Informatika fanida pedagogik texnalogiyalardan foydalanish 7

O’qituvchi: Tashev E.I

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 1- dars. Axborot tushunchasi va bilish haqida:

Maqsad:

1. Ta’limiy: O`quvchilarga axborotning hususiyatlari haqida, axborot va un bilish haqida tushuncha berish.

2. Tarbiyaviy: Har qanday axborot ham kerakli bo`1avermasligi va axborotlarning kerak-nokerakli haqida ma’lumotlar berish.

3.Rivojlantiruvchi: O`quvchilarga axborot hususiyatlari haqida, axborot va un bilish haqida dastlabki bilimlarni rivojlantirish.

Kompetensiya:

TK1-kommunikativ kompetensiya: axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarni mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, hamkorlikda, jamoada samarali ishlay olish.fanga oid voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib bera oladi;

TK4- Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi: jamiyatda bo‘layotgan voqea-hodisani tushunish va jarayonlarga daxldorlikni his etish;ularda faol ishtirok etish; o‘zining burch va huquqlarini bilish.

FK3-Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi:

axborot tashuvchi vositalar yordamida axborotlarni uzatish imkoniyatlaridan foydalana oladi;axborot o‘lchov birliklari va uzatish tezligi imkoniyatlarini hisobga olgan holda uzatiladigan va olinadigan axborotlar hajmini hisoblay oladi;elektron pochta orqali axborot uzata oladi va qabul qila oladi;axborot uzatish va qabul qilishda odob-axloq me’yorlari, axborot xavfsizligi, media-savodxonlikka rioya qiladi.

Darsning turi: Ma’ruza

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliyhujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, AKT ( kompyuter xotirasidagi 7- sinflar uchun elektron darslik)

Darsning borishi:

Tashkiliy qism:

Salomlashish.

Davomatni aniqlash.

O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

6- sinfda o`tilganlarni yodga olish uchun savol-javob o`tkazish uchun savollar:

1. Matn muharriri bilan matn protsessori orasida qanday farq bor?

2. Matn muharrining asosiy vazifalari nimalar?

3. Matn protsessorida ishlash uchun kompyuterda qanday yorliq tanlanadi?

4. MS Word matn protsessori haqida nimalarni bilasiz?

III.Yangi mavzu bayoni :

Dars quyidagi muammoni o`rtaga tashlash bilan boshlanadi:

“Inson tug`ilgach yashab ketishi uchun unga berilishi kerak bo`lgan eng zarur narsalarni sanang”.

O`quvchilar o`rtaga tashlangan muammoga o`z nuqtai nazarlaridan kelib chiqqan holda javoblar beradilar. Ularning javoblari qanday bo`lishidan qat’iy nazar har birini hech bir e’tirozsiz qabul qilinadi. Ma’lum javoblar olib bo`lingach, keltirilganlardan eng asosiylari tanlab olinadi. Bular: oziq-ovqat, havo, kiyim-kechak kabilar bo`lishi mumkin. Lekin keltirilganlar ichiga axborot ham kiritilishi zarur ekanligi turli misollar bilan aytiladi.

Informatikaning fan sifatidagi roli haqida bilimlar beriladi. “Informatika” so`ziga ta’rif beriladi: Informatika – kompyuter texnikasini qo`llashga asoslanib inson faoliyatining turli sohalarida axborotlarni izlash, to`plash, saqlash, qayta ishlash va undan foydalanish masalalari bilan shug`ullanuvchi fan.

Axborot deganda sezgi a’zolarimiz orqali borliqning ongimizdagi aksini yoki ta’sirini, bog`liqlik darajasini tushunamiz.

IV.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:

Darslikdan aqliy va hissiy bilish haqidagi bilimlarni o`quvchilarning o`zlari mustaqil o`rganishlariga erishiladi.

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash.

VI.Uyga vazifa:1-dars ni o`qib konspekt olish.

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 2- dars. Axborotlar ustida bajariladigan amallar:

Maqsad:

1. Ta’limiy: O`quvchilarga axborotlar ustida bajariladigan amallar, axborot ko`rinishlari, xususiyatlari va turlari haqida bilimlar berish. Axborot ko`rinishlari, xususiyatlari va turlar haqida tushuncha berish.

2. Tarbiyaviy: Har qanday axborot ham kerakli bo`1avermasligi va axborotlarning kerak-nokerakli haqida ma’lumotlar berish. va o`rgatish.

3.Rivojlantiruvchi: O`quvchilarga axborot ko`rinishlari, xususiyatlari va turlari haqida bilimlar berish. Axborot ko`rinishlari, xususiyatlari va turlarini farqlay olish ko`nikmasini shakllantirish va rivojlantirish.

Kompetensiya:

TK1-kommunikativ kompetensiya: axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarni mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, hamkorlikda, jamoada samarali ishlay olish.fanga oid voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib bera oladi;

TK4- Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi: jamiyatda bo‘layotgan voqea-hodisani tushunish va jarayonlarga daxldorlikni his etish;ularda faol ishtirok etish; o‘zining burch va huquqlarini bilish.

FK3-Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi:

axborot tashuvchi vositalar yordamida axborotlarni uzatish imkoniyatlaridan foydalana oladi;axborot o‘lchov birliklari va uzatish tezligi imkoniyatlarini hisobga olgan holda uzatiladigan va olinadigan axborotlar hajmini hisoblay oladi;elektron pochta orqali axborot uzata oladi va qabul qila oladi;axborot uzatish va qabul qilishda odob-axloq me’yorlari, axborot xavfsizligi, media-savodxonlikka rioya qiladi.

Darsning turi:Aralash

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliyhujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, AKT ( kompyuter xotirasidagi 7- sinflar uchun elektron darslik)

Darsning borishi:

Tashkiliy qism:

a)Salomlashish.

b)Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

O`tilgan mavzuni mustahkamlash:Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

1. Informatika fanining o`tmishdoshi qanday atalgan?

2. Informatika fani nimani o`rganadi?

3. Axborot deganda nimani tushunasiz?

III.Yangi mavzu bayoni :

Axborotning ko'rinishlari

Ma'lumki, har bir inson moddiy ne'matlar (masalan, oziq-ovqat, kiyim-kechak, uy anjomlari) bilan birga ular haqidagi axborotlarni (qanday maqsadda ishlatilishi, shakli, rangi, og'irligi kabilarni) ham bilishi zarurdir. Inson qo'Ii orqali jismning qattiq va tekisligini, tili orqali oziq ta'mini, burun orqali turli hidlarni sezadi, qulog'i orqali har xil tovushlarni eshitadi, ko'zi orqali turli shakllarni, ranglarni yoki manzaralarni ko'radi, ya'ni sezgi a'zolari orqali turli axborotlar oladi. Bundan ko'rinib turibdiki, axborotni hayotdan har xil ko'rinishlarda yoki shakllarda olish mumkin ekan. Masalan: rasin, chizma, fotosurat, yozuv; nur yoki tovushlar; har xil to'lqinlar; elektr va i.erv impulslari; magnit yozuvlari; mimika; hid va ta'm; organizmlarning sifat va xususiyatlarini saqlovchi xromosomalar va hokazo.

Axborot turlari

Axborotlar yuqoridagi xususiyatlar bilan farqlanishidan tashqari shakliga ko'ra ikki: uzluksiz (analog) va uziukli (diskret, raqamli) turlaiga ajratiladi. Ob-havo holati yoki vaqt uzluksiz axborotga misol bo'ladi.

IV.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:

Darsni mustahkamlash uchun o`quvchilarga savollar beriladi. Ularning javoblari baholanadi.

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash.

VI.Uyga vazifa: 2- darsni o`qib konspekt olish

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 3- dars. Axborotlar kodlash usullari.

1. Ta’limiy: O`quvchilarga Axborotlarni kodlash haqida va kodlashning nima uchun zarur ekanligi o`quvchialrga tushuntirsh. Axborotlarni kodlash usullari bilan tanishtirish.

2. Tarbiyaviy: Axborotlar bilan ishlaganda odob-aloq qoidalariga amal qilish haqida ma’lumotlar berish va o`rgatish.

3.Rivojlantiruvchi: Axborotlarni kodlash haqida va kodlashning nima uchun zarur ekanligi o`quvchialrga tushuntirsh. Axborotlarni kodlash usullari bilan rivojlantirish.

Kompetensiya:

TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi: doimiy ravishda o‘zini o‘zi intellektual rivojlantirish, o‘z hatti-harakatini baholay olish.doimiy ravishda o‘zini-o‘zi jismoniy, ma’naviy, ruhiy, va intellektual rivojlantirish;

kamolotga intilish;hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish;o‘z hatti-harakatini baholay olish.

TK6- Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi: aniq hisob-kitoblarga asoslangan holda shaxsiy, oilaviy rejalarni tuza olish; kundalik faoliyatda turli formuladan foydalana olish.

FK3-Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi:

axborot tashuvchi vositalar yordamida axborotlarni uzatish imkoniyatlaridan foydalana oladi;axborot o‘lchov birliklari va uzatish tezligi imkoniyatlarini hisobga olgan holda uzatiladigan va olinadigan axborotlar hajmini hisoblay oladi;elektron pochta orqali axborot uzata oladi va qabul qila oladi;axborot uzatish va qabul qilishda odob-axloq me’yorlari, axborot xavfsizligi, media-savodxonlikka rioya qiladi.

Darsning turi:Aralash

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliyhujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, AKT ( kompyuter xotirasidagi 5- sinflar uchun elektron darslik)

Darsning borishi:

Tashkiliy qism:

a)Salomlashish.

b)Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

O`tilgan mavzuni mustahkamlash:Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

1. Axborot deganda nimani tushunasiz?

2. Axborot bilan qanday amalar bajarish mumkin?

3. Inson tanasida axborot to`plash va qayta ishlashga misol keltiring.

4. Axborotlarni uzoq masofalarga uzatish usullariga misol keltiring.

5. Axborotlarni nusxalash, o`lchash va buzishga misollar keltiring.

III.Yangi mavzu bayoni:

1. Axborotlarni 2 turga bo`lib o`rganilishi (analog va raqamli) bo`lishi aytiladi.

2. Analgog axborotlarni qayta sihlash uchun uni boshqa shaklga o`tkazish lozim bo`lishi tushuntiriladi. Bunda

turli belgilardan foydalanish qulay. Masalan, har xil ranglarni, tovushlarni turli raqamlar bilan belgilab

analog axborotni raqamli axborotga aylantirishimiz mumkin.

3. Analog qurilmalarga televizor, telefon, raqamli qurilmalarga esa kompyuterni misol qilib

ko`rsatiladi. Lekin hozirgio kunda televizor va telefonlarning ham raqamlilari keng tarqalmoqda.

4. Axborotni aniq bir qoidalar asosida qayta sihlash uchun qulay bo`lgan belgilar bilan almashtirish

kodlash deyiladi.

5. Qadimda axborotlarni kodlash haqida qisqacha gapiriladi. Bunda “Stistal” tayoqchasini yaratgan

yunon sarkardasi Lisandra birinchi kodlashni amalga oshirgan insonligi aytib o`tiladi. Unda o`rin

almashtirish usuli qo`llanilgan.

6. “Sezar shifri” – alifboni surish usuli.

7. Tekis va notekis kodlash usullari haqida gapiriladi.

IV. O`tilgan mavzuni mustahkamlash:

Mavzuni mustahkamlash uchun savol-javob o`tkailadi. Alifbodagi harflarni ularning tartibini ko`rsatuvchi sonlar bilan almashtirish usulida bir qancha so`zlar yoki jumlani kodlash amalga oshiriladi.

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash.

VI.Uyga vazifa: 1. 4- mavzuni konspekt qilinish.

2. Mavzu oxiridagi savollarga javob topish.

3. 20- betdagi mashqlarning 1-, 2- sini bajarib kelish.

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 4- dars. Sanoq sistemalri haqida.

