СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Рабочая программа по бурятской литературе

Нажмите, чтобы узнать подробности

Просмотр содержимого документа
«Рабочая программа по бурятской литературе»


1.Тайлбари бэшэг

Тус хүтэлбэри Уласай болбосоролой Федеральна стандарт, Буряад Уласай һуралсалай болон эрдэм ухаанай яаманай туршалгын хүтэлбэри дээрэ үндэhэлэгдэнэ. Буряад дунда hургуулида түрэлхи литература hуралсалай предмет боложо үзэгдэнэ.

Хүтэлбэри иимэ хубинуудhаа бүридэнэ: тайлбари бэшэг, hуралсалай- тематическа түсэб, хүтэлбэриин байгуулга ба удха, календарно-тематическа түсэб, hурагшадай мэдэсэ шадабариин гол эрилтэнүүд, hуралсалай методическа хангалга, хабсаргалта.

Буряад литература үзэлгэ болбол имагтал дүрэнүүдээр харуулдаг дээрэhээ hурагшадые арад зондоо үнэн сэхээр хүмүүжүүлхэ хэрэгтэ тон ехэ удха шанартай. Түрэлхи литературын хүтэлбэри тематическа заршамай үндэhэн дээрэ байгуулагдаба. Эндэ арадай аман зохёолнууд, буряад литература сооhоо удхын ба байгуулалтын талаар hурагшадай ойлгосо, мэдэсэдэ таарамжатай уран hайханай зохёолнууд шэлэгдэн абтажа, тайлбарилан уншахаар, шудалан үзэхөөр хараалагдаба. Эдэ зохёолнууд хадаа түүхын үе сагтай, арад зоной үйлэ хэрэгүүдтэй, түрүү хүнүүдэй дүрэнүүдтэй сэхэ холбоотой юм.

6-дахи ангиин литературын курс hурагшадые уран зохёол абьяастайгаар уншаха дуратай, ходорхойгоор, тодо зүбөөр уншаха шадабариинь хүгжөөхэ, уншаhан зохёолоо ухаандаа буйлуулан, удхыень зүбөөр элирүүлэн ойлгодог, hонирходог болгохоhоо гадна, hурагшадай зохёол шудалан, шэнжэлэн үзэхэ эхин дадалнуудые бүридүүлхэ, түрэлхи литература тухайгаа юрэнхы мэдэсэтэй болгохо гэhэн зорилгонуудые табина.

Хүтэлбэри соо оруулагдаһан зохёолнууд бүхыдөө эхинһээ адаг хүрэтэр уншагдахаһаа гадна, шэлэгдэн абтаһан үргэлжэлһэн зохёолой зарим хэһэгүүд уншагдахаар хараалагдана. Зохёолой удха тухай хөөрэлдөөн, эхин шатын шэнжэлэл хэжэ һуралга литературна текст дээрэ хүдэлэлгэһөө эхитэй. Тиимэ дээрэһээ эндэ һурагшадта хандан хэлэхэ багшын үгэдэ тусгаар эрилтэ табигдана. Уран зохёолой гол удха, байгуулга, хэлэ зүбөөр ойлгуулха, һурагшадай һанал бодол зүбөөр бүрилдүүлхэ, ухаалдюулжа һургаха хэрэгтэ шанар һайнтайгаар, зүбөөр эмхидхэгдэһэн литературна шэнжэлэл ехэ удха шанартай. Хэлэ хүгжөөлгөөр тусгаар саг хараалагданхай.

Уран зохёол хүн тухай, тэрэнэй доторой байдал, хүниие тойрон байһан оршон байдал, байгаали, хүнэй ажабайдал, арад зоной ажамидарал г.м. тухай зохёогдоһон байдаг. Бодото юумэнүүд, үнэн болоһон үйлэ хэрэгүүд, бодото байдал уран зохёолой, уран һайханай литературын үндэһэн боложо хэрэглэгдэдэг. Зохёолшо бодото байдал дээрэ үндэһэлжэ, тэрэниие һажаажа, ухаан бодолойнгоо хүсөөр, һанаагаараа тэрэниие уран гоё болгожо, ном соогоо уран һайханаар, гоёор зохёогдоһон байдал бии болгодог, энэ байдалынь үнэн бодото байдалда адлирхуу байдаг гэжэ һурагшадта ойлгуулха шухала.

Уран һайханай литература гү, али уран зохёол шудалан үзэлгын шухала зорилгонууд гэбэл:

  • уран һайханай литература хүнэй, хүн түрэлтэнэй ажамидаралда тусхай һуури эзэлдэг, тэдэнэй хүгжэлтэдэ айхабтар ехэ удха шанартай гэжэ ойлгуулха;

  • уран һайханай литература шудалан үзэлгэ хадаа түрэл арадайнгаа ба бэшэшье арадуудай соёл болбосорол, ёһо заншал ойлгожо абалгын тусгаар арга гэжэ ойлгуулха;

  • уран зохёол уншаха дуратай болгохо, гоё һайханиие наринаар ойлгодог мэдэрэл хүмүүжүүлхэ;

  • бодото байдал, ажабайдал ба искусство, оршон тойрониие зүбөөр сэгнэжэ, сэгнэн хандахые һургаха;

  • аман ба бэшэмэл хэлэлгыень хүгжөөхэ, баяжуулха;

  • уран һайханай зохёол зүбөөр, хүсэд дүүрэнээр хадуужа абаха, шэнжэлжэ, сэгнэжэ һураха гол түлэб теоретико-литературна, эстетическэ ойлгосонуудтай болгохо.

Тус хүтэлбэри бэелүүлхэдээ, ойлгожо абаһан мэдэсыень шалгахадаа, коммуникативно-творческо ажалнуудые үнгэргэхэ: творческо (зохёон байгуулгын) мастерской, практикум, даабари, шэлэжэ абаһан зохёолоо бэеэ даагаад анализ хэлгэ, дүн гаргалгын уншагшадай конференци г.м.

Һуралсалай бусад предмедүүдтэй холбоон

Буряад, ород, англи хэлэнүүд. Эдэ хэшээлнүүдтэ һурагшадай хэлэжэ, хөөрэжэ, уншажа, найруулга ба зохёолго бэшэжэ шадаха дүршэлынь үргэдхэлгэ. Зохёолго бэшэлгэ. Хэрэгтэй материал суглуулалгаар, шэлэн абалгаар гуримтай болголго, орёо түсэб табюулга; эпическэ зохёолой тусхай хэһэгэй текстын удхаар тобшо, түүбэри удхатай найруулга бэшэлгэ үргэлжэлүүлэлгэ, хүнэй хэһэн хэрэг, ажал, үйлэ туша зохёолго бэшэлгэ, байгаалиин үзэгдэл тухай, гэр байра сохи оршон тойрониие зураглан зохёолго бэшүүлэлгэ.




