Презентация. Тыуған яғымдың шишмәләре

“ Тыуған яғымдың шишмәләре”

Башҡарҙы:

Бикмөхәмәтова Дилә ,

Туймазы районы

Собханғол урта мәктәбенең

5а класы уҡыусыһы

Етәксеһе:

башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы

Вәлиева Айгөл Мулланур ҡыҙы

Эштең  бурыстары:

• Тәбиғәт йәме, йәшәүебеҙ сығанағы булған шишмәләргә барыу, уларҙың хәл-торошон өйрәнеү;
• Шишмәләрҙең бөгөнгө хәленә кешеләрҙең иғтибарын йәлеп итеү;
• Шишмәләр ҙ е өйрәнеү, башҡаларға еткереү;
• Эҙләнеү эшен башҡарыуҙы планлаштырыу, план буйынса эшләү;
• Мәғлүмәттәр эҙләү, уларҙы туплау;

“ Шишмә” һүҙе тыуҙырған ассоциациялар

- 11 кеше – матурлыҡ;

- 9 кеше – ауылым шишмәһе;

- 3 кеше – йыр;

- 6 кеше – һыуыҡ һыу;

- 4 кеше – ял итеү урыны;

• Шишмә һыуына таңда барырға ярамай, һыу зәхмәте тейә, тиҙәр.
• Төндә һыу ташыу сир килтерә.
• Ҡояш байығас һыу пәрҙәһен яба икән, шуға шишмәнән кисен һыу алырға ярамай.
• Ҡояш байығас шишмәнән һыу алырға ярамай. Алырға тура

килһә: “Ҡунаҡ төштө, ҡунаҡ төштө, һыу бир,” – тип алырға

кәрәк. Һәр шишмәнең, һәр инештең эйәһе була.

5. Ҡиблаға ҡарап аҡҡан шишмәләр шифалы, уларға тәңкә һалалар.

6. Ғашиҡтар шишмә янында осрашып, һүҙ беркетешеп, үҙ тормошон башлаған.

“ Шишмә” һүҙе менән

мәҡәлдәр

• Һыуҙы эскәндә шишмәһен онотма.
• Һыуҙың ҡәҙере шишмә ҡороғас беленер.
• Уҡыу – белем шишмәһе.
• Күҙ – күңелдең шишмәһе

Болононда ат ҡ ан бер гөл инем

Шишмәң һыуын эскән ҡыҙ балаң.

Яңы таңым һинең тылсым менән

Татлы тәбиғәттән тын алам.

(Х.Хөснөтдинова. “Сулпан ауылы – тыуған тупрағым “)

Бер итәктә ята Әүлиәкәй

Бер үҙәнде буйлай шишмәһе.

Иртә яҙҙа шаулай йыуалары

Тулҡынлана йәйен ҡылғандар.

(Г.Бикбулатова. “Сыуалташ” . )

Сағылдарҙа шаулай аҡ ҡайындар

Сер бүлешә наҙлы йүкәләр.

Сылтырап аҡҡан шишмә эргәһенә

Йәш килендәр һыуға төшәләр.

(Г.Бикбулатова. “Уйҙа ҡайтам”. )

Зигитәк ауылы

Тимербаев Рәмил хәҙрәт Әкрәм бабай

Рәшит шишмәһе

Әғләм шишмәһе

Суфиян шишмәһе

Сабирйән шишмәһе

Зигитәк ауылы