Maqsad:

1. Ta’limiy: O`quvchilarga sanoq sitemalari haqida dasatlabki ma’lumotlar berish, ularning turlari bilan tanishtirish.

2. Tarbiyaviy: Yurdoshimiz al-Xorazmiyning o`nlik sanoq sistemasi haqidagi ishlari haqida ma’lumotlar berish va o`rgatish.

3.Rivojlantiruvchi: Oquvchilarga sanoq sitemalari haqida dasatlabki ma’lumotlar berish, ularning

Kompetensiya:

TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi: doimiy ravishda o‘zini o‘zi intellektual rivojlantirish, o‘z hatti-harakatini baholay olish.doimiy ravishda o‘zini-o‘zi jismoniy, ma’naviy, ruhiy, va intellektual rivojlantirish;

kamolotga intilish;hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish;o‘z hatti-harakatini baholay olish.

TK6- Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi: aniq hisob-kitoblarga asoslangan holda shaxsiy, oilaviy rejalarni tuza olish; kundalik faoliyatda turli formuladan foydalana olish.

FK3-Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi:

axborot tashuvchi vositalar yordamida axborotlarni uzatish imkoniyatlaridan foydalana oladi;axborot o‘lchov birliklari va uzatish tezligi imkoniyatlarini hisobga olgan holda uzatiladigan va olinadigan axborotlar hajmini hisoblay oladi;elektron pochta orqali axborot uzata oladi va qabul qila oladi;axborot uzatish va qabul qilishda odob-axloq me’yorlari, axborot xavfsizligi, media-savodxonlikka rioya qiladi.

Darsning turi: Aralash dars.

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliy hujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, kompyuter, sinf doskasi, bo`r.

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism:

a) Salomlashish.

b) Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

1. Axborotlarni kodlash deganda nimani tushunasiz?

2. Axborotlar tarixda nima uchun kodlangan?

3. Axborotlarni kodlashning qanday usullarini bilasiz?

4. Morze kodlash usulida nechta belgi qatnashadi?

5. Informatikada axborotlarni odlash nima uchun zarur?

III.Yangi mavzu bayoni :

Eng avval sanoq insonga nima uchun kerak bo`lganligini eslab olamiz. 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 raqamlar ustida bajariladigan amallar haqida qisqacha ma’lumot berish.

Sanoq sistemalarining turlari haqida gapiriladi. Sistemaning asosi – sonlar sistemasidagi raqamlar soni. Sonlar alifbosiga kiritilgan belgilar raqamlar va ular yordamida hosil qilingan boshqa belgilar sonlar deb yuritiladi.

Pozitsiyali va pozitsiyali bo`lmagan sanoq sistemalari haqida gapiriladi. Ularga ta’rif beriladi. Arab raqamlari pozirsiyali sanoq sistemasi, rim raqamlar esa pozitsiyali bo`lmagan saniq sistemasiga misol bo`la oladi.

Raqamlarning sondagi turgan o`rni uning razryadi deyiladi.

Pozitsiyali bo`lgan turli sanoq sistemalaridan o`nlik sanoq sistemasiga sonlarni o`tkazish qoidasi misol yordamida tushuntiriladi:

11101012 = 1 · 26 + 1 · 25 + 1 · 24 + 0 · 23 + 1 · 22 + 0 · 2 + 1 · 20 = 64 + 32 + 16 + 0 + 4 + 0 + 1 = 11710

2738 = 2 · 82 + 7 · 81 + 3 · 80 = 128 + 56 + 3 = 18710

IV.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:

Misollar yechish bilan mavzuni mustahkamlash ko`zda tutilgan.

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash.

VI.Uyga vazifa: 4- darsni o`qib konspekt olish, ___- betagi mashqni yechib kelish.

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 5- dars. Ikkilik sаnоq sistеmаsidа аmаllаr bаjаrish:

Maqsad:

1. Ta’limiy: O`quvchilarga ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish usullarini tanishtirish.

2. Tarbiyaviy: O`quvchilarga ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish usullarini o`rgatish..

3.Rivojlantiruvchi: O`quvchilarga ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish usullarini ularning turlari haqida bilimlarni rivojlantirish.

Kompetensiya:

TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi: doimiy ravishda o‘zini o‘zi intellektual rivojlantirish, o‘z hatti-harakatini baholay olish.doimiy ravishda o‘zini-o‘zi jismoniy, ma’naviy, ruhiy, va intellektual rivojlantirish;

kamolotga intilish;hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish;o‘z hatti-harakatini baholay olish.

TK6- Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi: aniq hisob-kitoblarga asoslangan holda shaxsiy, oilaviy rejalarni tuza olish; kundalik faoliyatda turli formuladan foydalana olish.

FK3-Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi:

axborot tashuvchi vositalar yordamida axborotlarni uzatish imkoniyatlaridan foydalana oladi;axborot o‘lchov birliklari va uzatish tezligi imkoniyatlarini hisobga olgan holda uzatiladigan va olinadigan axborotlar hajmini hisoblay oladi;elektron pochta orqali axborot uzata oladi va qabul qila oladi;axborot uzatish va qabul qilishda odob-axloq me’yorlari, axborot xavfsizligi, media-savodxonlikka rioya qiladi.

Darsning turi: Aralash dars.

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliy hujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, kompyuter, sinf doskasi, bo`r.

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism:

a) Salomlashish.

b) Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

1. Sonlar alifbosi elementlari haqida so`zlab bering.

2. Sanoq sistemasi asosi, raqamlar, sonlar haqida ma’lumot bering.

3. Pozitsiyali sanoq sistemasi deganda nimani tushunasiz?

4. Pozitsiyali bo`lmagan sanoq sistemasi deganda nimani tushunasiz?

5. Raqamni surish deganda nimani tushunasiz?

III.Yangi mavzu bayoni :

Ikkilik sanoq sistemasi haqida qisqacha ma’lumot beriladi. Keyin ushbu sanoq sistemasidagi sonlar sonlar ustida arifmetik to`rt amalni bajarish qanday bo`lishi muammoli tarzda so`raladi. M: 1 + 1 = 2 ? !!! Keyin bu yerda 2 raqami begona ekanligi uqtiriladi. Quyidagi jadval doskaga yoziladi:

Qo`shish

0 + 0 = 0

0 + 1 = 1

1 + 0 = 1

1 + 1 = 10

Ayirish

0 – 0 = 0

0 – 1 = 1

1 – 0 = 1

10 – 1 = 10

Ko`paytirish

0 · 0 = 0

0 · 1 = 0

1 · 0 = 0

1 · 1 = 1

Endi ikkilik sanoq sistemasidan o`nlikka o`tkazishga misollar keltiriladi:

1011012 = 1·25 + 0·24 + 1·23 + 1·22 + 0·21 + 1·20 = 32 + 0 + 8 + 4 + 0 + 1 = 4510

11011012 = 1·26 + 1·25 + 1·23 + 1·22 + 1·20 = 64 + 32 + 8 + 4 + 1 = 10910

Keyin o`nlikdan ikkilikka o`tkazishga misollar: keltiriladi. Bunda darslikning 28- betidagi 2- misolni o`quvchilar datarga ko`chiradilar.

IV.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:

1. Kompyuter xotirasida mavjud sanoq_ 2_8_16 dasturi ishga tushiriladi. O`quvchilar darsda o`rganganlarini ekranda ko`radilar va olgan bilimlarini mustahkamlaydilar

2. 28- 29- betlardagi Mashqlardan ba’zilarini yechish. (5- mashqda “=” belgisi o`rniga “” belgisi noto`g`ri qo`yilganligi ko`rsatib o`tiladi)

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash.

VI.Uyga vazifa: 6- darsni o`qib konspekt olish, ___- betdagi 1-, 2-, 3- 5- mashqlani yechib kelish.

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 6-dars. Аmаliy ish (nаzоrаt ishi)

Maqsad:

1.Ta`limiy: O`quvchilar bilimini nazorat qilish. .O`tilgan mavzular bo`yicha masalalar yechish.

2.Tarbiyaviy: O`quvchilar bilimini nazorat qilish.. O`tilgan mavzular bo`yicha takrorlash va o`rgatish.

3. Rivojlantiruvchi: O`quvchilar bilimini nazorat qilish. O`tilgan mavzular bo`yicha bilimlarni rivojlantirish.

Kompetensiya:

TK1-kommunikativ kompetensiya: axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarni mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, hamkorlikda, jamoada samarali ishlay olish.fanga oid voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib bera oladi;

TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi: mediamanbalardan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan foydalana olish

. FK2-Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi:

sodda grafik muharrirda sodda chizma va rasmlar hosil qila oladi; grafik muharrir imkoniyatlaridan foydalanib amallar bajara oladi;

matn protsessorida shrift, xatboshi va sahifa formatlaridan foydalana oladi; matn ko‘rinishidagi axborotlarni matn muharriri va protsessoriga kiritishni, tahrir qilishni va saqlashni bajara oladi; matn protsessorida hujjatga rasmlar, chizmalar, jadvallar, formulalar joylashtira oladi va formatlay oladi; matn protsessori yordamida ijodiy ishlar va sodda hujjatlarni tayyorlay oladi;Operatsion tizim yoki maxsus dasturlar yordamida fayllarni arxivlay oladi; taqdimot slaydlarini hosil qiladi, ularga multimedia elementlarini tatbiq eta oladi; axborot hajmi, uzatish tezligi bilan bog‘liq masalalarni, axborotlarni qayta ishlashni mustaqil bajara oladi; Internet va boshqa resurslardan olingan axborotlarni tahri

Darsning turi: Aralash dars.

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliy hujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, kompyuter, sinf doskasi, bo`r.

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism:

a) Salomlashish. b) Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi,Test varog`qa yoziladi:

1. Sakkiz bit orqali qancha belgi va harfni kodlash mumkin?

2. ASCII jadvali haqida ma’lumot bering.

3. Axborotning eng kichik o`lchov birligi nima?

III.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash.

IV.Uyga vazifa: O`tilganlarni takrorlash

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Nazorat ishi testlari(7-sinflar uchun)

1. “Axborot”ga eng to`g`ri va to`liq ta’rif berilgan qatorni ko`rsating.

A. Birinchi marta eshitilgan xabar yoki birtinchi marta ko`rilgan voqea. D. To`g`ri javob yo`q

B. Barcha sezgi a’zolarimiz orqali borliqning ongimizdagi aksi, bog`liqlik darajasi.

C. Televideniye, radio va shu kabi vositalar yordamida har kuni beriladigan kundalik yangilik va xabarlar.

2. Ma’lumki, axborotning asosiy xususiyatlari uchta. Shu uchta xususiyat to`liq ko`rsatilgan qatorni tanlang.

A. qimmatliligi, uzluksizligi, ishonchliligi.

B. to`liqligi, uzlukliligi, uzluksizligi.

C. qimmatliligi, to`liqligi, ishonchliligi.

D. uzlukliligi, uzluksizligi, ishonchliligi.

3. Axborot uzatish jarayoni ketma-ketligi qaysi qatorda to`g`ri ko`rsatilgan?

A .Axborot manbai yoki uzatish vositasi Aloqa vositalari Axborotni qabul qilish vositalari.

B . Axborotni to`plash vositalari Aloqa vositalari Axborotni qabul qilish vositalari.

C . Axborotni izlash vositlari Axborotni top`lash vositalari Aloqa vositalari

D. Barcha javoblar to`g`ri

4. “Axborotlarni kodlash” tushunchasiga eng to`g`ri ta’rif berilgan qatorni ko`rsating.