2. Хүтэлбэриин байгуулга ба удха

Оршол. Уран зохёол - үгын искусство.

«Уран зохёол – уран үгын искусство» гэhэн мэдэсэ тобшолон онсодхохо, искусствын hалбаринууд тухай мэдэсэ үргэдхэхэ. Һурагшадай үгын баялиг, бэшэмэл ба аман хэлэлгэ хүгжөөхэ, уран зохёолой нюусануудтай танилсуулха.

АРАДАЙ АМАН ЗОХЁОЛ

Оньһон ба хошоо үгэнүүд. Таабаринууд.

Буряад арадай аман зохёолой ёһо гуримай поэзи. Тоонто тайха, милаан, хорюул сээр тухай.

Домог-үльгэр тухай юрэнхы ойлгосо. Буряад арадай домог-үльгэрнүүдэй илгарал, дүрэнүүд, онсо шэнжэнүүд. Домог-үльгэрнүүд онтохонуудһаа яажа илгарнаб? Дэлхэйн бии болоһон тухай домог-үльгэр.

Үльгэр тухай ойлгосо. АЛАМЖА МЭРГЭН.

НИИТЭ МОНГОЛОЙ УРАН ЗОХЁОЛ

Оюун тулхюур. Һургаалай зохёолнууд тухай.

Сажа Бандида Гунгаажалцан. САЙН ҮГЭТЭ ЭРДЭНИИН САН СУБАШАД (зохёолһоо хэһэгүүд). Мэргэн һайниие мэдэхэ тухай. Ухаатай зониие мэдэхэ тухай. Муу зониие мэдэхэ тухай. Һайн ба муу хоёрые мэдэхэ тухай. Муу ябадалые мэдэхэ тухай. Юрын юумые мэдэжэ ябаха тухай. Юрын ажабайдалай асуудалнуудые мэдэхэ тухай. Юрын ябадалые мэдэхэ тухай. Номоор ябаха ёһо журам тухай.

Ринчен Номтоев. «Аршаанай дуһал» гэһэн тайлбари зохёол тухай. АРШААНАЙ ДУҺАЛ (зохёолһоо хэһэгүүд). Заан хулгана хоёр. Галандага шубуун. Хүхэ зүһэтэй үнэгэн. Булуудхаһаа тодхортоһон бөөһэнүүд. Арьяатанай хаан арсалан борохон туулай хоёр. Худагай hoxор баха. Хаан хүбүүн бирманай хүбүүн хоёр.

«Шэдитэ хүүр» гэһэн зохёол тухай. ШЭДИТЭ ХҮҮР (3охёолһоо хэһэгүүд). Шубуун дэгэлтэ Хэнтэг үбгэн ба гэнэн хүгшэн. Арсалан һарлаг хоёр.

ХХ ЗУУН ЖЭЛЭЙ БУРЯАД УРАН ЗОХЁОЛ

Уянга гү, али уянгата зохёол тухай. Пейзажна уянга. Хэлэнэй уран арганууд. Зэргэсүүлгэ. Эпитет. Метафора. Олицетворени.

ЭХЭ ОРОН

В.К. Петонов. Минии Росси.

Б.Д. Абидуев. Сонхоор малайhaн hapa.

Д.3. Жалсараев. Эхэ тухай дуун.

Үргэлжэлһэн зохёол тухай. Ц-Д. Ж-Б.Дамдинжапов Юрын буряад эхэ.

С.С. Цырендоржиев. Шобоодой (хөөрөөн).

Л.Д. Тапхаев. Фермын үхибүүд (хөөрөөн).

Ц.Р. Галанов. Хүгжэм.

Ч.Ц. Цыдендамбаев. Шэнэ байшан (хөөрөөн).

ХАНИ НҮХЭСЭЛ

Ч. Цыдендамбаев. Талын аадар (хөөрөөн).

Ж.Б. Балданжабон. Алханын нюусанууд (туужаһаа хэһэгүүд).

ТҮРЭЛ НЮТАГАЙ БАЙГААЛИ

Ц.Н. Номтоев. Эдэбхи (туужаhаа хэһэгүүд)

Г.Х. Базаржапова-Дашеева. Зунай үдэшэ. Нара хүлеэнэб.

Басни тухай ойлгосо. Б.Б. Базарон. Эрдэмтэ эрбээхэй.

Э.С. Манзаров. Золдоо хатарһан зомгооһон.

Баллада тухай ойлгосо. Ц.Ц. Дондогой. Гэр тухай баллада.

Хүүгэдэй драматическа буряад уран зохёолой онсо шэнжэнүүд.

М.Ж. Батоин. Хүхэ зүһэтэй үнэгэн.

3. Календарна-тематическа түсэб

Буряад литература, 6-дахи анги, 1-дэхи четверть (18 саг)



Хэшээлэй сэдэб

Саг

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалтын түхэлнүүд

Гэрэй даабари

Болзор

предметнэ

личностнэ

метапредметнэ

түсэбɵɵр

бодото байдалаар


Оршол

1.

Уран зохёол – үгын искусство

1 саг

Индивидуальна хүдэлмэри – уншаха, литературна томьёо үгэнүүдэй толи бүридхэхэ.

Фронтальна хүдэлмэри – кластер зохёолго.

Уран зохёол – үгын искусство гэhэн мэдэсэ тобшолон онсодхохо.

Шэнэ юумэ мэдэхэ дадал үргэдхэхэ.

Искусствын hалбаринууд тухай мэдэсэеэ хэрэглэхэ.


Толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.




Арадай аман зохёол

2.

Арадай аман зохёолой бага жанрнууд.


Оньһон ба хошоо үгэнүүд

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – уран зохёол арадай аман зохёол хоёрой нягта холбоотойень тайлбарилха. Оньһон үгэнүүые үргэлжэлүүлэ гэһэн нааданда хабаадаха.

Схемэ гү, али хүсэнэгтэ хүсэлдүүлэн бэшэхэ.

Индивидуальна – багшын дурадхаһан текстээр ажал дүүргэхэ.

Арадай аман зохёол тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ, бага жанрнуудыень илгажа һураха, тэдэнэй гүн удха шанарыень, һургаалай үүргыень тайлбарилха.


