Кыргыз адабиятынан тест
«Оп майда», «Шырылдаң», “Ор орогум”, “Тон чык”, “Бекбекей” лирикалык тектин кайсы жанрына кирет?
б) табият лирикасына; *г) эмгек лирикасына;
Кыргыздын уламачыл карыяларынын айтымына караганда бул эмгек ырын Камбар ата чыгарган деп айтылат. Бул кайсы эмгек ыры?
*а) “Шырылдаң”; б) “Бекбекей”; в) “Оп майда”; г) “Ор орогум”;
3. “Бекбекей” ырын кимдер ырдашкан?
*а) койчулар; б) жылкычылар; в) дыйкандай; г) орокчулар;
4. “Шырылдаң” ырын кимдер ырдашкан?
а) койчулар; *б) жылкычылар; в) дыйкандай; г) орокчулар;
5. Адам кайтыш болгондо жоктоо, аза күтүү иретинде аткарылган лирикалык жанр.
а) арман ырлары; б) күйүт ырлары; *в) кошок; г) жоктоо;
6. Жаман атты жакшы баксаң – тулпар,
Күйкөнүн табын тапсаң – шумкар – бул кандай жанр?
*а) макал; б) лакап; в) жаңылтмач; г) элдик ыр;
7. Эпикалык чыгармалар булар –
а) макал-лакаптар, калптар, жаңылмачтар;
б) тамсил, уламыш, легендалар, айтыштар;
*в) жөө-жомоктор, уламыштар, эпостор, элдик поэмалар;
г) санат-терме, ырым-жырым дарымдар, мифтер;
8. Элдик баатырлар Темиркан, Болоткан катышкан, кара сөздөн ырга айландырып айткан Сүйөркул Абдырахманов айткан эпос
*а) “Эр Солтоной”; б) “Эр Табылды”; в) “Эр Болот”; г) “Эр Эшим”;
9. Чыңгыз хандын уулу Жучунун өлүмүн угузгандыгы тууралуу аталып, уламышка айланган ырчы
а) Токтогул ырчы; б) Асан кайгы; *в) Кетбука; г) Жөжө ырчы;
10. “Толубайдай сынчы бол, Токтогулдай ырчы бол” лакабындагы ырчы
а) Токтогул Сатылганов; *б) Токтогул Сайдали уулу;
в) Толубай сынчы; г) Тоголок Молдо;
11. Чыгармаларында жер жүзүндө тиричилик кылган жандуу-жансыздардын чоң-кичине, пайдалуу-зыяндуу экендигине карабай баардыгын тегиз аяп, боорукерлиги менен муңга батып уламышка айланган ырчы.
а) Чөжө ырчы; *б) Асан кайгы; в) Кетбука; г) Толубай сынчы;
12. “-Душман менен туугандын айырмасы кандай? – деген суроого
- Күбүр сөз – душман, так айтылган ачык сөз – тууган”, - деп жооп берген XVII кылымда жашап өткөн акылман аке ким?
*а) Сарт аке; б) Мойт аке; в) Кыдыр аке; г) Тилекмат аке;
13. Кыраакы сынчылыгынын айынан хан тарабынан сокур болгон легендарлуу сынчы.
а) Сансыз сынчы; б) Асан кайгы; *в) Толубай сынчы; г) Жээренче сынчы;
14. С.Карачевдин “Эрксиз күндөрдө” повестинин негизги каармандары
*а) Кендирбай, Жыпар, Жунуш, Мамырбай;
б) Зуура, Чолпонбай, Ажы, Качкынбай;
в) Долон бий, Аксаткын, Кулмурза, атасы;
г) Ак Мөөр, хан Жантай, Болот;
15. Алгачкы кыргыз басылмалары
*а) “Эркин-Тоо”, “Ленинчил жаш”, “Жаңы маданият жолунда”;
б) “Кыргыз Туусу”, “Коммунист”, “Правда”;
в) “Эркин-Тоо”, “Кыргыз Туусу”, “Ала-Тоо”;
г) “Ала-Тоо”, “Жаңы маданият жолунда”, “Эркин-Тоо”;
16. Жаңы социалисттик коомдогу кыргыз адабиятынын жаралышына, түптөлүшүнө салым кошкон жазуучулар?