A. Axborotni bir turdagi ko`rinishdan boshqasiga o`tkazish.

B. Axborotni boshqalar o`qiy olmaydigan tilda yozish. C. Axborotdagi so`zlarning o`rnini almshtirish.

D. Axborotni aniq bir qoidalar asosida qayta ishlash uchun qulay bo`lgan belgilar bilan almashtirish.

5. Raqamning sondagi o'rni o'zgarganda uning qiymati ham o'zgarsa bunday sanoq sistemasi ... sanoq sistemasi deyiladi.

A. Pozitsion. B Pozitsion bo'lmagan. C. Chekli. D. Cheksiz.

6. Raqamning sondagi o'rni o'zgarganda uning qiymati ham o'zgarmasa bunday sanoq sistemasi ... sanoq sistemasi deyiladi.

A. Pozitsion. B. Pozitsion bo'lmagan. C. Chekli. D. Cheksiz.

7. 1010112 + 1011012 = ?2 Ushbu misolning javobi qaysi qatorda ko`rsatilgan?

A. 1011000. B. 1010101. C. 1001010. D. 1101101.

8. 110112 * 10112 = ?2 To`g`ri javobni tanlang.

A. 101010101. B. 110110001. C. 100101001. D. 110011001.

9. 10101112 = ?10 to`g`ri javobni tanlang.

A. 88. B. 87. C. 89. D. 98.

10. Axborotning eng kichik o`lchov birligi qanday nomlanadi?

A. Bayt. B.Kod C. Kilobayt. D. to`g`ri javob yo`q

11. 22,2 MBt necha Bit?

A. 186 227 097,6 Bit B. 22732,8 Bit C. 186 227 097 Bit. D. To`g`ri javob yo`q.

12. Kitobda 350 sahifa bo`lib, har sahifa 40 satr va har satr 92 belgidan iborat. Kitobdagi axborot hajmini Bt va bit larda ifodalang.

A. 10 304 000 Bt yoki 1 288 000 Bit. B. 1 288 Bt yoki 10 304 Bit

C. 1 288 000 Bt yoki 10 304 000 Bit. D. To`g`ri javob yo`q.

13. Axborotning eng kichik o`lchov birligi nima?

A. Bayt B. bit C. bod D. belgi

14. Axborot uzatish tezligi birligi nima?

A. Bayt B. bit C. bod D. belgi

15. Ikkilik sistemasidagi sonlarni taqqoslang: 1101+11 va 1111+10.

A. 1101+111111+10 B. 1101+11

16. Ikkilik sistemasidagi sonlarni taqqoslang: 11101*11 va 11011*11.

A. 11101*11=11011*11 B. 11101*1111011*11 D. to`g`ri javob yo`q.

17. Sonlar sistemasidagi raqamlar soni shu … … deb yuritiladi.

A. raqamlar sistemasi B. raqamlar razryadi C. sistemaning razryadi D. sistemaning asosi

18. 2910 sonini ikkilikka o`tkazing.

A. 111012 B. 110112 C. 101112 D. 111102

19. 7710 sonini sakkizlikka o`tkazing.

A. 114 B. 116 C. 100 D. 115

20. 1 MBt kattami yoki 1024 KBt?

A. 1 MBt katta B. 1024 KBt katta C. ikikisi teng. D. to`g`ri javob yo`q.

Savol raqami	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
To`g`ri javob:	B	C	A	D	A	B	A	C	B	D	A	C	B	C	B	C	D	A	D	C

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 7- dars. Amaliy mashg‘ulot:

Maqsad:

1. Ta’limiy: O`quvchilarga ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish usullarini tanishtirish.

2. Tarbiyaviy: O`quvchilarga ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish usullarini o`rgatish..

3.Rivojlantiruvchi: O`quvchilarga ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish usullarini ularning turlari haqida bilimlarni rivojlantirish.

TK1-kommunikativ kompetensiya: axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarni mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, hamkorlikda, jamoada samarali ishlay olish.fanga oid voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib bera oladi;

TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi: mediamanbalardan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan foydalana olish

Darsning turi: Aralash dars.

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliy hujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, kompyuter, sinf doskasi, bo`r.

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism:

a) Salomlashish.

b) Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

1. Sonlar alifbosi elementlari haqida so`zlab bering.

2. Sanoq sistemasi asosi, raqamlar, sonlar haqida ma’lumot bering.

3. Pozitsiyali sanoq sistemasi deganda nimani tushunasiz?

4. Pozitsiyali bo`lmagan sanoq sistemasi deganda nimani tushunasiz?

5. Raqamni surish deganda nimani tushunasiz?

III.Yangi mavzu bayoni :

Ikkilik sanoq sistemasi haqida qisqacha ma’lumot beriladi. Keyin ushbu sanoq sistemasidagi sonlar sonlar ustida arifmetik to`rt amalni bajarish qanday bo`lishi muammoli tarzda so`raladi. M: 1 + 1 = 2 ? !!! Keyin bu yerda 2 raqami begona ekanligi uqtiriladi. Quyidagi jadval doskaga yoziladi:

Qo`shish

0 + 0 = 0

0 + 1 = 1

1 + 0 = 1

1 + 1 = 10

Ayirish

0 – 0 = 0

0 – 1 = 1

1 – 0 = 1

10 – 1 = 10

Ko`paytirish

0 · 0 = 0

0 · 1 = 0

1 · 0 = 0

1 · 1 = 1

Endi ikkilik sanoq sistemasidan o`nlikka o`tkazishga misollar keltiriladi:

1011012 = 1·25 + 0·24 + 1·23 + 1·22 + 0·21 + 1·20 = 32 + 0 + 8 + 4 + 0 + 1 = 4510

11011012 = 1·26 + 1·25 + 1·23 + 1·22 + 1·20 = 64 + 32 + 8 + 4 + 1 = 10910

Keyin o`nlikdan ikkilikka o`tkazishga misollar: keltiriladi. Bunda darslikning 28- betidagi 2- misolni o`quvchilar datarga ko`chiradilar.

IV.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:

1. Kompyuter xotirasida mavjud sanoq_ 2_8_16 dasturi ishga tushiriladi. O`quvchilar darsda o`rganganlarini ekranda ko`radilar va olgan bilimlarini mustahkamlaydilar

2. 28- 29- betlardagi Mashqlardan ba’zilarini yechish. (5- mashqda “=” belgisi o`rniga “” belgisi noto`g`ri qo`yilganligi ko`rsatib o`tiladi)

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash.

VI.Uyga vazifa:7- darsni o`qib konspekt olish,

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 8- dars. Amaliy mashg‘ulot:

Maqsad:

1. Ta’limiy: O`quvchilarga ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish usullarini tanishtirish.

2. Tarbiyaviy: O`quvchilarga ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish usullarini o`rgatish..

3.Rivojlantiruvchi: O`quvchilarga ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish usullarini ularning turlari haqida bilimlarni rivojlantirish.

Kompetensiya:

TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi: doimiy ravishda o‘zini o‘zi intellektual rivojlantirish, o‘z hatti-harakatini baholay olish.doimiy ravishda o‘zini-o‘zi jismoniy, ma’naviy, ruhiy, va intellektual rivojlantirish;

kamolotga intilish;hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish;o‘z hatti-harakatini baholay olish.

TK6- Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi: aniq hisob-kitoblarga asoslangan holda shaxsiy, oilaviy rejalarni tuza olish; kundalik faoliyatda turli formuladan foydalana olish.

Darsning turi: Aralash dars.

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliy hujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, kompyuter, sinf doskasi, bo`r.

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism:

a) Salomlashish.

b) Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

1. Sonlar alifbosi elementlari haqida so`zlab bering.

2. Sanoq sistemasi asosi, raqamlar, sonlar haqida ma’lumot bering.

3. Pozitsiyali sanoq sistemasi deganda nimani tushunasiz?

4. Pozitsiyali bo`lmagan sanoq sistemasi deganda nimani tushunasiz?

5. Raqamni surish deganda nimani tushunasiz?

III.Yangi mavzu bayoni :

Ikkilik sanoq sistemasi haqida qisqacha ma’lumot beriladi. Keyin ushbu sanoq sistemasidagi sonlar sonlar ustida arifmetik to`rt amalni bajarish qanday bo`lishi muammoli tarzda so`raladi. M: 1 + 1 = 2 ? !!! Keyin bu yerda 2 raqami begona ekanligi uqtiriladi. Quyidagi jadval doskaga yoziladi:

Qo`shish

0 + 0 = 0

0 + 1 = 1

1 + 0 = 1

1 + 1 = 10

Ayirish

0 – 0 = 0

0 – 1 = 1

1 – 0 = 1

10 – 1 = 10

Ko`paytirish

0 · 0 = 0

0 · 1 = 0

1 · 0 = 0

1 · 1 = 1

Endi ikkilik sanoq sistemasidan o`nlikka o`tkazishga misollar keltiriladi:

1011012 = 1·25 + 0·24 + 1·23 + 1·22 + 0·21 + 1·20 = 32 + 0 + 8 + 4 + 0 + 1 = 4510

11011012 = 1·26 + 1·25 + 1·23 + 1·22 + 1·20 = 64 + 32 + 8 + 4 + 1 = 10910

Keyin o`nlikdan ikkilikka o`tkazishga misollar: keltiriladi. Bunda darslikning 28- betidagi 2- misolni o`quvchilar datarga ko`chiradilar.

IV.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:

1. Kompyuter xotirasida mavjud sanoq_ 2_8_16 dasturi ishga tushiriladi. O`quvchilar darsda o`rganganlarini ekranda ko`radilar va olgan bilimlarini mustahkamlaydilar

2. 28- 29- betlardagi Mashqlardan ba’zilarini yechish. (5- mashqda “=” belgisi o`rniga “” belgisi noto`g`ri qo`yilganligi ko`rsatib o`tiladi)

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash.

VI.Uyga vazifa: 8- darsni o`qib konspekt olish.

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 9- dars. Ахbоrоtlаrning kоmpyutеrdа tаsvirlаnishi. Amaliy mashg‘ulot

Maqsad:

1.Ta`limiy:Axborotlarning kompyuterda tasvirlanish, axborot miqdori, birligi va axborot uzatish tezligi haqida dastlabki bilimlar berish. Axborot birliklarini bir birlikdan boshqasiga o`tkaza olish ko`nikmasini shakllantirish va .tanishtirsh

2.Tarbiyaviy: Axborotlarning kompyuterda tasvirlanish, axborot miqdori, birligi va axborot uzatish tezligi haqida o`rgatish.

3. Rivojlantiruvchi: Axborotlarning kompyuterda tasvirlanish, axborot miqdori, birligi va axborot uzatish tezligi haqida dastlabki bilimlar berish. Axborot birliklarini bir birlikdan boshqasiga o`tkaza olish ko`nikmasini shakllantirish. va rivojlantirish..

Kompetensiya:

TK1-kommunikativ kompetensiya: axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarni mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, hamkorlikda, jamoada samarali ishlay olish.fanga oid voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib bera oladi;

TK4- Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi: jamiyatda bo‘layotgan voqea-hodisani tushunish va jarayonlarga daxldorlikni his etish;ularda faol ishtirok etish; o‘zining burch va huquqlarini bilish.

FK2-Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi:

sodda grafik muharrirda sodda chizma va rasmlar hosil qila oladi; grafik muharrir imkoniyatlaridan foydalanib amallar bajara oladi;

matn protsessorida shrift, xatboshi va sahifa formatlaridan foydalana oladi; matn ko‘rinishidagi axborotlarni matn muharriri va protsessoriga kiritishni, tahrir qilishni va saqlashni bajara oladi; matn protsessorida hujjatga rasmlar, chizmalar, jadvallar, formulalar joylashtira oladi va formatlay oladi; matn protsessori yordamida ijodiy ishlar va sodda hujjatlarni tayyorlay oladi;Operatsion tizim yoki maxsus dasturlar yordamida fayllarni arxivlay oladi; taqdimot slaydlarini hosil qiladi, ularga multimedia elementlarini tatbiq eta oladi; axborot hajmi, uzatish tezligi bilan bog‘liq masalalarni, axborotlarni qayta ishlashni mustaqil bajara oladi; Internet va boshqa resurslardan olingan axborotlarni tahrir qila oladi

Darning turi: Aralash dars.