Оньhон ба хошоо үгэнүүд тухай мэдэсэ үргэдхэхэ.

Түрэл арадайнгаа арадай аман зохёолоор һонирхохо. Сугтаа хүдэлхэ дадалаа үргэдхэхэ, бэе бэеэ хүндэлэн шагнаха, һанал бодолоо андалдаха, харюунуудые сэгнэжэ һураха.

Уншаһанаа хөөрэжэ шадаха, харюугаа жэшээнүүдээр баталха, нэмэри литературатай хүдэлжэ шадаха, боро ухаагаа хүдэлгэхэ.

Томьёо үгэнүүдэй диктант: сэдэб, зохёолой идей, зохёолой проблемэ, сюжет, жанр, эпос, лирикэ, драма г.м.


Толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.


Һуралсал, эрдэм ном тухай оньһон ба хошоо үгэнүүдые бэшээд ерэхэ.






3.

Таабаринууд

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – ном соо үгтэһэн таабаринуудые уншаха, тааха. Таабаринууд шүлэглэмэл зохёол болоно гэжэ тобшолол гаргаха.

Индивидуальна хүдэлмэри – таабаринуудай удхаараа илгарал тухай схемэ зураха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – таабари таалсаха.

Таабаринуудай онсо шэнжэнүүдые гаргажа шадаха, уран аргануудыень элирүүлхэ, яажа зохёодог бэ гэжэ һонирхохо, мүн тэдэниие илгажа шадаха.

Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ дадалаа үргэдхэхэ. Түрэлхидһөө таабаринуудые бэшэжэ абаха. Өөрын зохёохы шадабари дээшэлүүлхэ.

Үзэһэнөө, ойлгожо абаһанаа холбон хөөрэхэ. Ондоо арадуудай таабаринуудтай зэргэсүүлхэ. Холбоо хэлэлгэеэ хурсадхаха.

Аман хэлэлгэ дээрэ ажаллаха.

«Арадай аман зохёол» шалгалтын тест.


Тусхай сэдэб шэлэжэ, таабаринуудай онсо шэнжэнүүдые хараадаа абан, таабаринуудые зохёохо.


Сэдэбүүд: байгаали, амитад, эдеэ хоол, хубсаһан г.м.



4.

Буряад арадай аман зохёолой ёһо гуримай поэзи. Тоонто тайха, милаан, хорюул сээр тухай.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – түрэл арадайнгаа зан заншал, найр нааданууд тухай мэдэсэнүүдээрээ хубаалдаха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри –ёохорой дуунуудые андалдаха.

Ёһо гуримай поэзитэй, илангаяа арадай дуунуудтай танилсаха, тэдэниие илгажа һураха.

Суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Түрэл арадайнгаа дуунуудаар һонирхохо, аман зохёолой удха шанарые сэгнэхэ. Буряад ёһо заншалнуудаа мэдэжэ, сахижа ябаха.

Элидхэл

Нютаг нютагайнгаа 2-3 һайшаагдаһан ёохорой дуунуудые түрэлхидһөө асуужа гү, али тусхай дуунуудай суглуулбаринуудһаа бэшээд ерэхэ.


Үгы һаа милаангууд тухай нютагай заншалнуудые тобшохоноор бэшэхэ.

Толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.



5.

Домог-үльгэр тухай ойлгосо.

«Дэлхэйн бии болоhон тухай»

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – домог тухай мэдээсэһэн текст уншаад, түшэглэһэн схемэ гү, хүсэнэг зохёохо гү, али нүхэжэ бэшэхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – домог-үльгэрэй түсэб зохёохо, хуряангы хөөрөө бэлдэхэ.

Индивидуальна хүдэлмэри – үгэнүүдэй тайлбари үргэлжэлүүлхэ.

Домог-үльгэр тухай үзэжэ, тэрэнэй илгарал, онсо шэнжэнүүдыень хадуун абаха, онтохонуудһаа илгаруулжа шадаха.

Арадайнгаа аман зохёолой бүтээлнүүдээр һонирхохо. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.


Бэеэ даажа урдаа зорилгонуудые табижа һураха, тэдэнээ яажа бэелүүлхэбиб гэжэ арга боломжонуудые олохо, өөрынгөө ажалые сэгнэжэ, дүн гаргажа шадаха, зэргэсүүлжэ, тобшолол хэхэ, аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ дээшэлүүлхэ.


Хүсэнэг нүхэжэ бэшэхэ. Уншагшын дэбтэр.



Уншаһан домог-үльгэрэй түсэб зохёохо.



6.

Творческо практикум

1 саг

Бүлэгөөр – текст дээрэ хүдэлмэрилхэ (буряад арадай уг гарбал тухай домог-үльгэрнүүд), ментальна карта хэрэглэхэ, үгышье һаа өөһэдөө зохёожо туршаха.

Фронтальна хүдэлмэри – асуудалнуудта харюусаха, домог-үльгэртэ түсэб табиха.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха, зэргэсүүлгэ хэхэ.

Ментальна карта




7.

Үльгэр тухай ойлгосо.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – үльгэр тухай мэдээсэһэн текст уншаад, түшэглэһэн хүсэнэгөөр хүдэлмэрилхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри –хуряангы хөөрөө бэлдэхэ.

Индивидуальна хүдэлмэри – толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.

Үльгэр, тэрэнэй онсо шэнжэнүүдые үзэхэ, үльгэрэй баатар тухай ойлгожо абаха, юрэнхыдөө буряад арадай абари зангай онсо талыень таниха, зэргэсүүлхэ, үльгэрнүүдэй бии бололго, шэдитэ туһалагшад, дүрэнүүдтэй танилсаха, сюжет байгуулгыень анхарха г.м.

Арадайнгаа үльгэрнүүдээр һонирхохо. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.


Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, юрэнхылхэ, адлишааха, зэргэсүүлхэ, илгаруулха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха.


Толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.





8-13.

Аламжа Мэргэн

6 саг

Фронтальна хүдэлмэри – асуудалнуудта харюусаха, түсэбөөр хүдэлхэ, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха .

Бүлэгөөр хүдэлмэри – түсэб зохёохо, хуряангы хөөрөө бэлдэхэ, асуудалнуудые бэлдэхэ, сюжетнэ шугам зураха.

Индивидуальна хүдэлмэри – үгэнүүдэй тайлбари үргэлжэлүүлхэ, бүлэгүүдэй удхаар иллюстрацинуудые бэлдэхэ.

