Материалы конференции Лянкаранского Государственного Университета по тему "Повышение качество высшего образование" 23-24 декабря 2016 года

Azərbaycan Respublikasinin Təhsil Nazirliyi Lənkəran Dövlət Universiteti

Rəhbər: dos. M.Bəşirov “Texniki fəndlər və İKT” kafedrasi

Lənkəran 2016 dekabr

İNFORMASYA-KOMMİNİKASYA TEXNALOGİYALARİNİN İNKİŞAFI

Ağazadə Azər Habil oğlu

AQRAR VƏ MÜHƏNDİSLİK FAKULTƏSİ

Komputer muhəndisliyi III kurs

• İnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları (İKT) bu gün həyatımızın bütün aspektlərinə sürətlə sirayət edir. Belə bir məqamda İKT ixtisasları üzrə kadr hazırlığı vacib məsələ kimi önə keçir, eyni zamanda 2020-ci ilə dünyada ən azı 2 milyon İKT işçisinin defisiti probleminin yaranacağı proqnozlaşdırılır.    Bu fikirlə çıxış edən Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqı (BTİ) qeyd edir ki, araşdırmalar xüsusilə kifayət qədər gənc qadınların karyera seçimində İKT sahəsini seçmədiyini göstərir: “Ona görə də gözlənilən boşluğu qadın və qızların İKT-yə cəlbi doldura bilər. Bunun üçün isə sərmayələrin qadın və qızların İKT sahəsində kadr hazırlığına yönəlməsi aktuallaşır”.

• Qeyd edək ki, sözügedən məsələ Azərbaycanda da aktualdır. Bu aktuallığı nəzərə alaraq, ölkəmizdə İKT sahəsində çalışan qadınları əhatə edəcək ilk peşəkar qurum - Azərbaycan Qadınlarının İKT Klubu (AQİK) “Femmes digitales” yaradılıb. 20-ci “Bakutel-2014” beynəlxalq telekommunikasiya və informasiya texnologiyaları sərgisi çərçivəsində elan edilən klubun yaradılmasında məqsəd dövlət və özəl sektorlarda, habelə ictimai fəaliyyət sahələrində İKT istiqaməti üzrə fəal olan qadınları bir araya gətirməkdir.

• Azərbaycan Respublikasında da informasion cəmiyyətin qurulması və kompüterləşmə sahəsində ciddi, uğurlu addımlar atılmışdır. Bu sahədə həyata keçirilən dövlət siyasətinin en önəmli vəzifələrdən biri İKT-nin cəmiyyətin müxtəlif sahələrində, xüsusilə də təhsil sistemində geniş tətbiq edilməsi məsələsidirş.

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 7-ci bəndini rəhbər tutaraq, Azərbaycan Respublikasında dövlət idarəetmə strukturunu təkmilləşdirmək məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi əsasında Azərbaycan Respublikasının Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi yaradıldı.

Buda İKT nin Azerbaycanda yuksek suretle inkişaf etmeinin bariz nümunəsidir.

• İKT-nin tətbiqinin dünya standartları səviyyəsinə çatdırılması ölkəmizdə prioritet istiqamətlərdən biri olub. Bunun üçün son illər dövlət tərəfindən təhsil sistemində İKT-nin tətbiqi sahəsində müxtəlif layihə və tədbirlər həyata keçirilməkdədir. Bu müstəvidə icra olunan fəaliyyətlər təhsil sahəsində aparılan islahatların çox vacib mərhələlərindən biri hesab edilən təhsil ocaqlarında İKT infrastrukturunun qurulmasına yönəlib. 

• Dövlət orqanlarının fəaliyyətinin səmərəliliyinin və operativliyinin yüksəldilməsi, əhali, biznes qurumları ilə, həmçinin öz aralarında əlaqələrin asanlaşdırılması və sərbəstləşdirilməsi məqsədi ilə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından istifadə edilməsi dünya təcrübəsində «elektron hökumət» («e-hökumət») anlayışı ilə adlandırılmışdır. «E-hökumət» ideyası son 10-15 ildə bütün dünyada geniş vüsət tapmış və özünü təcrübədə tam doğrultmuşdur.

• «E-hökumət» daha geniş olan elektron dövlət ideyasının tərkib hissəsidir və əsasən hökumət sektorunu əhatə edir. Ancaq hökumət orqanlarının fəaliyyətinin hər bir vətəndaş üçün zəruriliyi, ictimai əhəmiyyətli informasiya mənbələrinin əsasən burada cəmləşdiyi nəzərə alınarsa, ümumən cəmiyyət üçün əhəmiyyət daşıyır

•   Təsadüfi deyil ki, ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən İKT-nin 2012-ci illərə qədər cəmiyyətin müxtəlif sahələrində tətbiqi ilə bağlı “Azərbaycan Respublikasının inkişafı naminə informasiya və kommunikasiya texnologiyaları üzrə Milli Strategiya” (2003-2012-ci illər)” adlı sənəd qəbul edilmişdir. 

• 2005-ci ildən Azərbaycan hökuməti ilə Dünya Bankı “Maliyyə xidmətlərinin inkişafı” birgə layihəsini həyata keçirir. Bu layihə müasir informasiya texnologiyalarının tətbiqi ilə poçt sisteminin yenidən qurulmasını və qeyri-ənənəvi və yeni tipli elektron xidmətlərin göstərilməsini nəzərdə tutur

"Azərbaycan Respublikasında rabitə və informasiya texnologiyalarının inkişafı üzrə 2005-2008-ci illər üçün Dövlət Proqramı" (Elektron Azərbaycan)" təsdiq edildi.