*а) С.Карачев, К.Баялинов, А.Токомбаев, К.Тыныстанов, Р.Шүкүрбеков;
б) Т.Сыдыкбеков, Ж.Бөкөнбаев, М.Алыбаев, А.Токомбаев, Ж.Жамгирчинов;
в) А.Осмонов, Ж.Турусбеков, Т.Кожомбердиев, М.Элебаев, Т.Байжиев;
г) Ж.Мамытов, А. Токтомушев, М.Байжиев, Т.Абдумомунов, Ч.Айтматов;
17. Кыргыз тилинин грамматикасын алгачкы түзүүчү, ырлары казак, кыргыз тилдеринде жазылып, жарыяланган, акын, жазуучу жана драматург ким?
а) К.Тыныстанов; б) И.Арабаев; в) Т.Саманчин; г) О.Сыдыков;
18. К.Тыныстановдун “Мариям менен көл боюнда” чыгармасынын жанры
а) аңгеме; б) лирика; в) роман; г) поэма;
19. К.Баялиновдун автобиографиялык повести?
а) “Ажар” повести; б) “Кыйын өткөөл” повести;
в) “Унутулгус күдөр” очерки; г) “Балалык” повести;
20. Үч-Турпанда кара курсакты тойгузуу үчүн ырайымсыз байларга сатылган, кор болгон 15 жашар кыргыз кыздарынын сатылышын чагылдырган чыгарма?
а) “Ажар” повести; б) “Жараланган жүрөк” повести;
в) “Эрксиз күдөрдө” повести; г) “Кандуу жылдар” романы;
21. Жүз миңден ашык сүрөттөрдү, фигураларды камтыган Кыргызстандын Көгарт ашуусундагы “таш китептин” аталышы?
а) “Саймалы -Таш”; б) “Орхон-Энесай таш жазмасы”;
в) “Байыркынын издери” г) “Сулайман-Тоо”;
22. Кочкор, Талас жазмаларын алгачкылардан болуп окуган тарыхчы-түрколог?
а) С. Г. Кляшторный; б) В.Томсен; в) В.Бартольд; г) В.Радлов;
23. Илимде “рун жазуулары” деп аталып, 6-8-кылымда ташка чегилип калган адабий орток алгачкы жазма булак? aD
а) б) в) г)
24. М.Элебаевдин өмүр жолун чагылдырган чыгарма
а). «Соңку бир күн» г). «Ашырбай»
*б). «Узак жол» д). «Күүнүн сыры»
25. “Токтогулдун өмүрү” аттуу документалдуу повестти ким
жазган?
а). М.Элебаев *г). Ж.Бөкөнбаев
б). А.Токомбаев в). К.Жантөшев
26. Кыргыз драматургиясындагы биринчи тарыхый драма кайсы,
автору ким?
а). «Абийир кечирбейт», Т.Абдумомунов
б). «Күндүн чыгышы», А.Токомбаев
в). «Өлбөстүн үрөнү», А.Токомбаев
*г). «Ажал ордуна», Ж.Турусбеков
27. Армандуу тагдыр, азаптуу жашоо коштоп жүргөн, ага карабай
алп талантын ача алган акын
а). М.Элебаев г). М.Алыбаев
б). Т.Кожомбердиев *в). А.Осмонов
28. А.Осмоновдун котормочулук чеберчилигин тастыктаган
чыгармасы
*а). «Жолборс терисин кийген баатыр» г).«Жомоктор»
б). «Хосров-Ширин» в). «Федоринанын шору»
29. А.Токомбаевдин төрт жолу басылып, төрт жолу сатуудан
алынып ташталган чыгармасы
а). «Өлбөстүн үрөнү» г). «Таалай издеген индус»
*б). «Кандуу жылдар» д). «Жетим менен сыйкырчы»
30. Кыргыз адабиятындагы ыр менен жазылган биринчи роман
а). «Кең-Суу» г). «Курманжан датка»
*б). «Кандуу жылдар» д). «Адамдар»
31. Ысык-Көл районуна караштуу Тору-Айгыр айылында төрөлгөн акын, драматург, коомдук ишмер?