Үльгэрэй онсо шэнжэнүүдые үзэхэ, үльгэрэй баатарай дүрэ гаргаха, юрэнхыдөө буряад арадай абари зангай онсо талыень элирүүлхэ, зэргэсүүлхэ, үльгэрнүүдэй шэдитэ туһалагшад, дүрэнүүдтэй танилсаха, характеристикэ үгэжэ шадаха, сюжет байгуулгыень задалха г.м.

Түрэл арадайнгаа үльгэр омогорхон уншаха, арадайнгаа хараа бодол, сэдьхэл ойлгожо, би буряадби гээшые мэдэрхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Һуралсалай зорилго шиидхэбэринүүдые дүүргэхэдээ, хэр зэргэ зүбөөр хэжэ байһанаа сэгнэжэ шадаха, өөрөө өөрыгөө сэгнэлгын, хиналгын, шалгалгын шадабаринуудаа хэрэглэжэ шадаха, мүн хүгжөөхэшье. Хэшээлдээ харюусалгатайгаар хандаха. Эрдэм мэдэсэ намда хэрэгтэй гээшые ойлгохо.

Тест. Викторина. Сээжэ асуулга.

Шалгалтн хүдэлмэри. Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Бэеэ даажа уншаха. Ойлгосогүй үгэнүүдэй толи бүридхэхэ. Бүлэгүүдэй удхаар түсэб табиха. Сюжетнэ шугам зураха. Зураг зураха. Асуудалнуудые зохёохо. Асуудалнуудта харюусаха.

И. Стариковай “Аламжа Мэргэн” гэһэн зурагуудые хаража, үльгэрэй баатарай дүрэ зураглан бэшэхэ. Кроссворд зохёохо.



14.

Творческо практикум

1 саг

Бүлэгөөр – текст дээрэ хүдэлмэрилхэ.

Фронтальна хүдэлмэри – асуудалнуудта харюусаха, түсэб табиха.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха, зэргэсүүлгэ хэхэ.

Зохёолго. Богони болзортой проект (багшын үзэмжөөр)




Ниитэ монголой уран зохёол

15.

Ниитэ монголой уран зохёол.

«Оюун түлхюур»

Һургаалай зохёолнууд тухай ойлгосо

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – презентаци хэрэглэжэ, тобшо конспект бэшэхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – хронологическа таблица хүсэлдүүлэн бэшэхэ.

Индивидуальна хүдэлмэри – толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.

Ниитэ монгол уран зохёолой хүгжэлтэтэй танилсаха, зохёолнуудай жанрнуудые мэдэхэ болохо, онсо шэнжэнүүдыень тайлбарилха, удха шанарайнь гүнзэгые хадуун абаха, һургаалай зохёол субашад тухай һайн ойлгосотой болохо.


Хүн зондо, оршон тойронхи байгаалидаа хайрланги сэдьхэл түрэхэ, арадайнгаа һургаал заабаринуудай удха дээрэ бодомжолхо, ухаалдиха. Эрдэм мэдэсээрээ нүхэдтэеэ хубаалдаха, .

Бэеэ даажа хэшээлдэ табигдаһан зорилгонуудые хүсэд бэелүүлхэ арга боломжонуудые түсэблэхэ, нэмэри литературатай хүдэлжэ шадаха г.м.


Түсэблэһэн тобшо конспект.


Толи үргэлжэлүүлэн бэшэхэ.



16-17.

Сажа Бандида Гунгаажалцан «Сайн үгэтэ эрдэниин сан субашад»

2 саг

Фронтальна хүдэлмэри – зохёолой сэдэбүүдые элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха .

Бүлэгөөр хүдэлмэри – һургаалнуудай удхаар схемэ зураха, оньһон ба хошоо үгэнүүдые тааруулха.

Индивидуальна хүдэлмэри – үгэнүүдэй тайлбари үргэлжэлүүлхэ, бүлэгүүдэй удхаар иллюстрацинуудые бэлдэхэ.

Сажа Бандида Гунгаажалцанай намтар үзэхэ. Һургаалнуудай онсо шэнжэнүүдые, мүн сэдэбүүдыень элирүүлжэ шадаха, байгуулгыень шэнжэлхэ, юрэнхыдөө текстнүүд дээрэ үндэһэлжэ, анализ хэжэ шадаха.

Ниитэ монгол зохёолнуудые һонирхон уншаха, арадайнгаа хараа бодол, сэдьхэл, эртэ дээрэ сагһаа сахижа ябаһан һургаал заабаринуудыень ойлгожо, хадуужа, би буряадби гээшые мэдэрхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Һуралсалай зорилго шиидхэбэринүүдые бэелүүлхэдээ, хэр зэргэ зүбөөр хэжэ байһанаа сэгнэжэ шадаха, өөрөө өөрыгөө сэгнэлгын, хиналгын, шалгалгын шадабаринуудаа хэрэглэжэ шадаха, мүн хүгжөөхэшье. Хэшээлдээ харюусалгатайгаар хандаха. Эрдэм мэдэсэ намда хэрэгтэй гээшые ойлгохо.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Сээжэлдэхэ (багшын үзэмжөөр).


Тобшо тайлбаритай зураг зураха (1-2 һургаалай удхаар).



18.

Четвертиин дүн гаргалга.

Шалгалтын хүдэлмэри

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – четвертиин дүн гаргаха, тобшолол хэхэ, асуудалнуудта харюусаха.

Арадай аман зохёолой жанрнуудые, тоонто тайха, милаан, сээр тухай ойлгосотой болохо, үльгэр, тэрэнэй удха, байгуулга тайлбарилжа шадаха, үльгэрэй баатарта, мүн бусад геройнуудта характеристикэ үгэжэ шадаха, ниитэ монгол зохёолой һургаалнуудые мэдэхэ.

Түрэл арадайнгаа аман зохёолнуудые омогорхон уншаха, арадайнгаа хараа бодол, сэдьхэл ойлгожо, би буряадби гээшые мэдэрхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Уншаһан зохёолой анализ хэжэ, үйлэ үзэгдэлнүүдые, дүрэнүүдые зэргэсүүлжэ, тобшолол гаргаха, зүбшөөжэ гү, али буруушаажа шадаха, индивидуальна, бүлэгөөр, фронтальна хүдэлмэринүүдтэ өөрынгөө ажаябуулгые түсэблэжэ бэелүүлхэ, мэдэһэн, үзэһэнөө дүүрэн, хүсэд тайлбарилжа, холбоо хэлэлгэеэ бүрин зохёохо, мэдэсэнүүдэйнгээ шухала хэрэгтэйе ойлгохо.