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliy hujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, kompyuter, sinf doskasi, bo`r.

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism:

a) Salomlashish.

b) Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

1. Ikkilik sanoq sistemasidagi qo`shish va ko`paytirish jadvalini doskaga yozing.

2. O`nlik sanoq sistemasidagi sonni boshqa sanoq sistemasiga o`tkazish uchun qanday amallar bajariladi?

3. 11011012 = ?10 misolni yeching.

4. 24810 = ?2 va 24810 = ?8 misollarni yeching.

III.Yangi mavzu bayoni :

Axborotni ikkita belgi yordamida kodlash deganda avvalo shni tushunish kerakki, kompyuter raqamlarning o`zini emas, balki shu raqamlarni ifodalovchi signallarni farqlaydi. Bunda raqamlar signalning ikki qiymati bilan, masalan: magnitlangan yoki magnitlanmagan; ulangan yoki ulanmagan va h.k. ifodalanadi. Bu holatning birinchisini 0 raqami bilan, ikkinchisini esa 1 raqami bilan belgilash qabul qilingan. Bu esa ikkilikda kodlash deb ataladi. Bunda har bir raqam va alifbodagi belgi jahon andozalaridagi kodlash jadvali – ASCII (American Standartlari Code for Information Interchange) jadvali yordamida ikki belgi ketma-ketligida ifodalanadi. Kompyuterlarda har bir belgiga 0 va 1 belgilarining ketma-ketligidan iborat 8 ta belgi mos qilib qo`yiladi. Shu 8 ta belgining har biri bit deb nomlanadi va u axborotning eng kichik o`lchov birligidir. 8 ta bit esa 1 bayt ni tahshkil etadi.

Axborot miqdori: 1 bit, 1 bayt, 1 kilobayt, 1 Megabayt, 1 Gigabayt , 1 Terabayt va h.k.

1 Kbt = 210 bayt = 1024 bayt.

1 Mbt = 210 Kbt = 1024 Kbt = 1024*1024 bayt = 1048576 bayt.

1 Gbt = 210 Mbt = 1024 Mbt = 1024*1024 Kbt = 1024*1024*1024 bayt = 230 bayt.

Axborot uzatish tezligi: Axbrotning vaqt birligi ichida uzatilgan miqdori axborotning uzatish tezligi deb ataladi.

Axborot uzatish tezligi sifatida bod kiritilgan. 1 bod = 1 bit/1 sekund. Hozirgi kunda Kbt/s, Kbit/s, Mbit/s ishlatilmoqda.

IV.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:Mashqlardan ba’zilarini yechish

V.Darsning yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash

VI.Uyga vazifa: 8- darsni o`qib konspekt olish.

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 10- dars. Amaliy mashg‘ulot:

Maqsad:

1. Ta’limiy: O`quvchilarga ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish usullarini tanishtirish.

2. Tarbiyaviy: O`quvchilarga ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish usullarini o`rgatish..

3.Rivojlantiruvchi: O`quvchilarga ikkilik sanoq sistemasida arifmetik amallar bajarish usullarini ularning turlari haqida bilimlarni rivojlantirish.

Kompetensiya:

TK1-kommunikativ kompetensiya: axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarni mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, hamkorlikda, jamoada samarali ishlay olish.fanga oid voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib bera oladi;

TK5- Milliy va umummadaniy kompetensiya: Vatanini sevish, sadoqatli bo‘lish, insonlarga mehr-oqibatli, hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish;insonlarni hurmat qilish, odob-axloq qoidalariga rioya qilish va orasta kiyina olish.

FK3-Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi:

axborot tashuvchi vositalar yordamida axborotlarni uzatish imkoniyatlaridan foydalana oladi;axborot o‘lchov birliklari va uzatish tezligi imkoniyatlarini hisobga olgan holda uzatiladigan va olinadigan axborotlar hajmini hisoblay oladi;elektron pochta orqali axborot uzata oladi va qabul qila oladi;axborot uzatish va qabul qilishda odob-axloq me’yorlari, axborot xavfsizligi, media-savodxonlikka rioya qiladi.

Darsning turi: Aralash dars.

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliy hujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, kompyuter, sinf doskasi, bo`r.

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism:

a) Salomlashish.

b) Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

1. Sonlar alifbosi elementlari haqida so`zlab bering.

2. Sanoq sistemasi asosi, raqamlar, sonlar haqida ma’lumot bering.

3. Pozitsiyali sanoq sistemasi deganda nimani tushunasiz?

4. Pozitsiyali bo`lmagan sanoq sistemasi deganda nimani tushunasiz?

5. Raqamni surish deganda nimani tushunasiz?

III.Yangi mavzu bayoni :

Ikkilik sanoq sistemasi haqida qisqacha ma’lumot beriladi. Keyin ushbu sanoq sistemasidagi sonlar sonlar ustida arifmetik to`rt amalni bajarish qanday bo`lishi muammoli tarzda so`raladi. M: 1 + 1 = 2 ? !!! Keyin bu yerda 2 raqami begona ekanligi uqtiriladi. Quyidagi jadval doskaga yoziladi:

Qo`shish

0 + 0 = 0

0 + 1 = 1

1 + 0 = 1

1 + 1 = 10

Ayirish

0 – 0 = 0

0 – 1 = 1

1 – 0 = 1

10 – 1 = 10

Ko`paytirish

0 · 0 = 0

0 · 1 = 0

1 · 0 = 0

1 · 1 = 1

Endi ikkilik sanoq sistemasidan o`nlikka o`tkazishga misollar keltiriladi:

1011012 = 1·25 + 0·24 + 1·23 + 1·22 + 0·21 + 1·20 = 32 + 0 + 8 + 4 + 0 + 1 = 4510

11011012 = 1·26 + 1·25 + 1·23 + 1·22 + 1·20 = 64 + 32 + 8 + 4 + 1 = 10910

Keyin o`nlikdan ikkilikka o`tkazishga misollar: keltiriladi. Bunda darslikning 28- betidagi 2- misolni o`quvchilar datarga ko`chiradilar.

IV.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:

1. Kompyuter xotirasida mavjud sanoq_ 2_8_16 dasturi ishga tushiriladi. O`quvchilar darsda o`rganganlarini ekranda ko`radilar va olgan bilimlarini mustahkamlaydilar

2. 28- 29- betlardagi Mashqlardan ba’zilarini yechish. (5- mashqda “=” belgisi o`rniga “” belgisi noto`g`ri qo`yilganligi ko`rsatib o`tiladi)

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash.

VI.Uyga vazifa: 10- darsni o`qib konspekt olish,

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 11- dars. Ахbоrоt tехnоlоgiyalаri.

Maqsad:

1.Ta`limiy:O`quvchilarga axborot texnologiyalari haqida dastlabki ma’lumotlar berish. “Texnologiya” so`zining tarjimasi va ma’nosi haqida bilimlar berish. Axborot texnologiyasi omillari haqida, komyuter tarmoqlari haqida, modem haqida va informatsion sistemalar haqida bilimlar berish va tanishtirsh.

2.Tarbiyaviy: O`quvchilarga axborot texnologiyalari haqida dastlabki ma’lumotlar berish va o`rgatish.

3. Rivojlantiruvchi: O`quvchilarga axborot texnologiyalari haqida dastlabki ma’lumotlar berish va rivojlantirish.

Kompetensiya

TK1-kommunikativ kompetensiya: axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarni mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, hamkorlikda, jamoada samarali ishlay olish.fanga oid voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib bera oladi;

TK6- Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi: aniq hisob-kitoblarga asoslangan holda shaxsiy, oilaviy rejalarni tuza olish; kundalik faoliyatda turli formuladan foydalana olish.

FK2-Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi:

sodda grafik muharrirda sodda chizma va rasmlar hosil qila oladi; grafik muharrir imkoniyatlaridan foydalanib amallar bajara oladi;

matn protsessorida shrift, xatboshi va sahifa formatlaridan foydalana oladi; matn ko‘rinishidagi axborotlarni matn muharriri va protsessoriga kiritishni, tahrir qilishni va saqlashni bajara oladi; matn protsessorida hujjatga rasmlar, chizmalar, jadvallar, formulalar joylashtira oladi va formatlay oladi; matn protsessori yordamida ijodiy ishlar va sodda hujjatlarni tayyorlay oladi;Operatsion tizim yoki maxsus dasturlar yordamida fayllarni arxivlay oladi; taqdimot slaydlarini hosil qiladi, ularga multimedia elementlarini tatbiq eta oladi; axborot hajmi, uzatish tezligi bilan bog‘liq masalalarni, axborotlarni qayta ishlashni mustaqil bajara oladi; Internet va boshqa resurslardan olingan axborotlarni tahrir qila oladi.

Darsning turi: Ma’ruza

Darsning jihozi: Darslik, sinf doskasi,bo`r, kompyuterlar, printer, skaner, modem, mobil telefoni.

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliyhujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism:

a) Salomlashish.

b) Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

1. Sakkiz bit orqali qancha belgi va harfni kodlash mumkin?

2. ASCII jadvali haqida ma’lumot bering.

3. Axborotning eng kichik o`lchov birligi nima?

4. O`nlik sanoq sistremasiga o`tkazing: 10101012 , 11001012 , 2348 , 4328 .

III.Yangi mavzu bayoni :

Eng avvalo “texnologiya” so`zining tarjimasi va ma’nosi haqida ma’lumot berish kerak. “Techne” – san’at, mohirlik, “logos” – fan so`zlaridan tashkil topgan.

Insoniyat tomonidan axborotlarni izlash, to`plash, saqlash, qayta ishlash va undan foydalanish usullari va vositalari axborot texnologiyasi deb yuritiladi. U ikki omildan iborat: ichki va tashqi. Ichki omillarga usul va metodlar kirsa, tashqi omillarga vositalar kiradi.

Kompyuter tarmoqlari haqida ham bilim berish zarur. Tarmoqlar lokal, mintaqaviy va global turlarga bo`linadi. Lokal tarmoq bir xona yoki bir bino ichida tashkil qilinadi. Bunda bitta kompyuter asosiy qilib tanlanadi. U fayllar serveri yoki qisqacha server deb ataladi. Qolgan kompyuterlar ishchi stansiyalar deb ataladi. Mintaqaviy tarmoqlar bir mamlakat hududidagi foydalanuvchilani birlashtiradi. Global tarmoq esa xalqaro tarmoq hisoblanadi. Bu ikki tarmoqni yo`lga qo`yish uchun MODEM dan foydalanish yo`lga qo`yilgan. MODEM – telefon signalini kompyuter isgnaliga va aksincha, kompyuter isgnalini telefon signaliga aylantirib beruvchi qurilma (shu yerda MODEMning o`zi o`quvchilarga namoyish qilinadi).

Katta hajmdagi axborotlarni qabul qilish, uzatish, saqlash va talab qilingan axborotni tez izlab topish kabi vazifalarni bajarish uchun mo`ljallangan sistemalar - informatsion sistemalar deyiladi.

IV.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:

Buning uchun o`tilgan mavzu bo`yicha savol-javob o`tkazish mumkin.

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash

VI.Uyga vazifa: 11- darsni o`qib, konspekt olish.

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 12- dars. Ахbоrоtli оlаm muаmmоlаri vа intеrnеt.

Maqsad:

1.Ta`limiy: O`quvchilarga axborotli olam muammolari va internet haqida, internetning paydo bo`lish tarixi haqida ma’lumotlar berish va tanishtirsh.

2.Tarbiyaviy: O`quvchilarga axborotli olam muammolari va internet haqida, internetning paydo bo`lish tarixi haqida ma’lumotlar berish va o`rgatish.

3. Rivojlantiruvchi: O`quvchilarga axborotli olam muammolari va internet haqida, internetning paydo bo`lish tarixi haqida ma’lumotlar berish berish va rivojlantirish.

