© 2019, id40866157 352 0
СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ
Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно
Скидки до 50 % на комплекты
только до
Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой
Организационный момент
Проверка знаний
Объяснение материала
Закрепление изученного
Итоги урока
Был в сети 12.11.2019 04:50
id40866157
64
233 384 
Специализация
Рассказать о сайте
Күнтүзбелік тақырыптық жоспар
Категория:
Естествознание
25.10.2019 06:08
1-Сыеыптан 11-сыныпқа арналған Күн түзбелік тақырыптық жоспар
Просмотр содержимого документа
«Күнтүзбелік тақырыптық жоспар»
Түсінік хат
«Өзін –өзі тану» пәнін оқыту «Адамның үйлесімді дамыту» институты (Алматы, «Бөбек» ҰҒПББСО) дайындаған,
ҚР Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3сәуірдегі №115 бұйрығымен бекітілген орта білім беретін мектептерге арналған оқу бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.
Ө 29 Өзін- өзі тану: Жалпы білім беретін мектептің 3-сыныпқа арналған оқулық / А.С.Сейтақов, Р.О.Ізғұттынова, Ж.Б. Қажығалиева, Ж.Ж .Әкімбаева / 2 бас.өңд.-Алматы: «Бөбек» ҰҒПББСО ,2015 -152б.
Өзін-өзі тану пәнінің базалық білім беру мазмұны оқушылардың жас ерекшеліктерін есепке ала отырып,
3- сыныпта төрт негізгі бөлімді қамтиды:
Өзін-өзі тану бақыты
Адами қарым-қатынасқа үйренейік
Адам болам десеңіз...
Әсемдік әлемінде.
«Өзін-өзі тану бақыты» атты бірінші тарау оқушыларды өзін-өзі тану пәнімен таныстырады. Мұнда балаларды мектепке өзгеше бейімдеуге бағытталған сабақтар қарастырылады. Олар жаңа оқушы мәртебесін ұғынады, сыныптастарымен, мұғалімдермен, жалпы мектеппен танысады. Өзінің сыртқы келбетіне дұрыс қарауға, өзін-өзі түсінуге, өз мінезі, өздері орындап жүрген әлеуметтік рөлдер туралы ойлануға, өз эмоцияларын түйсінуге және оны басқара алу білігіне дағдылануға мүмкіндік алады. Балалардың қызықты танымдық материалдар арқылы адамгершілік құндылықтарды қабылдауы осы міндеттерді табысты орындауға ықпал етеді.
Баланың жаңа әлеуметтік рөлі, яғни мектеп оқушысы болуы – іс-әрекеттің (оқудың) жаңа түрін түбегейлі игерумен ғана емес, сондай-ақ қатынастың барлық жүйесінің, баланың қызығушылықтары, құндылықтары, өмір салттарының өзгеруімен де байланысты. Осы жастағы балалар негізінен түрі мен мазмұны тартымды ойын түрлері арқылы білім алады. Осыған байланысты оқытудың ойын әдісін кеңінен қолдану, жағдаятты, шығармашылық іс-әрекеттерді ұғынуға түрлі тапсырмалар беру, коммуникативтік, іс-әрекеттік оқытуда пікірталас элементтерін пайдалану қажет.
Балалардың алған білімдері қарым-қатынас жасау кезінде бір-біріне қамқорлық жасап, көңіл бөлудің қажеттілігін түсінуге мүмкіндік береді. Қалыптасқан дағдылар мектеп өмірі үдерісінде мейірімділік, сезімталдық, тілектестік, ынтымақтастық дағдыларына төселуге ықпал ететін болады. Мектеп ұжымында орныққан ізгі қарым-қатынас жеке тұлғаның алдағы уақытта, яғни есейген шақта жағымды қасиеттерін дамытуға септігін тигізетіні осы тарау сабақтарының тағы бір маңыздылығы болып табылады.
Бағдарламаның «Адами қарым-қатынасқа үйренейік» атты екінші тарауында коммуникативтік біліктер мен дағдыларды (өзін және басқаларды тыңдау, түсіну, дұрыс бағалай білу, жанашырлық таныту, өзара ынтымақтастық біліктері); құрбыларымен тең құқықты, өзара жақсы қарым-қатынас құра білу білігін; өзінің эмоциялық күйін түсіну, өз сезімдерін білдіре алу және басқалардың сезімін тани білу біліктерін, тұлға аралық шиеленістерді шешу дағдыларын игеруді және әлеуметтік белсенділіктерін дамытуға ерекше көңіл бөлінеді.
«Адами қарым-қатынасқа үйренейік» атты тарау сабақтары балалар ұжымында ешкімнің ренжімеуіне және назардан тыс қалмауы үшін жағымды орта құруды қарастырады. Ол оқушылардың мінез-құлқындағы жағымды қырлары, яғни айналасындағыларға және бір-біріне деген құрметті, эмоциялық жылылық пен өзара түсіністікті психологиялық нұсқау арқылы оңтайлы ұйымдастыруға бағытталған. Әдістемелік тәсілдер шиеленістерді болдырмаудың жолдарын бірлесіп іздеуге және пайда болған шиеленісті жағдайлардан шығудың лайықты тәсілдерін табуды анықтауға бағытталған. Оқушыларды басқалардың келеңсіз мінез-құлықтарына орай әдепті әрекет етуге, балалардың кешіре білу білігін қалыптастыруға және оны дамытуға, кішіпейілділік, тектілік, төзімділік көрсете білуге шыдамдылықпен үйретуге негізделген.
Оқыту үдерісінде баланың адамдар арасындағы қарым-қатынас этикасы ережелерін меңгеруі маңызды болып табылады. Бұл үшін оларды қарым-қатынас білігін, ынтымақтастық пен ұжымшылдық рухын дамытуға, басқалардың сезімін түсінуге, топпен қарым-қатынас жасауға және өзара әрекеттестікке, басқа балалармен достасуға, жетістіктері мен сәтсіздіктерін бөлісуге, өз мінез-құлқын бақылап, оны саналы түрде басқаруға, түрлі өмірлік жағдаяттарда батыл және өзіне сенімді болуға үйрету керек. Балаларды жаттығуларға, ойындарға, шығармашылыққа, экспериментке, іс-әрекетке практикалық кірістірудің түрлі формалары жас жеткіншекті тәрбиелеу нормаларына тартуға, өзіне, айналасындағыларға, құрбыластарына және үлкен адамдарға қатынасында эмоционалдық-мотивациялық нұсқаулар қалыптастыруға, коммуникативтік және әлеуметтік дағдылар, біліктер және қарым-қатынас тәжірибелерін дамытуға, қоғамдағы дұрыс мінез-құлық және жеке даралық дамыту үшін қажетті мүмкіндіктер туғызу қажет.
Осы тарау сабақтарында алған өзара адами қарым-қатынастың сыпайы тәсілдері, құралдары мен әдістері туралы білім балаларға қатынас жасау өнері жөнінде түсінік береді. Олардың жақын адамдарына, сыныптастарына, таныстарына мейірлі болып, шынайы сезімге тәрбиеленуіне мүмкіндік туғызады. Бұл сабақтар балаларды әңгімелесушінің эмоционалдық күйін түсінуге, өз ойлары мен сезімдерін дұрыс жеткізе білуге, жақсы қатынасты бағалай білуге және айналасындағы адамдармен қарым-қатынаста қуанышқа бөлене алуына, оларға қамқорлық көрсетуге және шамасына қарай көмек көрсетуге үйретеді.
«Адам болам десеңіз...» атты үшінші тарау баланың жас ерекшелігіне қарай олардың психологиялық дамуын, яғни өспелі мінез-құлықты түйсінуін, әсерленгіштікті, сезімнің қарқынды дамуын, жалпы эмоционалдық тонусын (шаттық, сергектік), жігерлілік сапаларын ескере отырып жасалған. Тарауда баланың адамгершіліктік құндылықтық бағдарларды қабылдау дағдыларын дамытуға септігін тигізетін материалдар бар. Осы арқылы оқушылар мейірімділік, борыш, адалдық, ұят, намыс, батылдық сияқты және т.б. адамгершілік ұғымдармен танысады. Баланың қайырымдылық, достық, ұстамдылық, мақсаткерлік, батылдық, өз-өзін құрметтеу, абырой, көңіл күйге ортақтаса білу, басқа адамдарға, жан-жануарларға, табиғатқа қамқорлық көрсетуін дамытуға ықпал ететін адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруға айырықша көңіл бөлінеді. Бағдарлама мазмұнында өзінің және басқалардың қылықтарын жинақтап қорыту, салыстыру, талдау, оның этикалық мәнін көре білу және бағалау қарастырылған.
Оқытудың мазмұны мен әдістері балалардың сезімталдығын, елгезектігін, өзін-өзі құрметтеуін, өз қадір-қасиетін сезінуін, эмпатиялық сезімін көрсетуін тәрбиелеу үшін жағдай жасауға бағытталған. Білім үдерісі баланың өз ұстанымына, оның өмірлік тәжірибесіне құрылуы қажет, сондықтан да оқушыларға оқу мен тәрбие үдерісінде берілетін ақпарат баланың жай назар аударуына ғана емес, оны эмоционалды түрде бастан кешіретіндей болуы тиіс. Онда балаларды өмірлік жағдаяттарды адамгершілік амалдармен шешуге үйрететін негіздегі тәжірибені қолдану қажет.
Тарауды оқытуда этикалық әңгімені жетекші әдіс ретінде қолдану мақсатқа сәйкес болады. Адамгершілік көрініс беретін оқиғаларды талқылау үдерісінде мұғалімнің балалар бойында жағымды эмоциялар оятуы, өз қадір-қасиетін сезінуін дамытуы қажет. Этикалық әңгіме мазмұны балалар әр түрлі іс-әрекеттерге байланысты туындайтын қоғамдық құбылыстарды бағдарлай алатындай, өз мінез-құлықтарын сезінетіндей, өз қылықтарының адамгершілік нәтижелерін алдын ала болжай алатындай болуы керек. Адамгершілік тәрбиенің ұтымды тәсілі мен құралы арнайы құрылған танымдық міндеттер болып табылады. Оларды шешу барысында кіші жастағы оқушылар қылықтарын қарастыруды, жағдаяттарды талдауды, оларға өздерінің жеке қатынасын білдіруде өздеріне таныс адамгершілік ұғымдарды қолданады. Адамдардың қылықтары мен әдеттері туралы алынған мәліметтер кіші жастағы оқушыларға мінез-құлықтың әлеуметтік мәні бар жағымды мотивтерін орнықтыруға, өз бойындағы жақсы үлгілерді жетілдіру тілектерін дамытуға ықпал етеді. Білім мен тәрбиенің қаланған негіздері баланың бойында өз қылықтары үшін жауапкершілік сезімін және өзіне қатысты талап қоя білуді орнықтыруға көмектеседі, жеке тұлғаның басты келбетін дамытуға көмектесетін өзін-өзі дұрыс бағалауды қалыптастыруға мүмкіндік береді.
«Әсемдік әлемінде» атты төртінші тараудың мазмұны кіші жастағы оқушылардың бойында қоршаған ортамен ізгі қарым-қатынас тәжірибесін қалыптастыруға бағытталады. Балалардың табиғатқа эстетикалық қатынасын қалыптастыру және денсаулықтарын нығайту мақсатында экологиялық, шығармашылық іс-әрекеттер ұйымдастырылады. Сабақтың эмоционалдық тартымды болуы кіші жастағы оқушылар үшін іс-шаралардың: танымдық, сюжетті-рөлдік ойындар, мерекелер, табиғи материалдармен практикалық жұмыстар, жобалық іс-әрекеттер, топтық саяхаттар, осы жастағылар үшін шамасы келетін табиғатты қорғау іс-әрекеттерін қолдану сияқты түрлері қамтамасыз етіледі.
«Әсемдік әлемінде» атты тараудың құрылымы этикалық, эстетикалық, валеологиялық, құқықтық білімдер арасындағы байланысты орнықтыруға жағдай жасайды. Тарау мазмұнына енгізілген осы білімдердің құрамдастары мағыналық жағынан ізгіліктік адамгершілік құндылықтармен байланысады. Өмір және салауаттылық құндылықтарын ашуға арналған сабақтарда оқушылар әрбір адамның өмір сүруге, өз денсаулығын қорғауға, баланың тіршілік етуге құқығын және өздерінің денсаулықтарына мемлекеттің ерекше қамқорлығын сезініп, басқа адамның өмір сүру құқығын әркімнің сыйлауға міндетті екенін ұғынады, экологиялық мәселелермен танысады.
Төменде осы айтылған мазмұнға сәйкес құрастырылған «Өзін-өзі тану» пәні бойынша бастауыш мектептің әрбір сыныбына арналған тақырыптық жоспар ұсынылады.
Өзін-өзі тану 1 сынып
Барлығы 33 сағат. Аптасына 1 сағат
| № | Бөлім тақырыбы | Жалпы сағат саны | Мемлекеттік стандарт |
|
1 | І ТАРАУ. «ҒАСЫРЛАР ДАНАЛЫҒЫ.» | 8 сағат | «Өзін-өзі тану» пәні нені үйрететінін ұғыну; «Өзін-өзі тану» пәнін оқып-үйренуге қызығушылық. Әрбір атқан таңға, бейбіт күнге қуану, ризашылық білдіру; айналасындағы адамдардың бір-біріне қуаныш сыйлауы. Білім, еңбек құндылықтары, оқушы, оқу, білім туралы түсінік беру; ұстазбен өзара сыйластық қарым-қатынастарын дамыту, оқушы мәртебесі, жақсы оқушы болуға тәрбиелеу. Достары (балабақша, аула, ауыл, сынып), достық қарым-қатынастың өмірде алатын орны, достыққа негіз болатын адами қасиеттер туралы жалпы түсінік. |
| 2 | ІІ ТАРАУ. «ТАТУ ОТБАСЫ» | 8 сағат | Үлкендермен амандасуға, бірі-бірімен сәлемдесуге үйрену, бір-біріне ізет, сый-құрмет көрсете білу. Әдептілік,сыпайылық, ізеттілік ұғымдарын түсіну, әдеп талаптарын орындай білу, ізетті, сыпайы, тәртіпті болуға үйрену. Бір-бірін түсіне білуге, тыңдауға үйрену, кешірімді болу, өзара сыйластық, өзара түсіністік пен татулықты бағалай білу. Білім, еңбек құндылықтары, оқушы, оқу, білім туралы түсінік беру; ұстазбен өзара сыйластық қарым-қатынастарын дамыту, оқушы мәртебесі, жақсы оқушы болуға тәрбиелеу. Дос, жақын, туыс адамдармен өзара сыйластық, адамдарға шын ниетпен құрмет көрсете білу. |
| 3 | ІІІ ТАРАУ. «АДАМ БОЛАМ ДЕСЕҢІЗ...» | 10 сағат | Жақсы мен жаманды ажырата білу, жақсыны бойға сіңіру, жаманнан аулақ болу. Жақсылық жасауға үйрену, жақсылықты өнеге ету, жақсылықты риясыз жасау. Сүйіспеншілікті, қайырымдылықты, мейірімділікті сезіне білу, айналасындағы адамдарға деген ықыласы мен көмегі, адамдарды жақсы көру, қайырымды, мейірімді болу. Қамқорлық сезімдерін дамыту, адамға, табиғатқа, жан-жануарларға қамқорлық жасай білу. Шындық пен өтірікті айыра білу, шындықты айта білу, өтірік айтпау, шыншыл, турашыл болуға үйрену. Жауапкершілік ұғымның адамгершілік құндылығы ретіндегі маңыздылығын ашу; жауапкершілік туралы түсініктерін кеңейту, балалардың жауапкершілігін арттыру; өз сөзіне, ісіне жауапкершіліті сезіңдіру.Адам құндылығының маңызы. Адамгершілік қасиеттер туралы білімдерін кеңейту. Әр адамның ерекшелігін көрсететін табиғи дарыны, қабілеттері туралы түсінік беру. Өзін-өзі танудың өмір, қарым-қатынас, ата-ана, бауырмалдық және т.б. негізгі ұғымдарын меңгерту. |
| 4
| IV ТАРАУ. «ҚАНДАЙ ҒАЖАП ӘЛЕМ!» | 7 сағат | Табиғаттың сұлулығы мен әсемдігін сезіне білу, табиғаттан үйлесімділік, жарасымдылық табу, әсемдікке, сұлулықққа талпыну. Табиғатқа қамқорлық жасау, аяушылық, жанашырлық таныту, күтіп-баптау, өсіп-өнуіне көмектесу. Денсаулықтың маңызын түсіну, денсаулық құпияларын білу, денсаулықты күту, бағалау, нығайту. Отанды сүю, құрметтеу, мақтан тұту, қызмет етуге үйрену. Туған өлкенің табиғаты, байлығын сақтауға, қамқор болуға баулу. 1-сыныпта «Өзін-өзі тану» пәнінен үйренгендерін жинақтап, қорыту. |
1-сынып
(33 сағ., аптасына 1 сағ.)