Багшын үзэмжөөр (нааданай түхэл хэрэглэжэ болохо, үгы һаа шалгалтын хүдэлмэри, тест, зачет г.м.).

Сэгнэлгн хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.



Классһаа гадуур уншаха зохёолнуудые багша дурадхаха.






2-дохи четверть (14 саг)


п/п

Хэшээлэй сэдэб

Саг

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалтын түхэлнүүд

Гэрэй даабари

Болзор

предметнэ

личностнэ

метапредметнэ

түсэбɵɵр

бодото байдалаар

1-3.

Ринчен Номтоев “Аршаанай дуһал”.



3 саг

Фронтальна хүдэлмэри – зохёолой сэдэбүүдые элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, тайлбари зохёолой байгуулын анализ хэхэ, гол идей гаргаха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – тайлбари зохёолой удхаар оньһон ба хошоо үгэнүүдые тааруулха, түсэб табиха, сюжедыень схемээр харуулха.

Индивидуальна хүдэлмэри – тайлбари зохёолой удхаар синквейн зохёохо, үгэнүүдэй тайлбари үргэлжэлүүлхэ, иллюстрацинуудые бэлдэхэ, тобшо гү, али дэргэрэнгы хөөрөө бэлдэхэ.

Тайлбари зохёол тухай тодо ойлгосотой болохо, жанрай онсо илгануудые элирүүржэ һураха,

сюжедэй hубарил тэмдэглэхэ. Ринчен Номтоевой намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ.

Ниитэ монгол уран зохёолнуудые омогорхон уншаха, арадайнгаа хараа бодол, сэдьхэл ойлгожо, би буряадби гээшые мэдэрхэ. Һургаалнуудыень жэшээ болгожо, ажабайдалдаа хэрэглэжэ ябаха. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха.



Тест. Викторина. Сээжэ асуулга.

Шалгалтын хүдэлмэри. Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зураг зураха. Синквейн зохёохо. Презентаци бэлдэхэ. Элидхэл бэшэхэ. Зохёолго бэшэхэ (Багшын үзэмжөөр).



4-5.

“Шэдитэ хүүр” хадамал туужа.

2 саг

Фронтальна хүдэлмэри – зохёолой сэдэбүүдые элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, тайлбари зохёолой байгуулын анализ хэхэ, гол идей гаргаха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – тайлбари зохёолой удхаар оньһон ба хошоо үгэнүүдые тааруулха, түсэб табиха, сюжедыень схемээр харуулха.

Индивидуальна хүдэлмэри – ниитэ монгол уран зохёолой жанрнуудаар түшэглэһэн схемэ бэлдэхэ, үгэнүүдэй тайлбари үргэлжэлүүлхэ, зохёолнуудай удхаар иллюстрацинуудые бэлдэхэ, тобшо гү, али дэргэрэнгы хөөрөө бэлдэхэ.

Тайлбари зохёол тухай тодо ойлгосотой болохо, хадамал туужа гэһэн жанрай онсо шэнжэнүүдые элирүүржэ шадаха,зохёолой рамочна байгуулга тухай ойлгоод абаха,

сюжедэй hубарил тэмдэглэхэ. Ринчен Номтоевой намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ.

Ниитэ монгол уран зохёолнуудые омогорхон уншаха, арадайнгаа хараа бодол, сэдьхэл ойлгожо, би буряадби гээшые мэдэрхэ. Һургаалнуудыень жэшээ болгожо, ажабайдалдаа хэрэглэжэ ябаха. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.)



Тест. Зачет. Викторина. Сээжэ асуулга.

Шалгалтын хүдэлмэри. Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зураг зураха. Синквейн зохёохо. Презентаци бэлдэхэ. Элидхэл бэшэхэ. Зохёолго бэшэхэ, зохёолой текст албан хэрэгэй стильдэ болгожо туршаха г.м. (Багшын үзэмжөөр).



6.

Творческо практикум

1 саг

Бүлэгөөр хүдэлмэри – схемэнүүдые, түсэбүүдые, зурагуудые хэрэглэхэ. Презентаци бэлдэхэ – Ниитэ монголой уран зохёолнуудые уншаад…

Фронтальна хүдэлмэри – асуудалнуудта харюусаха.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха, арадай онтохонуудтай зэргэсүүлгэ хэхэ. Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Д-Н. Дугаровай “Үльгэршэн” зураг дээрэ хаража, “Эрдэм бэлиг – эрхим баян” гэһэн зохёолго-бодомжолго бэшэжэ тушааха.




XX зуун жэлэй буряад уран зохёол


7.

Уянга гү, али уянгата зохёол тухай.

Б Вл. Петонов “Минии Росси”

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – уран һайханаар уншаха, шүлэг шүүлбэрилхэ заршам баримталжа, анализ хэхэ, шүлэгэй сэдэб, гол бодол элирүүлхэ. Бүлэгөөр хүдэлмэри – уран аргануудай янзануудта жэшээнүүдые хэлэхэ, лирическэ геройн сэдьхэлэй байдал задалха, шүлэгэй онсо шэнжэнүүдые анализлан гаргаха.

Индивидуальна хүдэлмэри – сээжэлдэхэ, уран гоёор уншаха.

Шүлэглэмэл жанрай зохёолтой, поэдэй намтар ба зохёохы замтай дүтөөр танилсаха. Эхэ орон тухай уянга гэжэ ойлгосотой болохо, уран шүлэг шүүлбэрилхэ заршамтай баримталха, шүүлбэрилхэ, уран аргануудыень олохо.

Эхэ орон тухайгаа сэдьхэлээ хүдэлгэн, омогорхон уран гоёор уншаха, сээжэлдэхэ. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ дадалаа үргэдхэхэ.

Шүлэглэмэл зохёолой хэлэнэй уран аргануудые, илгажа шадаха. (метафора, олицетворени, зэргэсүүлгэ, эпитет). Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, уянгата геройн сэдьхэлэй байдал тайлбарилжа шадаха, тобшололнуудые гаргаха.

Шүлэгэй анализ

Сээжэлдэхэ. Шүлэг зохёохо. Анализ хэхэ.



8


Б. Абидуев “Сонхоор малайһан һара”



Фронтальна хүдэлмэри – уран һайханаар уншаха, шүлэг шүүлбэрилхэ заршам баримталжа, анализ хэхэ, шүлэгэй сэдэб, гол бодол элирүүлхэ. Бүлэгөөр хүдэлмэри – уран аргануудай янзануудта жэшээнүүдые хэлэхэ, лирическэ геройн сэдьхэлэй байдал задалха, буряад шүлэгэй онсо шэнжэнүүдые анализлан гаргаха, тусхай тэмдэгүүдээр харуулха.

