Конспект урока по крымскотатарской литературе в 3 классе "Меним мерхаметли битачыгъым" икяе. И.Эмиров".

Окъув 3-нджи сыныф.

Дерс мевзусы: «Меним мерхаметли битачыгъым» икяе И.Эмиров.

Дерснинъ макъсадлары: талебелернинъ ифадели окъув алышкъанлыкъларыны инкишаф эттирюв;сез байлыгъыны арттырув, озь фикирини бильдирмеге огретюв, буюклерге нисбетен урьмет ашлав.

Дерс донатылувы: ресимлер, презентация

Дерснинъ кетишаты:

1.Тешкилий къысым.

Невбетчинен субет:

-Бугунь афтанынъ насыл куню?

-Шимди йылнынъ насыл мевсими?

-Бугуньки ава акъкъында не айта билесинъ?

-Бераберликте( хорнен) шиир айтыла:

Эр шейни огренеджем,

Эр ишни беджереджем

Къуваныр анам бабам,

Макътар мени къартанам! ( С. Усеинов)

2. Эв вазифесини тешкерюв.

А. Одабашнынъ «Юнус ве къырмыскъалар» икяеси боюнджа суаллер:

-Юнуснынъ энъ биринджи эгленджеси не эди ?

-Кърмыскъаларнынъ насыл арекетлерини козете эди ?

-Юнус анасынынъ « Бу къырмыскъачыкълар не ичюн шай токътамадан юрелер?» деген суалине насыл джевап берди? ( Ишлери, кучлери – оюн-кулькю).

-Анасы Юнуска къырмыскъаларнынъ токътамайып юргенлерини насыл анълата?

-Икяенинъ эсас фикри неде? Бу фикирни икяеден тапып окъунъыз: «Чалышмакъ ичюн балабан олмакъ керекмей. Эр кеснинъ озюне коре япаджакъ бир иши бардыр».

-Бундан сонъ Юнуснынъ арекетлери денъиштими? Насыл ишлерни япып беджерди?

-Сиз эвде буюклерге ярдым этесинъизми? Насыл ишлерни япасынъыз?

-Терек емишнен, инсан ишнен корюнир – бу аталар сезюнинъ манасыны анълатынъыз.

3. Раатлыкъ дакъкъасы.

Балалар, косьтеринъиз: къырмыскъалар насыл юрелер, чалышалар?

4. Янъы мевзуны анълатув.

Биз шимди « Меним мерхаметли битачыгъым» икяесини окъуйджакъмыз. Сизнинъ биталарынъыз, къартбабаларынъыз бармы: Олар сизнен берабер яшайлармы я да айрымы? Сагълыкълары яхшымы? Сиз оларгъа ярдым этесинъизми?

Лугъат иши:

Мерхаметли- добрый

Сабырсызлыкънен – с нетерпением

Козь-къулакъ олмакъ – присматривать, быть внимательным;

Пакъыл киби- как назло

Къадир (къыймет)- ценность

Къадрине етмек- дорожить знать цену.

Янъы сезлерни пекитюв: Мен сабырсызлыкънен нарат байрамыны беклейим. Анам дей: «Дерсте козь- къулакъ ол». Меним анам эким олып чалыша.

Икяе узеринде чалышув. Оджа икяени парчаларгъа болип окъуй, эр къысымдан сонъ суаллер бере , вакъияларны анълата.

-Къызчыкъны ады не эди? О къайда ашыкъа эди? Мектепте ким акъкъында къасеветлене эди? Не ичюн? Оджа не деди? Эвде битасы торнуна не азырлады? Наиле битасына не айтты? Битасы насыл джевап берди? «Къадриме еткенинъ ичюн сагъ ол» - бу сезлерни насыл анъламакъ керек? «Дюньяда мерхаметли адамлар чокъ олсун»,- деп къошты битасы. Мерхаметли олмакъ ичюн не япмакъ керек?

Икяенинъ эсас фикирини айтынъыз.

5. Пекитюв.

а) Метин устюнде иш. Икяени роллер боюнджа окъув, саналаштырув.

б)Икяеден энъ узун сезни тапмакъ,ве созукъ сеслерни айтмакъ. (САБЫРСЫЗЛЫКЪНЕН)

в)Бу сезлерни икяеден тапмакъ : т…ш…кт…; адж…л…; ха…т…; м…рам…тл…

г)синонимлерни айтмакъ; мерхаметли – шевкъатлы, къадир – къыймет, хаста – алсыз, козь –къулакъ олмакъ – дикъкъатлы,мукъат олмакъ.

6. Иджадий иш.

Талебелер озь биталарынынъ фоталарыны я да озьлери япкъан ресимлерини кетирип, биталары акъкъында икяе этелер. Махсус азырлангъан талебелер шиирлер айталар.

7. Субет.

Буюклерге, къртларгъа насыл мунасебетте олмакъ керек?

Шиир парчасы айтыла:

Ана –баба, сой –сопуны севмели,

Урф-адет ве динимизни кутьмели,

Урьмет этип къартларнынъ элин алмалы,

Татлы сезнен мытлакъ хатрин тапмалы. ( С. Усеинов)

Ашагъыдаки аталар сезлерини анълатмакъ:

Адамнынъ къадрини адам билир.

Буюкке сез къайтарма.

Буюкке сайгъы, кучюкке севги.

Къартлыкъ – яшлыкънынъ девамыдыр.

8. Дерснинъ нетиджесини чыкъарув ве эвге вазифе берюв: Икяени окъумакъ, лугъат сезлерни огренмек.Икяе эсасында суаллер тизмек.