Кыргызстан Кокон хандыгынын мезгилинде

Тарых сабагы

Даярдаган: Канболотов Теңдик

Сабактын темасы:

Кыргызстан кокон хандыгын мезгилинде

Сабактын максаты:

01

Кокон хандыгынын пайда болушу, өнүгүшү жөнүндө жана кыргыз элинин Кокон хандыгынын баскынчылык кылуу саясатына каршы күрөшү жөнүндө кененирээхк маалымат берүү.

02

Окуучулардын тарыхка болгон кызыгуусун арттыруу, логи калык ой жүгүртүүсүн өстүрүү жана андан ары өнүктүрүү.

03

Патриоттуулукка, чынчылдыкка жана эли жерин сүйүүгө тарбиялоо

Сабактын жабдылышы:

Сүрөттөр, таркатма карточкалар, карта, ватман

Сабактын тиби :

Аралаш сабак

Quote

Тарыхты билүү бизге адам катары өзүбүздү таанууга жардам берет.

Сабактын жүрүшү

1.УЮШТУРУУ

Окуучулар саламдашат

Мугалимдин иш аракети:

Саламдашат.

Жагымдуу маанай түзөт.

Мугалим:Кыргыз Эл акыны Акбар Рыскуловдун

Азаттык алган Ата журт учун уласак,

Аталар үчүн курабыз ɵлбɵс эстелик!

Ыр саптарын айтуу менен балдар, силерди Кыргызстандын келечеги үчүн ɵз билимин, эмгегин, ɵмүрүн, арнаган, биздин бүгүнкү жашообуздун негизи болгон тарыхтагы улуу инсандарды эч качан унутпастан, алардын

ɵрнɵктүү ɵмүрүн, ишин улап, Кыргызстанды

гүлдɵгɵн ɵлкɵгɵ айландырган мекенчил жаштардан болууга чакырып кетмекмин.

Сабактын жүрүшү

1.УЮШТУРУУ

Акыл чабулу:

Мугалим:

окуучулардын оюн билип, багы берүү үчүн суроолорду берет

1.Кокон хандыгы тууралуу эмне билесинер?

2. Ал кайсы жылдарда болгон деп ойлойсуңар?

3.Кокон хандыгы тууралуу дагы эмне билесиңер?

Сабактын Жүрүшү:

Сабактын Жүрүшү:

3.ЖАҢЫ ТЕМАНЫ ТҮШҮНДҮРҮҮ

1709-жылы Фергана ороонунун борбордук болугундо кочмон феодалдардын жардамы менен Шахрух бий башкаруучу болуп жарьяланган. Санжыра боюнча ал айтылуу Бабурдун урпактарынан болгон.Бийликке келген Шахрух бий Кокон хандыгынын негиздоочусу болуп калат. XVII. башында Коженттин бийлоочусу кыргыздын чон багыш уурусунан чыккан Акбото бий болгон. Ал Шахрухтун Зейнеп деген кызына уйлонуп Кокон амирлигинин негиздоочусунун куйо баласы болгон. Кочмондордун салтында кучтуу бийлоочу гана башка бий атаандашынын кызын аялдыкка алуусу шарт болгон.

Кокон хандыгын негиздеген Шахрух бий 1721-ж. дуйнодон кайткан. Анын ата-бабалары XVI к.башынан бери расмий турдо мин урусунун бийи аталып келишкен.

Сабактын Жүрүшү:

3.ЖАҢЫ ТЕМАНЫ ТҮШҮНДҮРҮҮ

Чынында 1709-1800-ж чейин озудорун бий деп атап келишкен Кокон башкаруучудары ата жагынан Тимуриддер, ал эми эне жагынан

миндер болуп чыгышат. Кокон ханы Алим хандын тушунда кальптанган генеодогиялык санжыра боюнча Тимурид тукуму алтын бешикти асырап алышкан миндердин, кыргыздардын, кыпчактардын жана жуздордун аталышы. Алардын Фергана чолкомундо XVI к. баштап эле саясий чойродо тен аталык укука ээ болгондугунан кабар берет. 1709-1876жж. окум сургон Кокон мамлекетинин онугуусу 3 доорго болунот.

Сабактын Жүрүшү:

3.ЖАҢЫ ТЕМАНЫ ТҮШҮНДҮРҮҮ

1. 1709-1800ж. Кокон мамлекетинин туптодушу. Бул мезгилде Кокон амирлиги оз алдынча мамлекет катары саясий-администрациялык жактан кальтанып буткон, социалдык- экономикалык жактан чыналган. Фергана чолкому Кокон мамлекетине биротоло бириккен.

2. 1800-1840ж. Кокон хандыгынын онугушу жана гулдоо мезгили. Кокон мамлекети саясий-админстрациялык жактан кучтуу онугуп, ички тышкы саясат чыналган. Фергана ороонунун экономикалык абаль бекемделген. Кокон хандыгы Фергана ороонунон сырткары жактарды караткан.

3. 1842-1876ж. Кокон мамлекетиндеги социалдык саясий кризистердин кучошу жана хандыктын кулашы. Бул мезгилде социалдык, феодалдар жааматтар аралык карама-каршылыктардын осушу, мамлекеттик тузулуштун бошондошу, борбордук бийликтин феодалдык эзуусунун кучошу саясий кризистерге, элдик которулушторго алып келген. 1873-1876ж. элдик кыймыл Кокон мамлекетин биротоло кулаткан. Ошонун натыйжасында Фергана ороонун орус колониячыларынын каратып алышына ынгайлуу шарт тузулгон.

4.Теманы жыйынтыктоо

1741-1750ж. Фергана ороонуно калмактар бир нече жолу басып киришкен. Мындай тышкы коркунучтун мезгилинде Кокон кыргыз

союзу тузулгон. Кокон бий Абдукарим,Оротобонун акими Фазыл бий Ферганалык бий кыргыздар жана кыпчактар менен бирдикте калмактарды Ферганадан кууп чыгышкан.

Айыгышкан курош айрыкча Аксы тарапта болгон. Буд жерде Кутлук сейит уурусу калмактарга активдуу каршылык корсоткон. Фергана аймагынын Бухара хандыгынын карамагынан биротоло болунуп чыгышы Ирдана бийдин ишмердиги менен байланыштуу. 1754-ж. Бухара эмири Мухаммед- рахим, Кокон эгеси Ирдана бий жана кыргыздын кушчу, мундуз ууруларынын улугу Кубат бий тен укуктуу этектуу шериктер катары Оротобого чогуу жортуул уюштурушкан.

Кубат бий Ирдананын он колу делип эсептелген.

5.Өтүлгөн теманы бышыктоо

6.Рефлексия

Даталар боюнча иштөө

1709-жыл

1800-жыл

1741-жыл

7.Үй тапшырма берүү

8.Баалоо

САБАКТЫН СОНУ!