| № | Сабақтың тақырыбы | Сабақтың мазмұны | Сағат саны | Күні
| Көрнекіліктер |
| ||||||
| І ТАРАУ. ҒАСЫРЛАР ДАНАЛЫҒЫ (8сағ) І-тоқсан |
| |||||||||||
| 1-2 | Ақиқатты жолға алып,адалдықпен өмір бастаймыз! | Адалдық адамның маңызды қасиеті ретінде.Шындықты айту оңай,ал өтірік айту қиын.Қалжындапта өтірік айтуға болмайды.ақиқат –барлық адамдарды біріктіруші бастау. | 2 | 04.09.2019
11.09.2019 |
|
| ||||||
| 3-4 | Тәртіп пен парыз | «Тәртіп» және « парыз» ұғымдарының мағанас. Бес «Т» тәртіп,талап,тазалық, татулық. | 2 | 18.09.2019 25.09.2019 |
|
| ||||||
| 5-6 | Өзіңмен үйлесімді өмр сүру! | Ажданның даусын ұжданның даусын есту.Адамзаттың рухани қстаздары туралы. Зейінді шоғырландыру және басты нәрсеге назар аудару. | 2 | 02.10.2019 09.10.2019 |
|
| ||||||
| 7-8 | Сүйіспеншілік сый талап етпейді | Сүйіспеншілік маңызды жалпы –адамзаттық құндылық ретінде.Қызмет ету және әлем халықтарының ертегілері мен өсиет әңгімелеріндегі риясыз сүйіспеншілк. | 2 | 16.10.2019 23.10.2019
|
|
| ||||||
| II ТАРАУ. ЫНТЫМАҚТЫ ОТБАСЫ (8сағ) II-тоқсан |
| |||||||||||
| 9-10 | Менің үйім | Адам-отбасы мүшесі.Отбасындағы, ұжымдағы өзара қарым-қатынас.Ақпейілділік таныту.Ынтымақтастық,өзара көмек,құрмет. | 2 | 06.11.2019 13.11.2019 |
|
| ||||||
| 11-12 | Менің достарым | «Достық» ұғымы туралы түсінік.Адам өміріндегі достықтың мәні.Сыныптағы достық.Достықтың біріктіріктіруші бастауы. | 2 | 20.11.2019 27.11.2019 |
|
| ||||||
| 13-14 | Бір-бірімізге көмектесеміз | Отбасындағы және мектептегі өзара көмек,қолдау, кішіпейілділік жіне қайырымдылық. Адамның іс әрекетіне көмекке келуге ұмтылыс таныту. | 2 | 04.12.2019 11.12.2019 |
|
| ||||||
| 15-16 | Алғыс айту –игілік сыйлау! | Алыс алғыс айту адамның басты қасиеті.Отбасында , мектепте, қоғамда алғыс айта білу білігі.
| 2 | 18.12.2019 25.12.2019
| 1 |
| ||||||
| III ТАРАУ. АДАМ БОЛАМ ДЕСЕҢІЗ… (10сағ) III-тоқсан |
| |||||||||||
| 17-18 | Жақсылық жолымен жүреміз / Жақсылық жолымен жүреміз | Жақсылық адамның қасиеті ретінде. Жақсы іс. | 2 | 15.01.2020
|
|
| ||||||
| 19-20 | Қарым –қатынас әліппесі | Қарым-қатынас адамның өмір сүрудің қажетті шарты ретінде.Қоғамдық орындардағы тәртіп ережесі.Мінез- құлық мәдениеті.Әдептілік тұлғаның басты қасиеті ретінде.Күнделікті өмірде әдептілік көрсету. | 2 | 22.01.2020 29.01.2020 |
|
| ||||||
| 21-22 | Көңіл күй шаттығы | Әлемді жағымды қабылдауға ұмтылу.Қуаныш өмірлік күштің бастауы ретінде.Оқудағы,еңбектегі,шығармашылықтағы жақсы көңіл күй. | 2 | 12.02.2020 19.02.2020
|
|
| ||||||
| 23-24 | Менің Отаным | Қазақстан-барша қазақстандықтардың Отаны.Кіші Отан.Туған үй,туған қала,ауыл. | 2 | 26.02.2020 04.03.2020
|
|
| ||||||
| 25-26 | Туған табиғат
| Табиғат-біздің үйіміз.Табиғаттың сұлулығы .Табиғатқа ұқыпты қарау. | 2 | 11.03.2020 18.03.2020 |
|
| ||||||
| IV ТАРАУ. ӘСЕМДІК ӘЛЕМІНДЕ! (7сағ) IV-тоқсан |
|
|
|
|
| |||||||
| 27-28 | Денсаулыққа апарар жол | Тәндік және рухани денсаулық. Жақсы ойлар біздің денсаулығымызды нығайтады.Жағымды ойлау білігі.Саламатты өмір салтының ережесі. | 2 | 08.04.2020 15.04.2020 |
|
| ||||||
| 29-30 | Әрдайым көмектес, ешқашан зиян келтірме | Басқа адамдарға, жан-жануарларға табиғатқа жанашырлық, көңіл бөлу білігі.Қоғамдық меншікке ұқыпты қарау. | 2 | 22.04.2020 29.04.2020
|
|
| ||||||
| 31-32 | Әрдайым көмектес, ешқашан зиян келтірме / Жер –ортақ үйіміз | Ұлттар көп –адамзат біреу,жұлдыздар көп-аспан біреу.Әлем халықтарының мәдениетіндегі ортақтық. | 2 | 06.05.2020
|
|
| ||||||
| 33 | Балалық шақ мейрамы | Өткен тақырптарды қортындылау.
| 2 | 13.05.2020 20.05.2020 |
|
| ||||||
| Барлығы:33 |
| |||||||||||
Өзін-өзі тану 2сынып
Барлығы 34 сағат. Аптасына 1 сағат
| № | Бөлім тақырыбы | Жалпы сағат саны | Мемлекеттік стандарт |
|
1 | І ТАРАУ. Ғасырлар даналығы
| 8 сағат | «Өзін-өзі тану» пәні нені үйрететінін ұғыну; «Өзін-өзі тану» пәнін оқып-үйренуге қызығушылық. Әрбір атқан таңға, бейбіт күнге қуану, ризашылық білдіру; айналасындағы адамдардың бір-біріне қуаныш сыйлауы. Білім, еңбек құндылықтары, оқушы, оқу, білім туралы түсінік беру; ұстазбен өзара сыйластық қарым-қатынастарын дамыту, оқушы мәртебесі, жақсы оқушы болуға тәрбиелеу. Достары (балабақша, аула, ауыл, сынып), достық қарым-қатынастың өмірде алатын орны, достыққа негіз болатын адами қасиеттер туралы жалпы түсінік. |
| 2 | ІІ ТАРАУ. Тату отбасы | 8 сағат | Үлкендермен амандасуға, бірі-бірімен сәлемдесуге үйрену, бір-біріне ізет, сый-құрмет көрсете білу. Әдептілік,сыпайылық, ізеттілік ұғымдарын түсіну, әдеп талаптарын орындай білу, ізетті, сыпайы, тәртіпті болуға үйрену. Бір-бірін түсіне білуге, тыңдауға үйрену, кешірімді болу, өзара сыйластық, өзара түсіністік пен татулықты бағалай білу. Білім, еңбек құндылықтары, оқушы, оқу, білім туралы түсінік беру; ұстазбен өзара сыйластық қарым-қатынастарын дамыту, оқушы мәртебесі, жақсы оқушы болуға тәрбиелеу. Дос, жақын, туыс адамдармен өзара сыйластық, адамдарға шын ниетпен құрмет көрсете білу. |
| 3 | ІІІ ТАРАУ. АДАМ БОЛАМ ДЕСЕҢІЗ... | 10 сағат | Жақсы мен жаманды ажырата білу, жақсыны бойға сіңіру, жаманнан аулақ болу. Жақсылық жасауға үйрену, жақсылықты өнеге ету, жақсылықты риясыз жасау. Сүйіспеншілікті, қайырымдылықты, мейірімділікті сезіне білу, айналасындағы адамдарға деген ықыласы мен көмегі, адамдарды жақсы көру, қайырымды, мейірімді болу. Қамқорлық сезімдерін дамыту, адамға, табиғатқа, жан-жануарларға қамқорлық жасай білу. Шындық пен өтірікті айыра білу, шындықты айта білу, өтірік айтпау, шыншыл, турашыл болуға үйрену. Жауапкершілік ұғымның адамгершілік құндылығы ретіндегі маңыздылығын ашу; жауапкершілік туралы түсініктерін кеңейту, балалардың жауапкершілігін арттыру; өз сөзіне, ісіне жауапкершіліті сезіңдіру.Адам құндылығының маңызы. Адамгершілік қасиеттер туралы білімдерін кеңейту. Әр адамның ерекшелігін көрсететін табиғи дарыны, қабілеттері туралы түсінік беру. Өзін-өзі танудың өмір, қарым-қатынас, ата-ана, бауырмалдық және т.б. негізгі ұғымдарын меңгерту. |
| 4
| IV ТАРАУ. Қандай ғажап бұл әлем! | 8 сағат | Табиғаттың сұлулығы мен әсемдігін сезіне білу, табиғаттан үйлесімділік, жарасымдылық табу, әсемдікке, сұлулықққа талпыну. Табиғатқа қамқорлық жасау, аяушылық, жанашырлық таныту, күтіп-баптау, өсіп-өнуіне көмектесу. Денсаулықтың маңызын түсіну, денсаулық құпияларын білу, денсаулықты күту, бағалау, нығайту. Отанды сүю, құрметтеу, мақтан тұту, қызмет етуге үйрену. Туған өлкенің табиғаты, байлығын сақтауға, қамқор болуға баулу. 2-сыныпта «Өзін-өзі тану» пәнінен үйренгендерін жинақтап, қорыту. |
2-СЫНЫП
(аптасына 1 сағат, барлығы 34 сағат)
| № | Сабақтың тақырыбы | Сабақтың мазмұны | Сағат саны | Күні
| Көрнекіліктер
|
| І ТАРАУ. .Ғасырлар даналығы (8 сағ) І-тоқсан | |||||
| 1-2 | Ұлы Абайдың даналығы | Жалпыадамзаттыққұндылықтар Абай ілімініңнегізіретінде. | 2 |
|
|
| 3-4 | ГХ.Андерсеннің дана ертегілері | Адам мінезі. Ізгілікті қасиеттер адамға өмірінде қалай көмектеседі. | 2 |
|
|
| 5-6 | Білім – өмір шырағы
| Білім құндылығы. Өмір таным көзі ретінде. Оқудағы жауапкершілік. Ұстазтәлімгержәнедосретінде. | 2 |
|
|
| 7-8 | Мектеп – біздің ортақ үйіміз
| Мектеп жәнемектептікдостыққұндылығытуралы. Мектеп мүлкіне мұқият қарау. Мінез-құлықережесінсақтау. Мұғалімге, тәрбиешіге құрмет. | 2 |
|
|
| ІІ ТАРАУ. Тату отбасы (8 сағ) ІІ-тоқсан | |||||
| 9-10 | Өзіңді жақсылық пен таразыла | Отбасындағы жақсы өзара қарым-қатынас. Адамшылық, қайырымдылық, түсіну, өзара көмек. | 2 |
|
|
| 11-12 | Адам жақсы ісі мен көрікті | Отбасындаөзмінез-құлқыңдыбасқару. Өзін-өзі адамгершілікті кемелдендіру. Жақсы мінез-құлық ережесі. Адам мәдениеті. | 2 |
|
|
| 13-14 | Адал және ақкөңіл болу | Адалдық адамның құндылықты қасиеті ретінде. Жағымды ойлау. | 2 |
|
|
| 15-16 | Салауатты отбасы | Денсаулық құндылығы. Отбасындағы белсенді және салауатты өмір салты. | 2 |
|
|
| ІІІ ТАРАУ. АДАМ БОЛАМ ДЕСЕҢІЗ... (10 сағ) ІІІ-тоқсан | |||||
| 17-18 | Өзіңді және басқаларды құрметтеуді үйренеміз | Адамның коммуникативтік мәдениеті. Жағымды қарым-қатынас адамдарды түсіну мен құрмет көрсету ретінде. Адамның адамгершілігі. Адамдарға ықыласпен қарау. | 2 |
|
|
| 19-20 | Кешіребілудіүйренеміз
| Кешіре білудің мәні. Шыдамдылық. Жағымды ойлауды дамыту. | 2 |
|
|
| 21-22 | Досболудыүйренеміз | Достықтағы жағымды қарым-қатынас. Достықта қажетті қасиеттер. Сыныптағы достық. | 2 |
|
|
| 23-24 | Жақсы көруді үйренеміз | Риясыз сүйіспеншілік. Өмірдегі риясыз сүйіспеншіліктің мысалдары | 2 |
|
|
| 25-26 | Біз өсіп жатқан өлке | Отанға адалдық. Біздің еліміздің тарихына қызығушылық және ұқыпты қатынас. Біздің еліміздің бүгінгі күніне моральдық жауапкершілік. Туған өлкенің әсемдігі. | 2 |
|
|
| IV ТАРАУ. Қандай ғажап бұл әлем! (8 сағ) IV-тоқсан | |||||
| 27-28 | Туған өлкенің табиғатын сақтауды үйренеміз | Табиғат және адам. Тірітабиғатты танудың бастаулары. Табиғат шабыт, шығармашылық қиял, жарқын қиялдың бастауы ретінде. | 2 |
|
|
| 29-30 | Біз өмір сүріп жатқан ел | Атамекен. Халықтар бірлігі. Түрлі ұлт адамдарының достығы еліміздің мызғымастығы мен беріктігінің негізі ретінде. Қазақ халқының, Қазақстанда тұратын өзге ұлт өкілдерінің күнделікті өмірі мен мейрамдары. | 2 |
|
|
| 31-32 | Әсемдік әлемінде | Жалпыадамзаттық құндылықтар өмірлік бағдар ретінде. Шығармашылық сабақтары. | 2 |
|
|
| 33-34 | Балалық шақ мейрамы
| Өткенді жалпылау. | 2 |
|
|
| Барлығы:34 | |||||
Өзін-өзі тану 3 сынып
Барлығы 34 сағат. Аптасына 1 сағат
| № | Бөлім тақырыбы | Жалпы сағат саны | Мемлекеттік стандарт |
|
1 | І ТАРАУ. ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУ БАҚЫТЫ | 8 сағат | Рухани-адамгершілік құнды-лықтар негізінде 2-сыныпта өзін-өзі тану сабақтарынан алған білім-біліктерді жинақтап қорытындылау. 3-сыныпта меңгеретін құндылықтар мен адамгершілік қасиеттер туралы жалпы түсінік. Өзін, өзгелерді, адамгершілік құндылықтарды танып білуге қызығушылығын ояту. «Өмір»ұғымының адамгершілік құндылық ретіндегі мәні. Өмірді тану, өмірді танып білуге қызығушылықтар. «Білім» құндылығы туралы түсінік. Білімнің адам өміріндегі маңыздылығы; білімге, оқуға қызығушылық. «Еңбек» құндылығы мен еңбексүйгіштік адами қасиеттері туралы түсінік. Сүйікті іс туралы түсінік; еңбек ету іскерліктері. Жақсы ниетпен армандай білуге баулу. Қиял, арман туралы түсінік. «Даналық» құндылығы туралы түсінік. Даналық, ақылдылық туралы ұғымдар; ойлау іскерліктері; ата-баба даналығы. «Достық», «бірлік», «халық» құндылықтары туралы түсінік. Халықтар достығы, жарастығы, бірлігі туралы түсініктері; өзара сыйластық қарым-қатынастары. «Отан», «махаббат» құндылықтары туралы түсінік. Отанға деген махаббат, сүйіспеншілік сезімдері; Отанын сүю, мақтан тұту, құрметтеу. |
| 2 | ІІ ТАРАУ.АДАМИ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСҚА ҮЙРЕНЕЙІК | 8 сағат | «Махаббат», «сыйластық» құндылықтары туралы түсінік. Өзіңді, өзгені аялаудың адам өміріндегі маңыздылығы; өзіне, өзгелерге аялы, сыйлы қарым-қатынастар. |
| 3 | ІІІ ТАРАУ. АДАМ БОЛАМ ДЕСЕҢІЗ... | 10 сағат | «Мейірімділік», «қайырымдылық» құндылықтары туралы түсінік. Жақсы тілек, ізеттілік, ізгілік туралы түсініктер, қайырымды қарым-қатынас жасау іскерліктері. Әдептілік, сыпайылық адами қасиеттер туралы түсініктер. Ұқыптылық, жинақылық туралы түсінік; Өнер» ұғымыныңқұндылық ретіндегі мәнін ашу. Өнердің адам өміріндегі маңыздылығы. |
| 4
| IV ТАРАУ. ӘСЕМДІК ӘЛЕМІНДЕ | 8 сағат | «Табиғат», «қамқорлық» құндылықтары туралы түсініктер. Табиғат пен адам үйлесімділігі, оның адам өміріндегі маңыздылығы; табиғатқа қамқор бола білу іскерліктері. «Отан», «туған жер» құндылықтары туралы түсініктер. Туған ел, туған жердің адам өміріндегі маңыздылығы; туған жерге қамқорлық жасай білу іскерліктері. |
3-сынып
(34 сағ., аптасына 1 сағ.)
