Аметхан Султан - коклерде султан

Эфсаневий инсан Амет-хан Султан

Очирова Татьяна Николаевна, учитель МАОУ СОШ № 49 Улан-Удэ, Бурятия

Амет-хан Султан – Советлер Бирлигининъ эки дефа Къараманы

Догъгъан ери - Къырым Алупка ш.

Вефат эткен ери Москва

Ватаны  Советлер Бирлиги

Унван гвардия майоры

Арбий къысым гвардия авиаполку

Одесса шеэрдеки 9-ынджы Къызыл Орденли гвардия авиаполк командири

Дженклешкен ерлери ве вакъты - Улу

Ватан Дженки

1971 сенеси февраль 1-инде янъы учакъны сынав вакътында эляк олды. Москвада Новодевичье мезарлыгъында дефн этильген

(Википедиядан алынгъан)

Амет-Хан Султан музейи

3 Ленин ордени

  23 октябрь 1942],

14 февраль 1943,

24 август 1943

Советлер Бирлигининъ Юксек мувафакъиети

орден «Знак Почёта»  

Александр Невский ордени

31 июль 1961

7 апрель 1944

Илим-тедкъикъий фаалиети ичюн мувафакъиет

Уруш операцияларда тешкилий арекетлер ве Ватан къорчалав урушларда мувафакъиетлер ичюн

Къызыл Байракъ Ордени

31 июль 1942[

13 октябрь 1943

20 апрель 1945

3 февраль 1953

Ватанны къорчалавда джесюрлик, алидженаплыкъ косьтергени ичюн

Ватан Дженки Ордени

• январь 1945

Ватанны къорчалавда джесюрлик, алидженаплыкъ косьтерген ве арбий арекетлеринен душманнен курешмеге ярдым эткен аскер ве арбийлер мукяфатлангъан

Къызыл Йылдыз Ордени

5 ноябрь 1941

Советлер Бирлигини къорчалавында юксек хызметлер ичюн

  Советлер Бирлигининъ Къараманы

24 август 1943

29 июнь 1945

Советлер Бирлигининъ алдында шахсий хызметлери ве къараманлыкъ ичюн мукяфат

М. Девятаев. Дженктен эвельки фоторесимлер

• Миг-17    Качада ;

• ;Кача учуджылары Советлер Бирлигининъ къараманларына бюстлер Качада къоюлгъан

• МиГ-21  Волгоградда, 1975 с. февраль 2-де Качаджылар сокъагъында окъув юрт къапусы алдында къоюлгъан.

• МиГ-21   Котельниково ,   Волгоград виляети , окъув юртнынъ филиалы ерлешкен ерде.

Качадаки окъув юртнынъ 100-йыллыгъына чыкъарылгъан

почта маркасы

МиГ-21 Котельниково

МиГ-21 Волгоград

Дженк девамында Амет-хан Султан душманнынъ 30 учагъыны шахсен ве группа теркибинде 19 учакъны урып тюшюрди.

1945 сенеси июнь 29-ында гвардия майоры Амет-Хан Султан Советлер Бирлигининъ Эки Дефа Къараманы унваныны къазанды.

1947 сенеси февраль айында А.Султан Жуковскоеде учакъларны теткъикъ этюв институтынынъ учуджы-сынавджысы олды.

Бу иш тамам дженкте совет ве четэль учакъларда учувны идаре этювде юксек усталыкъны косьтерген учуджы ичюн эди.

Институтта ишлев девамында Амет-Хан Султан учувда ве муреккеп ситуациялардан чыкъувда да усталыкъ ве юксек мутехассызлыгъыны косьтерди.

Фильм «Хайтарма»

-1944 сенеси майыс 18-инде къырымтатар халкъынынъ тарихында олып кечкен сюргюнлик фаджиасына багъышлангъан бедиий фильм режиссер Ахтем Сеитаблаев тарафындан къоюлды. Фильмде акъикъий адиселер кирсетильген. Фильмде баш къараман – арбий учуджы-сынавджы, гвардия майоры, Советлер Бирлигининъ Эки Дефа Къараманы Амет-Хан Султан (актёр — Ахтем Сейтаблаев).

Премьера 2013 сенеси майыс 17-синде Акъмесджитте олып кечти.

Хатыра

Онынъ ады Советлер Бирлигининъ чешит шеэрлеринде ве Алупкадаки сокъакъларгъа берильген. Бундан да гъайры, Махачкаладаки аэропорт Амет-Хан Султан адыны ташый…

Къараман адамларнынъ хатырасында яшай. Бизлер де джаныны халкъ ичюн аямагъан къараманларны ич унутмайыкъ!

2010 сенеси Ярославль шеэринде ерли меценат ве бизнесменлер ярдымынен Амет-Хан Султангъа абиде къоюлды. Абиде 1942 сенеси джесюр учуджы шеэрни къорчаламакъ макъсатнен фашист «юнкерс»ни тюшюрген ерде тикленди.