Kompetensiya

TK1-kommunikativ kompetensiya: axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarni mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, hamkorlikda, jamoada samarali ishlay olish.fanga oid voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib bera oladi;

TK5- Milliy va umummadaniy kompetensiya: Vatanini sevish, sadoqatli bo‘lish, insonlarga mehr-oqibatli, hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish;insonlarni hurmat qilish, odob-axloq qoidalariga rioya qilish va orasta kiyina olish.

FK2-Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi:

sodda grafik muharrirda sodda chizma va rasmlar hosil qila oladi; grafik muharrir imkoniyatlaridan foydalanib amallar bajara oladi; matn protsessorida shrift, xatboshi va sahifa formatlaridan foydalana oladi; matn ko‘rinishidagi axborotlarni matn muharriri va protsessoriga kiritishni, tahrir qilishni va saqlashni bajara oladi;

Darsning turi:aralash dars.

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliy hujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, kompyuter, sinf doskasi, bo`r.

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism:

a) Salomlashish.

b) Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

1. Axborot texnologiyalari deganda nimani tushunasiz?

2. Lokal tarmoq qanday vazifani bajaradi va u qayerlarga o`rnatiladi?

3. Fayllar serveri nima?

4. Mahalliy tarmoq deganda nimani tushunasiz?

5. Global tarmoqlar lokal tarmoqlardan nimasi bilan n farq qiladi?

6. Modem nima va undan nima maqsadda foydalaniladi?

III.Yangi mavzu bayoni :

Eng avvalo internet tarixi haqida to`xtalib o`tish zarur. Bunda internetnng “sovuq urush” mahsuli ekanligini alohida aytib o`tish lozim. So`ngra, o`zgarib va rivojlanib borayotgan olam haqidagi, jamiyatning turli ko`rinishdagi va katta hajmdagi axborotlar dunyoning deyarli hamma mamlakatlarida yig`ilib bormoqda. Bu ma’lumotlardan foydalanish zamonaviy axborot texnologiya vositalarisiz katta mablag` va vaqt talab etadi. Bunday muammolar internet (Xalqaro informatsion tarmoq)ning tashkil etilishi bilan hal etildi.

Internet yaratilishida yadro zarbalaridan qisman zararlanganda ham ishlay olishga mo`ljallangan tajribaviy aloqa sistemasi sifatida 1970- yillar boshlarida AQSh Mudofaa Vazirligi tomonidan ishlab chiqilgan ARPANet aloqa tarmog`i asos bo`lgan. ARPANet – buzilgan aloqa bo`g`inlarini avtomatik ravishda aylanib o`tishga va tarmoqdagi kompyuterlarning ma’lumot almashishiga imkon yaratuvchi kommunikatsiyalar paketidir.

WWW – World Wide Web – xalqaro o`rgimchak to`ri.

Web-sahifa – WWWning axborotlar joylashadigan maxsus sahifa.

Gipermatn – Web-sahifaning biror qismiga yoki boshqa Web-sahifaga bog`liqligini ko`rasuvchi ilova.

Gipermurajaat – Gipermatn yordamida Web-sahifaning kerakli qismiga yoki boshqa Web-sahifaga tez va oson o`tiladigan hol.

Web-sayt Web-sahifalar majmui.

Web-server – Web-sahifa ham Web-sayt ham saqlanadigan Internetga ulangan maxsus kompyuter. Web-sahifa ham Web-sayt ham o`z adresiga ega bo`ladi. Bu adres URL deb ataladi. URL hamisha http:// yozuvidan boshlanadi.

Provayderlar – Internetning ba’zi qismlaridan foydalanishga imkon beruvchi va foydalanuvchiga turli xizmatlarni ko`rsatuvchi firmalar.

IV.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Mustahkamlash uchun savol-javob o`tkazish mumkin.

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash.

VI.Uyga vazifa: 12- darsni o`qib konspekt olish.

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 13- dars. Intеrnеtdа ishlаshni tа`minlоvchi dаsturlаr.

Maqsad:

1.Ta`limiy:O`quvchilarga InterNETda ishlashni ta’munlovchi dasturlar haqida ma’lumot berish va InterNETda ishlashni ta’munlovchi dasturlarda amallar bajarish malakasini hosil qilish.

2.Tarbiyaviy: O`quvchilarga InterNETda ishlashni ta’munlovchi dasturlar haqida ma’lumot berish va InterNETda ishlashni ta’munlovchi dasturlarda amallar bajarish malakasini hosil qilish.

3. Rivojlantiruvchi: O`quvchilarga InterNETda ishlashni ta’munlovchi dasturlar haqida ma’lumot berish va InterNETda ishlashni ta’munlovchi dasturlarda amallar bajarish malakasini hosil qilish.

TK-tayanch kompetensiya
TK1-kommunikativ kompetensiya: axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarni mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, hamkorlikda, jamoada samarali ishlay olish.fanga oid voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib bera oladi;
TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi: mediamanbalardan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan foydalana olish.
TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi: doimiy ravishda o‘zini o‘zi intellektual rivojlantirish, o‘z hatti-harakatini baholay olish.doimiy ravishda o‘zini-o‘zi jismoniy, ma’naviy, ruhiy, va intellektual rivojlantirish; kamolotga intilish;hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish;o‘z hatti-harakatini baholay olish.
TK4- Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi: jamiyatda bo‘layotgan voqea-hodisani tushunish va jarayonlarga daxldorlikni his etish;ularda faol ishtirok etish; o‘zining burch va huquqlarini bilish.
TK5- Milliy va umummadaniy kompetensiya: Vatanini sevish, sadoqatli bo‘lish, insonlarga mehr-oqibatli, hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish;insonlarni hurmat qilish, odob-axloq qoidalariga rioya qilish va orasta kiyina olish.
TK6- Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi: aniq hisob-kitoblarga asoslangan holda shaxsiy, oilaviy rejalarni tuza olish; kundalik faoliyatda turli formuladan foydalana olish.
FK-fanga oid kompetensiyalar
FK1-Axborotlarni izlash va elektron vositalarda yig‘ish kompetensiyasi: operatsion tizimning elementlaridan foydalana oladi;axborot manbalaridan axborotlarni izlab topadi va yig‘a oladi; sodda grafik muharrir va uning imkoniyatlarini biladi; izlab topilgan grafik axborotlarni saqlaydi va foydalana oladi; matn muharriri va protsessori farqini, ularning imkoniyatlarini biladi;izlab topilgan matnli axborotlarni saqlaydi va foydalana oladi; matn protsessorining belgi, so‘z, satr, xatboshi, matn, blok, sahifa tartib raqami kabi tushunchalarini biladi, amalda qo‘llay oladi; axborotlar ustida bajariladigan amallarga oid vazifalarni bajara oladi;axborotga oid o‘lchov birliklarini biladi; turli sanoq tizimlarida sodda amaliy masalalar yecha oladi; axborot texnologiyalarining ichki va tashqi omillari, multimedia texnologiyalari haqida bilimga ega bo‘ladi;elektron manbalaridan turli ko‘rinishdagi axborotlarni izlab topadi va kompyuterda yig‘a oladi; Internetda ishlashni ta’minlovchi dasturlar va ularning imkoniyatlarini biladi; elektron pochta va axborotlarni himoya qilish imkoniyatlaridan foydalana oladi.
FK2-Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi: sodda grafik muharrirda sodda chizma va rasmlar hosil qila oladi; grafik muharrir imkoniyatlaridan foydalanib amallar bajara oladi; matn protsessorida shrift, xatboshi va sahifa formatlaridan foydalana oladi; matn ko‘rinishidagi axborotlarni matn muharriri va protsessoriga kiritishni, tahrir qilishni va saqlashni bajara oladi; matn protsessorida hujjatga rasmlar, chizmalar, jadvallar, formulalar joylashtira oladi va formatlay oladi; matn protsessori yordamida ijodiy ishlar va sodda hujjatlarni tayyorlay oladi;Operatsion tizim yoki maxsus dasturlar yordamida fayllarni arxivlay oladi; taqdimot slaydlarini hosil qiladi, ularga multimedia elementlarini tatbiq eta oladi; axborot hajmi, uzatish tezligi bilan bog‘liq masalalarni, axborotlarni qayta ishlashni mustaqil bajara oladi; Internet va boshqa resurslardan olingan axborotlarni tahrir qila oladi.
FK3-Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi: axborot tashuvchi vositalar yordamida axborotlarni uzatish imkoniyatlaridan foydalana oladi;axborot o‘lchov birliklari va uzatish tezligi imkoniyatlarini hisobga olgan holda uzatiladigan va olinadigan axborotlar hajmini hisoblay oladi;elektron pochta orqali axborot uzata oladi va qabul qila oladi;axborot uzatish va qabul qilishda odob-axloq me’yorlari, axborot xavfsizligi, media-savodxonlikka rioya qiladi.

Darsning turi: Amaliyot va nazariyot uyg`unligidagi dars.

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliy hujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, kompyuter, sinf doskasi, bo`r.

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism:

a) Salomlashish.

b) Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

1. Internet deganda nimani tushunasiz?

2. Internetda axborot uzatish protokli deganda nimani tushunasiz?

3. Word Wide Web haqida nimalarni bilasiz?

4. Web-sahifa va gipermurojaat haqida bilganlaringizni so`zlab bering.

5. Internetdagi Web-sahifalar qayerad saqlanadi?

III.Yangi mavzu bayoni :

Dastlab Web-brauzerlar haqida tushuncha berish lozim. Web-brauser (Browser)– Internetning WWW xizmatidan foydalanish uchun yaratilgan maxsus dastur. Browser – ungilizcha so`z bo`lib, ko`rishni ta’minlash, ko`rsatish degan ma’nolarni anglatadi. Eng birinchi Web-brauzer 1990 yili CERN (Yevropa Yadroviy Tadqiqotlar Kengashi) xodimi Tim Berners tomonidan ishlab chiqilgan. Hozirgi kunda ularning bir qanchsi ishlab chiqilgan: Mosaic, Opera, MS InterNET Explorer, Netscape Navigator, Netscape Communicator. Ulardan eng ko`p ishlatiladigani MS InterNET Explorer va Netscape Communicator. Biz darsda MS InterNET Explorer d asturi bilan tanishishga harakat qilamiz. Uning ko`rinishini doskaga ko`rgazma qog`ozda osilgan.

O `quvchilarga kompyuterlarga o`tirish taklif etiladi. Ular o`qituvchi yordamida MS InterNET Explorerni ishga tushirishni o`rganadilar.

Rasmdagi har bir satr haqida ma’lumot berish zarur. Ma’lumotlarni bevosita kompyuter ekranidan ham sinf doskasiga osilgan ko`rgazmadan han o`rganish mumkin.

MS InterNET Explorer dasturining uskunalar paneli haqidagi ma’lumotni ham o`quvchilarga avval darslikdan so`ngra kompyuter ekranidan berish kerak.

IV.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:Mavzuni mustahkamlash uchun dasturda ishlab ko`rish, savollarga javob berish mumkin.

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash.

VI.Uyga vazifa: 13- dars ni o`qib konspekt qilish.

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 14- dars. Intеrnеtdа mа’lumоtlаrni izlаsh.

Maqsad:

1.Ta`limiy:O`quvchilarga InterNETda ma’lumotlarni izlashni ta’minlovchi “Qidiruv tizimlari” haqida ma’lumotlar berish, qidiruv tizimida ishlash ko`nikmasini hosil qilish va tanishtirish.

2.Tarbiyaviy: O`quvchilarga InterNETda ma’lumotlarni izlashni ta’minlovchi “Qidiruv tizimlari” haqida ma’lumotlar berish, qidiruv tizimida ishlash madaniyatini hosil qilishga o`rgatish.

3. Rivojlantiruvchi: O`quvchilarga InterNETda ma’lumotlarni izlashni ta’minlovchi “Qidiruv tizimlari” haqida ma’lumotlar berish, qidiruv tizimida ishlash ko`nikmasini hosil qilish va rivojlantirish.