| № | Сабақ тақырыбы | Сабақтың мазмұны | Сағат саны | Күні
| Көрнекіліктер
|
|
| І ТАРАУ. ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУ БАҚЫТЫ (8 сағ) І-тоқсан | ||||
| 1 | Өзін-өзі тану белестері | Рухани-адамгершілік құнды-лықтар негізінде 2-сыныпта өзін-өзі тану сабақтарынан алған білім-біліктерді жинақтап қорытындылау. 3-сыныпта меңгеретін құндылықтар мен адамгершілік қасиеттер туралы жалпы түсінік. Өзін, өзгелерді, адамгершілік құндылықтарды танып білуге қызығушылығын ояту. | 1 |
|
|
| 2 | Өмірді танып білуге құштар-лық | «Өмір»ұғымының адамгершілік құндылық ретіндегі мәні. Өмірдітану, өмірді танып білуге қызығушылықтар. | 1 |
|
|
| 3 | Білім ақиқат бастауы | «Білім» құндылығы туралы түсінік. Білімнің адам өміріндегі маңыздылығы; білімге, оқуға қызығушылық. | 1 |
|
|
| 4 | Менің сүйікті ісім | «Еңбек» құндылығы мен еңбексүйгіштік адами қасиеттері туралы түсінік. Сүйікті іс туралы түсінік; еңбек ету іскерліктері. | 1 |
|
|
| 5 | Қиял арманға жетелейді | Жақсы ниетпен армандай білуге баулу. Қиял, арман туралы түсінік. | 1 |
|
|
| 6 | Бабалар сөзі – даналық көзі | «Даналық» құндылығы туралы түсінік. Даналық, ақылдылық туралы ұғымдар; ойлау іскерліктері; ата-баба даналығы. | 1 |
|
|
| 7 | Бірлігі жарасқан халықпыз | «Достық», «бірлік», «халық» құндылықтары туралы түсінік. Халықтар достығы, жарастығы, бірлігі туралы түсініктері; өзара сыйластық қарым-қатынастары. | 1 |
|
|
| 8 | Отан сүйген ұланбыз | «Отан», «махаббат» құндылықтары туралы түсінік. Отанға деген махаббат, сүйіспеншілік сезімдері; Отанын сүю, мақтан тұту, құрметтеу. | 1 |
|
|
|
| ІІ ТАРАУ. АДАМИ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСҚА ҮЙРЕНЕЙІК (8 сағ) ІІ-тоқсан | ||||
| 9 | Ризашылық пен алғыс | «Сыйластық» құндылығы туралы түсінік. Ризашылық пен алғыс туралы түсінік; үлкен-кішіге деген сүйіспеншілік, сыпайылық қарым-қатынасы. | 1 |
|
|
| 10 | Өзіңді де, өзгені де аяла | «Махаббат», «сыйластық» құндылықтары туралы түсінік. Өзіңді, өзгені аялаудың адам өміріндегі маңыздылығы; өзіне, өзгелерге аялы, сыйлы қарым-қатынастар. | 1 |
|
|
| 11 | Шаңырақ жарастығы | «Сыйластық», «махаббат» құндылықтары туралы түсінік. Шаңырақ жарастығы, сыйластығы туралы түсінік. | 1 |
|
|
| 12 | Сіз деген – әдеп, біз деген – көмек | «Сыйластық», «қамқорлық» құндылықтары туралы түсінік. Өзара сыйластық қарым-қатынасының адам өміріндегі мәні. | 1 |
|
|
| 13 | Ойнай білу де – өнер | «Сыйластық», «достық» құндылықтары туралы түсінік. Шыдамдылық, сабырлылық, ақылдылық адами қасиеттердің өмірдегі маңыздылығы. | 1 |
|
|
| 14 | Ұл бала мен қыз бала | «Сыйластық»,«достық» құндылықтары туралы түсінік. Ұл бала мен қыз бала арасындағы сыйластық туралы түсінік. | 1 |
|
|
| 15-16 | Дос болайық, бәріміз | «Достық» құндылығы туралы түсінік. Татулық пен достықтың адам өміріндегі маңыздылығы; өзара көмек, жолдастық, сыйластық қарым-қатынастары. | 2 |
|
|
| ІІІ ТАРАУ. АДАМ БОЛАМ ДЕСЕҢІЗ... (10 сағ) ІІІ-тоқсан | |||||
| 17 | Жылы жүрек – жақсы тілек | «Мейірімділік», «қайырымдылық» құндылықтары туралы түсінік. Жақсы тілек, ізеттілік, ізгілік туралы түсініктер, қайырымды қарым-қатынас жасау іскерліктері. | 1 |
|
|
| 18-19 | Ұқыпты бала- әдепті бала | Әдептілік, сыпайылық адами қасиеттер туралы түсініктер. Ұқыптылық, жинақылық туралы түсінік; | 2 |
|
|
| 20-21 | Өнерлі бала сүйкімді | «Өнер» ұғымыныңқұндылық ретіндегі мәнін ашу. Өнердің адам өміріндегі маңыздылығы. | 2 |
|
|
| 22 | Ақыл жастан, асыл тастан | «Даналық» құндылығы туралы түсінік. Ақылдың адам өміріндегі маңыздылығы. | 1 |
|
|
| 23 | Еңбектің наны тәтті | «Еңбек» құндылығы туралы түсінік. Еңбектің адам өміріндегі маңыздылығы. | 1 |
|
|
| 24 | Мақтану – мақтаншақтық емес | Кішіпейілділік, қарапайымдылық сияқты адами қасиеттер туралы түсінік. Мақтану, мақтау, мақтаншақ болмау туралы қасиеттер; жағымды, жағымсыз қылықтарды ажырата білу іскерліктері. | 1 |
|
|
| 25 | Мейірімділік – асыл қасиет | «Мейірімділік», «қайырымды-лық» құндылықтарытуралы түсініктер. Мейірімділіктің адам өміріндегі маңыздылығы; өзара сыйластық қарым-қатынастары. | 1 |
|
|
| 26 | Жаным толған жақсылық | «Жақсылық», «махаббат» құндылықтары туралы түсініктер. Жақсылық пен махаббаттың адам өміріндегі маңыздылығы; жақсылық жасай білу іскерліктері. | 1 |
|
|
| IV ТАРАУ. ӘСЕМДІК ӘЛЕМІНДЕ (8 сағ) IV-тоқсан
| |||||
| 27-28 | Туған жер ғажаптары | «Отан», «туған жер» құндылықтары туралы түсініктер. Туған ел, туған жердің адам өміріндегі маңыздылығы; туған жерге қамқорлық жасай білу іскерліктері. | 2 |
|
|
| 29-30 | Табиғат сыйы | «Табиғат» құндылығы туралы түсінік. Табиғат пен адам үйлесімділігі. | 2 |
|
|
| 31 | Жаны саудың тәні сау | «Табиғат», «қамқорлық» құндылықтары туралы түсініктер. Табиғат пен адам үйлесімділігі, оның адам өміріндегі маңыздылығы; табиғатқа қамқор бола білу іскерліктері. | 1 |
|
|
| 32 | Денсаулық – зор байлық | «Денсаулық» құндылығы туралы түсінік. Денсаулық пен жан саулығының адам өміріндегі маңызы; денсаулығын сақтай білу іскерліктері. | 1 |
|
|
| 33-34 | Өзін-өзі танудан үйренгенім | Рухани-адамгершілік құндылықтар, адами қасиеттер туралы түсініктер. «Өзін-өзі тану» пәнінен 3-сынып бойынша алған білімдерін жинақтау. | 2 |
|
|
| Барлығы:34
| |||||
Өзін-өзі тану 4 сынып
Барлығы 34 сағат. Аптасына 1 сағат
| № | Бөлім тақырыбы | Жалпы сағат саны | Мемлекеттік стандарт |
|
1 | І ТАРАУ. ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУ БАҚЫТЫ | 8 сағат | Рухани-адамгершілік құнды-лықтар негізінде 3-сыныпта өзін-өзі тану сабақтарынан алған білім-біліктерді жинақтап қорытындылау. 4-сыныпта меңгеретін құндылықтар мен адамгершілік қасиеттер туралы жалпы түсінік. Өзін, өзгелерді, адамгершілік құндылықтарды танып білуге қызығушылығын ояту. |
| 2 | ІІ ТАРАУ.АДАМИ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСҚА ҮЙРЕНЕЙІК | 8 сағат | «Достық» құндылығы және «татулық», «кешірімділік» адами қасиеттері туралы түсінік. Кешірімділік, татулық, бірліктің адами қарым-қатынастағы маңыздылығы; шынайы достық қарым-қатынастар жасау іскерліктері. |
| 3 | ІІІ ТАРАУ. АДАМ БОЛАМ ДЕСЕҢІЗ... | 10 сағат | «Білім», «өнер» құндылықтары туралы түсінік. Талаптанудың адам өміріндегі маңыздылығы. «Бірлік» құндылығы және «көпшілдік» адами қасиет туралы түсінік. «Көпшілдік», «өзімшілдік» ұғымдары туралы түсінік; өзара сыйластық қарым-қатынастары. |
| 4
| IV ТАРАУ. ӘСЕМДІК ӘЛЕМІНДЕ | 8 сағат | «Табиғат» құндылығы және «қамқорлық» адами қасиеті туралы түсінік. Табиғаттың адам өміріндегі маңыздылығы; табиғатқа қамқорлық жасау түсінігі. |
4-сынып
(34 сағ., аптасына 1 сағ.)
| № | Сабақ тақырыбы | Сабақтың мазмұны | Сағат саны | Күні
| Көрнекіліктер
|
| І ТАРАУ. ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУ БАҚЫТЫ (8 сағ) І-тоқсан | |||||
| 1 | Өзін-өзі тану – өмірді тану | «Өзін-өзі тану», «өмір» құндылықтары туралы түсініктер. 4 сыныпқа арналған өзін-өзі тану пәнінің мазмұны; адамгершілік құндылықтарын білуге, өзін және өмірді тануға қызығушылық. | 1 | | |
| 2 | Білімге құштарлық | «Білім»құндылығы туралы түсінік. Білім, даналық ұғымдары туралы мағұлұмат; Білімге, оқуға қызығушылық. | 1 | | |
| 3 | Ойлы бала озар | «Ой» ұғымының құндылық ретіндегі мәні. Терең ойдың, ойлаудың адам өміріндегі маңыздылығы; ойлай білу іскерліктері. | 1 | | |
| 4 | Менің сыныбым – менің ұжымым | «Ұжым»,«достық» құндылықтары туралы түсінік. Ұжымның адам өміріндегі маңыздылығы; өзара татулық, сыйластық қарым-қатынастары. | 1 | | |
| 5 | Менің арманым | Жақсы ниетпен армандай білу және оған қол жеткізуге ұмтылу. Арман ұғымы туралы түсінік. | 1 | | |
| 6 | Ата-баба өнері | «Өнер» құндылығы туралы түсінік. Ата-баба өнері, соның ішінде ою-өрнектің адам өміріндегі маңыздылығы; | 1 | | |
| 7 | Тілім - менің тірегім | «Тіл», «Отан» құндылықтары туралы түсінік. Ана тілінің адам өміріндегі маңыздылығы. | 1 | | |
| 8 | Мен - елімнің азаматымын | Оқу, «Отан», «ел», «махаббат» құндылықтары туралы түсінік. Туған ел, өскен ортаның адам өміріндегі маңыздылығы. | 1 | | |
| ІІ ТАРАУ. АДАМИ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСҚА ҮЙРЕНЕЙІК (8 сағ) ІІ-тоқсан | |||||
| 9 | Жақсы сөз – жанға қуат | «Сөз», «бақыт» құндылығы туралы түсінік. Жақсы сөздің адам өміріндегі маңыздылығы; жақсы сөздерді қолдана білу іскерліктері. | 1 | | |
| 10 | Адал достық | «Достық» құндылығы туралы түсінік. Адал достықтың мәні; өзара сыйластық қарым-қатынастары. | 1 | | |
| 11 | Ашу – дұшпан, ақыл – дос | «Ұстамдылық», «сабырлылық» адами қасиеттер туралы түсінік. Ұстамдылық, сабырлылық, ақылдылықтың мәні; өзара жағымды қарым-қатынас жасау іскерліктері. | 1 | | |
| 12 | Қуаныш – жан шуағы
| «Бақыт», сыйластық», «махаббат» құндылықтары туралы түсінік. Қуаныш сезімінің адам өміріндегі мәні; өзара жағымды қарым-қатынас жасау іскерліктері. | 1 | | |
| 13 | Кешірім мен келісім | «Достық» құндылығы және «татулық», «кешірімділік» адами қасиеттері туралы түсінік. Кешірімділік, татулық, бірліктің адами қарым-қатынастағы маңыздылығы; шынайы достық қарым-қатынастар жасау іскерліктері. | 1 | | |
| 14 | Ортақ іс табысы | «Еңбек», «сыйластық», «ынтымақ» құндылықтары туралы түсінік. Ынтымақ, бірліктің адам өміріндегі маңызы; бірлесіп жұмыс істей білу іскерліктері. | 1 | | |
| 15 | Құрметтей білейік | «Құрмет», «сыйластық» құндылықтары туралы түсінік. Құрмет, сыйластық әдептерінің адами қарым-қатынастағы маңыздылығы; ізетті қарам-қатынас жасау іскерліктері. | 1 | | |
| 16 | Жақсылық жасай білейік | «Қайырымдылық», «қамқорлық», «жақсылық» құндылықтары туралы түсінік. Жақсылық жасаудың адами қарым-қатынастағы мәнділігі; жақсы істер жасай білу іскерліктері. | 1 | | |
| ІІІ ТАРАУ. АДАМ БОЛАМ ДЕСЕҢІЗ... (10 сағ) ІІІ-тоқсан | |||||
| 17-18 | Талаптыға нұр жауар | «Білім», «өнер» құндылықтары туралы түсінік. Талаптанудың адам өміріндегі маңыздылығы. | 2 | | |
| 19 | Ақылды тыңдай білу де өнеге | «Сыйластық» құндылығы туралы түсінік. Ақылды тыңдай білудің өмірдегі маңыздылығы. | 1 | | |
| 20 | Өзімшілдік пен көпшілдік | «Бірлік» құндылығы және «көпшілдік» адами қасиет туралы түсінік. «Көпшілдік», «өзімшілдік» ұғымдары туралы түсінік; өзара сыйластық қарым-қатынастары. | 1 | | |
| 21 | Батылдық пен өжеттік | «Халық», «Отан», «махаббат» құндылықтары туралы түсінік. Батылдық, өжеттік ұғымдары туралы түсінік; шешім қабылдай білу іскерліктері. | 1 | | |
| 22 | Еңбекқорлық пен еріншектік | «Еңбек» құндылығы туралы түсінік. Еңбекқорлық пен еріншектік туралы түсінік. | 1 | | |
| 23-24 | Төзім мен табандылық | «Төзімділік», «табандылық» тәрізді адами қасиеттер туралы түсінік. Төзімділік пен табандылықтың адам өміріндегі маңыздылығы. | 2 | | |
| 25 | Сабыр түбі – сары алтын | «Сабырлылық», «ұстамдылық» тәрізді адами қасиеттер туралы түсінік. Сабырлы, ұстамды болудың маңыздылығы; жағымды қарым-қатынас жасау іскерліктері. | 1 | | |
| 26 | Жақсылықтан жақсылыққа | «Жақсылық» құндылығы туралы ұғымдар. Жақсылық жасаудың адам өміріндегі маңыздылығы; жақсылық жасау іскерліктері. | 1 | | |
| IV ТАРАУ. ӘСЕМДІК ӘЛЕМІНДЕ (8 сағ) IV-тоқсан | |||||
| 27-28 | Табиғатқа қамқорлық | «Табиғат» құндылығы және «қамқорлық» адами қасиеті туралы түсінік. Табиғаттың адам өміріндегі маңыздылығы; табиғатқа қамқорлық жасау түсінігі. | 2 | | |
| 29 | Жер-Ана | «Жер» ұғымының құндылық ретіндегі мәні. Жердің адам өміріндегі маңыздылығы; жерге қамқорлық жасау қарым-қатынастары. | 1 | | |
| 30 | Су – өмір көзі | «Су» ұғымының құндылық ретіндегі мәні. Судың адам өміріндегі маңыздылығы; суға қамқорлық жасау іскерліктері. | 1 | | |
| 31-32 | Таза болса табиғат, аман болар адамзат! | «Табиғат», «денсаулық»құндылықтарыжәне «табиғатқа қамқорлық» адами қасиеттері туралы түсінік. Табиғат пен адамның үйлесімділігі туралы түсінік; денсаулығын күту іскерліктері. | 2 | | |
| 33 | Денсаулық өмір негізі | «Денсаулық» құндылығы туралы түсінік. Денсаулықтың адам өміріндегі маңыздылығы; денсаулығын күту іскерліктері. | 1 | | |
| 34 | Үйренгенім көп менің | Адамгершілік құндылықтар, адами қасиеттер туралы түсінік. «Өзін-өзі тану» пәнінен 4-сынып бойынша алған білімдерін жинақтау. | 1 | | |
| Барлығы:34 | |||||
Түсінік хат
«Өзін-өзі тану» пәнін оқыту «Адамның үйлесімді дамыту» институты ( Алматы, «Бөбек» ҰҒПББСО) және ғылым министірінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығымен бекітілген орта білім беретін мектеп бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.