Pedaqoji kadrların İKT üzrə hazırlığı diqqət mərkəzində olan məsələlərdən olmuşdur. Son 3 ildə ümumtəhsil məktəblərində 12232 nəfər müəllim informasiya və kommunikasiya texnologiyalarına dair xüsusi hazırlıq kursları keçmişdir ki, bu da pedaqoji kadrların 7 faizini təşkil edir. Dövlət ali məktəblərinin 12367 professor-müəllim heyətindən 391 nəfəri (3,2%), orta ixtisas təhsil müəssisələrinin 90 müəllimi (1,3%) son 5 il ərzində informasiya və kommunikasiya texnologiyalarına dair xüsusi hazırlıq kursları keçmişdir.

• Ölkə həyatına 1994-cü ildə daxil olmuş mobil telefon rabitəsi artıq ölkənin sosial-iqtisadi həyatında mühüm rol oynayır. Mobil abunəçilərin sayı artaraq 9 111 000 nəfər təşkil etmişdir ki, bu da hər 100 nəfərə 100 mobil abunəçinin düşməsi deməkdir

• 2005-ci ildən Azərbaycan hökuməti ilə Dünya Bankı “Maliyyə xidmətlərinin inkişafı” birgə layihəsini həyata keçirir. Bu layihə müasir informasiya texnologiyalarının tətbiqi ilə poçt sisteminin yenidən qurulmasını və qeyri-ənənəvi və yeni tipli elektron xidmətlərin göstərilməsini nəzərdə tutur. Respublika ərazisində TV və radio proqramlarının yayımının keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması məqsədilə 2010-cu il ərzində “Teleradio” İB tərəfindən 44 ədəd müxtəlif təyinatlı avadanlıqlar qurularaq istismara verilmişdir.

• Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2012-ci il 29 dekabr tarixli 800 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyası”na əsasən informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsi üzrə müəyyənləşdirilmiş vəzifələrə və “Azərbaycan Respublikasında 2013-cü ilin “İnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları ili” elan edilməsi ilə bağlı Tədbirlər Planı”nın təsdiq olunması haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2013-cü il 28 mart tarixli 2815 nömrəli Sərəncamına uyğun olaraq qərara alınmişdir.

• Azərbaycan Respublikasının informasiya mübadiləsinin xarici ölkələrdən asılılığının aradan qaldırılması, iqtisadi və informasiya təhlükəsizliyinin əsas komponentlərindən olan telekommunikasiya peykinin hazırlanması və orbitə çıxarılması strateji məqsədləri ilə əlaqədar “Azərbaycan Respublikasında kosmik sənayenin yaradılması və telekommunikasiya peyklərinin orbitə çıxarılması haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 04.11.2008-ci il tarixli Sərəncamının, habelə 17 avqust 2009-cu il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında kosmik sənayenin yaradılması və inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”nın icrasının təmin edilməsi məqsədilə müvafiq tədbirlər görülmüşdür. Ölkəmizdə kosmik sənayenin inkişafı üçün iki telekommunikasiya süni peykinin orbitə çıxarılması üçün texniki-iqtisadi əsaslandırma və kontraktlar tərtib edilmişdir. Hər iki layihə kommersiya tipli və rentabellidir.

• Hazırda ölkəmizdə 1790 ATS, 281 radio-televiziya stansiyası mövcuddur. Əhalinin hər 1000 nəfərinə 1123 mobil telefon nömrəsi, hər 100 ailəyə 67 telefon aparatı düşür. Respublika ərazisində hazırda 22 televiziya proqramı yayımlanır. Onlardan 8-i ümumrespublika TV proqramları olmaqla, ölkə ərazisinin böyük bir hissəsinə yayımlanır. Ölkədə 15 radio kanalı fəaliyyət göstərir

• Dövlətimizin başçısının diqqətinə çatdırıldı ki, Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqının qiymetləndirilməsinə əsasən Azərbaycan son 10 ilde İKT sahesinde dünya üzre dinamik inkişaf eden ilk 10 ölke sırasındadır. 

İKT nin inkişafinda əsas məqsədi təhsilin bütün pillələrində müasir informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının səmərəli tətbiqi və istifadəsi ilə vahid ümummilli təhsil mühitinin formalaşdırılması və bu zəmində əhalinin bütün təbəqələri üçün keyfiyyətli təhsil almaq imkanlarının təmin edilməsi, habelə ölkənin təhsil sisteminin dünya təhsil məkanına inteqrasiya olunması üçün şərait yaradılmasıdır.

• Təhsil müəssisələrində İKT avadanlığına texniki nəzarət və dəstək sisteminin təkmilləşdirilməsi, bu məqsədlə müəssisələrarası əlaqə və əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi; - təhsil müəssisələrinin korporativ şəbəkə infrastrukturunun, habelə şəbəkə infrastrukturunun idarəetmə və nəzarət sisteminin yaradılması; - intranet xidmətlərinin işlənilməsi və İnternet şəbəkəsinə çıxışının təmin olunmasıdir.

DİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ SAĞOLUN