*а) Молдогазы Токобаев б) Мукай Элебаев
в) Жусуп Турусбеков г) Абдурасул Токтомушев
32.Кыргыз драматургиясындагы 1916-жылдагы улуттук кайгы
чагылдырылган биринчи драма кайсы, автору ким?
*а). “Алым менен Мария”, К.Жантөшев
б). “Кайгылуу Какей”, М.Токобаев
в). “Сүйгөнүнө кошула албады”, С.Карачев
г). “Алтын кыз”, Ж.Бөкөнбаев
33. «Жапалак Жатпасов» комедиясы кимдин чыгармасы, биринчи
жолу качан коюлган?
а). А.Токомбаев, 1951-ж. *г). Р.Шүкүрбеков, 1936-ж.
б). Ж.Турусбеков, 1939-ж. в). К.Маликов, 1938-ж.
34. Р.Шүкүрбековдун «Акындын үмүтү» драмасы кимдин өмүр
жолуна арналган?
а). Тоголок Молдонун г). Алымкулдун
б). Калыктын *в). Токтогулдун
35. «Жеңишбек» поэмасындагы жалгыз уулунан айрылган карыя
ким, чыгарма кимге таандык?
а). Баян, А.Осмонов г). Бектурган, А.Токомбаев
б). Жапар, К.Маликов
*в). Миңбай, А.Осмонов
36. «Жылуу кийин, жолуң кыйын үшүүрсүң,
Кыш да катуу... бороон улуп, кар уруп... »
Чыгарма кандай аталат, автору ким?
а). «Сизге», А.Токомбаев г). «Ала-Тоо», К.Тыныстанов
*б). «Ата журт», А.Осмонов в). «Ойлончу», М.Алыбаев
37. А.Осмоновдун кайсы поэмасында сүйүүнүн күчү менен эки
жашка бирине көз, бирине бут бүтөт. Каармандардын аты ким?
а). «Майдын бир түнү», Баян, Бүбүш
б). «Ким болду экен?», Күлбөс кыз, Баркалбас
*в). «Махабат», Күлшай, Касым
г). «Менин энем», Виктор, Слава
38. Адам аттарын тергөөдөн улам бири-биринин аттарын билбей
туруп, бири-бирин жактырып калган эки каарман ким, алар
кайсы чыгармадан?
*а). Сонун менен Бактыбек, «Ким болду экен?»
б). Күлшай менен Касым, «Майдын түнү»
в). Жапар менен Жамийла, «Көл боюнда»
г). Айчүрөк менен Семетей, “Семетей” эпосу
39. Токомбаев жараткан тарыхый драмалар кайсылар?
*а). «Күндүн чыгышы», «Өлбөстүн үрөнү»
б). «Токойдун кожоюндары»
в). «Ант», «Өч»
г). «Тергөө жүрүп жатат», «Көкүл»
40. «Кандуу жылдар» романында кайсы мезгилдеги, кандай окуя
сүрөттөлөт?
а). XIX кылымдагы кыргыз турмушу
б). 1917-жылдагы төңкөрүш окуялары
*в). 1916-жылдагы боштондук үчүн болгон күрөш
г). 1941-жылдагы Ата Мекендик согуш жылдары
41. «Ажар» повестиндеги Ажардын эркиндик үчүн болгон күрөшү
кандай аяктады?
а). Чырдын туткунунда калды
б). Козубектерге келип кошулду
в). Какшаал тарапка өтүп кетти
*г). Карышкырларга жем болду
42. “Койчулар” аттуу пьесанын автору ким, качан жазылган?
а). А.Токомбаев, 1927-ж. *г). К.Жантөшев, 1926-ж.
б). М.Элебаев, 1925-ж. д). Ж.Бөкөнбаев, 1930-ж.
в). Ж.Турусбеков, 1931-ж.
43. 1930-жылы кыргыздын улуттук театрынын ачылышында
коюлган драма
а). “Койчулар” г). “Карачач”
*б). “Алым менен Мария”
в). “Курманбек”
44. #Б# Коркут ата китеби кандай чыгарма?