ІІ. Мектептің негізгі сатысы (5-сыныптар)
Бағдарлама мектептің негізгі сатысында «Өзін-өзі тану» пәні бойынша берілетін білім мазмұнын және жалпы орта білім беру мемлекеттік стандартының бесінші, алтыншы және жетінші деңгейлеріндегі күтілетін нәтижелерді анықтауға бағытталған.
Мектептің негізгі сатысында «Өзін-өзі тану» пәнін оқытуда оқу жетістіктері бойынша күтілетін нәтижелерде көрсетілген көп деңгейлі мақсаттар жүйесінің сәйкестігі, сонымен қатар оқушылардың танымдық мүмкіндіктері мен жас ерекшеліктері ескеріле отырып, мазмұнда көрсетілген жалпыадамзаттық құндылықтар арқылы адамдық қасиеттерді дамыту көзделеді.
Пән мазмұны арқылы эстетикалық талғам, қоршаған орта және ондағы адамның орны туралы білім қалыптастыру және дамыту; қоғамдағы адамның рөлі, адам мен табиғаттың, әлемнің бірлігі мен үйлесімінің мәні, үйлесімді дамыған тұлғаны толықтай дамыту үдерісінің түрлі қырларын ашу; өзге адамдармен қарым-қатынас мәдениетіне тәрбиелеу; адамзаттың рухани тәжірибесінде жалпыадамзаттық құндылықтардың маңызын түсіндіру қарастырылады.
Жалпы орта білім беруге арналған өзін-өзі тану бағдарламасы оқушылардың өзін-өзі жетілдіруіне, рухани-адамгершілік және дене жағынан дамуына, адам тағдырын, өмірдің мәнін түсінуге кең мүмкіндіктер ашады.
«Өзін-өзі тану» пәні мектептің негізгі сатысында білім берудің құндылықтық мәнін күшейте отырып, адамдарды сүйе білу, өзіне-өзі сену, жақсылық жасау, мейірімділік таныту, өзгелерге қамқор болу, сыни ойлау, адамгершілік таңдау жасай білу, дәстүрді дәріптеу және дамыту, жасампаздық, өзіне жауапкершілікпен қарау, өзін-өзі жетілдіру мүмкіндіктерін ашып, дамытуға бағытталған.
Мектептің негізгі сатысында рухани-адамгершілік білім берудің маңыздылығы адамның әлемде алатын орны, «өмірлік мақсат», «өмірдің мәні», «адамның орны» ұғымдарының мағынасын терең түсіндіру арқылы қоғамға қызмет ету ниеттерін дамыту болып табылады. Сонымен бірге оқушылардың бойында табиғатты, әлемді әсемдік ретінде түсініп, оны қадірлей білуге, ғаламшар деңгейінде шығармашылықпен қабылдауға, әлем туралы көзқарастарын дамытуға ерекше көңіл бөлінеді.
5-сыныптарда білім беру оқушылардың ұлттық мәдени мұраның өзін-өзі тануда алатын орны, адамзаттың мәдени мұрасының рухани негіздері туралы түсініктерін кеңейте отырып, адамның үздіксіз рухани кемелденуіне, оның шығармашылық қабілеттерін ашуға ықпал етуге бағытталады.
Мектептің негізгі сатысында оқушылардың өзіндік қабілеттерін, адамгершілік қасиеттерін анықтауына және дамытуына, өзін-өзі жетілдіру мүмкіндіктеріне ықпал ету осы кезеңнің негізгі идеясы болып табылады.
5-сыныптағы өзін-өзі тану пәні бойынша білім мазмұнының құрылымы мен негізгі идеялары мектептің бастауыш сатысымен сабақтастығын сақтай отырып, төмендегідей 4-тараудың аясында дамытылады:
1.Таным қуанышы
2.Қарым-қатынас жарастығы
3.Адам болам десеңіз...
4.Әсемдік әлемінде
Бұл тараулардың мазмұнында оқушылардың өзін-өзі тануы тек жалпыадамзаттық құндылықтарды дамыту арқылы ғана емес, сонымен бірге олардың сезімдерін дамыту, құндылықтық қасиеттерді дарыту, жағымды қарым-қатынасқа тәрбиелеу арқылы жалпыадамзаттық құндылықтарды меңгеруі және тұлғалық қалыптасуы қамтылады.
5-СЫНЫП
(аптасына 1 сағат, барлығы 34 сағат)
| № | Бөлім тақырыбы | Жалпы сағат саны | Мемлекеттік стандарт |
|
1 | I тарау. Таным қуанышы (1–тоқсан) | 8 сағат | Адамның мінез-құлқы туралы түсінік. Жақсы мінез мәнінің ашылуы. Ерік, жігер құндылықтары мәнінің ашылуы; адам ойын нақты жеткізе алуы, босқа сөйлемеуі, шектен шықпауы, өмірде өз ұстамдарына берік болуы туралы түсінік. Дербес және жауапты шешім қабылдай алуы және оны негіздей білуі. Басқа адамдардың ар-ұжданына нұқсан келтірмей, өз қағидаларына, ұстанымдарына берік болуы. |
| 2 | IІ тарау. Адами қарым–қатынасқа үйренейік (2–тоқсан) | 8 сағат | Әдептілік пен сыйластық. Адами қарым-қатынас жасау әдептілігі. Айналасындағылармен сыйласу, оларды бағалай білу. Ұл бала мен қыз баланың өзара сыйластығы, достығы . |
| 3 | IІІ тарау. Адам болам десеңіз(3–тоқсан) | 10 сағат | Адамның қоршаған әлем туралы түсінігі. Болмысты әр қырынан түсіне білу, қоршаған ортаны жан-жақты танып үйрену. Қоршаған ортаның адам дамуындағы рөлі, оны әр қырынан тани білу.Адамның табиғатқа ізгілікті қарым-қатынасы.
|
| 4
| IV тарау. Әсемдік әлемі(4–тоқсан) | 8 сағат | Табиғат сұлулығы, үні, сазының адамға әсер етуі. Адамды руханилық тұрғыдан қуаттандыру. Салауатты өмір салты мәнінің ашылуы. Адамға жағымсыз, денсаулығына, өміріне зиян нәрселерге әуес болмау туралы түсінік. |
5-сынып
(34 сағ., аптасына 1 сағ.)
| № | Сабақтың тақырыбы | Сабақтың мазмұны | Сағат саны | Өтетін күні | Көрнекілік |
| |
| I тарау. Таным қуанышы (8 сағ) 1–тоқсан |
|
|
|
| |||
| 1 | Өзімді-өзім танумен өсіп келемін | Өзін-өзі танудың балалар өміріне ықпалы; олардың өмірді түсінуі, бағалау түсініктерінің кеңейтілуі. | 1 | 05.09.2019 |
|
| |
| 2-3 | Адам мінезімен танылады | Адамның мінез-құлқы туралы түсінік. Жақсы мінез мәнінің ашылуы. Ерік, жігер құндылықтары мәнінің ашылуы; адам ойын нақты жеткізе алуы, босқа сөйлемеуі, шектен шықпауы, өмірде өз ұстамдарына берік болуы туралы түсінік. Дербес және жауапты шешім қабылдай алуы және оны негіздей білуі. Басқа адамдардың ар-ұжданына нұқсан келтірмей, өз қағидаларына, ұстанымдарына берік болуы. | 2 | 12.09.2019 19.09.2019 |
|
| |
| 4 | Адамның жан сұлулығы | Адамның «жан сұлулығы» туралы түсінік. Адам жанының сұлулығын көрсететін жақсы қасиеттерін дамыту.Адамды тек сыртқы келбетіне, түріне ғана емес, оның адамгершілігі мен қамқорлығына, инабаттылығы мен ізеттілігіне қарап бағалай білуі. | 2 | 26.09.2019 03.09.2019 |
|
| |
| 5-6 | Жақсы көңіл күй – жан шуағы | Жағымды, жағымсыз эмоциялар, сезім-күйі және ішкі сезімдерін түсіне білуі. | 2 |
|
|
| |
| 7-8 | Жақсылықпен жаным дос | Жақсылық жасау. Әлсіз, сырқат, жәбір көрген адамдарға қатысты мейірімділік, жанашырлық көмек. | 2 | 03.09.2019 |
|
| |
| IІ тарау. Адами қарым–қатынасқа үйренейік (8 сағ) 2–тоқсан |
| ||||||
| 9-10 | Махаббат –өмір өзегі | Махаббат, сүйіспеншілік өмір сүрудің негізі. Ата-анаға, Отанға, туған жерге сүйіспеншілік. | 2 |
|
|
| |
| 11-12 | Отбасы жарастығы | Ата, әже, әке, шеше, аға, іні, әпке, қарындас және т.б. өзара сыйластығы, татулығы және ата–ананы құрметтеу, үйде, өз айналасындағылармен сыйластықты қарым–қатынас. | 2 |
|
|
| |
| 13-14 | Сөйлесе білу де өнер | Адами қарым-қатынастағы сөйлесу мәдениеті | 2 |
|
|
| |
| 15-16 | Сөз іспен көрікті | Сөз бен жұмыстың бірлігі. Үлгі, өнегені көп сөзбен айтқанша, бір іспен көрсету туралы түсініктер; дағдылар. | 2 |
|
|
| |
| IІІ тарау. Адам болам десеңіз (10 сағ) 3–тоқсан |
| ||||||
| 17-18 | Қызға нәзіктік, ұлға -батылдық | Қыз балаға тән қасиеттер, ер балаға тән қасиеттер, ұл бала мен қыз баланың арасындағы өзара сыйластық. | 2 |
|
|
| |
| 19 | Адам еңбекпен шыңдалады | Шыдамдылық, төзімділік, табандылық ұғымдары мәнінің ашылуы және өзара байланысы. | 2 |
|
|
| |
| 20-21 | Сенім – менің серігім | Сенім –достық қарым–қатынас негізі. Адамның бір–біріне сенімділігі, сенім артуы достық қарым–қатынастың бастауы. Өмірде өз сенімдеріне берік болуы.
| 2 |
|
|
| |
| 22 | Сабырлылық пен ұстамдылық | Адами қарым–қатынастағы сыпайылық, сабырлылық өзін-өзі ұстай білу түсініктері, дағдылар. | 2 |
|
|
| |
| 23-24 | Адалдық пен әділдік | Өз ісіне, сөзіне адал болу. Әділдікті жақтау. | 2 |
|
|
| |
| 25-26 | Кеңпейілділік пен жомарттық | Үнемділік –ұқыптылық белгісі, ысырап етпеушілік. Жомарттық ұғымы мәнінің ашылуы. | 2 |
|
|
| |
| IV тарау. Әсемдік әлемі (8 сағ) 4–тоқсан |
| ||||||
| 27 | Табиғат тылсымы | Табиғаттың адамға шабыт беруі. | 2 |
|
|
| |
| 28-29 | Табиғат ғажаптары | Табиғат сұлулығы, үні, сазының адамға әсер етуі. Адамды руханилық тұрғыдан қуаттандыру. | 2 |
|
|
| |
| 30 | Шығармашы–лық - жетістік бастауы | Шығармашылық ұғымы мәнінің ашылуы. Шығармашылықтың адам өміріндегі рөлі. Бос уақытын тиімді пайдалану туралы түсініктер, дағдылар. | 1 |
|
|
| |
| 31-32 | Салауаттылық –менің қалауым | Салауатты өмір салты мәнінің ашылуы. Адамға жағымсыз, денсаулығына, өміріне зиян нәрселерге әуес болмау туралы түсінік. | 2 |
|
|
| |
| 33-34 | Өмір мектебі | Өзін-өзі тану пәнінен алған білімдері | 2 |
|
|
| |
| Барлығы:34
|
| ||||||
Түсінік хат
«Өзін-өзі тану» пәнін оқыту «Адамның үйлесімді дамыту» институты ( Алматы, «Бөбек» ҰҒПББСО) және ғылым министірінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығымен бекітілген орта білім беретін мектеп бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.
ІІ. Мектептің негізгі сатысы (6-сыныптар)
Бағдарлама мектептің негізгі сатысында «Өзін-өзі тану» пәні бойынша берілетін білім мазмұнын және жалпы орта білім беру мемлекеттік стандартының бесінші, алтыншы және жетінші деңгейлеріндегі күтілетін нәтижелерді анықтауға бағытталған.
Мектептің негізгі сатысында «Өзін-өзі тану» пәнін оқытуда оқу жетістіктері бойынша күтілетін нәтижелерде көрсетілген көп деңгейлі мақсаттар жүйесінің сәйкестігі, сонымен қатар оқушылардың танымдық мүмкіндіктері мен жас ерекшеліктері ескеріле отырып, мазмұнда көрсетілген жалпыадамзаттық құндылықтар арқылы адамдық қасиеттерді дамыту көзделеді.
Пән мазмұны арқылы эстетикалық талғам, қоршаған орта және ондағы адамның орны туралы білім қалыптастыру және дамыту; қоғамдағы адамның рөлі, адам мен табиғаттың, әлемнің бірлігі мен үйлесімінің мәні, үйлесімді дамыған тұлғаны толықтай дамыту үдерісінің түрлі қырларын ашу; өзге адамдармен қарым-қатынас мәдениетіне тәрбиелеу; адамзаттың рухани тәжірибесінде жалпыадамзаттық құндылықтардың маңызын түсіндіру қарастырылады.