Индивидуальна хүдэлмэри – сээжэлдэхэ, уран гоёор уншаха, шүлэг зохёожо туршаха.

Шүлэглэмэл жанрай зохёолтой танилсаха, илгаха. Пейзажна уянга гэжэ тодорхой ойлгосотой болохо, уран шүлэг шүүлбэрилхэ заршамтай танилсаха, уран аргануудыень олохо.

Б. Абидуевай намтар, зохёолнуудтайнь танилсан, зохёолнуудайнь сэдэб, гол бодол тухай мэдэсэтэй болохо, уран аргануудыень оложо, тайлбарилха. Шүлэгэй түүхэ тухай мэдэхэ.

Буряад уянгата зохёолнуудаа урмашан, сэдьхэлээ хүдэлгэн уншаха, сээжэлдэхэ. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ дадалаа үргэдхэхэ.

Шүлэглэмэл зохёолой хэлэнэй уран аргануудые, илгажа шадаха. (метафора, олицетворени, зэргэсүүлгэ, эпитет) Пейзажна лирикээр бэшэгдэһэн шүлэгүүдые илгаруулжа шадаха. Ород поэзитэй зэргэсүүлэн үзэхэ. Уянгата геройн сэдьхэлэй байдал тайлбарилжа шадаха, тобшололнуудые гаргаха.

Шүлэгэй анализ

Шүлэг соохи зарим үгэнүүдэй удхыень тайлбарилха.

Сээжэлдэхэ.

Зураг зураха.

Һарын дүрэ гаргаха.

А. Пушкинай шүлэгтэй зэргэсүүлхэ.



9.

Д. Жалсараев “Эхэ тухай дуун”

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри –уран һайханаар уншаха, шүлэг шүүлбэрилхэ заршам баримталжа, анализ хэхэ, шүлэгэй сэдэб, гол бодол элирүүлхэ.

Индивидуальна хүдэлмэри – уран аргануудай янзануудта жэшээнүүдые олохо, лирическэ геройн сэдьхэлэй байдал задалха, шүлэгэй онсо шэнжэнүүдые анализлан гаргаха.

Д. Жалсараевай намтар, зохёолнуудтайнь танилсан, зохёолнуудайнь сэдэб, гол бодол тухай мэдэсэтэй болохо, уран аргануудыень оложо, тайлбарилха. Шүлэг удхын, байгуулгын талаһаа шүүлбэри хэхэ.

Эжы тухайгаа сэдьхэлээ хүдэлгэн, уран гоёор уншаха, шүлэг сээжэлдэхэ. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ дадалаа үргэдхэхэ. Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Шүлэгэй хэлэнэй уран аргануудые, илгажа шадаха (метафора, олицетворени, зэргэсүүлгэ, эпитет). Уянгата геройн сэдьхэлэй байдал тайлбарилжа шадаха, тобшололнуудые гаргаха.

Шүлэгэй удхын анализ

Сээжэлдэхэ.

Шүлэг зохёожо туршаха.



10.

Классһаа гадуур уншаха шүлэгүүдээр уран уншалгын хэшээл (багшын үзэмжөөр)

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – уран һайханаар уншаха, шүлэг шүүлбэрилхэ заршам баримталжа, анализ хэхэ, шүлэгэй сэдэб, гол бодол элирүүлхэ. Бүлэгөөр хүдэлмэри – уран аргануудай янзануудта жэшээнүүдые хэлэхэ, лирическэ геройн сэдьхэлэй байдал задалха, буряад шүлэгэй онсо шэнжэнүүдые анализлан гаргаха, тусхай тэмдэгүүдээр харуулха.

Индивидуальна хүдэлмэри – уран гоёор уншаха, шүлэг зохёожо туршаха.

Шүлэглэмэл жанрай зохёол илгаха, байгуулгыень задалжа шадаха. Уянга гэжэ ойлгосоёо үргэдхэхэ, уран шүлэг шүүлбэрилхэ заршамтай танилсаха, уран аргануудыень олохо.

Буряад уянгата зохёолнуудаа урмашан, сэдьхэлээ хүдэлгэн уншаха, сээжэлдэхэ. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ дадалаа үргэдхэхэ.

Шүлэглэмэл зохёолой хэлэнэй уран аргануудые, илгажа шадаха. (метафора, олицетворени, зэргэсүүлгэ, эпитет) Уянгата шүлэгүүдые илгаруулжа шадаха.

Шүлэгэй анализ

Сээжэлдэхэ. Шүлэг зохёохо. Анализ хэхэ.



11-13.

Үргэлжэлһэн зохёол тухай.

Ц-Д. Дамдинжапов “Юрын буряад эхэ”

3 саг

Фронтальна хүдэлмэри – үргэлжэлһэн зохёолнууд тухай түшэглэһэн схемэ зохёохо. “Юрын буряад эхэ” хөөрөөнэй гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, сюжет зуран тайлбарилха.

Индивидуальна хүдэлмэри – хөөрөөн соохи геройнуудай дүрэ зураглаха. Буряад эхэнэр тухай бодомжолхо, В. Гончарай “Һаалишанай дүрэ” зураг хаража, аудиобэшэлгэ шагнажа, бодомжолго гү, али зураглал бэшэхэ.

Үргэлжэлһэн зохёол тухай тодорхой ойлгосотой болохо, илгажа, онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, хөөрөөнэй сюжет зуража, тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Портретнэ характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха, зохёолой гол герой Бүмбүү хүгшэнэй жэшээ хаража, юрын буряад эхэнэр тухай, Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай үедэ эгэршэгүй зориг харуулһан эхэнэр тухай бодомжолхо, нютагайнгаа ажалай ба дайнай ветеранууд тухай мэдээсэл суглуулха, уулзажа хөөрэлдэхэ, хэлэһэн юумыень сэдьхэлдээ хадуужа абаха гэжэ оролдохо, хүндэлэн ябаха, омогорхохо.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.)


Тест. Зачет. Викторина. Сээжэ асуулга.

Шалгалтын хүдэлмэри. Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Аудиобэшэлгэ шагнаха. Зохёолго бэшэхэ г.м. (Багшын үзэмжөөр).



14.

Четвертиин дүн гаргалга.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – четвертиин дүн гаргаха, тобшолол хэхэ, асуудалнуудта харюусаха.

