Адыгэбзэмк1э урок зэ1уха. Темэ: "Макъ [к1у]-р , хьэрф К1у,к1у- хэр".

Слайд1.

Яджынур: Макъ [к1у]-р , хьэрф К1у,к1у- хэр.

Слайд 2.

Мурадхэр:

-яджа макъхэмрэ хьэрфхэмрэ еджак1уэхэм къегъэпщытэжын,

- [к1у]- макъыр ягъэ1уфу, псалъэм щиубыд щ1ып1эр къахутэфу, пычыгъуэм , псалъэхэм,

псалъэухам хэту щапхъэ къахьыфу егъэсэн;

-хьэрф К1у,к1у-хэр зыхэт пычыгъуэхэм, псалъэхэм къеджэфу егъэсэн;

-сабийхэм я зэхэщ1ык1ым, я щ1эныгъэм хэгъэхъуэн, я еджэк1эр егъэф1эк1уэн,

-къэзыухъуреихь дунейр зэрыхъумэн хуейр егъэщ1эн;

-еджап1эр ф1ыуэ ялъагъуу, еджэным хущ1экъуу, лъэпкъ зэмыл1эужьыгъуэхэм къыхэк1а зэдеджэ ц1ык1ухэм пщ1э зэхуащ1у, зэгуры1уэу зэхущытыным еджак1уэхэр хуэзыгъасэ лэжьыгъэ ядегъэк1уэк1ын.

Еджак1уэхэм ягъуэтын хуей щ1эныгъэмрэ есэныгъэхэмрэ.

[К1у]- макъыр псалъэхэм къабзэу щагъэ1уфын;

макъзешэрэ макъ дэк1уашэрэ зэхагъэк1ыфын;

[к],[ку],[къ],[къу], [к1у],[к1] макъхэр, абыхэм я хьэрфхэр зэрызэщхьымрэ зэрызэщхьэщык1ымрэ яубзыхуфын;

-сабийхэм я жьэры1уэтэбзэр еф1эк1уэн.

Урокым къыщыгъэсэбэпыпхъэхэр.

Макъыщ1эр зыхэт псалъэхэр къэзыгъэлъагъуэ предметхэм я сурэтхэр, (жьындумрэ к1урк1унаумрэ я зэщхьэщык1ыныгъэр) цык1уэк1сурэтыр, езы 1эмэпсымэр, пычыгъуэхэм я таблицэр, презентацэхэр, тхылъыр.

Урокыр зэрек1уэк1ынур.

Егъэджак1уэм къепщытэ усэ ц1ык1ук1э, еджак1уэ ц1ык1ухэр урокым зэрыхуэхьэзырыр.

И1эт , ц1ык1ухэ фыкъэт1ысыт,

Фи 1э ц1ык1ухэр партэм тефлъхьэт.

Дэ макъыщ1э зэдгъэщ1энщ,

Хьэрфым т1эк1уи дыкъеплъынщ.

Тхузэф1эк1хэри длэжьынщ.

Слайд 3.

I .Бзэгъэбзэрабзэ.

1 Хэт нэхъ псынщ1эу жи1эн?( зэпегъэуэн)

Хьэрфыр къагъэлъагъуэурэ псынщ1эрыпсалъэхэм къеджэн.

Къу, лъ, к1, хъу,гъу, къ,гъ

Мыщэм и лъабэр

Лъэбышэщ,

Мыщэм и лъабэр

Лъэбыцэщ.

Къуакъуэ, къуакъуэ,

Хьэндыркъуакъуэ!

Къуакъуэ, къуакъуэ,

Къэк1ухьлъакъуэ!

Хъуащ пщыхьэщхьи

Хьэндрэфийр-

Девгъэда1уэт, егъэфий.

Шыхъуэр мэхъуахъуэ,

Хъушэр мэхъуак1уэ.

Гъук1эм гъущ1ыр зэпещ1ык1,

Гъущ1ым гъубжэ къыхещ1ык1.

Къазыр хадэм къыпхок1,

Къэбыр хадэм къыщок1.

Гъыринэ и гъыныр щимыгъэт,

Гъыринэ щ1эгъын

Сыт щыгъуи къегъуэт.

К1эныр к1энк1э кърахуэк1,

К1эныр жыпк1э кърахьэк1.

