ »  

II топ

   «III топ»

  (6; 6), (– 3; 5,5), (– 8; 5), (0; 7,5), (3; 7), (– 5; 7), (– 6; 3)

«IV топ »

(– 15; – 7), (– 3; – 6), (5; – 10),                 (– 6; – 5,5), (– 10; – 5), (6; – 6), (– 1; – 10)

«

Китеп менен иштоо:

№ 57 Карышкыр .

y

М

9

С

И

5

Е

К

4

Т

3

А

2

Л

1

0

x

-3

-2

2

3

-5

4

-4

1

-1

5

-1

Размер 30х20 шаблон клеток сделан как таблица в презентации, но сохранен как рисунок, чтобы можно было группировать.

Н

-2

Б

Р

-3

-4

-5

26

y

B(5;7)

A(-7;5)

(1;2)

1

0

x

1

C(9;-1)

Размер 30х20 шаблон клеток сделан как таблица в презентации, но сохранен как рисунок, чтобы можно было группировать.

D(-4;-4)

28

Бышыктоо:

А(-7;5),В(5;7),С(9;-1), D(-4;-4).

А(-4;5),В(5;3),С(5;-1), D(-7;-4).

А(-5;5),В(3;6),С(6;-4), D(-4;4).

А(-2;4),В(5;3),С(6;-1), D(3;-4).

Перпендикуляр тушурулгон туз сызык тегиздикти канча болукко болот?

ойлон

5 болукко

1

ойлон!

2 болукко

2

туура!

4 болукко

3

Ордината нолго барабар болсо,чекит кайсыл координата тегиздикте жатат ?

туура!

Абсцисса огунда

1

IV чейректе

2

Ордината огунда

3

К(4;-7)чекити кайсыл координаталык тегиздикте жатат?

ойлон!

I координаталык тегиздикте

1

туура!

IV координаталык тегиздикте

2

ойлон!

III координаталык тегиздикте

3

М(-5;8)чекити кайсыл координаталык тегиздикте жайгашат?

ойлон!

I координаталык тегиздикте

1

ойлон!

IV координаталык тегиздикте

2

туура!

II координаталык тегиздикте

3

Абсцисса нолго барабар болсо,анда чекит кайсыл координата тегиздигинде жатат?

Абсцисса огу

1

Ордината огунда

2

III чейректе жатат.

3

Жайгаштыргыла

(11; – 7), (9; – 6), (10; – 5), (7; – 1), (4; – 1), (2; 0), (– 3; 0), (0; 3) (6; 1), (9; 2)

(– 5; – 3), (– 2; – 2), (0; – 1), (2; – 2), (4; – 1), (5; 0), (6; 2) (0,5; 1), (1; 3)

«»

  «»

(0; 5), (– 1; 4), (– 2; 1), (1; – 1), (6; – 1), (3; 2) 

(– 6; 8), (– 4; 9), (0; 7), (1; 5), (8; 5), (8; – 2), (0; – 1), (– 2; – 4) (– 2; – 2 )

Уй тапшырма:

« арстан» 

(2; 5), (1; 4), (0; 4), (– 1; 3), (– 1; 2), (– 5; 1), (– 7; – 2), (– 5; – 1), (0; 0)

«ак куу»

« тараза» 

(– 3; 4), (– 2; 2), (0; 0), (2; – 2), (5; – 3) (3; 1) (– 3; – 1), (– 7; – 2)

(1; 5) (– 2; 4), (– 5; 5) (– 5; – 1) (– 1; – 2) (3; 1)