Ниитэ монголой уран зохёолнуудые мэдэхэ, һургаалнуудайнь удха шанар тайлбарилан хөөрэхэ, 20-дохи зуун жэлэй буряад уран зохёол тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ, уянга, тэрэнэй удхаараа яажа илгардагыень мэдэхэ, уран аргануудыень элирүүлжэ шадаха, үргэлжэлһэн зохёол тухай ойлгосотой болохо, геройнуудта характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад зохёолнуудаа урмашан, сэдьхэлээ хүдэлгэн уншаха, сээжэлдэхэ. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ дадалаа үргэдхэхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Уншаһан зохёолой анализ хэжэ, үйлэ үзэгдэлнүүдые, дүрэнүүдые зэргэсүүлжэ, тобшолол гаргаха, зүбшөөжэ гү, али буруушаажа шадаха, индивидуальна, бүлэгөөр, фронтальна хүдэлмэринүүдтэ өөрынгөө ажаябуулгые түсэблэжэ бэелүүлхэ, мэдэһэн, үзэһэнөө дүүрэн, хүсэд тайлбарилжа, холбоо хэлэлгэеэ бүрин зохёохо, мэдэсэнүүдэйнгээ шухала хэрэгтэйе ойлгохо.

Багшын үзэмжөөр (нааданай түхэл хэрэглэжэ болохо, үгы һаа шалгалтын хүдэлмэри, тест, зачет г.м.).

Сэгнэлгн хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.



Классһаа гадуур уншаха зохёолнуудые багша дурадхаха.









3-дахи четверть (20 час)


п/п

Хэшээлэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалын түхэл-нүүд

Гэрэй даабари

Болзор

предметнэ

личностнэ

метапредметнэ

Түсэбɵɵр

Бодото байдалаар

1-3.

С.С.

Цырендоржиев

“Шобоодой”


3 саг


Фронтальна хүдэлмэри –Хөөрөөнэй гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, бүлэгүүдтэ нэрэ һанаха, сюжет зуран тайлбарилха.

Индивидуальна хүдэлмэри – зураг хаража, тэрэ үеын пионернүүд тухай мэдээсэл суглуулха, портретнэ характеристикэ үгэхэ, зохёол сооһоо оньһон, хошоо үгэнүүдые түүжэ бэшээд, удхыень тайлбарилха.

Хөөрөөнэй онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, сюжет зуража, тэрэнээ тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта портретнэ характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха, зохёолой гол герой Шобоодойн баатаршалга тухай бодомжолхо, түрэл хэлэнэйнгээ үүргыень ойлгохо.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан г.м.)

Түүхын мэдээсэлнүүдые хэрэглэжэ шадаха.


Тест. Викторина. Сээжэ асуулга.

Шалгалтын хүдэлмэри. Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зураг зураха. Зохёолго бэшэхэ г.м. (Багшын үзэмжөөр).



4.

Л.Д. Тапхаев “Фермын үхибүүд”

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – уран һайханаар уншаха, шүлэг шүүлбэрилхэ заршам баримталжа, анализ хэхэ, шүлэгэй сэдэб, гол бодол элирүүлхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – Жамса Раднаевай зурагууд, мүн Лопсон Тапхаевай шүлэг

хоорондоо ямар холбоотой байhыень элирүүлхэ, шүлэгэй геройнуудта өөрынгөө үгөөр характеристикэ үгэхэ кроссворд тааха .

Индивидуальна хүдэлмэри – уран гоёор уншаха, оньһон үгэнүүдые тааруулжа бэшэхэ.

Уран зохёолшын намтартай танилсаха, шүлэгэй удха ба

уран арганууд дээрэ хүдэлмэрилхэ, буряад


Харюусалгатай хандаса, нигүүлсэхы сэдьхэл уран hайханай бүтээлнүүд дээрэ

үндэhэлэн харуулжа, сэгнэжэ hураха. Оршон тойронхи байдалые обёорон

мэдэржэ, тойронхи байгаалидаа гэртээ мэтэ, ёhотой эзэн мэтэ

байха ёһотойб гэжэ ойлгохо.


Уншаһанаа хөөрэжэ шадаха, харюугаа жэшээнүүдээр баталха, арадайнгаа ёhо заншал шудалха. Буряад арадайнгаа мал ажахы тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ, 5 хушуу малаа мэдэхэ.

Уншагшын дэбтэр.

Хүдөө нютагай ажабайдалда зорюулжа шүлэг гү, али хөөрөө

өөрынгөө дураар зохёохо.




5-6.

Ц.Р. Галанов “Хүгжэм”

2 саг

Фронтальна хүдэлмэри –Хөөрөөнэй гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, сюжет зуран тайлбарилха.

Индивидуальна хүдэлмэри – портретнэ характеристикэ үгэхэ, зохёолой сэдэбтэ тааруулан үгтэһэн оньһон үгэнүүдэй удха тайлбарилха, 1-дэхи нюурһаа хөөрэхэ.

Хөөрөөнэй онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, сюжет зуража, тэрэнээ тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта портретнэ характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха, зохёолой гол герой болохо Балжима тухай, ажалша, сэбэр абари зан тухайнь бодомжолхо, буряад эхэнэр хүнэй зол заяа, үри бэедээ энхэрхэ, хайрлаха сэдьхэлые ойлгохо. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.)

Тест. Сээжэ асуулга.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Буряад эхэнэрнүүдэй дүрэнүүд – зэргэсүүлгын ажал (Бүмбүү Базаровна Мухашханай Балжима хоёр)

Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Презентаци бэлдэхэ. Элидхэл бэшэхэ. г.м. (Багшын үзэмжөөр).



7.

Творческо практикум гү, али классһаа гадуур уншалга

(Багшын үзэмжөөр).

1 саг

Индивидуальна хүдэлмэри – зохёолго бэшэхэ.


“Эхын сагаан сэдьхэл” гэһэн сэдэбээр зохёолго бэшэхэ.

Зохёохы дадалаа үргэдхэхэ.

Үгын баялиг, бэшэмэл ба аман хэлэлгэеэ хүгжөөхэ.





8-10.

Ч.Ц. Цыдендамбаев “Шэнэ байшан”

3 саг

Фронтальна хүдэлмэри –Хөөрөөнэй гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, гал гуламта, гэр бүлын удха шанар тухай хэлсэхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, сюжет зуран тайлбарилха.