TK-tayanch kompetensiya
TK1-kommunikativ kompetensiya: axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarni mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, hamkorlikda, jamoada samarali ishlay olish.fanga oid voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib bera oladi;
TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi: mediamanbalardan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan foydalana olish.
TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi: doimiy ravishda o‘zini o‘zi intellektual rivojlantirish, o‘z hatti-harakatini baholay olish.doimiy ravishda o‘zini-o‘zi jismoniy, ma’naviy, ruhiy, va intellektual rivojlantirish; kamolotga intilish;hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish;o‘z hatti-harakatini baholay olish.
TK4- Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi: jamiyatda bo‘layotgan voqea-hodisani tushunish va jarayonlarga daxldorlikni his etish;ularda faol ishtirok etish; o‘zining burch va huquqlarini bilish.
TK5- Milliy va umummadaniy kompetensiya: Vatanini sevish, sadoqatli bo‘lish, insonlarga mehr-oqibatli, hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish;insonlarni hurmat qilish, odob-axloq qoidalariga rioya qilish va orasta kiyina olish.
TK6- Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi: aniq hisob-kitoblarga asoslangan holda shaxsiy, oilaviy rejalarni tuza olish; kundalik faoliyatda turli formuladan foydalana olish.
FK-fanga oid kompetensiyalar
FK1-Axborotlarni izlash va elektron vositalarda yig‘ish kompetensiyasi: operatsion tizimning elementlaridan foydalana oladi;axborot manbalaridan axborotlarni izlab topadi va yig‘a oladi; sodda grafik muharrir va uning imkoniyatlarini biladi; izlab topilgan grafik axborotlarni saqlaydi va foydalana oladi; matn muharriri va protsessori farqini, ularning imkoniyatlarini biladi;izlab topilgan matnli axborotlarni saqlaydi va foydalana oladi; matn protsessorining belgi, so‘z, satr, xatboshi, matn, blok, sahifa tartib raqami kabi tushunchalarini biladi, amalda qo‘llay oladi; axborotlar ustida bajariladigan amallarga oid vazifalarni bajara oladi;axborotga oid o‘lchov birliklarini biladi; turli sanoq tizimlarida sodda amaliy masalalar yecha oladi; axborot texnologiyalarining ichki va tashqi omillari, multimedia texnologiyalari haqida bilimga ega bo‘ladi;elektron manbalaridan turli ko‘rinishdagi axborotlarni izlab topadi va kompyuterda yig‘a oladi; Internetda ishlashni ta’minlovchi dasturlar va ularning imkoniyatlarini biladi; elektron pochta va axborotlarni himoya qilish imkoniyatlaridan foydalana oladi.
FK2-Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi: sodda grafik muharrirda sodda chizma va rasmlar hosil qila oladi; grafik muharrir imkoniyatlaridan foydalanib amallar bajara oladi; matn protsessorida shrift, xatboshi va sahifa formatlaridan foydalana oladi; matn ko‘rinishidagi axborotlarni matn muharriri va protsessoriga kiritishni, tahrir qilishni va saqlashni bajara oladi; matn protsessorida hujjatga rasmlar, chizmalar, jadvallar, formulalar joylashtira oladi va formatlay oladi; matn protsessori yordamida ijodiy ishlar va sodda hujjatlarni tayyorlay oladi;Operatsion tizim yoki maxsus dasturlar yordamida fayllarni arxivlay oladi; taqdimot slaydlarini hosil qiladi, ularga multimedia elementlarini tatbiq eta oladi; axborot hajmi, uzatish tezligi bilan bog‘liq masalalarni, axborotlarni qayta ishlashni mustaqil bajara oladi; Internet va boshqa resurslardan olingan axborotlarni tahrir qila oladi.
FK3-Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi: axborot tashuvchi vositalar yordamida axborotlarni uzatish imkoniyatlaridan foydalana oladi;axborot o‘lchov birliklari va uzatish tezligi imkoniyatlarini hisobga olgan holda uzatiladigan va olinadigan axborotlar hajmini hisoblay oladi;elektron pochta orqali axborot uzata oladi va qabul qila oladi;axborot uzatish va qabul qilishda odob-axloq me’yorlari, axborot xavfsizligi, media-savodxonlikka rioya qiladi.

Darsning turi: amaliyot va nazariya uyg`unligidagi dars.

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliy hujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, kompyuter, sinf doskasi, bo`r.

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism:

a) Salomlashish.

b) Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

1. InterNETning WWW xizmatidan foydalanish uchun ishlab chiqilgan qanday dasturlar bor?

2. Birinchi Web-brauzer qachon va kim tomonidan ishlab chiqilgan?

3. Eng ko`p ishlatiladigan Web-brauzerning nomi nima?

4. Internet Explorerning menyular satrida qanday menyular bor?

5. Fayl va tahrir menyusining assosiy vazifasi nima?

III.Yangi mavzu bayoni :

Internet bepoyon axborot ummoni. Axborotlar internetda millionlab Web-sahifalarda saqlanadi. O`zimizga kerakli axborotni qidirib topish uchun uning Internetdagi adresini bilish lozim. Ammo Internet soat sayin yangi axborotlar bilan boyib boradi. Demak adreslar ham o`zgarib qolishi mumkin. Bu muammoni maxsus Qidiruv tizimlari yaratilganidan so`ng bu muammo osonlikcha hal etildi.

Qidiruv tizimi maxsus Web-sahifa bo`lib, Internet tarmog`idan kerakli axborotni izlab topish uchun xizmat qiladi. Ulardan: Rambler, Aport, Yahoo, Google larni eng ko`p ishlatiladigan tizimlar qatoriga kiritish mumkin.

Har bir qidiruv tizimi Internet tarmog`ida o`z adresiga ega. Masalan: www.rembler.ru, www.aport.ru va www.yahoo.com adreslar.

Endi www.rambler.ru ni ishga tushirish tushuntiriladi. Buning uchun Internet Explorerni ishga tushiramiz. Brauzerning adreslar satriga www.rambler.ru ni kiritib Enter tugmasi bosiladi.

IV.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:

Buning uchun o`quvchilar www.rambler.ru da ishlab ko`rishlari mumkin. Ularga kompyuterda mavjud bo`lgan tizimga kirishlari tavsiya etiladi va tizimda qanday ishlash kerakligi tushuntiriladi.

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash.

VI.Uyga vazifa: 14- darsni o`qib konspekt qilish.

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 15-mavzu. Elektron pochta:

Maqsad:

1. Ta’limiy: “Elektron Pochta” mavzusida egallangan bilimlarni amalda sinab ko`rish. “Elektron pochta” xizmatidan foydalanish ko`nikma va malakasini shakllantirish.

2. Tarbiyaviy: O`zaro xat-xabar jo`natish madaniyatini shakllantirish.

3. Rivojlantiruvchi: O`quvchilarning “Elektron Pochta” dan ma’lumot izlash malakalarini rivojlantirish.

TK-tayanch kompetensiya
TK1-kommunikativ kompetensiya: axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarni mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, hamkorlikda, jamoada samarali ishlay olish.fanga oid voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib bera oladi;
TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi: mediamanbalardan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan foydalana olish.
TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi: doimiy ravishda o‘zini o‘zi intellektual rivojlantirish, o‘z hatti-harakatini baholay olish.doimiy ravishda o‘zini-o‘zi jismoniy, ma’naviy, ruhiy, va intellektual rivojlantirish; kamolotga intilish;hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish;o‘z hatti-harakatini baholay olish.
TK4- Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi: jamiyatda bo‘layotgan voqea-hodisani tushunish va jarayonlarga daxldorlikni his etish;ularda faol ishtirok etish; o‘zining burch va huquqlarini bilish.
TK5- Milliy va umummadaniy kompetensiya: Vatanini sevish, sadoqatli bo‘lish, insonlarga mehr-oqibatli, hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish;insonlarni hurmat qilish, odob-axloq qoidalariga rioya qilish va orasta kiyina olish.
TK6- Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi: aniq hisob-kitoblarga asoslangan holda shaxsiy, oilaviy rejalarni tuza olish; kundalik faoliyatda turli formuladan foydalana olish.
FK-fanga oid kompetensiyalar
FK1-Axborotlarni izlash va elektron vositalarda yig‘ish kompetensiyasi: operatsion tizimning elementlaridan foydalana oladi;axborot manbalaridan axborotlarni izlab topadi va yig‘a oladi; sodda grafik muharrir va uning imkoniyatlarini biladi; izlab topilgan grafik axborotlarni saqlaydi va foydalana oladi; matn muharriri va protsessori farqini, ularning imkoniyatlarini biladi;izlab topilgan matnli axborotlarni saqlaydi va foydalana oladi; matn protsessorining belgi, so‘z, satr, xatboshi, matn, blok, sahifa tartib raqami kabi tushunchalarini biladi, amalda qo‘llay oladi; axborotlar ustida bajariladigan amallarga oid vazifalarni bajara oladi;axborotga oid o‘lchov birliklarini biladi; turli sanoq tizimlarida sodda amaliy masalalar yecha oladi; axborot texnologiyalarining ichki va tashqi omillari, multimedia texnologiyalari haqida bilimga ega bo‘ladi;elektron manbalaridan turli ko‘rinishdagi axborotlarni izlab topadi va kompyuterda yig‘a oladi; Internetda ishlashni ta’minlovchi dasturlar va ularning imkoniyatlarini biladi; elektron pochta va axborotlarni himoya qilish imkoniyatlaridan foydalana oladi.
FK2-Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi: sodda grafik muharrirda sodda chizma va rasmlar hosil qila oladi; grafik muharrir imkoniyatlaridan foydalanib amallar bajara oladi; matn protsessorida shrift, xatboshi va sahifa formatlaridan foydalana oladi; matn ko‘rinishidagi axborotlarni matn muharriri va protsessoriga kiritishni, tahrir qilishni va saqlashni bajara oladi; matn protsessorida hujjatga rasmlar, chizmalar, jadvallar, formulalar joylashtira oladi va formatlay oladi; matn protsessori yordamida ijodiy ishlar va sodda hujjatlarni tayyorlay oladi;Operatsion tizim yoki maxsus dasturlar yordamida fayllarni arxivlay oladi; taqdimot slaydlarini hosil qiladi, ularga multimedia elementlarini tatbiq eta oladi; axborot hajmi, uzatish tezligi bilan bog‘liq masalalarni, axborotlarni qayta ishlashni mustaqil bajara oladi; Internet va boshqa resurslardan olingan axborotlarni tahrir qila oladi.
FK3-Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi: axborot tashuvchi vositalar yordamida axborotlarni uzatish imkoniyatlaridan foydalana oladi;axborot o‘lchov birliklari va uzatish tezligi imkoniyatlarini hisobga olgan holda uzatiladigan va olinadigan axborotlar hajmini hisoblay oladi;elektron pochta orqali axborot uzata oladi va qabul qila oladi;axborot uzatish va qabul qilishda odob-axloq me’yorlari, axborot xavfsizligi, media-savodxonlikka rioya qiladi.

Darsning turi: Amaliy dars.

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliy hujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, kompyuter, sinf doskasi, bo`r.

