Муун,анын түрлөрү

Тема : Муун,анын түрлөрү

5-класс

Мугалим: Токтогул атындагы №1 мектеп-гимназиясынын кыргыз тили жана адабияты мугалими Карагулова Бегимбү Төлөновна

Кара-Көл шаары,2022-жыл,декабрь айы

Сабактын максаты: Күтүлүүчү натыйжа:

• Билим берүүчүлүк:

• Муун жөнүндө өз түшүнүгүн айтып бере алышса.

• Өз алдынча сөздөрдү муунга ажыратып,айтып берүүгө даяр болушса.

Өнүктүрүүчүлүк:

• Колдонулган тексттин мазмунун түшүнүп, ынтымак ийгиликке жол ачарын түшүнүшсө

Тарбия берүүчүлүк:

Сабактын жүрүшү:

• 1.Уюштуруу ( Саламдашуу, жагымдуу маанай)
• 2.Үй тапшырмасы (248- көнүгүү)
• 3.Жаңы тема ( Муун , анын түрлөрү)
• 4.Машыгуу ( 252-көнүгүүнү оозеки аткаруу, ПИЗА боюнча ташырма аткарууга көнүктүрүү максатында «Бүркүт» деген темадагы тест менен иштөө)
• 5.Бышыктоо ( Суроолор аркылуу )
• 6.Баалоо ( формативдик ,суммативдик )
• 7.Жыйынтыктоо ( Сабакка катышкан конокторго,жалпы эле окуучуларга жаңы жылдык каалоону окуучулар менен биргеликте айтуу)

Уюштуруу:

• Мугалим: Жакында жыл жаңырат,кайсы жыл келе жатат?
• Келгиле менден баштап ар бирибиз жаныбыздагы классташыбызга
• бирден жакшы каалоо арнап кайрылабыз,
• эң аягы менден бүтөт.

Үй тапшырма суроо

• 248-көнүгүүнү окуучулар менен биргеликте текшеребиз.
• Ала-Тоо, Ысык-Көл, »Манас» эпосу, Бишкек, Жеңижок, Касым Тыныстанов, Балыкчы,Чолпон-Ата, Жалал – Абад, Кыргыз Республикасы, «Кыял» бирикмеси.

Жаңы тема: Муун ,анын түрлөрү

Бир жолку дем чыгаруу менен айтылган бир же бир нече тыбыш муун деп аталат.Кыргыз тилинде муунду үндүү тыбыштар түзөт. Ошондуктан сөздө канча үндүү тыбыш болсо, ошончо муун болот.

Муун

Ачык

(Мек-теп)

(Ке-ре-ге

Туюк

А-кыл)

(Эр-мек)

Жабык

Машыгуу: (252-көнүгүүнү оозеки аткарабыз)

• Бүркүт
• Бир мергенчи аң уулап калың токойго келсе,асманда бирдеме күркүрөйт.Караса,бүркүт баласына каман алдырып үйрөтүп жаткан экен. Бала бүркүт курчтук кылып бир каманга тырмак салганда, каман аны сүйрөй чуркайт. Бала бүркүт жонунан тырмагын албай,бир жак колу менен жоон бакты мыкчыганда, каман аны экиге бөлүп кетет.Бала бүркүттүн бир колу бакты мыкчып, экинчи колу камандын жонунда калат.
• Бир оокумда энеси шукшурулуп келип, алиги каманды көтөргөн бойдон кетет. Асманга ыраак алпарып бир чоң ташка мээлеп таштап жиберет. Камандын күм-жам болушун карап туруп, өзү кайра көтөрүлөт. Аңгыча муштумдай болуп качырып, өзүн өзү жанагы ташка бир коюп, баласы менен кошо өлгөн экен.

Таштанды ит Бир байдын ити бар эле.Ал короого жат адамды жолотчу эмес. Ит картайды.андан күч-кубат кеткен соң,бай итке тамак берүүнү токтотту.Карды ачкан ит уруулукка кирди.Ээсинин ачуусу келип ,сууга ыргытууну ойлонду. Бай итти сууга ыргытты.Ит суудан чыгып келип,байдын бутуна жыгылды.Анын моюнуна чоң таш байлап сууга сүйрөсө,ал тырмыша баштайт.Ошондо бай иттин башын таш менен уруп,эсин оодарып жар башын көздөй алып жөнөйт.Жардын чети капысынан көчүп кетип,бай ити менен кошо сууга кулайт. Сүзгөндү билбеген байды чөгүп кетеринде ити эптеп таштан бошонуп,этегинен тиштеп,кургакка алып чыгат. Бир оокумда эсине келип караса, башы канжалаган ити чочоюп баш жагында отурганын көрөт.Бай итти кучактап ыйлап,катасын моюнга алат.Итти үйүнө алып барып,мамыкка ороп бакты. Ушул текстти окуп ,суроолорго жазуу түрүндө жооп беребиз!

Текст боюнча тапшырма

• 1.Ит эмне үчүн уурулук кыла баштайт?
• 2.Эмне себептен ит байдын бутуна жыгылды?
• 3. Кечирим берүүнүн ордуна бай кандай кадамга барды?
• 4.Ээсин куткарбай деле койсо болот беле? (Эмне үчүн куткарды?)
• 5.Тексттин темасын сен кандайча атайт элең?
• 6.Итке байланыштуу макал билсең,жаз.
• 7.Каалаган бир сүйлөмдөгү сөздөрдү муунга ажырат.
• 8.Ит бай деген сөзгө фонетикалык талдоо жүргүз.

Бышыктоо (Биз эмнени түшүндүк? )

• Online Test Pad менен иштейбиз
• https ://onlinetestpad.com/onuey2ldvfir6

Баалоо жана тапшырма Чакан текст түзүү, 5 сөздү муунга ажыратуу

Жыйынтыктоо

• Келе жаткан Коён жылында баарыбызда чың ден соолук,үй-бүлөдө бакыт-таалай,окуу менен жумушта ийгилик коштоп жүрсүн,
• Жаңы жылыңыздар менен!

Жакшылык каалай жүр!