Энергия алмашуу

№ 8 Абдыжапаров Маатмуса атындагы жалпы билим берүүчү орто мектеби

8-класс

Биология мугалими: Рахман кызы Жаркынбү

Сабактын темасы: Энергия алмашуу

Сабактын максаты:

1.Энергия, анын айланышы жана организмдеги алмашуу процесси жөнүндө кеңири түшүнүк алышат.

2. Алган билимдерин бышыктайт жана өз алдынча ойлонуп түшүнүүгө көнүгүшөт.

3.Сергек болууга, эмгекке, үйрөнүшөт.

Организмдин энергияга муктаждыгы.

Организмдин тиричилик аракеттеринин ар түрдүү процесстери үчүн суткасына 7117 кДж же 2500 ккал жакын энергия зарыл.

Организмдин өзүндө энергия жаралбайт,тамак –аштан алынган энергия жоголбойт, ал түрун гана өзгөртүп турат.

Механикалык

Энергиянын түрлөру.

Электр

Химиялык

Химиялык

Зат алмашуу-организмдин тиричилигинин негизи.

Эгерде зат алмашуу процесстери токтосо, организмдин жашоосу да токтойт. Организм айлана-чөйрөдөн эч тынымсыз ар турдүү заттарды кабыл алат жана ага иштелип чыккан заттарды чыгарып турат.

Ар кандай кесиптеги адамдардын суткасына

энергия сарп кылышы

Кесиптер

Адамдын бир суткадагы муктаждыгы

Кара күч эмгеги менен байланышы жок кесиптер

13474кДж

Машиналаштырылган эмгекке байланыштуу кесиптер

15086кДж

17270 кДж

Оор кара күч эмгеги менен байланыштуу кесиптер

19942кДж

Машиналаштырылбаган же чала машиналаштырылган кесиптер

Зат алмашуу

Пластикалык:

Энергиялык:

Айлана-чөйрөдөн алынган заттар организмге сиңгенде, сиңирилген заттардан организмде жаңы клеткалар курулат, же сакталат .

Клеткага кирген органикалык заттар ажыраганда, бошоп чыккан химиялык энергия энергиянын башка түрлөрунө айланат.

1. Чоң адамдын организмине суткасына канча энергия сарпталат?

2. Пластикалык зат алмашуу деген эмне?

3. Энергия алмашуу дегенди кандай түшунөсүңөр?

4. Тамактануунун нормасын кантип аныктаса болот?