«Өзін-өзі тану» пәні мектептің негізгі сатысында білім берудің құндылықтық мәнін күшейте отырып, адамдарды сүйе білу, өзіне-өзі сену, жақсылық жасау, мейірімділік таныту, өзгелерге қамқор болу, сыни ойлау, адамгершілік таңдау жасай білу, дәстүрді дәріптеу және дамыту, жасампаздық, өзіне жауапкершілікпен қарау, өзін-өзі жетілдіру мүмкіндіктерін ашып, дамытуға бағытталған.
Мектептің негізгі сатысында рухани-адамгершілік білім берудің маңыздылығы адамның әлемде алатын орны, «өмірлік мақсат», «өмірдің мәні», «адамның орны» ұғымдарының мағынасын терең түсіндіру арқылы қоғамға қызмет ету ниеттерін дамыту болып табылады. Сонымен бірге оқушылардың бойында табиғатты, әлемді әсемдік ретінде түсініп, оны қадірлей білуге, ғаламшар деңгейінде шығармашылықпен қабылдауға, әлем туралы көзқарастарын дамытуға ерекше көңіл бөлінеді.
6-сыныптарда білім беру оқушылардың ұлттық мәдени мұраның өзін-өзі тануда алатын орны, адамзаттың мәдени мұрасының рухани негіздері туралы түсініктерін кеңейте отырып, адамның үздіксіз рухани кемелденуіне, оның шығармашылық қабілеттерін ашуға ықпал етуге бағытталады.
Мектептің негізгі сатысында оқушылардың өзіндік қабілеттерін, адамгершілік қасиеттерін анықтауына және дамытуына, өзін-өзі жетілдіру мүмкіндіктеріне ықпал ету осы кезеңнің негізгі идеясы болып табылады.
6-сыныпта «Өзін-өзі тану» пәні бойынша берілетін білім мазмұны пәннің мазмұндық желісін сақтай отырып, оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай 4 тарауға біріктірілген:
1.Таным жолында
2.Қарым-қатынас мәдениеті
3. Адам мен әлем тұтастығы
4. Жасампаздық жарасымы
Бұл тараулардың мазмұнында оқушылардың өзін-өзі тануы тек жалпыадамзаттық құндылықтарды дамыту арқылы ғана емес, сонымен бірге олардың сезімдерін дамыту, құндылықтық қасиеттерді дарыту, жағымды қарым-қатынасқа тәрбиелеу арқылы жалпыадамзаттық құндылықтарды меңгеруі және тұлғалық қалыптасуы қамтылады
6 сынып
(34 сағ., аптасына 1 сағ.)
| № | Бөлім тақырыбы | Жалпы сағат саны | Мемлекеттік стандарт |
|
1 | I тарау. Таным жолында (1–тоқсан) | 8 сағат | Өзін-өзі тану туралы, өзін-өзі танудың маңыздылығы, адамгершілік нормалар негізінде әрекет ету. Адам мүмкіндігінің шексіздігі. Адам бойындағы түрлі мүмкіндіктерді жүзеге асыра білу. Дарындылық және еңбекқорлық. Өз бойындағы қабілеттерін аша білу, жетілдіру. |
| 2 | IІ тарау. Қарым–қатынас мәдениеті (2–тоқсан) | 8 сағат | Әдептілік пен сыйластық. Адами қарым-қатынас жасау әдептілігі. Айналасындағылармен сыйласу, оларды бағалай білу. Ұл бала мен қыз баланың өзара сыйластығы, достығы |
| 3 | IІІ тарау. Адам мен әлем тұтастығы (3–тоқсан) | 10 сағат | Адамның қоршаған әлем туралы түсінігі. Болмысты әр қырынан түсіне білу, қоршаған ортаны жан-жақты танып үйрену. Қоршаған ортаның адам дамуындағы рөлі, оны әр қырынан тани білу.Адамның табиғатқа ізгілікті қарым-қатынасы. |
| 4
| IV тарау. Жасампаздық жарасымы (4–тоқсан) | 8 сағат | Рухани мәдениетті тану, мәдени мұралардан тағылым алу.Ата салты – асыл қазына. Салт-дәстүрді құрметтеу, үлгі-өнеге алу. |
6-сынып
(34 сағ., аптасына 1 сағ.)
| № | Сабақтың тақырыбы | Сабақтың мазмұны | Сағат саны | Өтетіе күні | Көрнекілік |
| |
| I тарау Таным жолында I-тоқсан (8 сағ) |
|
|
|
| |||
| 1-2 | Ізгілікке бастар жол | Өзін-өзі тану туралы Өзін-өзі танудың маңыздылығы, адамгершілік нормалар негізінде әрекет ету. | 2 |
|
|
| |
| 3-5 | Өз мүмкіндігімізді таниық. | Адам мүмкіндігінің шексіздігі. Адам бойындағы түрлі мүмкіндіктерді жүзеге асыра білу. Дарындылық және еңбекқорлық. Өз бойындағы қабілеттерін аша білу, жетілдіру. | 3 |
|
|
| |
| 6-7 | Ізденген жетер мұратқа | Білім алуға өздігінен іздену, өзін-өзі тәрбиелеу | 2 |
|
|
| |
| 8-9 | Әсемдікке ұмтылайық | Адамның ішкі дүниесі мен сыртқы келбетінің, сөзі мен ісінің үйлесімді болуы. | 2 |
|
|
| |
| II тарау Қарым-қатынас мәдениеті II-тоқсан (8сағ) |
| ||||||
| 10-11 | Әдептен озбайық
| Әдептілік пен сыйластық. Адами қарым-қатынас жасау әдептілігі. Айналасындағылармен сыйласу, оларды бағалай білу. Ұл бала мен қыз баланың өзара сыйластығы, достығы | 2 |
|
|
| |
| 12-13 | Бауырмалдық және кеңпейілдік | Жан-жағындағыларды, жақындарын жақсы көру, қайырымды, кешірімді бола білу | 2 |
|
|
| |
| 14-15 | Жанашырлық – жанға қуат
| Елгезектік, жанашырлық таныту. Немқұрайлылықтың айналасындағы адамдарға және өзіне зияны туралы. | 2 |
|
|
| |
| 16-17 | Ынтымақ түбі – береке | Отбасы сыйластығы. Еліміздегі ынтымақтастық, өзара келісім, бірлік, тәуелсіздік, бостандық, достық, ұлтжандылық, азаматтылық. | 2 |
|
|
| |
| III тарау Адам және әлем тұтастығы III-тоқсан (10 сағ) |
| ||||||
| 18-19 | Армысың, кең дүние!
| Адамның қоршаған әлем туралы түсінігі. Болмысты әр қырынан түсіне білу, қоршаған ортаны жан-жақты танып үйрену. | 2 |
|
|
| |
| 20-21 | Мөлдір бұлақ – жасыл құрақ | Қоршаған ортаның адам дамуындағы рөлі, оны әр қырынан тани білу. Адамның табиғатқа ізгілікті қарым-қатынасы. | 2 |
|
|
| |
| 22-23 | Денсаулық – зор байлық | Денсаулықты сақтау және нығайту. Өзін-өзі тәрбиелей білу, жағымсыз іс-әрекеттерден аулақ болу. | 2 |
|
|
| |
| 24-25 | Өмірің өз қолыңда
| Адамның өмірлік мұратының мәні. Адамның білім алуы, еңбексүйгіштігі. Қоғамға қызмет ету. | 2 |
|
|
| |
| IV тарау Жасампаздық жарасымы IV-тоқсан (8 сағ) |
| ||||||
| 26-27 | Шындық шыңы – ақиқат | Адалдықты, шындықты іздеу, ақиқатқа талпыну. | 2 |
|
|
| |
| 28-30 | Жаныңда жүр жақсы адам
| Ұрпақтар сабақтастығы .Жақсы адамдардың өміріндегі жақсылыққа бастайтын құндылықтар. | 3 | | |
| |
| 31-32 | Мәдени мұра – халық игілігі
| Рухани мәдениетті тану, мәдени мұралардан тағылым алу.Ата салты – асыл қазына.
Салт-дәстүрді құрметтеу, үлгі-өнеге алу. | 2 |
|
|
| |
| 33-34 | Таным шаттығы. | Таным жолында жеткен өзіндік ізденістерінің жемісін шығармашылықпен қолдана алу; өз еңбегінің жемісіне шаттан алу, өзгелердің еңбегін орынды бағалай білу. Өзін-өзі танудың жалпыадамзат ғұмырындағы, жеке өмірдегі маңызы мен қажеттілігі туралы түсініктерін бекіту. | 2 |
|
|
| |
| Барлығы: 34сағат
|
| ||||||
Түсінік хат
«Өзін-өзі тану» пәнін оқыту «Адамның үйлесімді дамыту» институты ( Алматы, «Бөбек» ҰҒПББСО) және ғылым министірінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығымен бекітілген орта білім беретін мектеп бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.
ІІ. Мектептің негізгі сатысы (7-сыныптар)
Бағдарлама мектептің негізгі сатысында «Өзін-өзі тану» пәні бойынша берілетін білім мазмұнын және жалпы орта білім беру мемлекеттік стандартының бесінші, алтыншы және жетінші деңгейлеріндегі күтілетін нәтижелерді анықтауға бағытталған.
Мектептің негізгі сатысында «Өзін-өзі тану» пәнін оқытуда оқу жетістіктері бойынша күтілетін нәтижелерде көрсетілген көп деңгейлі мақсаттар жүйесінің сәйкестігі, сонымен қатар оқушылардың танымдық мүмкіндіктері мен жас ерекшеліктері ескеріле отырып, мазмұнда көрсетілген жалпыадамзаттық құндылықтар арқылы адамдық қасиеттерді дамыту көзделеді.
Жалпы орта білім беруге арналған өзін-өзі тану бағдарламасы оқушылардың өзін-өзі жетілдіруіне, рухани-адамгершілік және дене жағынан дамуына, адам тағдырын, өмірдің мәнін түсінуге кең мүмкіндіктер ашады.
«Өзін-өзі тану» пәні мектептің негізгі сатысында білім берудің құндылықтық мәнін күшейте отырып, адамдарды сүйе білу, өзіне-өзі сену, жақсылық жасау, мейірімділік таныту, өзгелерге қамқор болу, сыни ойлау, адамгершілік таңдау жасай білу, дәстүрді дәріптеу және дамыту, жасампаздық, өзіне жауапкершілікпен қарау, өзін-өзі жетілдіру мүмкіндіктерін ашып, дамытуға бағытталған.
Пән мазмұны оқушылардың өзара түсінісу білігіне, адамдар арасындағы қарым-қатынаста татулық пен келісім орнатуға әр адамның жауаптылығы туралы түсініктерін тереңдетуді; «өзара қарым-қатынас», «өзара түсіністік» ұғымдарының мағынасын кеңейтуді нысана тұтады.
Бұл кезеңде адамның жақсылық, сыпайылық, сыйластық, ықылас білдіру, елгезектік, жаны ашырлық сияқты басқа адамдармен қарым-қатынас жасауға көмектесетін адамгершілік қасиеттерін ашуға көңіл бөлінеді. Сыныптарда қамтылған өзара қарым-қатынас негізінде қыздар мен ұлдар арасында достық орната білу, отбасы қарым-қатынасында жауапты болу қабілеттерін дамытуға баса назар аударылады. Сонымен қатар оқушылардың татулық, келісім, тату адам сияқты ұғымдар туралы түсініктерін тереңдете отырып, мазмұнда адамдардың нәсіліне, ұлтына, дәстүрі мен көзқарастарына қарамастан, олардың арасындағы қарым-қатынас этикасы тұрғысынан мінез-құлық мәдениетіне; сыпайы және ізетті болу, басқаларды түсіне білу, айналасындағы адамдарды сыйлау, оларды шаттыққа бөлеу, олармен тату болу біліктерін дамытуғада көңіл бөлінеді.
Мектептің негізгі сатысында рухани-адамгершілік білім берудің маңыздылығы адамның әлемде алатын орны, «өмірлік мақсат», «өмірдің мәні», «адамның орны» ұғымдарының мағынасын терең түсіндіру арқылы қоғамға қызмет ету ниеттерін дамыту болып табылады. Сонымен бірге оқушылардың бойында табиғатты, әлемді әсемдік ретінде түсініп, оны қадірлей білуге, ғаламшар деңгейінде шығармашылықпен қабылдауға, әлем туралы көзқарастарын дамытуға ерекше көңіл бөлінеді.
7-сыныптарда білім беру оқушылардың ұлттық мәдени мұраның өзін-өзі тануда алатын орны, адамзаттың мәдени мұрасының рухани негіздері туралы түсініктерін кеңейте отырып, адамның үздіксіз рухани кемелденуіне, оның шығармашылық қабілеттерін ашуға ықпал етуге бағытталады.
Мектептің негізгі сатысында оқушылардың өзіндік қабілеттерін, адамгершілік қасиеттерін анықтауына және дамытуына, өзін-өзі жетілдіру мүмкіндіктеріне ықпал ету осы кезеңнің негізгі идеясы болып табылады.
7-сыныптағы «Өзін-өзі тану» пәнінің білім мазмұны БМЖМС-ына сәйкес мына тараулар бойынша беріледі:
1.Таным жолында
2.Қарым-қатынас мәдениеті
3.Адам мен әлем тұтастығы
4.Жасампаздық жарасымы.
Бұл тараулардың мазмұнында оқушылардың өзін-өзі тануы тек жалпыадамзаттық құндылықтарды дамыту арқылы ғана емес, сонымен бірге олардың сезімдерін дамыту, құндылықтық қасиеттерді дарыту, жағымды қарым-қатынасқа тәрбиелеу арқылы жалпыадамзаттық құндылықтарды меңгеруі және тұлғалық қалыптасуы қамтылады.