1. туркий тектеш элдердин дастаны
2. көркөм эпикалык, тарыхый, этнографиялык мурас
3. кыргыз элинин үрп-адатын, салт-санаасын тааныткан байыркы эпосу
4. кыргыз элинин байыркы эпосу
45. #А# Алтын ордо дооруна кимдердин чыгармасы таандык?
1. Махмуд Кашгари, Ахмат Жасови, Акмат Жүгнак
2. О.Сыдык уулу, М.Кашкари, Б.Солтоноев
3. Е.Малов, Эрип Нажип, В.Радлов.
4. Ч.Валиханов, В. Родлов, Ахмат Жугнаки
46. #А# «Кут билим» дастанында адилеттүүлүктү кандай образдык ат менен берген?
1. Күнтууду
2. Айтолду
3. Акдилмиш
4. Өткүрүмүш
47. #Г# Орхон-Енисей жазуулары жөнүндөгү алгачкы маалымат ким тарабынан жарыяланган?
1. Ремезов
2. Видзен
3.В. Томсон
4. И. Страленберг
48. #Б# «Диван лугат ат түрк» чыгармасын кайсы түрк аалымы 1928-жылы осмон түрк тилине которот?
1. С. Мурсамитов
2. Б. Алатай
3. Броккельман
4. Н. Артыкбаев
49. #Г# Молдо Кылычтын эң көлөмдүү чыгармасы?
1. «Дүнүйө»
2. «Зар заман»
3. «Насыят»
4. «Чүй баяны»
50. #Г#Коркут Атанын «Огуз уруусу» тилиндеги китеби канча огуз намеден турат?
1. 12
2. 4
3. 2
4. 11
51. #Б# М.Нияздын чыгармачылыгын изилдеген окумуштуу?
1. Модо Кылыч
2. Б.М. Юнусалиев
3. П.Ирисов
4. В. Радлов
52. #Б# Култегинге арналган эстеликти ким кыргызчалаган?
1. Радлов
2. С.Сыдыков
3. Т.Сыдыкбеков
4. Стеблева
53. #В# «Акыйкат тартуу» чыгармасын ким жазган?
1. Ж.Баласагын
2. М.Кашкари
3. А.Жугнаки
4. С.Сараи
54. #В# Кожо Акмат Жассави аялына жеңилип, кечирим сурашынын себеби эмнеде?
1. аялынын мусулман динин мурда эле кабыл алгандыгына
2. аялынын башкалардан акылмандуулугунан
3. куштар аялынынн тазалыгынан Яссавиге конгондугу
4. Каныкейдей сарамжалдуулугунан
55. #Г# Жүгнакинин «Акыйкат тартуу» дастанын Осмон-түрк тилине которуп, китеп кылып жарылаган окумуштуу?
1. Шейхзааде
2. Рашид Арад
3. Абдыразак
4. Нажиб Азим
56. #В# Орхон Енисей жазууларын биринчи ким чечмелеп окуган?
1. Богданова М
2. Валиханов Ч.
3. В.Томсен 1893
4. Родлов В 1894
57. #Б# Борбордук Азия элдери жөнүндө маалымат кимдин китебинде берилген?
1. Гередоттун «Тарых»
2. Бартольд «Кыргыздар»
3. Бичурин «Кыргыздар»
4. Ж.Баласагун «Кут билим»
58. #А# Көөнө Түрк доору канчанчы кылымга таандык?
1. V, VI-X к
2. X-XII к
3. II- V к
4. X-XI к
59. #Б# «Кыргыздар Орто Азиянын эң байыркы элдеринин бири. Азыркы убакта Орто Азияда жашап жаткан элдердин ичинен тарыхта аты ушунча эрте жолуккан бир да эл жок болуш керек» деген сөз кимге таандык?
1. С.Е. Малов
2. Бартольд
3.Л.Н.Гумилев
4. А.Н.Берштам
60. #А# Култегин кайсы жылдары жашап өткөн деп берилет?
1. 694-731-ж;
2. 720-813-ж;
3. 710-805-ж
4. 630-710-ж
61. #А# Тонукокко арналган эстелик ким тарабынан которулган?
1. В.В.Радлов
2. Ядринцев
3.И.Стеблева
4. Вайнберг
62. #Г# Тонукөк жазма эстелиги канча бөлүмдөн турат?