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism:

a) Salomlashish.

b) Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

1. Elektron pochtaning oddiy pochtadan avzalligi nimada?

2. Xonadon pochta qutisi bilan Elektron pochta qutisining qanday farqi bor?

3. Elektron pochtaning oddiy pochta bajara olmaydigan qanday imkoniyatlarini bilasiz?

4. Outlook Express dasturining menyusini gapirib bering.

III.Yangi mavzu bayoni :

Agar dars boshlanmasdan oldin InterNETni ishlata olsam darslinng 60- betidagi amaliy ishlarni birma-bir bajarishni topshiraman. Lekin InterNETni ishlata olmasam kompyuterda mavjud bo`lgan Outlook Express dasturida har bir o`quvchining Elektron pochta qutisini tashkil etishga kirishamiz. Buning uchun avvalo xat kimga ekanligini ko`rsatilishi lozim. So`ngra xat mavzusi belgilanadi. Aslida xat mavzusini belgilamasa ham b`oladi, lekin odob ahloq doirasida shunday qilish maqsadga muvofiq ekanligini ta’kidlab o`tishim lozim. Xat mavzusi belgilangach, xat matnini kiritish boshlanadi. Bunda Word matn protsessorida o`rganilganidek ish yuritish zarurligi o`quvchilarga uqtiriladi. Xat yozib bo`lingach uni jo`natish qoidalari haqida tushuncha beriladi. Xatni jo`natib bo`lingach yana yangi xabar yaratiladi va uni ham boshqa do`stiga yuborish taklif etiladi.

IV.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:

Har bir o`quvchi o`z pochta qutisiga kelgan xabarni o`qib olishi takrorlanadi

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash.

VI.Uyga vazifa: 15- darsni takroran o`qib mavzuni puxta egallab kelish.

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 16- dars. Axborotlarni himoyalash va antiviruslar haqida.

Maqsad:

1. Ta’limiy: Axborotlarni himoyalashga orgatish va tanishtirish.

2. Tarbiyaviy: Antiviruslar bilan ishlashni shakllantirish.

3. Rivojlantiruvchi: O`quvchilarning axborotlarni himoyalashga orgatish va antiviruslar bilan ishlashni rivojlantirish.

TK-tayanch kompetensiya
TK1-kommunikativ kompetensiya: axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarni mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, hamkorlikda, jamoada samarali ishlay olish.fanga oid voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib bera oladi;
TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi: mediamanbalardan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan foydalana olish.
TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi: doimiy ravishda o‘zini o‘zi intellektual rivojlantirish, o‘z hatti-harakatini baholay olish.doimiy ravishda o‘zini-o‘zi jismoniy, ma’naviy, ruhiy, va intellektual rivojlantirish; kamolotga intilish;hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish;o‘z hatti-harakatini baholay olish.
TK4- Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi: jamiyatda bo‘layotgan voqea-hodisani tushunish va jarayonlarga daxldorlikni his etish;ularda faol ishtirok etish; o‘zining burch va huquqlarini bilish.
TK5- Milliy va umummadaniy kompetensiya: Vatanini sevish, sadoqatli bo‘lish, insonlarga mehr-oqibatli, hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish;insonlarni hurmat qilish, odob-axloq qoidalariga rioya qilish va orasta kiyina olish.
TK6- Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi: aniq hisob-kitoblarga asoslangan holda shaxsiy, oilaviy rejalarni tuza olish; kundalik faoliyatda turli formuladan foydalana olish.
FK-fanga oid kompetensiyalar
FK1-Axborotlarni izlash va elektron vositalarda yig‘ish kompetensiyasi: operatsion tizimning elementlaridan foydalana oladi;axborot manbalaridan axborotlarni izlab topadi va yig‘a oladi; sodda grafik muharrir va uning imkoniyatlarini biladi; izlab topilgan grafik axborotlarni saqlaydi va foydalana oladi; matn muharriri va protsessori farqini, ularning imkoniyatlarini biladi;izlab topilgan matnli axborotlarni saqlaydi va foydalana oladi; matn protsessorining belgi, so‘z, satr, xatboshi, matn, blok, sahifa tartib raqami kabi tushunchalarini biladi, amalda qo‘llay oladi; axborotlar ustida bajariladigan amallarga oid vazifalarni bajara oladi;axborotga oid o‘lchov birliklarini biladi; turli sanoq tizimlarida sodda amaliy masalalar yecha oladi; axborot texnologiyalarining ichki va tashqi omillari, multimedia texnologiyalari haqida bilimga ega bo‘ladi;elektron manbalaridan turli ko‘rinishdagi axborotlarni izlab topadi va kompyuterda yig‘a oladi; Internetda ishlashni ta’minlovchi dasturlar va ularning imkoniyatlarini biladi; elektron pochta va axborotlarni himoya qilish imkoniyatlaridan foydalana oladi.
FK2-Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi: sodda grafik muharrirda sodda chizma va rasmlar hosil qila oladi; grafik muharrir imkoniyatlaridan foydalanib amallar bajara oladi; matn protsessorida shrift, xatboshi va sahifa formatlaridan foydalana oladi; matn ko‘rinishidagi axborotlarni matn muharriri va protsessoriga kiritishni, tahrir qilishni va saqlashni bajara oladi; matn protsessorida hujjatga rasmlar, chizmalar, jadvallar, formulalar joylashtira oladi va formatlay oladi; matn protsessori yordamida ijodiy ishlar va sodda hujjatlarni tayyorlay oladi;Operatsion tizim yoki maxsus dasturlar yordamida fayllarni arxivlay oladi; taqdimot slaydlarini hosil qiladi, ularga multimedia elementlarini tatbiq eta oladi; axborot hajmi, uzatish tezligi bilan bog‘liq masalalarni, axborotlarni qayta ishlashni mustaqil bajara oladi; Internet va boshqa resurslardan olingan axborotlarni tahrir qila oladi.
FK3-Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi: axborot tashuvchi vositalar yordamida axborotlarni uzatish imkoniyatlaridan foydalana oladi;axborot o‘lchov birliklari va uzatish tezligi imkoniyatlarini hisobga olgan holda uzatiladigan va olinadigan axborotlar hajmini hisoblay oladi;elektron pochta orqali axborot uzata oladi va qabul qila oladi;axborot uzatish va qabul qilishda odob-axloq me’yorlari, axborot xavfsizligi, media-savodxonlikka rioya qiladi.

Darsning turi:aralash dars.

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliy hujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, kompyuter, sinf doskasi, bo`r.

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism:

a) Salomlashish.

b) Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

III.Yangi mavzu bayoni :

Viruslarni quyidagi alomatlar bo’yicha sinflarga ajratishimiz mumkin:

Virusning joriy qilinish muhiti

Virusning yuqish usuli

Virusning ob’yektini buzish imkoniyati

Virusning tarqalish algoritmining xususiyatlari

Viruslar matnli, ma’lumotli, jadvalli fayllarni o’zgartirish mumkin. Ayrim viruslar fayllarni shikastlaydi va shikastlangan fayl virus nusxasini saqlaydi. Bunday viruslar fayl viruslari deb ataladi. Ular quyidagilar:

com va exe kengaytgichli fayllarni

operatsion tizim yuklovchisini

qurilma drayverlarni shikastlovchi viruslarga ajratiladi

Shikastlangan dastur ishlashi bilan virus o’z ishini boshlaydi. Agar virus xotirada bo’lsa, u fayllarni shikastlashni davom ettiradi. Agarda u autoexec.bat yoki config.sys dan chiqariluvchi faylni zararlantirgan bo’lsa, u qattiq diskdan OT yuklagandan o’z ishini qayta boshlaydi.

Operatsion tizim yuklovchisini shikastlovchi viruslar botli viruslar deyiladi va OT yuklanganda o’z ishini boshlaydi va kompyuter xotirasida qoladi. Qurilma drayverlarini shikastlovchi viruslar kamdan-kam uchraydi.

Viruslarning quyidagi turlari mavjud:

Komponyon-viruslar (componion) fayllarni o’zgartirmaydilar. Ular EXE faylga mos yo’ldosh fayl yaratadilar va bu fayl COM kengaytmaga ega bo’ladi. Masalan, XCOPY EXE-XCOPY COM, bu faylga mos buyruq berilganida DOS dastlab COM kengaytmali faylni ishga tushuradi.

Chuvalchangsimon viruslar (черви Worm)-komponyon viruslar kabi bo’lib, ular kompyuter tarmoqlari orqali tarqaladilar. Ular kompyuter tarmoq bo’yicha ma’lum kompyuter manzilini hisoblab, o’sha adresga tarqaladilar. Bunday viruslar odatda tizimli diskda ishchi soha fayli yaratib, unga o’z ma’lumotlarini yozib qo’yadilar.

Parazit tipdagi viruslar-diskda yoki xotiradagi faylga suqulib kirib, ularning parametrlarini o’zgartirib yuboradilar (yoki kamaytirish yoki oshirish hisobiga).

“Talaba” viruslari-eng sodda viruslar.

“Stels” viruslar ko’rinmaydigan viruslar-DOS murojaatini ilg’ab olib, virus yuqqan dasturlarda diskdagi boshqa virus yuqmagan ma’lumotlarni ko’rsatib bekinadilar. Bunday viruslarni aniqlash va yo’qotish ma’lum muammolar tug’diradi.

Polimorf viruslar (o’z ko’rinishini doimiy ravishda o’zgartirib turuvchi viruslar-makro-viruslar)-makro til imkoniyatlaridan foydalanib tarqaladilar, ular ko’pincha matn muharriri, elektron jadval va shu kabi dasturlar tashkil etgan fayllarga tarqalib, ularga suqulib kiradilar.

Rezidentli virus kompyuterda ishlash seansi davrida doimiy ravishda operativ xotiraga o’rnashib qoladi va unga yuklangan fayllarga o’tib ularga yuqadi (OT modullari, buyruqlari va shu kabilar).

Norezident viruslar xotiraga yuqmay, vaqtning ayrim oralig’ida faol bo’lib, o’sha paytda boshqa ob’yektlarga yuqadi, ba’zi viruslar operativ xotirada o’zlarining rezident dasturlarini qoldiradilar. Lekin ular orqali virus tarqalmaydi. Buzish imkoniyati bo’yicha:

zarari yo’q viruslar (ular kompyuterga zararsiz lekin xotira hajmini kamaytiradi);

unchalik xavf tug’dirmaydigan viruslar xotirani kamaytirish, tovush yoki grafik effekt ko’rsatish;

xavfli viruslar (oqibatda kompyuter ishi qiyinlashadi);

o’ta xavfli viruslar (ma’lumot buzilishi, hattoki qurilmalar ishdan chiqishi mimkin).

Viruslarning yuqqanligini quyidagi alomatlardan bilish mumkin.

kompyuter dasturlarining odatdagidan ko’ra sekinroq ishlashi,

fayllar sig’imlarining o’zgarishi,

tashqi xotirada ajoyib-g’aroyib nomli begona fayllarning paydo bo’lishi,

OX (OZU) ga murojaat qilish uchun kerakli sig’imning yetmasligi,

to’satdan ijro etiladigan tovushli yoki grafik tasvir effektining paydo bo’lishi.

Viruslardan himoyalanishda maxsus dasturlardan foydalanish zarur bo’ladi. Bu dasturlarni bir necha turga ajratish mumkin:

Revizor dasturlar-dastlab dastur va diskning tizimli sohasi haqidagi ma’lumotlarni xotiraga oladi, so’ngra ularni dastlabkisi bilan solishtiradi. Mos kelmagan hollar haqida foydalanuvchiga ma’lum qiladi.

Doktor revizorlar-revizor va doktorning aralashmasi bo’lib, fayl va diskning tizimli sohasidagi o’zgarishlarni nafaqat aniqlaydi, balki ularni dastlabki holatga qaytarishga harakat qiladi.

Filtr dasturlar-rezident dasturlar kompyuterning tezkor xotirasida rezidentday joylanadi va viruslar tomonidan zararni ko’paytirish va ziyon yetkazishni oldini oladi va bu haqda foydalanuvchiga ma’lum qiladi. Hozirgi kunda viruslarga qarshi kurashuvchi antiviruslar ko’p bo’lib, masalan: AIDSTEST, Doctor Web, ADINF, SHERIF, Norton, Kasperskiy .

IV.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:

Savollarga javob berish.

Virus nima-?

Kompyuter viruslarining turlari-?

Kompyuter viruslardan qanday saqlanish mumkin-?

Qanday antivirus dasturlar bor -?

Kompyuter viruslarining harakatlanish fazalari bu -?

