Классный час "Дети-Герои"

Кылаас чааһа: Герой оҕолор.

Билиҥҥи кэм геройдара.

Сыала: Аҕа дойду Улуу сэриитин кэмигэр хорсун быһыыны оҥорбут Герой-оҕолор туһунан билиһиннэрии.

Соруктара: дойду историятын үөрэтиигэ, бэйэ билиитин хаҥатыыга уһуйуу; Ийэ дойдуга тапталы иитии, киэн туттууну иҥэрии; саҥа кэм геройдарын хорсун быһыылара биһиэхэ холобур буолалларын туһунан кэпсэтии; ыараханнартан чаҕыйбат буолуу тыыныгар иитии.

Туттуллар тэриллэр: Герой- оҕолор туһунан плакаттар, кинигэ быыстапката, рефераттар.

Ким да умнуллубат,

туох да умнуллубат.

Хаамыыта:

1. Киириитэ.

Аҕа дойду сэриитэ саҕаламмытын биллэрэр Левитан аудиозапиһын истии.

• Оҕолоор, радионан тугу биллэрдилэр?

• Бүгүн туох туһунан кэпсэтии барарый?

Бэсиэдэ: Дойду сэриитин уоттаах сылларыгар мөлүйүөнүнэн киһи бүгүҥҥү дьоллоох олохпут туһугар олоҕун толук уурбута. Олор ортолоругар ураты хорсун быһыыны оҥорбут герой дьон эмиэ баара. Күн-дьыл аастаҕын аайы кинилэр ааттара күндүтүйэн, дьэҥкэтийэн иһэр. Тоҕо диэтэххэ, төрөөбүт дойдутун туһугар өстөөҕү утары охсуспут киһи аата хаһан да умнуллубат.

-Күндү оҕолор, бу кимнээҕий? (Герой-оҕолор)

-Герой-оҕолор диэн кимнээҕий?

- Хайдах герой буолуохха сөбүй?

- Эйэлээх кэмҥэ хорсун быһыыны оҥоруохха сөп дуо?

- Бу киһи биир-икки тылынан эппиэттээн кэбиспэт олус уустук уонна боччумнаах боппуруостарга эппиэти көрдүөхпүт.

Бэс ыйын 22 күнүгэр 1941 сыллаахха фашистскай Германия түөкүннүү уоран биһиги дойдубутугар саба түспүтэ. Аҕа дойдутун көмүскүү норуот бүттүүн туруммута. Урукку өттүгэр киһи-аймах көрсүбэтэх ынырык сэриитэ саҕаламмыта. 100 тыһыынчаттан тахса оҕолор улахан дьону кытта тэҥҥэ фроҥҥа сэриилэспиттэрэ. 35 тыһыынча оҕо хорсуннук кыргыспыттарын иһин медалларынан, орденнарынан наҕараадаламмыттара уонна уһулуччулаах героизмы көрдөрбүттэрин иһин Советскай Союз Геройа диэн ааты иҥэрбиттэрэ.

Үйэлэргэ умнуллубат ааттар.

“Герой пионердар”... “Герой оҕолор”... Ити тыллары биһиги, Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар (1941-1945сс) оскуолаҕа үөрэммит оҕолор, күннэтэ истэрбит. кинилэр тустарынан хаһыаттарга, кинигэлэргэ суруллара, араадьыйанан кэпсэнэрэ, ону таһынан, биллэн турар учууталларбыт, төрөппүттэрбит кэпсииллэрэ. Саҥаттан саҥа ааттар оччотооҕу оҕолор сүрэхпитин аймыыллара, куппутун-сүрбүтүн долгуталлара... Саамай дьиктитэ-герой оҕолор үгүстэрэ биһиги саастыылаахтарбыт, муҥутаатахтарына, биир-икки сыл аҕа этилэрэ. ол да иһин буолуо, кинилэр биһиэхэ олус чугас, убай-быраат, эдьии!-балыс курдук буолаллара. Кинилэр олохторун толук ууран туран оҥорбут хорсун быһыыларыгар биһиги сүгүрүйэбит...