Слайд 4.

II. Урокым яджынур ягъэубзыхун.

Иджы сэ фэзгъэлъагъуну сурэтыр зыц1ыхум и ц1эр къыжыф1эт.(сурэтри, езы 1эмэпсымэри егъэлъагъун. Абы теухуауэ ящ1эр жегъэ1эн.Егъэджак1уэр цык1уэк1ым топсэлъыхь.

Псалъэр хьэрфхэмк1э зэхегъэгъэувэн. Ямыджауэ хэт хьэрфыр къыхегъэгъуэтэн.Урокым къапэщылъ лэжьыгъэр сабийхэм ягъэубзыхун.

III. Яджар къегъэпщытэжын.

1. Урок к1уам яджам теухуауэ унэм щащ1а сурэтхэм сабийхэр тепсэлъыхьыжын. (к1эпхъ сурэтым топсэлъыхь.)

2. Тхылъым и н.80 щыгъэлэжьэн.

Къехыгъуэу тха псалъэхэм къегъэджэн.(2-4 еджак1уэу)

Псалъэхэр гуэшын пычыгъуэ елъытауэ.

1-шк1э, к1эпхъ,

2-Дыщэк1,к1апэ, к1агуэ,

3.псэущхьэ, джэдык1э.

4.Текстым къегъэджэн чэзууэрэ пащэурэ.

5. Текстым щыщ псалъэхэр зэпкъырыхын доскам и деж.

Исщ- [йысщ],

1утщ [1уытщ],

Ешх- [йэшх],

(макъ бжыгъэмрэ хьэрф бжыгъэмрэ зэхуэдэкъым, псалъэпэм и щыту макъит1 къыщигъэлъагъуэр къэпщытэжын.)

Схемэк1э къэгъэлъэгъуэн

Слайд 5.

Слайдымк1э къэпщытэн.

Слайд 6.

6.Физминуткэ.

• Мыщэ ц1ык1ур к1уащ,к1уащ.

• Мы1эрысэ къигъуэтащ,

• Ет1ысэхри ар ишхащ,

• Ар щиухым ежьэжащ.

IV.Темэщ1эм егъэлэжьын.

Слайд 7.

1. Тхылъым и н. 81 девгъэплъи сурэтымрэ схемэмрэ зэдвгъэлъытыт. Дыкъоджэ---К1УРК1УНАУ, къэфпсэлъыт иджыри зэ---- Догъэ1у---к1у. Жьыр дауэ къыджьэдэк1рэ,сыт хуэдэ макъ ар?( макъыр дэк1уашэу, дэгуу, гуэгъу зимы1эу, п1ыт1ауэ зэрыщытым , 1упэр хъурей хъууэ къызэрытпсэлъым гу лъегъэтэн).

Макъыр щагъэ1ум ирихьэл1эу хьэрфыр егъэлъагъун. Хьэрфыр зэрызэхэтыр егъэлъагъун: (к1+у=к1у)Фонетикэ и лъэныкъуэк1э зэпкърегъэхын.К1, к1у макъхэр , абыхэм я хьэрфхэр зэрызэщхьымрэ зэрызэщхьэщык1ымрэ гу лъегъэтэн.

Слайд 8- 10.

2. К1УРК1УНАУр сурэтк1э ягъэлъагъун, жьындум къызэрыщхьэщык1ыр яже1эн.

Жьындур сытк1э къыщхьэщык1рэ к1урк1унаум?

Зэщхьщ:щык1ыф1ым и деж т1уми ф1ыуэ ялъагъу.

Зэщхькъым:я теплъэк1э, инагък1э, я фэк1э-здыщыпсэу щ1ып1эм елъытауэ я фэм зехъуэж,

Жьынду- филин и щхьэм тхьэк1умэм ещхьу п1ийуэ джэдыцыр тетщ, нэхъ инщ.

К1урк1унау- сова и щхьэр хъурейщ. Абыхэм я дамэхэм тет джэдыцым 1эуэлъауэ ящ1ыркъым. И щхьэр езым ихъуреягък1э кърегъэк1эрэхъуэк1,ф1ыуэ зэхех,и лъэбжьанэхэмк1э занщ1эу къеубыд дзыгъуэ, дзыгъуэшхуэ, цыжьбанэ, бзу ц1ык1ухэр, тхьэк1умэк1ыхь. Севернэ полюсымрэ Антарктидэмрэ къищнэмыщ1а адрей щ1ып1эхэм щопсэу.