Parazit tipdagi viruslar bu -?

Polimorf viruslar-?

Chuvalchangsimon viruslar (черви Worm) bu -?

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash

VI.Uyga vazifa: 16- darsni takroran o`qib mavzuni puxta egallab kelish.

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

Dars reja

Fan: INFORMATIKA va AT.Sana:7a(I)______(II) ______,7b(I)______(II) ______,7v(I)______(II) ______,7g(I)______(II) ______,7d(I)______(II) ______:

Mavzu: 17-dars. Takrorlashga doir topshiriqlar.

Maqsad:

1.Ta`limiy: O`quvchilar bilimini nazorat qilish. .O`tilgan mavzular bo`yicha masalalar yechish.

2.Tarbiyaviy: O`quvchilar bilimini nazorat qilish.. O`tilgan mavzular bo`yicha takrorlash va o`rgatish.

3. Rivojlantiruvchi: O`quvchilar bilimini nazorat qilish. O`tilgan mavzular bo`yicha bilimlarni rivojlantirish.

TK-tayanch kompetensiya
TK1-kommunikativ kompetensiya: axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarni mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, hamkorlikda, jamoada samarali ishlay olish.fanga oid voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib bera oladi;
TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi: mediamanbalardan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan foydalana olish.
TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi: doimiy ravishda o‘zini o‘zi intellektual rivojlantirish, o‘z hatti-harakatini baholay olish.doimiy ravishda o‘zini-o‘zi jismoniy, ma’naviy, ruhiy, va intellektual rivojlantirish; kamolotga intilish;hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish;o‘z hatti-harakatini baholay olish.
TK4- Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi: jamiyatda bo‘layotgan voqea-hodisani tushunish va jarayonlarga daxldorlikni his etish;ularda faol ishtirok etish; o‘zining burch va huquqlarini bilish.
TK5- Milliy va umummadaniy kompetensiya: Vatanini sevish, sadoqatli bo‘lish, insonlarga mehr-oqibatli, hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish;insonlarni hurmat qilish, odob-axloq qoidalariga rioya qilish va orasta kiyina olish.
TK6- Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi: aniq hisob-kitoblarga asoslangan holda shaxsiy, oilaviy rejalarni tuza olish; kundalik faoliyatda turli formuladan foydalana olish.
FK-fanga oid kompetensiyalar
FK1-Axborotlarni izlash va elektron vositalarda yig‘ish kompetensiyasi: operatsion tizimning elementlaridan foydalana oladi;axborot manbalaridan axborotlarni izlab topadi va yig‘a oladi; sodda grafik muharrir va uning imkoniyatlarini biladi; izlab topilgan grafik axborotlarni saqlaydi va foydalana oladi; matn muharriri va protsessori farqini, ularning imkoniyatlarini biladi;izlab topilgan matnli axborotlarni saqlaydi va foydalana oladi; matn protsessorining belgi, so‘z, satr, xatboshi, matn, blok, sahifa tartib raqami kabi tushunchalarini biladi, amalda qo‘llay oladi; axborotlar ustida bajariladigan amallarga oid vazifalarni bajara oladi;axborotga oid o‘lchov birliklarini biladi; turli sanoq tizimlarida sodda amaliy masalalar yecha oladi; axborot texnologiyalarining ichki va tashqi omillari, multimedia texnologiyalari haqida bilimga ega bo‘ladi;elektron manbalaridan turli ko‘rinishdagi axborotlarni izlab topadi va kompyuterda yig‘a oladi; Internetda ishlashni ta’minlovchi dasturlar va ularning imkoniyatlarini biladi; elektron pochta va axborotlarni himoya qilish imkoniyatlaridan foydalana oladi.
FK2-Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi: sodda grafik muharrirda sodda chizma va rasmlar hosil qila oladi; grafik muharrir imkoniyatlaridan foydalanib amallar bajara oladi; matn protsessorida shrift, xatboshi va sahifa formatlaridan foydalana oladi; matn ko‘rinishidagi axborotlarni matn muharriri va protsessoriga kiritishni, tahrir qilishni va saqlashni bajara oladi; matn protsessorida hujjatga rasmlar, chizmalar, jadvallar, formulalar joylashtira oladi va formatlay oladi; matn protsessori yordamida ijodiy ishlar va sodda hujjatlarni tayyorlay oladi;Operatsion tizim yoki maxsus dasturlar yordamida fayllarni arxivlay oladi; taqdimot slaydlarini hosil qiladi, ularga multimedia elementlarini tatbiq eta oladi; axborot hajmi, uzatish tezligi bilan bog‘liq masalalarni, axborotlarni qayta ishlashni mustaqil bajara oladi; Internet va boshqa resurslardan olingan axborotlarni tahrir qila oladi.
FK3-Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi: axborot tashuvchi vositalar yordamida axborotlarni uzatish imkoniyatlaridan foydalana oladi;axborot o‘lchov birliklari va uzatish tezligi imkoniyatlarini hisobga olgan holda uzatiladigan va olinadigan axborotlar hajmini hisoblay oladi;elektron pochta orqali axborot uzata oladi va qabul qila oladi;axborot uzatish va qabul qilishda odob-axloq me’yorlari, axborot xavfsizligi, media-savodxonlikka rioya qiladi.

Darsning turi: Aralash

Darsda qo`llaniladigan metodlar:Muzyorar,aqliy hujum,savol-javob,bahs-munozara.

Darsning jihozi: Darslik, kompyuter, sinf doskasi, bo`r.

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism:

a) Salomlashish.

b) Davomatni aniqlash.

c)O`quvchilarning va sinfning darsga tayyorgarligini tekshirish

II.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Bunda o`quvchilar bilan savollar beriladi.

1. Sakkiz bit orqali qancha belgi va harfni kodlash mumkin?

2. ASCII jadvali haqida ma’lumot bering.

3. Axborotning eng kichik o`lchov birligi nima?

“KRASSVORD”

1.Axborot necha omildan iborat.

2.Nechanchi asrdan boshlab,axborotlashtirish sohasi keskin rivojlanib ketdi.

3.Mavjud bo’lgan va o’ziga o’xshash narsalardan ajralib turadigan predmet.

4.Sodda va qo’yilgan masalalarga yagona hamda aniq echimni ko’rsata oladigan tizim

.5.1956 yil qaysi mamlakatda kompyuter va dasturlash sohasi bo’yicha birinchi uchrashuv bo’lib o’tdi.

6.Barcha kompyuterlarni o’zida mujassamlashtirgan tarmoq.

7.Yaqin masofadagi kompyuterlarni o’zida mujassamlashtirgan tarmoq.

8.Windows OT yaratgan kompaniya nomi.9.Biror-bir ob’yektni sonli va matnli qiymatini belgilovchi ko’rsatkich nima deb ataladi.

10.Jamiyatni axborotlashtirish jarayonini nechta asosiy yo’nalishga ajratish mumkin.

11.Boshqa matnli hujjatlarga yo’l ko’rsatuvchi matn bu.

12. “Modulyator” va “Demodulyator” so’zlaridan olingan qurilma nomi.

13.Kompyuterda axborotlar qanday ko’rinishad saqlanadi.

14.Insonning tafakkur yuritish qobiliyati aql,ong nima deb ataladi.

III.O`tilgan mavzuni mustahkamlash: Oquvchilarni tushunmagan savollariga jaqvob berish .

V.Darsni yakunlash va o`quvchilarni baholash.Darsda faol ishtrok etgan o`quvchilarni baholash va rag`batlantirish,mavzu bo`yicha o`quvchilarni fikr-mulohazalarni tinglash,savollarga javob berish va yakun yasash.

VI.Uyga vazifa: O`tilganlarni takrorlash.

O’.T.I.B.D.O’: B.R.Sirojeva Sana:_______________

TK-tayanch kompetensiya
TK1-kommunikativ kompetensiya: axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarni mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;muloqotda muomala madaniyatiga amal qiladi, hamkorlikda, jamoada samarali ishlay olish.fanga oid voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib bera oladi;
TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi: mediamanbalardan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan foydalana olish.
TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi: doimiy ravishda o‘zini o‘zi intellektual rivojlantirish, o‘z hatti-harakatini baholay olish.doimiy ravishda o‘zini-o‘zi jismoniy, ma’naviy, ruhiy, va intellektual rivojlantirish; kamolotga intilish;hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish;o‘z hatti-harakatini baholay olish.
TK4- Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi: jamiyatda bo‘layotgan voqea-hodisani tushunish va jarayonlarga daxldorlikni his etish;ularda faol ishtirok etish; o‘zining burch va huquqlarini bilish.
TK5- Milliy va umummadaniy kompetensiya: Vatanini sevish, sadoqatli bo‘lish, insonlarga mehr-oqibatli, hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish;insonlarni hurmat qilish, odob-axloq qoidalariga rioya qilish va orasta kiyina olish.
TK6- Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi: aniq hisob-kitoblarga asoslangan holda shaxsiy, oilaviy rejalarni tuza olish; kundalik faoliyatda turli formuladan foydalana olish.
FK-fanga oid kompetensiyalar
FK1-Axborotlarni izlash va elektron vositalarda yig‘ish kompetensiyasi: operatsion tizimning elementlaridan foydalana oladi;axborot manbalaridan axborotlarni izlab topadi va yig‘a oladi; sodda grafik muharrir va uning imkoniyatlarini biladi; izlab topilgan grafik axborotlarni saqlaydi va foydalana oladi; matn muharriri va protsessori farqini, ularning imkoniyatlarini biladi;izlab topilgan matnli axborotlarni saqlaydi va foydalana oladi; matn protsessorining belgi, so‘z, satr, xatboshi, matn, blok, sahifa tartib raqami kabi tushunchalarini biladi, amalda qo‘llay oladi; axborotlar ustida bajariladigan amallarga oid vazifalarni bajara oladi;axborotga oid o‘lchov birliklarini biladi; turli sanoq tizimlarida sodda amaliy masalalar yecha oladi; axborot texnologiyalarining ichki va tashqi omillari, multimedia texnologiyalari haqida bilimga ega bo‘ladi;elektron manbalaridan turli ko‘rinishdagi axborotlarni izlab topadi va kompyuterda yig‘a oladi; Internetda ishlashni ta’minlovchi dasturlar va ularning imkoniyatlarini biladi; elektron pochta va axborotlarni himoya qilish imkoniyatlaridan foydalana oladi.
FK2-Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi: sodda grafik muharrirda sodda chizma va rasmlar hosil qila oladi; grafik muharrir imkoniyatlaridan foydalanib amallar bajara oladi; matn protsessorida shrift, xatboshi va sahifa formatlaridan foydalana oladi; matn ko‘rinishidagi axborotlarni matn muharriri va protsessoriga kiritishni, tahrir qilishni va saqlashni bajara oladi; matn protsessorida hujjatga rasmlar, chizmalar, jadvallar, formulalar joylashtira oladi va formatlay oladi; matn protsessori yordamida ijodiy ishlar va sodda hujjatlarni tayyorlay oladi;Operatsion tizim yoki maxsus dasturlar yordamida fayllarni arxivlay oladi; taqdimot slaydlarini hosil qiladi, ularga multimedia elementlarini tatbiq eta oladi; axborot hajmi, uzatish tezligi bilan bog‘liq masalalarni, axborotlarni qayta ishlashni mustaqil bajara oladi; Internet va boshqa resurslardan olingan axborotlarni tahrir qila oladi.
FK3-Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi: axborot tashuvchi vositalar yordamida axborotlarni uzatish imkoniyatlaridan foydalana oladi;axborot o‘lchov birliklari va uzatish tezligi imkoniyatlarini hisobga olgan holda uzatiladigan va olinadigan axborotlar hajmini hisoblay oladi;elektron pochta orqali axborot uzata oladi va qabul qila oladi;axborot uzatish va qabul qilishda odob-axloq me’yorlari, axborot xavfsizligi, media-savodxonlikka rioya qiladi.