“Арай кини оннугар мин итинниккэ түбэһиим-хайыам этэй?”-диэн бэйэбититтэн бэйэбит өрүү ыйытар, харда эрэйэр курдук этибит. Куттаныам, толлуом, доҕотторбун түһэн биэриэм диэн санаа кимиэхэ да киирбэт быһыылааҕа. “Үтүө ат биир кымньыылаах, үтүө киһи биир тыллаах” диэн кынаттаах өс хоһооно олохпут аргыһа этэ. Ол аата, саа- саадах втутан сэрии хонуутугар охсуһа сылдьан охтубут байыастар, геройдар андаҕардарын биһиги да толоруохпут, кытаанах күн-чаас тирээтэҕинэ, кинилэр холобурдарын хатылыахпыт диэн бигэ санаалаах этибит. Ол санааны герой оҕолор хорсун быһыылара сүрэхтэн сүппэттии иҥэрбиттэрэ. Улуу холобур оннук күүстээҕин оччотооҕу хас да көлүөнэ билбитэ. (Савва Тарасов, Саха Республикатын народнай поэта)

1. Оҕолор билиһиннэриилэрэ: “Герой оҕолор”

Сима Сергеев.

Сима Сергеев 1931 сыллаахха сэтинньи 3 күнүгэр Чурапчы улууһун Хадаар нэһилиэгин Уорҕа учаастагар күн сирин көрбүтэ. 1942 сыл бэс ыйын 20 күнүгэр фроҥҥа ыҥырыллыбыт саллааттары атаарыы буолан, дьон бары онно барбыттара. Ол кэмҥэ ынырык түбэлтэ тахсыбыта. Тохту уола Ньукулай Киргиэлэйэп мас кэрдэ барыахтааҕа. Ким да суоҕунан туһанан, кини үүт уурар ампаарга киирэн, ыаҕайаттан сүөгэйи уоран сии олорорун Сима Сергеев түбэһэ көрбүтэ. Хорсун пионер куттанан ааһа барбакка, “холкуос, баайын уоран сиэтиҥ, тыллыам” диэбитин иһин, уоруйах оҕону быһаҕынан кэйгэллээн өлөрбүтэ.

Сима Сергееви Герой пионер оҥорорго аан бастаан оҕо тэрилтэтигэр үлэлии кэлбит Екатерина Никонова туруулаһан үлэлэспитэ. Ол түмүгэр Саха сирин үрдүнэн Сима Сергеев аатын пионерскай дружиналар, этэрээттэр үөскээбиттэрэ.

Билигин Хадаартан чугас Уорҕа учаастакка Сима Сергеев олорбут дьиэтэ, өйдөбүнньүгэ баар.

1. Саҥа кэм Геройдара.

Ханнык баҕарар үйэ, норуот уос номоҕор киирбит геройдардаах буолар. Холобурга сылдьар хорсун-хоодуот быһыы ыксаллаах түгэҥҥэ оҥоһулларын итиэннэ оннукка бэлэм дьону кэм-кэрдии бэйэтэ үөскэтэр буоллаҕа. Ол курдук, биһиги улууспут оҕолоругар сэтинньи 6 күнүгэр 2004 сыллааха Москва куоракка “Хорсунун иһин” мэтээллэри Сунтаардааҕы политехническэй лицей-интернат 8 кылааһын үөрэнээччилэригэр Иванов Денискэ уонна Заболоцкай Вадимҥа туттарбыттара. Кинилэр сайын ууга түспүт оҕону быыһаабыттара. Сөптөөх бастакы көмөнү оҥорбуттара быһаарыылаах буолбут. Оҕолору ити үөрүйэхтэргэ ОБЖ учуутала Селляхов Николай Васильевич үөрэппит. Ол иһин учууталларыгар “Быыһааһыҥҥа көмөтүн иһин” диэн мэтээлинэн наҕараадаламмыта. Онтон Денис аҕата- Иванов Николай Иванович уолун сөптөөхтүк ииппитин иһин МЧС миниистириттэн Пучков Владимир Андреевичтан Махтал Суругу туппута.

Ити курдук, билигин даҕаны биһиги кэккэбитигэр Герой оҕолор бааллар.

1. Түмүк: