?арсылы?ты салалас ??рмалас с?йлем

Қарсылықты салалас құрмалас сөйлем

Сабақтың мақсаты:

• Қарсылықты салалас құрмалас және оның жалғаулықты, жалғаулықсыз түрлерінің жасалу жолдарын меңгерту
• Зейін, ынта қабілеттерін, ой-өрістерін дамыту
• Мәдениетті сөйлеуге, тазалыққа, ұқыптылыққа, сауаттылыққа тәрбиелеу

Өткен тақырып бойынша блиц сұрақтар

• Құрмалас сөйлем дегеніміз не?
• Құрмалас сөйлемнің қандай түрлері бар?
• Салалас құрмалас сөйлем мағынасына қарай нешеге бөлінеді?
• Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлем дегеніміз не?
• Себеп-салдар құрмалас сөйлем дегеніміз не?

Практикалық жұмыс

• І топ Салалас құрмалас сөйлемнің түрін анықта. Жасалу жолын түсіндіріңдер. Синтаксистік талдау жасаңдар.

Қостың ар жағынан қара кер аттың басындағы жүген сылдырлады, шөп суылдады .

• І І топ Салалас құрмалас сөйлемнің түрін анықта. Жасалу жолын түсіндіріңдер. Синтаксистік талдау жасаңдар.

Күріш тұқымы суға қолмен себіледі, өйткені тұқымсепкіш суға жүре алмайды.

Құрмалас сөйлем

Салалас

Сабақтас

Аралас

• Шартты
• Қарсылықты
• Мезгіл
• Себеп
• Қимыл-сын
• Мақсат

• Ыңғайлас
• Себеп-салдар
• Қарсылықты
• Түсіндірмелі
• Талғаулы
• Кезектес

Қарсылықты салалас

• Жай сөйлемдердің мағыналары бір – біріне мағыналары қарама-қарсы болып келеді.
• Бірақ, дегенмен, сонда да, сөйтсе де, әйтсе де, алайда жалғаулық шылаулар арқылы байланысады.
• Жалғаулықсыз қарсылықты салаластың аражігі үтір мен сызықша арқылы ажыратылады.

Мысалы:

• Ол менен бұрын кетті, сонда да мен оны қуып жеттім.
• Баршагүл сәлем беріп еді,-ол қырын қарап кетті.
• Көп жасаған білмейді, көп көрген біледі .

Ойын сәті

10

20

30

10

20

30

Білімді шыңдау

111- беттегі 106-жаттығуды топ болып орындаймыз.

І топ 1,2,3-сөйлем

ІІ топ 4,5,6-сөйлем

І топ Семантикалық картаны толтыру

ІІ топ Венн диаграммасы

Үйге тапсырма:

Әдеби шығармалардан қарсылықты салалас сөйлемдерге қатысты 5 сөйлем жазып, синтаксистік талдау жасау .

Бағалау