1. 60
2. 12
3. 3
4. 62
63. #Б# Тонукөк кайсы кагандын кеңешчиси, акыл кошчу карыясы болгон?
1. Култегин
2. Билге каган
3. Барсбек
4. өзү хан болгон
64. #А# «Дивани лугат ат-түрк» чыгармасынын автору…
1. Ж.Баласагын
2. М.Кашкари
3. Ахмед Яссави
4. Аль Фараби
65. #В# М.Кашкари «Дивани лугат ат-түрк» чыгармасында кыргыз уурусу жөнүндө кандай пикир жазган?
1. кыргыздар кырк кыз уруусунан тараган
2. кыргыздарды «киркиз» деп берген
3. «Хирхиз» деген урууга жолуктум, алар уйкаш сүйлөшөт
4. кыргыздар оозеки чыгармачылыгы бай уруулардан деген
66. #А# «Насыяттар жыйнагы» чыгармасынын автору…
1. М.Кашкари
2. Ж.Баласагын
3. Акмат Жугнаки
4. Ахмат Жасави
67. #А# А.Жасави кимдин үй бүлөсүндө төрөлгөн?
1. Ири шайык Ибрагим Жасавинин
2. Арслан бабанын
3. атасы карапайым Жасави
4. Кулкожо Акматтын
68. #Б# Өткүрмүш ким?
1. Чыгармада каниет кылып, таркы дүйнө күткөн адам
2. Айтолдунун уулу, Акдилмиштин бир тууганы
3. Увазир Айтолдунун иниси
4. Айтолдудан кийин увазирликке келген, каниетти билдирген каарман
69. #А# «Акыйкат тартуу» чыгармасы кимге арналып чыгарылган?
1. Ыспаксана деген беке
2. Жаныбек Ханга
3. А.Жугнаки өз өмүр жолу
4. тура жообу жок.
70. “Жылдыздарга саякат”, “Ак Мөөр” поэмаларын ким жазган?
а) А.Токомбаев б) М. Элебаев в) К.Баялинов
*г) С.Эралиев
71. Сынган кылыч” романынын автору?
а)Т.Касымбеков; б) К.Жантөшев; в) К.Баялинов;
г) А.Токомбаев:
72. Заман жөнүндөгү идеялар качан пайда болгон?
*а) XIX кылымда б) XX кылымда
в) Орто кылымда г) XVIIIкылымда
73. С.Эралиевдин «Кесир инсан» поэмасында кайсыл окуя сүрөттөлөт.
*а) Чернобылдагы жарылуу б) Япониядагы жарылуу в) Тажикистан окуясы г) Чечня окуясы
74. «Атабектин кызы », «Абийир кечирбейт», «Ашырбай»
драмаларынын автору.
а) М.Токобаев б) А. Токомбаев
*в) Т. Абдымомунов г) М. Байжиев
75. «Курманжан датка» жөнүндөгү ыр менен роман жазган акын?
а) О. Султанов * б) С. Жусуев
в) Ж. Мамытов г) Т. Мияшев
76. Ч. Айтматовдун алгачкы повести кайсы?
а) «Жамийла» б) «Биринчи мугалим»
*в) «Бетме-бет» г) «Гүлсарат»
77. «Кассандра тамгасы» романындагы Филофейдин өз аты ким?
*а) Андрей Крыльцов б) Филофей
в) Энтони Юнгер г) Роберт Борк
78. «Тоолор кулаганда» романындагы Арсен Саманчиндин
кесиби?
*а) Журналист б) Мугалим
в) Котормочу г) Бизнесмен
79. «Кассандра тамгасы» романындагы ташбараңга алып өлтүрүлгөн каарман?
а) Роберт Борк б) Энтони Юнгер
в) Филофей г) Оливер Ордак
80. Ы.Шайбековдун айтылуу поэмасы
а) «Кайран эл» б) «Зилзала» в) «Кемин капчыгайы» г) «Ленин»
81. Акбара жана Ташчайнар кайсыл романдарда кездешет?
