Презентация к открытому уроку "Уалдзæг æрцыди"

Уалдзæг æрцыди, æрбакаст

Дзагцæстæй рудзгуытæм хур.

Зымæг фæлидзæг…Фæндараст.

Рухс уалдзæг, тынгдæр æй сур.

Хъамбердиаты Мысост

Тæргæйтты мæй

Стыр Тутыр Хуымгæнæны мæй

Хорыбон Зазхæссæн Зæрдæвæрæны мæй

Лауызгæнæн Къутугæнæн Касутæ

Астæуымархо Тыхост Таранджелоз

Куадзæн Никкола

Мæрдты Куадзæн Зæрдæвæрæн

Бæлдæрæн

Саубурæг

Хорыбон у уалдзыгон куыстыты райдайæн бæрæгбон. Стыр ахадындзинад ын уыди ирон адæмы фыдæлты царды. Бæрæгбонæн уыди цалдæр номы: «Зæхмæ бавналæн бон», «Нæмыгхæссæн бон», «Хоры Уациллайы куывд». Хъæубæстæ кодтой иумæйаг куывд, фæлæ уымæй уæлдай алы хæдзары бинонтæ дæр куывтой æртæ чъирийæ. Адæм-иу æрæмбырд сты бæрæг ранмæ æмæ –иу иннæ азæн куывды лæг равзæрстой. Куывды фысым чи уыд, уыдон-иу хъæумæ хæстæгдæр цы зæххы гæппæл уыд, уырдæм ацыдысты. Зæххы гæппæлыл-иу дзывырæй æртæ зылды æркодтой, куывды лæг-иу дзы хор байтыдта. Скувто-иу Хуыцаумæ, Уацилламæ, иннæ зæдтæм æмæ-иу хъæуы куывдмæ раздæхтысты. Кувды хистæр куывта Хуыцаумæ, фæдзæхста йыл кæстæрты, хорз хъуыддæгтæ куырдта хъæубæстæйы адæм1н. Фæстагмæ-иу раздæхт лæппутæм:

- Цы курут, лæппутæ?

- Хор! Хор! Хор!

Фидæны куывд кæмæ уыдзæн, уыдоны хæдармæ-иу арвыстой æртæ чъирийы, нозт, кувæггаг, Хуыцау æмæ-иу æй зæдтыл бафæдзæхстой.

Тыхост у ирон адæмы рагондæр бæрæгбонтæй иу. Кодтой йæ хуымгæнæны мæй, куадзæны размæ хуыцаубоны æнæхъæн хъæуæй. Тыхостмæ адæм куывтой зын, тыхст æвзæр уавæры-иу куы бахаудысты, уæд. Тыхостæй ма- иу сæ уыд ныфс.

Искæйы тагъд æххуыс бахъуыд, уæд-иу ныхъхъæр кодта: « Фæдис, Тыхост, дæ сæр мæ бахъуыд»! Æмæ, дам-иу Тыхост барæджы хуызы йæ цуры февзæрд.

Иу лæппу, дам, фыстæ хызта. Бафæндыд æй Тыхосты фенын æмæ ныхъхъæр кодта: " Фæдис, Тыхост! Дæ сæр мæ бахъуыд»! Тыхост йæ цуры

фегуырд æмæ йæ фæрсы: «Кæцæй дыл цæуы тых»? -Никæцæй, дæ фенын мæ фæндыд æмæ дæм уымæн фæдзырдтон. Уæд ын Тыхост загъта: «Æз хынджылæггаг нæ дæн. Цавддур фест»! Æмæ лæппу цавддур фестад.

Адæмон сфæлдыстады Тыхост у Уациллайы хорз æмбал.

Таранджелоз у ирон адæмы рагондæр бæрæгбонтæй иу. Нарты хъæбатыр Батырадз куы фæмард, уæд Хуыцау æрæппæрста æртæ цæссыджы. Уыдон кæм æрхаудысты, уым арæзт æрцыд æртæ кувæндоны: Реком, Мыкалгабыр æмæ Таранджелоз. Таранджелоз у хорарæх æмæ хосарæхы бардуаг. Йæ кувæндон ис Тырсыгомы, бæрзонд хохы сæр. Бæрæгбон фæкæнынц Куадзæнæй æртæ къуырийы фæстæдæр хуыцаубоны. Хъæубæстæ сæ бæрæгбон арæзтой иумæ, бирæтæ йæ кодтой хи бинонты æхсæн, æрхуыдтой-иу сыхæгты.

Таранджелозæн нывонд кодтой фыс кæнæ уæрыкк. Бæрæгбон фидыдта хъæлдзæгдзинадæй æмæ-иу фæсивæд зарыдысты, кафыдысты, лæппутæ-иу дугъ сарæзтой. Хистæртæ-иу цин кодтой сæ кæстæртыл, куывтой Таранджелозмæ, цæмæй сæ йæ хорзæх уа, уæд хор æмæ хосхъуаг никуы уыдзысты. Абон дæр мА Таранджелозы бæрæгбон бирæтæ бæрæг кæнынц.

Таранджелоз

Ттт

Мыкалгабыр

Реком Агънаты Гæстæн Ирон æгъдæуттæ. Дз. 1999

Бæрæгбæттæ.ру.

Сидакова Анжела Александровна педагог доп образования

ЦДО ГОУ СОШ г.Беслана