7 СЫНЫП
(аптасына 1 сағат, барлығы 34 сағат)
| № | Бөлім тақырыбы | Жалпы сағат саны | Мемлекеттік стандарт |
|
1 | I тарау. Таным жолында (1–тоқсан) | 8 сағат | Өзін-өзі тану туралы, өзін-өзі танудың маңыздылығы, адамгершілік нормалар негізінде әрекет ету. Адам мүмкіндігінің шексіздігі. Адам бойындағы түрлі мүмкіндіктерді жүзеге асыра білу. Дарындылық және еңбекқорлық. Өз бойындағы қабілеттерін аша білу, жетілдіру. |
| 2 | IІ тарау. Қарым–қатынас мәдениеті (2–тоқсан) | 8 сағат | Әдептілік пен сыйластық. Адами қарым-қатынас жасау әдептілігі. Айналасындағылармен сыйласу, оларды бағалай білу. Ұл бала мен қыз баланың өзара сыйластығы, достығы |
| 3 | IІІ тарау. Адам мен әлем тұтастығы (3–тоқсан) | 10 сағат | Адамның қоршаған әлем туралы түсінігі. Болмысты әр қырынан түсіне білу, қоршаған ортаны жан-жақты танып үйрену. Қоршаған ортаның адам дамуындағы рөлі, оны әр қырынан тани білу.Адамның табиғатқа ізгілікті қарым-қатынасы. |
| 4
| IV тарау. Жасампаздық жарасымы (4–тоқсан) | 8 сағат | Рухани мәдениетті тану, мәдени мұралардан тағылым алу.Ата салты – асыл қазына. Салт-дәстүрді құрметтеу, үлгі-өнеге алу. |
| № | Сабақтың тақырыбы | Сабақтың мазмұны | Сағат саны | Өтетін күні | АКТ | Көрнекілік |
| І тарау Таным жолында І-тоқсан (8-сағ) | ||||||
| 1-2 |
Көкірек көзін ашалық! | Адамның өзі туралы, өзінің мінез-құлқы туралы жақсы көзқарас қалыптастыру. Өзін-өзі қадағалау, бағалау және өзін-өзі тәрбиелеу іс-әрекеттерін негіздеу. | 2 |
|
|
|
| 3-4 | Сәулесімен санаңның жігерленсін талабың. | Өзін-өзі танудың маңыздылығы арқылы саналы түрде өз қасиеттерін, ерік-жігерін тәрбиелеу, жан-дүниесін ізгілікке бағыттау. | 2 |
|
|
|
| 5-7 | Сыр мен сымбат
| Адамның сыртқы тұлғасы мен ішкі жан-дүниесінің үндестігі.Түрлі әрекеттер жасауына (жақсы, жаман) түрткі болатын себептер, адамгершілік әрекеттерін саралау. Адамның ішкі жан дүниесін, мінез-құлқын, адами қасиеттерін бағалай білу. | 3 |
|
|
|
| 8-9 | Бақыт құшағында
| Рухани және тән саулығы үндестігінің маңыздылығы: кеңпейілділік, ақ көңілділік, әсемдікке ұмтылу. Күнделікті өмір құндылықтары: сыпайылық, ыждағаттылық, ұқыптылық, еңбексүй-гіштік, жауапкершілік және махаббат. | 2 |
|
|
|
| II тарау Қарым-қатынас мәдениеті II-тоқсан (8-сағ) | ||||||
| 10-12 | Қарым-қатынас жарастығы | Отбасында, аулада, сыныпта, мектепте, сол сияқты ұжымда қарым-қатынас жасау мәдениеті, өзара сыйластық, адамға деген сүйіспеншілік, жанашырлық сезімі. Адамдармен қарым-қатынас жасау кезіндегі адами қасиеттер мен адамгершілік нормаларының рөлі. | 3 |
|
|
|
| 13-14 | Тамырын жайып тереңге | Отбасы құндылықтары. Ата-баба дәстүрі, ұрпақ жалғастығы, салт-дәстүр сабақтастығы. Өскелең ұрпақты үйлесімді тәрбиелеудегі отбасының, шаңырақтың ықпалы. | 2 |
|
|
|
| 15-16 | Аялай біл сен деп соққан жүректі | Жаныңда жүрген жақын адамдарға жүрек жылуын жеткізе білу. Айнала қоршаған адамдар, отбасы мүшелері, құрбы-құрдастар, достар арасындағы сыйластық, құрмет. | 2 |
|
|
|
| 17-18 | Адамның азаматтық тұлғасы | Жеке тұлғаның қоғам алдындағы әлеуметтік және азаматтық жауапкершілігін өз білімі мен адамгершілік қасиеттеріне сыни көзқарас тұрғысынан сезіну. Мемлекеттік тілге құрмет көрсету, өз еліндегі елеулі оқиғаларды мақтан ету сезімдерін тәрбиелеу. Халықтар достығының қоғам өміріндегі маңызы. Дін, діл және мәдениет ұғымдары. Жеке адам игілігі. | 2 |
|
|
|
| III тарау Адам және әлем тұтастығы III-тоқсан (10 сағ) | ||||||
| 19-20 | Алтын бесік Атамекен
| Туған жердің, туған елдің адам өміріндегі маңыздылығы. Адамның атамекенді қадірлеп, қастерлеуі. Атамекеннің адам тұлғасына ықпалы. | 2 |
|
|
|
| 21-22 | Құдіретті Жер-Ана
| Жер - Ананың қадір-қасиетін бағалау. Ауа, су, топырақтың – тіршілік көзі екендігі. Табиғат құбылыстарының (апаттардың) адам өміріне әсері. | 2 |
|
|
|
| 23-24 | Ғаламшар ғажаптары | Адамдардың нәсілін, дінін, көзқарасын түсініп, қабылдай білу (толеранттылық). Ғаламды түсіну. | 2 |
|
|
|
| 25-26 | Өмір, қымбатсың маған! | Өмірге құштарлық, өмірді сүйе білу, қадірлеу, өмірді мәнді өткізуге тырысу. | 2 |
|
|
|
| IV тарау Жасампаздық жарасымы IV-тоқсан (8 сағ) | ||||||
| 27-28 | Халық дәстүрі- асыл қазына | Жалпыадамзаттық құндылықтардың адам өміріндегі мәні, маңызы. Өмірлік бағдарын, айқындамасын, ұстанымдарын белгілеудегі орны. | 2 |
|
|
|
| 29-30 | Ұрпаққа өшпейтіндей із
қалдырған | Өнер, ғылым, білім, діл, дін, мәдениет, даналық, олардың адам өміріндегі маңызы.Мәдени мұраның
құндылық әрі ұстаным ретіндегi орны. | 2 |
|
|
|
| 31-32 | Жасампаздық жемісі | Адамның шығармашылық қабілеттері. Шығармашылықтың қайнар көзі. Көркемдік мәдениет және әсемдікті сезіну. | 2 |
|
|
|
| 33-34 | Жақсылық – жан азығы | Адамның әлемге және өзіне деген көзқарасының, жан дүниесінің, іс-әрекетінің әсемдігі арқылы өмір сүру жолдары. Адам өмірін ізгілендіру. | 2 |
|
|
|
| Барлығы:34 сағат
| ||||||
Түсінік хат
ІІ. Мектептің негізгі сатысы (5-9-сыныптар)
Бағдарлама мектептің негізгі сатысында «Өзін-өзі тану» пәні бойынша берілетін білім мазмұнын және жалпы орта білім беру мемлекеттік стандартының бесінші, алтыншы және жетінші деңгейлеріндегі күтілетін нәтижелерді анықтауға бағытталған.
Мектептің негізгі сатысында «Өзін-өзі тану» пәнін оқытуда оқу жетістіктері бойынша күтілетін нәтижелерде көрсетілген көп деңгейлі мақсаттар жүйесінің сәйкестігі, сонымен қатар оқушылардың танымдық мүмкіндіктері мен жас ерекшеліктері ескеріле отырып, мазмұнда көрсетілген жалпыадамзаттық құндылықтар арқылы адамдық қасиеттерді дамыту көзделеді.
Пән мазмұны арқылы эстетикалық талғам, қоршаған орта және ондағы адамның орны туралы білім қалыптастыру және дамыту; қоғамдағы адамның рөлі, адам мен табиғаттың, әлемнің бірлігі мен үйлесімінің мәні, үйлесімді дамыған тұлғаны толықтай дамыту үдерісінің түрлі қырларын ашу; өзге адамдармен қарым-қатынас мәдениетіне тәрбиелеу; адамзаттың рухани тәжірибесінде жалпыадамзаттық құндылықтардың маңызын түсіндіру қарастырылады.
Жалпы орта білім беруге арналған өзін-өзі тану бағдарламасы оқушылардың өзін-өзі жетілдіруіне, рухани-адамгершілік және дене жағынан дамуына, адам тағдырын, өмірдің мәнін түсінуге кең мүмкіндіктер ашады.
«Өзін-өзі тану» пәні мектептің негізгі сатысында білім берудің құндылықтық мәнін күшейте отырып, адамдарды сүйе білу, өзіне-өзі сену, жақсылық жасау, мейірімділік таныту, өзгелерге қамқор болу, сыни ойлау, адамгершілік таңдау жасай білу, дәстүрді дәріптеу және дамыту, жасампаздық, өзіне жауапкершілікпен қарау, өзін-өзі жетілдіру мүмкіндіктерін ашып, дамытуға бағытталған.
Пән мазмұны оқушылардың өзара түсінісу білігіне, адамдар арасындағы қарым-қатынаста татулық пен келісім орнатуға әр адамның жауаптылығы туралы түсініктерін тереңдетуді; «өзара қарым-қатынас», «өзара түсіністік» ұғымдарының мағынасын кеңейтуді нысана тұтады.
Бұл кезеңде адамның жақсылық, сыпайылық, сыйластық, ықылас білдіру, елгезектік, жаны ашырлық сияқты басқа адамдармен қарым-қатынас жасауға көмектесетін адамгершілік қасиеттерін ашуға көңіл бөлінеді. Сыныптарда қамтылған өзара қарым-қатынас негізінде қыздар мен ұлдар арасында достық орната білу, отбасы қарым-қатынасында жауапты болу қабілеттерін дамытуға баса назар аударылады. Сонымен қатар оқушылардың татулық, келісім, тату адам сияқты ұғымдар туралы түсініктерін тереңдете отырып, мазмұнда адамдардың нәсіліне, ұлтына, дәстүрі мен көзқарастарына қарамастан, олардың арасындағы қарым-қатынас этикасы тұрғысынан мінез-құлық мәдениетіне; сыпайы және ізетті болу, басқаларды түсіне білу, айналасындағы адамдарды сыйлау, оларды шаттыққа бөлеу, олармен тату болу біліктерін дамытуғада көңіл бөлінеді.
Мектептің негізгі сатысында рухани-адамгершілік білім берудің маңыздылығы адамның әлемде алатын орны, «өмірлік мақсат», «өмірдің мәні», «адамның орны» ұғымдарының мағынасын терең түсіндіру арқылы қоғамға қызмет ету ниеттерін дамыту болып табылады. Сонымен бірге оқушылардың бойында табиғатты, әлемді әсемдік ретінде түсініп, оны қадірлей білуге, ғаламшар деңгейінде шығармашылықпен қабылдауға, әлем туралы көзқарастарын дамытуға ерекше көңіл бөлінеді.
5-9-сыныптарда білім беру оқушылардың ұлттық мәдени мұраның өзін-өзі тануда алатын орны, адамзаттың мәдени мұрасының рухани негіздері туралы түсініктерін кеңейте отырып, адамның үздіксіз рухани кемелденуіне, оның шығармашылық қабілеттерін ашуға ықпал етуге бағытталады.
Мектептің негізгі сатысында оқушылардың өзіндік қабілеттерін, адамгершілік қасиеттерін анықтауына және дамытуына, өзін-өзі жетілдіру мүмкіндіктеріне ықпал ету осы кезеңнің негізгі идеясы болып табылады.
8-сыныптың білім мазмұны бұрынғы сыныптармен сабақтасып, келесі тарауларға жүйеленген:
1.Таным жолында
2.Қарым-қатынас жарастығы
3.Адам мен әлем тұтастығы
4.Адамзаттың рухани тағылымы
Бұл тараулардың мазмұнында оқушылардың өзін-өзі тануы тек жалпыадамзаттық құндылықтарды дамыту арқылы ғана емес, сонымен бірге олардың сезімдерін дамыту, құндылықтық қасиеттерді дарыту, жағымды қарым-қатынасқа тәрбиелеу арқылы жалпыадамзаттық құндылықтарды меңгеруі және тұлғалық қалыптасуы қамтылады.
8 - СЫНЫП
(аптасына 1 сағат, барлығы 34 сағат)
| № | Бөлім тақырыбы | Жалпы сағат саны | Мемлекеттік стандарт |
|
1 | I тарау. Таным жолында (1–тоқсан) | 8 сағат |
|
| 2 | IІ тарау. Қарым–қатынас жарастығы (2–тоқсан) | 8 сағат |
|
| 3 | IІІ тарау. Адам мен әлем тұтастығы (3–тоқсан) | 10 сағат |
|
| 4
| IV тарау. Адамзаттың рухани тағылымы (4–тоқсан) | 8 сағат |
|
| № | Сабақтың тақырыбы | Сабақтың мазмұны | Сағат саны | Өтетін күні | АКТ | Көрнекілік |
| І тарау Таным жолында | ||||||
| 1-2 | Сен де бір кірпіш дүниеге... | Адамның өз өмірінің мәнін түсініп, белгілей білуінің маңыздылығы жөніндегі ұғымдарын дамыту. Өмірлік мақсат-мұраттар мен жалпыадамгершілік құндылықтардың адам өміріндегі маңызы. | 2 |
|
|
|
| 3-4 | Өнер – өмір өрнегі | Адам өміріндегі өнердің маңызы. Адамның жасампаздық мүмкіндіктері мен рухани-адамгершілік тұлғасының өзара байланысы. | 2 |
|
|
|
| 5-6 | Мақсат – жетістік желкені | Өз болашағының бағытын айқындау, мақсат қоя білу. | 2 |
|
|
|
| 7-8 | Талаптыға нұр жауар | Алдына қойған мақсатын, табиғи дарынын, қабілетін жетілдіруде іздену, талаптана білу. Мақсаттарын жүзеге асыруда талаптың алатын орны. | 2 |
|
|
|
| II тарау Қарым-қатынас жарастығы | ||||||
| 9-11 | Кешірімділік –көңіл кеңдігі
| Кешірімділік-адам бойындағы жақсы қасиет. Айнала қоршаған адамдарға кешіріммен, түсінісушілікпен, ізгілікпен қарау. «Кешірім», «кешірімділік» туралы түсінік. | 3 |
|
|
|
| 12-13 | Іздегенде табылатын қасыңнан | «Дос», «достық» ұғымдарының адамгершілік құндылық ретіндегі мәні. Достар арасындағы рухани жақындықтың мәні. | 2 |
|
|
|
| 14-15 | Адамзаттың бәрін сүй, бауырым деп | «Махаббат»ұғымының адамгершілік құндылық ретіндегі мәні. Өз махаббатын күллі тіршілікке, болмысқа бағыттай алудың мән-мағынасы. | 2 |
|
|
|
| 16-17 | Елім деп соғар жүрегім | «Отан», «ел» ұғымдарының адамгершілік құндылық ретіндегі мәні. Отанына, туған жеріне, еліне деген сүйіспеншілік. Отанға, туған жерге деген махаббат. | 2 |
|
|
|
| III тарау Адам және әлем тұтастығы | ||||||
| 18-19 | Адам – әлем бөлшегі | «Әлем», «Адамзат», «Адам» құндылықтарының мәні. Адамның әлеммен үйлесімі, адам өмірінің мәні туралы түсінік. | 2 |
|
|
|
| 20-21 | Табиғаттан нәр алып | «Табиғат», «Жер», «Су, «Ауа», Топырақ» туралы ұғымдар. Табиғат байлығының адам өміріндегі маңыздылығы туралы түсінік. | 2 |
|
|
|
| 22-23 | Табиғат – тал бесігің, аялай біл! | Табиғатпен үйлесімділік, табиғатты аялау туралы түсінік. Табиғат тіршілік бастауы, адам табиғаттың бір бөлшегі екендігі, табиғат заңдылықтарын сақтау туралы түсінік. | 2 |
|
|
|
| 24-25 | Салауаттылы– өмір салты | «Салауатты өмір» туралы түсінік. Денсаулықтың адам өміріндегі маңызы. Зиянды әдеттерден аулақ болу. Өзіне, өзгелерге жағымды қарым-қатынас жасай білу. | 2 |
|
|
|
| IV тарау Адамзаттың рухани тағылымы | ||||||
| 26-28 | Халық даналығы – рухани байлық көзі | Халық даналығы, салт-дәстүрлер туралы алған білімдері негізінде ата-баба дәстүрінің, көсем сөздер мен шешендiк сөздердің рухани тағылым, адамгершілік құндылық, даналық ретіндегі мәні мен мағынасы. | 3 |
|
|
|
| 29-30 | Ана тілі – жүрек үні | Ананың ұрпақ тәрбиесіндегі, өмірдегі, қоғамдағы орны туралы түсінік. Әлемдегі барлық жақсылық пен игі істердің ана махаббатынан тарауы. Ана тілінің құдіреті. | 2 |
|
|
|
| 31-32 | Ізгілік іздеп келемін | Ізгілік ұғымы туралы түсінікті кеңейту. Ізгі істерге жетелейтін адамгершілік қасиеттерді дамытуға ықпал ету. | 2 |
|
|
|
| 33-34 | Жалын атқан жүрекпен | «Өзін-өзін тану» сабағынан өткен білімдерін тиянақтау. | 2 |
|
|
|
| Барлығы: 34 сағат
| ||||||
Түсінік хат
«Өзін-өзі тану» пәнін оқыту «Адамның үйлесімді дамыту» институты ( Алматы, «Бөбек» ҰҒПББСО) және ғылым министірінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығымен бекітілген орта білім беретін мектеп бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.
ІІ. Мектептің негізгі сатысы (9-сыныптар)
Бағдарлама мектептің негізгі сатысында «Өзін-өзі тану» пәні бойынша берілетін білім мазмұнын және жалпы орта білім беру мемлекеттік стандартының бесінші, алтыншы және жетінші деңгейлеріндегі күтілетін нәтижелерді анықтауға бағытталған.
