Конспект "хьал1ыгъум фэсакъ"

Мурадыр: сабыйхэм яш1эныгъэ зегъэушъобгъугъэныр;

гущы1эк1э ык1и къэ1отэк1э амалхэм ахэгъэхъогъэныр;

творческэ гупшысак1эм фэгъэсэгъэнхэр;

Гущы1алъэр: гъэлъап1э, уасэ фэш1,пхъын, хьаку, коцы, хьаджыгъ.

Нэрылъэгъу 1эпы1эгъухэр: коцыцэхэр, хьаджыгъ, псы, хьалыгъу,

сурэтхэр, тхылъхэр.

Занятием ик1он.

1.Зэдэгущы1эн.

- Шъуимафэш1ух, ныбджэгъу ц1ык1ухэр! Непэ тызтегущы1эщтыр

зэк1эхэми тик1асэу, дгъэлъап1эрэ хьалыгъур къыздэк1рэр ары.

Хэта хьалыгъу зик1асэр?

- Зэк1эхэми тик1ас.

- Шхыныгъоу щы1эмэ анахьыбэм хьалыгъур адэтэшхы, сыда

п1омэ ащ к1уач1э къытхелъхьэ, ар игъусэмэ нахь 1эш1у, нахь

уегъэшхэк1ы. Сыда шъо хьалыгъур зыдэшъушхырэр?

- Хьалыгъур щыпсым, лы гъэжъуагъэм, лы гъэжъагъэм, лэпсым,

щаем ык1и нэмык1 шхыныгъохэм адэтэшхы.

-Унагъом хьак1э къихьэмэ, сыда апэ дэдэ 1анэм къыфытедгъэуцорор?

- Хьалыгъу гъэжъэгъак1.

- Ижъык1э адыгэхэм хьалыгъу агъажъэщтыгъэп, ар нэмык1

культурэхэм къахэтхи тэ дгъэфедэ хъугъэ. Шъо шъузэрегупшысэрэмк1э,

сыда ащ ыч1ып1э адыгэхэм аш1ыщтыгъэр?

- П1астэ, мамрыс, щэлэмэ-хьалыжъохэр.

- Тэрэз, п1астэмрэ мамрысымрэ джы непэ тилъэпкъ шхыныгъоу

къэнэжьыгъэхэм апэ итых. Ау щэлэмэ-хьалыжъохэм

ягъэжъэн къызт1эк1эхьагъэр ахэм бэк1э ауж къенэ.

2. Усэм иеджэн.

Жэнэ Къырмыз иусэу «Хьалыгъур гъэлъап1э» зыфи1орэм щыщ

пычыгъо теджэн:

Хьалыгъур шъэбабзэу,

Чэсэеу фыжьыбзэу,

Шхыниблэу зетэхьэ,

Ц1ыфы1ум етк1ухьэ.

Фыгук1эр лъэк1ап1эшъ,

Хьалыгъур гъэлъап1э.

3. Гущы1эжъым изэгъэш1эн:

4. Практическэ 1ахь.

- Хэта зыш1эрэр, тыдэ хьалыгъур къик1ыра?

- Хьалыгъур агъажъэ.

- Сыда ар зыхаш1ык1рэр?

-Тхьацур ары.

-Тхьацур сыдым хаш1ык1ыра?

- Псымрэ хьаджыгъэмрэ, ащ нэмык1эу лъэтэныр, щыгъур.

- Хьалыгъур хьаджыгъэм хаш1ык1ы.

- Хьаджыгъэр тыдэ къик1ра?

- Хьаджыгъэр коцым хаш1ык1ы.

- Коцыр тыдэ къик1ыра?

- Коцыр губгъом къыщэк1ы.

-Хьалыгъур 1анэм ренэу тетыным пае ц1ыфыбэмэ 1оф аш1э: апэ

губгъор ажъо, агъэушъэбы, ет1анэ коцыцэхэр рапхъы, ар къэк1ыфэ

лъэплъэх, ищык1агъэхэр рагъэгъотых. Нэужым, игъо зыхъук1э,

комбайнерхэм коцыр 1уахыжьы, хьамбарым ащэшъ агъэгъушъы.

Ет1анэ ар ахьаджышъ хьаджыгъэ хаш1ык1ы. Хьалыгъугъажъэхэм

ищык1эгъэ 1ахьхэр халъхьэшъ хьалыгъу тфагъажъэ.

Коцышъхьэхэр

Коцым и1ухыжьын

Хьамбар

Коцыцэхэр

Мыжъошъхьал

Хьаджыгъ

Тхьацухак1

Тхьацу тэджыгъ

Тхьацум ипшэн

П1астэ

Хьалыгъум игъэжъэн

Щэлам