3.Доскам ит пычыгъуэхэм къеджэн: к1уа, к1уэ,к1уи, к1уу,к1уе, к1уо(Светэ сурэтымрэ псалъэмрэ зэгъусэу етын, хьэрф дэгъэхуар дигъэувэжурэ, жи1эурэ-макъыщ1эр игъэ1уурэ жи1эн: тхьэк1умэк1ыхь, мэрак1уэ, тхьэк1умэ)

а

К1у э

о

е у и

V. Темэщ1эр егъэбыдыл1эн.

1.Псалъэ къехыгъуэхэм къегъэджэн. Иджы, ц1ык1ухэ, макъыщ1эхэр зыхэт псалъэхэм дыкъеджэнщ. (тхылъым къеджэн.)

К1унэ (хьэрфышхуэк1э щ1этхар егъэджак1уэм жегъэ1эн).

гуак1уэ

ек1у

емык1у

бзак1уэ

дак1уэ

щак1уэ

тхак1уэ

еджак1уэ

къэфак1уэ

джэгуак1уэ

тхьэк1умэ

Слайд 11.

2.Словарнэ лэжьыгъэ .

(псалъэхэм къыздеджэм псалъэм къик1ыр ц1ык1ухэм ящ1эмэ жа1э, ямыщ1эмэ егъэджак1уэм яжре1э, презентацэк1э ярегъэлъагъу).

3.Псалъэхэр гуп-гупурэ зэхэдзын: зы пычыгъуэр, пычыгъуит1ыр, пычыгъуищыр…

VI.Бзэм зегъэужьын.

Слайд 12.

1. «Зыплъыхьак1уэ» текстым къахуеджэн (егъэджак1уэр.) сурэтымк1э къэгъэлъэгъуэн мэзыр.

2. Иджы ц1ык1ухэ, ди бзэм зедгъэужьын папщ1э, жьэры1уатэу дылэжьэнщ. Тхылъым ит рассказымк1э долажьэ. -Дэнэ ц1ык1ухэр здашэр? -Дэнэк1э ахэм къыздак1ухьыр? -Сытхэм як1элъыплърэ сабийхэр? -Фэри ,ц1ык1ухэ,зыплъыхьак1уэ фашэрэ?

3. Тхылъым ит тхыгъэм къегъэджэн.

VII.Яджар къегъэпщытэжын.

1.Макъыщ1э, хьэрфыщ1э зрагъэц1ыхуахэм теухуауэ къащ1ар жегъэ1эжын, ар к,к1,къ,къу хьэрфхэм къазэрыщхьэщык1ыр къегъэ1уэтэн.

2.Урокыр къазэрыщыхъуам тегъэпсэлъыхьыжын.

3.Сабийхэм я лэжьыгъэм и ф1агъыр къегъэпщытэжын.

4. Урокым къыщащ1ар сэбэп къазэрыхуэхъунум тегъэпсэлъыхьын.

• Дополнительнэ лэжьыгъэ

• 1.Псынщ1эрыпсалъэм къегъэджэн.

• К1унэ к1уэц1ыбжэмк1э к1уэц1рыжри

• Къык1уэц1рыжыжащ.

• 2.Псалъэжьым къегъэджэн.

• Хьэщ1э къак1уэмэ, хэгъэрейр мэгуф1э.

• 3.Ин псалъэм мыхьэнэк1э къыпэщ1эуэ-ц1ык1у

• 4.Пычыгъуэхэм я таблицэмк1э гъэлэжьэн.(зэгуэгъухэр, дэгухэр, жьгъыжьгъхэр)

• 5.Къуажэхьхэр къегъэщ1эн.

• Щабэрык1уэ, мэз к1уэрей.(1эжьэ)

• К1уэ пэтми бжьиз зымык1у.(сыхьэт)

• 6.Пычыгъуэхэр зэблэбгъэувык1мэ , мыхьэнэщ1э зыгъуэт псалъэхэр къэхутэн.

• К1унэ-нэк1у

• Дак1уэ- к1уэда