Мектептің негізгі сатысында «Өзін-өзі тану» пәнін оқытуда оқу жетістіктері бойынша күтілетін нәтижелерде көрсетілген көп деңгейлі мақсаттар жүйесінің сәйкестігі, сонымен қатар оқушылардың танымдық мүмкіндіктері мен жас ерекшеліктері ескеріле отырып, мазмұнда көрсетілген жалпыадамзаттық құндылықтар арқылы адамдық қасиеттерді дамыту көзделеді.
Жалпы орта білім беруге арналған өзін-өзі тану бағдарламасы оқушылардың өзін-өзі жетілдіруіне, рухани-адамгершілік және дене жағынан дамуына, адам тағдырын, өмірдің мәнін түсінуге кең мүмкіндіктер ашады.
«Өзін-өзі тану» пәні мектептің негізгі сатысында білім берудің құндылықтық мәнін күшейте отырып, адамдарды сүйе білу, өзіне-өзі сену, жақсылық жасау, мейірімділік таныту, өзгелерге қамқор болу, сыни ойлау, адамгершілік таңдау жасай білу, дәстүрді дәріптеу және дамыту, жасампаздық, өзіне жауапкершілікпен қарау, өзін-өзі жетілдіру мүмкіндіктерін ашып, дамытуға бағытталған.
Бұл кезеңде адамның жақсылық, сыпайылық, сыйластық, ықылас білдіру, елгезектік, жаны ашырлық сияқты басқа адамдармен қарым-қатынас жасауға көмектесетін адамгершілік қасиеттерін ашуға көңіл бөлінеді. Сыныптарда қамтылған өзара қарым-қатынас негізінде қыздар мен ұлдар арасында достық орната білу, отбасы қарым-қатынасында жауапты болу қабілеттерін дамытуға баса назар аударылады. Сонымен қатар оқушылардың татулық, келісім, тату адам сияқты ұғымдар туралы түсініктерін тереңдете отырып, мазмұнда адамдардың нәсіліне, ұлтына, дәстүрі мен көзқарастарына қарамастан, олардың арасындағы қарым-қатынас этикасы тұрғысынан мінез-құлық мәдениетіне; сыпайы және ізетті болу, басқаларды түсіне білу, айналасындағы адамдарды сыйлау, оларды шаттыққа бөлеу, олармен тату болу біліктерін дамытуғада көңіл бөлінеді.
9-сыныптарда білім беру оқушылардың ұлттық мәдени мұраның өзін-өзі тануда алатын орны, адамзаттың мәдени мұрасының рухани негіздері туралы түсініктерін кеңейте отырып, адамның үздіксіз рухани кемелденуіне, оның шығармашылық қабілеттерін ашуға ықпал етуге бағытталады.
Мектептің негізгі сатысында оқушылардың өзіндік қабілеттерін, адамгершілік қасиеттерін анықтауына және дамытуына, өзін-өзі жетілдіру мүмкіндіктеріне ықпал ету осы кезеңнің негізгі идеясы болып табылады.
Мектептің негізгі сатысындағыпәннің мазмұндық логикалық құрылымын сақтай отырып, олардың бұрын меңгерген жалпыадамзаттық құндылықтар туралы білімдерін жинақтап, қорытындылау мақсатында 9-сыныптағы білім мазмұны мына бағытта беріледі:
1.Адам және өмір
2.Адам болам десеңіз...
3.Адам және мәдениеттілік
4.Адам әлем аясында
Бұл тараулардың мазмұнында оқушылардың өзін-өзі тануы тек жалпыадамзаттық құндылықтарды дамыту арқылы ғана емес, сонымен бірге олардың сезімдерін дамыту, құндылықтық қасиеттерді дарыту, жағымды қарым-қатынасқа тәрбиелеу арқылы жалпыадамзаттық құндылықтарды меңгеруі және тұлғалық қалыптасуы қамтылады.
9-СЫНЫП
(аптасына 1 сағат, барлығы 34 сағат)
| № | Бөлім тақырыбы | Жалпы сағат саны | Мемлекеттік стандарт |
|
1 | I тарау. Адам және өмір (1–тоқсан) | 8 сағат | Өзін-өзі тану туралы, өзін-өзі танудың маңыздылығы, адамгершілік нормалар негізінде әрекет ету. Адам мүмкіндігінің шексіздігі. Адам бойындағы түрлі мүмкіндіктерді жүзеге асыра білу. Дарындылық және еңбекқорлық. Өз бойындағы қабілеттерін аша білу, жетілдіру. |
| 2 | IІ тарау. Адам болам десеңіз... (2–тоқсан) | 8 сағат | Әдептілік пен сыйластық. Адами қарым-қатынас жасау әдептілігі. Айналасындағылармен сыйласу, оларды бағалай білу. Ұл бала мен қыз баланың өзара сыйластығы, достығы |
| 3 | IІІ тарау. Адам және мәдениеттілік (3–тоқсан) | 10 сағат | Адамның қоршаған әлем туралы түсінігі. Болмысты әр қырынан түсіне білу, қоршаған ортаны жан-жақты танып үйрену. Қоршаған ортаның адам дамуындағы рөлі, оны әр қырынан тани білу.Адамның табиғатқа ізгілікті қарым-қатынасы. |
| 4
| IV тарау. Адам әлем аясында (4–тоқсан) | 8 сағат | Рухани мәдениетті тану, мәдени мұралардан тағылым алу.Ата салты – асыл қазына. Салт-дәстүрді құрметтеу, үлгі-өнеге алу. |
|
| Тақырыбы | Мазмұны | Сағат саны | Өтетін күні | АКТ | Көрнекілік | |
| I тарау Адам және өмір (8 сағат) I-тоқсан | |||||||
| 1-2 | Өзіңді тану - өмірді тану
| Кіріспе сабақ. Әр адамның өзін-өзі тануы, олардың өмірді түсінуі, бағалауы түсініктерінің кеңейтілуі. Өмірдің сынақтарынан сүрінбей өту, жақсылығын бағалау, қуанышын бөлісе білу және т.б. Өмірдің адам үшін маңыздылығы. Мазмұнды да, мәнді өмір сүру. | 2 |
|
|
| |
| 3-4 | Салауаттылық - өмір негізі
| Денсаулық – өмір өзегі. Денсаулық, Ұзақ өмір. Мәнді, мазмұнды өмір. Денсаулықты нығайту. Денсаулыққа зиянды, пайдалы әрекеттер. Салауатты өмір салты. Адам өміріне зиянды әрекеттерден аулақ болу: нашақорлық, ішімдік ішу, шылым шегу, СПИД және т.б | 2 |
|
|
| |
| 5-6 | Әсемдік – өмір жарасымы
| Табиғат әсемдігі. Адамның табиғатқа әсері. Әсемдікті, сұлулықты сезіну.Өнердің адам өмірінің көркеюіне ықпалы. | 2 |
|
|
| |
| 7-8 | Еңбек – өмір мәні
| Еңбектің адам өміріндегі маңыздылығы. Еңбектің шығармашылыққа ұласуы. Адамның шығармашылық қабілетін ашу. Шабыт, ынта, жігер, талап т.б. ұғымдар туралы түсініктер. | 2 |
|
|
| |
| ІІ тарау. Адам болам десеңіз... (8 сағат) ІІ-тоқсан | |||||||
| 9-10 | Жақсылық – жан жадыратады | Жақсылық жасау. Жақсы сөз айтудың адами қарым-қатынаста алатын орны. Адамның өз көңіл күйін, эмоцияларын, сезімдері мен әрекеттеріне талдау жасай білуі. Жақсылық жасаудың адам өміріндегі маңыздылығы. | 2 |
|
|
| |
| 11-12 | Ар-намыс керек адамға | Ар-намыс, ұят ұғымдарын адамгершілік ұғым ретінде мәнін ашу. Өзіне-өзі есеп беру, өзінен-өзі ұялу, өзін-өзі тәрбиелеуі және т.б | 2 |
|
|
| |
| 13-14 | Мінез – адам көрсеткіші | Адамның мінез-құлқы туралы түсініктерін дамыту. Жақсы мінездің қалыптасуы. Өз көзқарасы мен қылықтарын, сондай-ақ өзге адамдардың көзқарастары мен қылықтарын талдай білуі және сыни тұрғыдан бағалауы, өз ойы, сөзі және ісіне жауапкершілікпен қарай алуы. | 2 |
|
|
| |
| 15-16 | Адалдық– адамдықтың белгісі | Адалдық. Адамдарға жақсылық ойлау. Ой мен істің ұштасуы. Адамның өз көзқарасы мен пайымдауын еркін, дәйекті түрде жеткізуі және оны негіздей алуы. Шындық пен жалғандықты ажырата білу. | 2 |
|
|
| |
| ІІІ тарау. Адам және мәдениеттілік (10 сағат) ІІІ -тоқсан | |||||||
| 17-18 | Татулық – достық кілті
| Татулық, ынтымақ, достық, туыстық т.б.. Отбасы сыйластығы, туыстар сыйластығы, достар сыйластығы, ұжымдастар сыйластығы және т.б. | 2 |
|
|
| |
| 19-20 | Адами қарым-қатынас ізгіліктері | Сәлемдесу, жылы жүзбен қарсы алу, жымиып сөйлеу, сабырлылық таныту, әдеп сақтау, үлкеннің сөзін бөлмеу, дабырлап, даурығып сөйлемеу және т.б. Отбасындағы қарым-қатынас, iскерлік қарым-қатынас, жолдастық қарым-қатынас жасау әдептері және т.б. | 2 |
|
|
| |
| 21-22 | Әдептен озбайық
| Қоғамдық орындарда : мектепте, театрда, кино театрда т.б., көшеде, транспорттарда әдептілік сақтау. Дұрыс киіну, өзін-өзі дұрыс ұстау әдептері және т.б. | 2 |
|
|
| |
| 23-24 | Әдептілік – адамгершілік бастауы | Сыпайылық, сыйластық, қамқорлық ұғымдарының мәнін ашу және т.б. | 2 |
|
|
| |
| 25-26 | Адам мен отбасы
| Отбасы жарастығы. Отбасындағы қарым –қатынас. Адамның отбасын сүюі. | 2 |
|
|
| |
| IV тарау. Адам әлем аясында (8 сағат) IV-тоқсан | |||||||
| 27-28 | Адам мен қоғам
| Адамның өмірден өз орнын таба білуі. Адамның қоғамға қызмет етуі. Болашақ мамандығын саналы түрде таңдай алуы. Білім, ақыл-ой қажеттілігі. Ер адамның, әйел адамның қоғамдағы орны. | 2 |
|
|
| |
| 29-30 | Адам мен Отан
| Адамның отанын сүюі. Отанын қорғауы. Ұлттық сана, ұлттық намысының болуы. | 2 |
|
|
| |
| 31-32 | Адам және Жер шары
| Адам Жер шары ұрпағы. Бүкіл жер шары халқын сыйлауы, сүюі. Ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтар. | 2 |
|
|
| |
| 33-34 | Махаббат–өмір өзегі
| Қорытынды сабақ. Адамды, отанды, өмірді сүйе білу және сүйіспеншілікті, махаббатты бағалай білу. Сүйіспеншіліктің, махаббаттың бар жақсылық негізі екенін ұғындыру. | 2 |
|
|
| |
| Барлығы:34
| |||||||
Түсінік хат
Мектептің жоғары сатысы (10-11 - сыныптар)
Аталған бағдарлама жалпы орта білім беретін мектептің 10-11 -сыныптарында міндетті түрде меңгертілетін «Өзін-өзі тану» пәні бойынша берілетін білім мазмұнын анықтайды. Ол өзін-өзі тану рухани-адамгершілік білім берудің жалпы мақсаттарына жетудің құралы болып табылады және жалпы орта білім беретін жүйенің сегізінші (қорытынды) деңгейінде оқушылардың оқу жетістіктері бойынша күтілетін нәтижелермен сәйкес келеді.
Мектептің жоғары сатысындағы базалық мазмұн адам мен қоршаған әлем туралы түсініктерді тек танымдық тұрғыда ғана емес, өзекті сипатта яғни зерттеушілік ізденіспен, мәселені шығармашылық тұрғыда түсінетіндей кең мағынада қарастырылады. Өзін-өзі тану пәнін оқытуда сабақтастықты сақтай отырып бірінші сыныптан бастап, оқушылардың жас ерекшеліктеріне орай мектептің жоғары сатысындағы 10-11 сыныптардың базалық мазмұнында негізгі төрт тарауды қамтиды:
1.Таным тағылымдары.
2.Адам болам десеңіз...
3.Жарасымды өмір салтанаты.
4.Кең дүние келбеті.
Мектеп бітіруші бозбалалар мен бойжеткендер өзінің алдағы өмірін таңдап, жауапкершілік, дербестік, мақсатқа талпынушылық сияқты құндылық бағдарға ерекше мән берілетін үлкендер қауымына белсенді түрде әлеуметтену үдерісіне түседі. Жастардың өмірдің қандай кезеңдерінде болмасын белсенді әрекет етіп, оң шешім қабылдай білуге даяр болуы мен табысқа жетудің шешуші шарты жоғарғы адамгершілік құндылықтарды негізге алуында болып табылады.
10-11-сынып оқушылары ересек өмірдің табалдырығын аттаудың алдында тұрғандықтан олардың үйлесімді тұлға болып дамуында танымдық әлеуметтену маңызды деп саналады.
Аталған жас кезеңінің негізгі ерекшеліктері оқушылардың өмірлік жолын таңдауына байланысты тұлғаның көпқырлы өзіндік «Менін» қайта қарауынан туындайды. Бұл алуан түрлі қызығушылықтар, талпыныстар, мақсат қою мен міндеттер, іс-әрекеттерін жоспарлау, рухани ізденістер, абырой іздеу, кез келген ықпалдан өзін алшақ ұстау, қарым-қатынас аясын таңдау, өзін-өзі дәлелдеуі арқылы көрініс береді.
«Таным тағлымдары» атты бірінші тарау мазмұны оқушылардың жалпы адамзаттық құндылықтардың ерекшелігін саналы сезіну арқылы өзіндік артықшылықтарын ұғыну мақсатын көздейді.
Адамның өзімен-өзі және қоршаған ортамен үйлесімді қарым-қатынас орнату қабілетін дамытуға, танып-білуге ұмтылысын, өзінің эмоциялық күйін басқара алу білігін дамытуға басты назар аударылады. Оқушылардың арманға қол жеткізудің адамгершілік жолы, өмірде қуана білудің адам үшін мәнділігі, адалдық, ой тазалығы, шынайылық, талаптылық, тәуекелдік сияқты жеке тұлғалық қасиеттерінің жаңа қырлары туралы білімі мен махаббат, бақыт, өмір туралы түсініктері кеңейтіледі және тереңдетіледі. Адамның өмірдегі басты және қосалқы мәселелерді айыра алу білігіне, өмірдегі өз орнын түсінуіне ықпал ететін рухани байлық, қызмет ету сияқты ұғымдарды ұғындыру қарастырылады.
«Адам болам десеңіз...» атты екінші тарау мазмұнында жалпыадамгершілік құндылықтар мен қасиеттер туралы түсініктер беріліп, олардың адами қарым-қатынаста алатын орны нақты мысалдармен дәлелденеді. Тарау оқушылардың адамдар арасындағы қарым-қатынас барысында туындайтын өмірлік этикалық коллизияларға саналы тұрғыдан қарау дағдыларын дамытуға бағытталған. Тарау мазмұнында оқушылардың бұрын меңгерген үміт пен сенім, намыс пен абырой, қайсарлық пен батырлық, арман мен ақиқат, жауапкершілік пен парыз, қанағат пен рақым және т.б. сияқты құндылықтар мен ұғымдар түсініктерін кеңейту және тереңдету көзделеді.
«Жарасымды өмір салтанаты» атты үшінші тараудың тақырыптарында оқушылардың дүниетанымын кеңейтуді адамның әлемге ашық бола білуі мен әлемді тану мен түсінуді оған жоғары адамгершілік ұстаныммен қатынас жасай алу білігі арқылы кеңейту мен тереңдету қарастырылған. Тарау мазмұнында әлемнің көпқырлылығы, уақыттың өткіншілігі, тарих пен адамның өзара байланысы, адам мен Әлемнің байланысы, адам мен жер және тағы басқа мәселелер орын алған.