а) «Көк асаба» б) «Көл боюнда»
*в) «Кыямат» г) «Каныбек»
82. «Алтын кыз» драмасын жазган акын
а) Ж.Бөкөнбаев б) Ж.Турусбеков
в) Т.Умөталиев г) А.Осмонов
83. Ж.Садыковдун жаңы тематикадагы, жаңы идеялык мазмунда жазган драмасы?
*а) «Айкөл Манас» б) «Оо кыздар» в) «Адам жана азезил» г) «Айчүрөк»
84. Султанмураттын атасынын аты.
а) Элебес
б) Бостон
в) Бекбей
г) Сапар
85. «Фудзиямадагы кадыр түн» жанрдык жактан кандай чыгарма?
#а)драма б) повесть 3)роман 4) публицитикалык чыгарма
86. «Ак кеме» повестинин алгачкы аталышы?
1) Бугу эне
#2) жомоктон кийин
3) Арыба ак кеме
4) Мүйүздүү энении урпактары
87. «Кызкайып» уламышы Айтматовдун кайсы чыгармасында баяндалат?
1) Кыямат
2) Сократты эскерүү түнү
3) Кылым карытаар бир күн
#4) Тоолор кулаганда
88. Филофей өмүрүндө бир жолу көрүп сүйүп калган аял?
1) Энтония
#2) Руна Лопатина
3) Жесси
4) Коюха
89. Филофейдин эң акыркы жазган “Жансыры” катты кимге калтырат?
1) Оливер Ордок
2) Роберт Борк
3) Жесси
#4) Энтони Юнгер
90. «Атадан калган туяк» аңгемесинде башкы карман Авалбектин апасынын аты ким?
а) Айнура. (в) Жээнгүл.
б) Айчүрөк. г) Атырбүү.
91. Учей-Фуга жарым чейрек жүгөрү унга сатылган кыргыз кызы
ким?
а). Чынар г). Какей
*б). Зулайка д). Ажар
92. «Асма көпүрөө» аңгемесинде Байдамталды багынтам деп изилдеген гидролог айым?
а) Толгонай в) Асел
(б) Асия г) Сейде
93. «Бетме-бет» повестиндеги башкы каарман Ысмайылдын апасынын аты?
а) Уулбала в) Зейнеп.
(б) Бексаат. г) Үкүбала.
94.«Кандуу жылдар» романындагы акылман, калыс, акын, көсөм
карыя ким?
а). Төлөк *г) Мурат
б). Жанай в). Чолпонбай
95. Т. Сыдыкбековдун автобиографиялык жана тарыхый чыгармасын белгиле?
А) «Кең-Суу» б) «Тоо арасында» *в) «Жол» г) “Бел-белес”
96. Т. Сыдыкбековдун “Көк асаба” романын негизги мазмуну?
*а) Орхон-Эне-Сай доорундагы түрк элдеринин тарыхый басып өткөн жолун көркөм жалпылаштырууга алган;
б) Жаңы доорду даңазалаган;
в) Совет бийлиги орноп, кыргыз элинин сабатсыздыгын жоюнун кээ бир оош-кыйыш маселелери жөнүндө;
г) Өзүнүн өмүр баянын чагылдырган чыгарма;
97. Арсен Саманчин Айдананын аткаруусунда кайсыл арияны угууну энсечу?
А) Италиян тилиндеги ырларды Б) Лимузин *В) Кайып колукту Г) Испан тилиндеги ырларды
98. Шерали кимдин колунда жылкычы болуп жургон?
*а)Ажыбай датканын
б) нузуптун
в) Мусулманкулдун
г)Султан-мухаммад
99. Акун, Паиз, Маман, Садык, Айшалар М. Гапаровдун кайсыл чыгармасынын каармандары?
а) “Кызыл беде” *б) “Кыштакча”
в) “Дарыялардын шоокуму” г) “Сүйүүнүн кайыгы”
100. “Гезитчи Дзюдо” эмне жөнүндөгү аңгеме?
А) Япон баласы Дзюдонун жакыр турмушу сүрөттөлөт.
(Б) Япон баласы Дзюдо гезит сатып жүрүп элинин эркиндигин эңсөөсү.
В) Япондук Дзюдонун спортто болгон ийгиликтери.
Г) Журналист Дзюдо гезит саясатындагы ийгиликтери
1 240
49 779 