Оқушылардың есею кезеңіне сәйкес жастық шақ сияқты ұғымдардың мағынасын ашуға баса назар аударылады. Өз жақындарының, отбасының, сыныптастарының ортасында моральдық климат орнату үшін жауапкершілік шегін сезінуіне, адами тұрғыдан өмірдегі отбасылық, ұжымдық және қоғамдық рөлдер туралы өз көзқарасын реттеуіне көңіл бөлінеді.
«Кең дүние келбеті» атты төртінші тарауда оқушылардың қоршаған әлем құндылықтары туралы түсініктерін, жаратылыстың сырларын, құпиясын білуге ұмтылысын тереңдетіп, кеңейте түседі. Өмірдің баға жетпес сый екендігі мен мән, мағынасы және адам үшін әлемді танудың, жасампаздық еңбектің маңызы ашылады. Пән мазмұны әлемді құндылық тұрғысынан қабылдау дүниетанымның негізі ретінде, адамның қоршаған әлеммен қатынасын, қоршаған әлем сұлулығын адамның ішкі жан-дүниесімен өзара байланыста сезінуге мүмкіндік береді.
Оқушылардың адамзаттың мәдени мұраларына сүйене отырып, өздерінің адамдық болмысын сезінуге және бейбітшілік үшін жауапкершілікке одан әрі қарай ізгілікті қатынасын дамытуға алғышарттар жасалады.
Адам мен қоғамның бөлінбейтін байланысы мен өз Отанының, отандастарының гүлденуіне адамның жасампаздық белсенділігінің маңыздылығын түсінуге негізгі басымдылық беріледі. Аталған тараудың мазмұны мен оқыту әдістері маңызды адамдық ақиқатты оқушылардың жалпы адамзаттық құндылықтар туралы мәліметтерді, адамзаттың тарихи, мәдени және рухани жолын түсінуін, адамның бүгінгі және болашақтағы мұраттарын тереңірек түсініп қорытындылап, жүйелеу арқылы тұжырымдауын көздейді. Аталған тарау орта мектептегі өзін-өзі танудың соңғы курсы болып табылады және әрбір оқушының шексіз өмірлік кеңістіктегі өз рөлін сезінуіне, адамзаттың маңызды міндеттерін орындаудағы өзіндік мәнділігін және әркімнің еңбегі шығармашылығы, таланты қолданылатындай болашақты жасауға бағытталады. Осының барлығы жоғары сынып оқушыларына әрбір адам үшін «адамгершілік, ізгілік» ұғымының маңыздылығын ұғынуға көмектеседі.
10-11- сынып оқушыларына арналған өзін-өзі тану бойынша білім беру мазмұнының ерекшелігі бұрын меңгергендерін жинақтау, оқушылардың жалпы адамзаттық құндылықтар туралы білімі мен түсінігін тереңдету мен оларды мұнан былайғы иеленуін, ересек өмірге енетін орта мектеп түлегінің қажетті қоры болатын құзiреттiлiктерге ие болуын бағдарлау болып табылады.
Бұл қорыта келгенде, белгілі бір білім, білік, дағдыларды меңгеруді ізгі және мейірімді адамды, сүйікті және қамқоршы бола алатын отбасы мүшесін, адал досты, сенімді серіктесті, жауапкершілікті азаматты, денсаулығы мықты, толық жетілген жеке тұлғаны тәрбиелеуді қарастырады.
Одан әрі мектептің жоғары сатысындағы 10-11-сыныптарына арналған өзін-өзі тану бойынша тақырыптық жоспары бір-бірiмен сабақтасып, білім беру мазмұны толықтай ашылып берілген.
Өзін-өзі тануды жеке міндетті пән ретінде оқыту оқу жоспарының инвариантты бөлімінде 10-11 сыныптарда аптасына 1 сағаттан, бір жылға барлығы 34сағаттық оқу жүктемесі көлемінде әрбір сыныпта жүзеге асырылады.
Өзін-өзі тану пәнінің өзіндік ерекшеліктеріне орай оқыту интерактивтік әдіс негізінде білім беру үдерісіне қатысушылардың әрқайсысының қайталанбайтын тұлға екендіктерін ескере отырып жүргізіледі. Сонымен қатар түрлі әдістемелік тәсілдер мен денсаулықты сақтайтын мүмкіндігі мол дәстүрден тыс сабақ түрлері, арқылы сенімді, эмоциялық жайлы жағдайда мұғаліммен ашық пікір алмасу жүргізіледі, әлеуметтік-рөлдік ойындар мен тренингтерде адами қарым-қатынастар зерттеліп, өмірлік түйгендерімен алмасып, қоғамға қызмет етудің практикалық дағдылары дамытылады.
10 – СЫНЫП
(аптасына 1 сағат, барлығы 34 сағат)
| № | Бөлім тақырыбы | Жалпы сағат саны | Мемлекеттік стандарт |
|
1 | I тарау. Таным тағылымдары | 8 сағат |
|
| 2 | IІ тарау. Адам болам десеңіз...
| 8 сағат |
|
| 3 | IІІ тарау. Жарасымды өмір салтанаты | 10 сағат |
|
| 4
| IV тарау. Кең дүние келбеті | 8 сағат |
|
|
| Тақырыбы | Мазмұны | Сағат саны | Өтетін күні | АКТ | Көрнекілік |
| І тарау Таным тағылымдары |
|
|
| |||
| 1-2 | Таным белестері | Адамның өзін-өзі дамытуы, жетілдіруі. Таным түрлері мен тәсілдері. Зерде – танымның құралы. Зерде және интуиция. | 2 |
|
|
|
| 3-4 | Ой-өріс кеңдігі және ақыл-парасат | Адамның ақыл-ой қызметі негізінде алға қойған мақсатына жетудің оңтайлы жолдарын таба алуы. Ой-өріс кеңдігінің нәтижеге жетудегі мәні. | 2 |
|
|
|
| 5-6 | Ниет тазалығы – ізгілік мұраты | Адамның қоғамдағы, күнделікті өмірдегі іс әрекеттерін белгілі-бір қалыпқа түсіретін ішкі рухани реттеуіш қадір-қасиеті. Көңіл, ниет тазалығының қарым-қатынастағы мәні. | 2 |
|
|
|
| 7-8 | Рухани байлық – игілік негізі
| Адамның рухани, мәдени және материалдық/материалдық емес қажеттіліктерін қанағаттандыруға сәйкес келетін іс-әрекеттер (ырзық). | 2 |
|
|
|
| ІІ тарау. Адам болам десеңіз... (8 сағат) | ||||||
| 9-10 | Алынбайтын асу жоқ
| Өмірде кездесетін қиындықты жеңу үшін қажетті тілектері мен мүмкіндіктерін шынайы түрде салыстырып пайдалана алу. Жігер, төзімділік, табандылық. | 2 |
|
|
|
| 11-12 | Салауатты өмір салты | Өмір мен денсаулықты құндылық ретінде сезінуі, өзінің келешек дене және рухани даму жолдарын анықтай алуы, салауатты өмір салты мен сауықтыру әдістемесінің пайдасы туралы білімдерін іс жүзінде пайдалана алуы, шылым шегуден, маскүнемдіктен, нашақорлықтан аулақ болуы. | 2 |
|
|
|
| 13-14 | Қанағат, рақым ойлап қой! | Адамның барға риза болып, нысаптан шықпауы, нәпсіге ермеуі. Қанағат ету – жетіспеушілікке, таршылыққа төзіп шыдау емес, ақылға сүйеніп, өзін-өзі тежеп, құнығудан бас тарту екендігі. | 2 |
|
|
|
| 15-16 | Қайсарлық пен батылдық | Өмірде кездесетін қиыншылықтарды жеңе білу. Жігерлілік. Елжанды азамат тұлғасын қалыптастыру. Діттеген мақсатқа жетудегі құлшыныс. | 2 |
|
|
|
| 17-18 | Екі сөйлеу ерге сын | Сөз бен істегі тұрақтылық. Өзіндік көзқарасқа деген сенімділік. | 2 |
|
|
|
| ІІІ тарау Жарасымды өмір салтанаты | ||||||
| 19-20 | Жалынды жастық шақ
| Жастық шақ - адам өмірінің бір белесі. Өмірден өз орнын табуға талпыныс, қызығушылық, құштарлық. | 2 |
|
|
|
| 21-22 | Жарасымды қарым-қатынас | Адамдар арасындағы қарым-қатынастағы кісілік пен кішілік, тіл табыса білу, кешірім мен келісім. Өз ойы, сөзі мен ісіне жауапкершілікпен қарау. | 2 |
|
|
|
| 23-24 | Іңкәр көңіл, нәзік сезім. | Жастар арасындағы қарым-қатынас, алғашқы сезім, бала махаббат. | 2 |
|
|
|
| 25-26 | Қызмет етем халқыма... | Өз ұлтын, тілін, ділін құрметтеп, өзгелерге түсіністік, сыйластық және шыдамдылық таныта алу. | 2 |
|
|
|
| IV тарау Кең дүние келбеті | ||||||
| 26-27 | Тылсым дүние ғажаптары | Адам мен әлем тұтастығы. Жаратылыс құпиялары. Табиғи апаттардың тіршілікке тигізетін әсері. | 2 |
|
|
|
| 29-30 | Уақыт – мезгіл пернесі | Әр нәрсенің, мезгілдің, уақыттың адам өміріндегі мәні. | 2 |
|
|
|
| 31-32 | Жұлдызым менің жоғары | Адам бойындағы қабілеттілік, табиғи дарын. Бейімділік пен икемділік. | 2 |
|
|
|
| 33-34 | Өмір - өзен | Өмірден өз орнын табуға талпыну. Болашақ мақсатын айқындау. | 2 |
|
|
|
| Барлығы | 34 |
|
|
| ||
11-сынып
(аптасына 1 сағат, барлығы 34 сағат)
| № | Бөлім тақырыбы | Жалпы сағат саны | Мемлекеттік стандарт |
|
1 | I тарау. Таным тағылымдары | 8 сағат |
|
| 2 | IІ тарау. Адам болам десеңіз...
| 8 сағат |
|
| 3 | IІІ тарау. Жарасымды өмір салтанаты | 10 сағат |
|
| 4
| IV тарау. Кең дүние келбеті | 8 сағат |
|
|
| Тақырыбы | Мазмұны | Сағат саны | Өтетін күні | АКТ | Көрнекілік | |
| І тарау. Таным тағлымдары |
|
|
| ||||
| 1-2 | Өмір–шексіз керуен | Өмір, өмір сүру құндылығы; өмірдің мәнін түсіну, адам атына лайықты өмір сүруі, өмірге құштарлық, оның әр сәтін ұтымды пайдаланып, бағалай білу, өмірді қадірлей білу және т.б | 2 |
|
|
| |
| 3-4 | Жақсылық – жан шуағы | Жақсылық, меірімділік құндылықтары; пейіл, ниет тазалығы, жақсылыққа ұмтылу, адам ойының құдіреттілігі, риясыз жақсылық жасау, жақсы-жаман ұғымдарының ара қатынасын ажырата білу және т.б. | 2 |
|
|
| |
| 5-6 | Бақыт сыры | Бақыт құндылығы; өмірдің сәтті, қуанышты кездерін қадірлеу, кез келген жағдаятты дұрыс қабылдай білу, бақытқа қол жеткізу жолдарын таба білу және т.б. | 2 |
|
|
| |
| 7-8 | Махаббат – өмір нәрі | Махаббат құндылығы; Махабаттың адам өміріне әсері, шынайы сезім құдіреті, құштарлық, сүйіспеншілік, құмарлық ұғымдарын ажырата алу және т.б. | 2 |
|
|
| |
| ІІ тарау. Адам болам десеңіз... | |||||||
| 9-10 | Ар-ұждан– адамдық өлшемі | Ар-ұждан құндылығы; Ар, ұждан тазалығы; Адамның өзін-өзі сыйлауы, қадірлеуі, дәріптеуі, өзіне-өзі есеп беру, өзінен-өзі ұялу, өзін-өзі тәрбиелеуі және т.б. | 2 |
|
|
| |
| 11-12 | Парыз – азаматтық арқауы
| Парыз, азаматтық құндылықтар; парыздың түрлерін білу, азаматтық парыз, ата-ана, қоғам, Отан алдындағы парызды абыройлы өтеу, адалдық пен әділдікке, шындыққа сүйіспеншілік, азаматтық айқындама. | 2 |
|
|
| |
| 13-14 | Арман – жарқын болашақ бейнесі | Арман Өмірді шынайы қалпында қабылдай алу, арманның адамды болашаққа жетелеуі. Өз болашағын жоспарлай білуі, өзіне, өзгеге, өз болашағына үміт артуы ақиқат, | 2 |
|
|
| |
| 15-16 | Мамандық – жетістік мерейі | Мамандық Мамандықтың адам өмірінде алатын орны, отбасылық кәсіпті құрметтеу, мамандық таңдау, мамандықты сүю, кәсіби маман болуға ұмтылу, еңбектің қуанышын сезіну, өз еңбегінің жемісін көру, мамандығын ел игілігіне арнау. Еңбек, бейімділік, дарын, мамандық, кәсіп ұғымдарының үйлесімі | 2 |
|
|
| |
| ІІІ тарау. Жарасымды өмір салтанаты | |||||||
| 17-18 | Отбасы – өмір аясы | Отбасы құндылығы; Отбасын құрудың басты мүддесі, шаңырақ құрудың жауапкершілігі, ата-ананың ұрпақ алдындағы, ұрпақтың ата алдындағы міндеттері мен парыздары. | 2 |
|
|
| |
| 19-20 | Ата-анаң – алтын тұғырың | Ата-ана құндылығы; Ата-ананы қадірлеу, ардақтау, үмітін ақтау, ата-анаға мейір, махаббат сыйлау, қамқорлық көрсету. | 2 |
|
|
| |
| 21-22 | Ағайын – ел ырысы | Туыстық, бауырмалдық құндылықтары; ағайынның қадірін білу, ағайын татулығы, бірлігі, сыйластығы. Отбасы мүшелерінің өз орны, көршімен, ағайын-тумамен, құда-жекжатпен қарым-қатынас жасай білу. Сүйіспеншілiк, түсіністік, көмек және т.б. | 2 |
|
|
| |
| 23-24 | Ата салты – асыл қазына | Ата салты ұлттық құндылық ретінде. Ата салтын білу,құрметтеу, қолдану, ұлттық, құндылықтарды сақтау, дәріптеу, ұлттық салт-дәстүрді жалғастыру. | 2 |
|
|
| |
| 25-26 | Ұлт руханияты-ұрпақ аманаты | Руханият құндылығы; Ұлттың рухани мұрасын қадірлеу, дәріптеу, ұлттық болмыс, рух, намысты сақтау, салт-дәстүрді жалғастыру. | 2 |
|
|
| |
| IV тарау. Кең дүние келбеті |
|
|
| ||||
| 27-28 | Қазақстан – ынтымақ ордасы | Отан құндылығы; Өзара түсіністік, төзімділік, сыйластық, бір-біріне шыдамдылық таныту, адамдарды өз қалпында түсініп, қабылдай білу. Достық, бірлік, татулық, адамдардың ұлтын, дінін, ділін, нәсілін сыйлай, құрметтей білу, тату-тәтті өмір сүру. | 2 |
|
|
| |
| 29-30 | Өркениет – ел мұраты | Өркениет құндылығы; Әлем халықтарының татулығы, бірлігі, халықтар достығы, ынтымақ, келісім және т.б. | 2 |
|
|
| |
| 31-32 | Табиғат – тылсым дүние | Табиғат құндылығы; Табиғатпен үйлесімділік, табиғатты аялау туралы түсінік. Табиғат тіршілік бастауы, адам табиғаттың бір бөлшегі екендігі, табиғат заңдылықтарын сақтау туралы түсінік. | 2 |
|
|
| |
| 33-34 | Адам – ғалам, ғажайып жеке дара | Адам ең жоғары құндылық ретінде; өзін-өзі тану, өзін-өзі жүзеге асыру, өзін-өзі бағалау, өзін-өзі дамыту. | 2 |
|
|
| |
| Барлығы:34сағат
| |||||||
Вебинар для учителей
Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!