Индивидуальна хүдэлмэри – портретнэ характеристикэ үгэхэ, зохёол соохи оньһон үгэнүүдэй удхаар хөөрэхэ. Бүлэгүүдтэ нэрэ һанаха.

Хөөрөөнэй онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, сюжет зуража, тэрэнээ тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта портретнэ характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха, буряад арад зонойнгоо ёһо заншалнуудыень, ажалша абари зангыень сэгнэн омогорхохо, хамтын ажал тухай мэдэхэ. Гэр, гал гуламта гэһэн ойлгосонууд хүнэй наһанда ямар үүргэ дүүргэнэб гэжэ бодомжолхо. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.)

Тест. Сээжэ асуулга.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.


Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зохёолшын намтараар презента ци бэлдэхэ. Видеозураглал хараха г.м. (Багшын үзэмжөөр).



11-12.

Ч.Ц. Цыдендамбаев “Талын аадар”

2 саг

Фронтальна хүдэлмэри –Хөөрөөнэй гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, А.П. Чехов тухай һонирхон хөөрэлдэхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, сюжет зуран тайлбарилха.

Индивидуальна хүдэлмэри – зохёолой хөөрэгшые зураглажа туршаха, тэрэ үеын саг тухай баримталан хөөрэхэ, байгаали зураглаһан хэһэг уран гоёор уншаха.

Хөөрөөнэй онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, сюжет зуража, тэрэнээ тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройдо тодорхойлолто үгэжэ шадаха.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ дадалаа үргэдхэхэ.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.). Түүхын баримтануудые хэрэглэхэ.

Сээжэ асуулга.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.


Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Байгаали зураглаһан хэһэг сээжэлдэхэ (Багшын үзэмжөөр).



13.

Творческо практикум гү, али классһаа гадуур уншалга (багшын үзэмжөөр)

1 саг

Бүлэгөөр хүдэлмэри – схемэнүүдые, түсэбүүдые, зурагуудые хэрэглэхэ. Презентаци бэлдэхэ – Буряад арадайм түүхэ уран зохёолнууд соо...

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха, арадай онтохонуудтай зэргэсүүлгэ хэхэ. Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Презентаци, элидхэл гү, али реферат




Хани нүхэсэл

14-18.

Ж.Б. Балданжабон “Алханын нюусанууд”

5 саг

Фронтальна хүдэлмэри – туужын гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, буряад арадай ёһо заншалнууд, арадай боро арга, монгол бэшэг, нютагайнгаа һайхан байгаали, эрдэмтэд тухай хэлсэхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, сюжет зуран тайлбарилха, бүлэгүүдэй нэрэнүүдые тайлбарилха.

Индивидуальна хүдэлмэри – нютагайнгаа ургамалнууд, амитад тухай мэдээсэеэ үргэдхэхэ, эдир аяншадай абари зан тодорхойлхо, нютагайнгаа домогто һайхан газарнууд тухай бэшэхэ.

Туужын онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, сюжет зуража, тэрэнээ тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта портретнэ характеристикэ үгэжэ шадаха, нютаг ороноо шэнжэлэлгээр һонирхохо, шэнэ мэдэсэнүүдтэй болохо. Аглаг һайхан Алхана, тэрэнэй байгаалитайнь танилсаха, домог түүхэнүүдыень һонирхон уншаха.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, оршон тойрон байгаалидаа гамтайгаар хандаха гэжэ мэдэрэл хүмүүжүүлхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.). Географи, биологиин хэшээлнүүдтэ абаһан мэдэсэнүүдээ хэрэглэжэ шадаха.

Тест. Викторина.Сээжэ асуулга.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Проект.


Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зохёолшын намтараар презента ци бэлдэхэ, зурагуудые зураха, шүлэг зохёохо, элидхэл бэлдэхэ, тест зохёохо г.м. (Багшын үзэмжөөр).



19.

Творческо практикум (багшын үзэмжөөр)

1 саг

Бүлэгөөр хүдэлмэри – схемэнүүдые, түсэбүүдые, зурагуудые хэрэглэхэ.

Нааданай түхэлөөр хэшээл үнгэргэхэ.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха, арадай онтохонуудтай зэргэсүүлгэ хэхэ. Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Проект.




20.

Четвертиин дүн гаргалга.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – четвертиин дүн гаргаха, тобшолол хэхэ, асуудалнуудта харюусаха.

20-дохи зуун жэлэй буряад уран зохёол тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ, үргэлжэлһэн зохёол тухай ойлгосотой болохо, геройнуудта характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад зохёолнуудаа урмашан, сэдьхэлээ хүдэлгэн уншаха. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ дадалаа үргэдхэхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Уншаһан зохёолой анализ хэжэ, үйлэ үзэгдэлнүүдые, дүрэнүүдые зэргэсүүлжэ, тобшолол гаргаха, зүбшөөжэ гү, али буруушаажа шадаха, түүхын баримтануудые уран зохёол соо тэмдэглэхэ, индивидуальна, бүлэгөөр, фронтальна хүдэлмэринүүдтэ өөрынгөө ажаябуулгые түсэблэжэ бэелүүлхэ, мэдэһэн, үзэһэнөө дүүрэн, хүсэд тайлбарилжа, холбоо хэлэлгэеэ бүрин зохёохо, мэдэсэнүүдэйнгээ шухала хэрэгтэйе ойлгохо.

Багшын үзэмжөөр (нааданай түхэл хэрэглэжэ болохо, үгы һаа шалгалтын хүдэлмэри, тест, зачет г.м.).

Сэгнэлгн хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.



Классһаа гадуур уншаха зохёолнуудые багша дурадхаха.






4-дэхи четверть (16 саг)


п/п

Хэшээлэй сэдэб

Сагай хубаари

Һурагшадай ажаябуулгын шэнжэ

Хараалагдаһан дүнгүүд

Шалгалын түхэл-нүүд

Гэрэй даабари

Болзор


предметнэ

личностнэ

метапредметнэ

Түсэбɵɵр

Бодото байдалаар


Түрэл нютагай байгаали

1-3.

Ц.Н. Номтоев “Эдэбхи”

3 саг

Фронтальна хүдэлмэри – туужын гол бодол элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, нютагайнгаа һайхан байгаали, загаһад, ойн амитад тухай хэлсэхэ.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зохёолой бүлэгүүдэй түсэб табиха, сюжет зуран тайлбарилха, бүлэгүүдтэ нэрэнүүдые һанаха.

Индивидуальна хүдэлмэри – нютагайнгаа загаһад тухай мэдээсэеэ үргэдхэхэ, эдир аяншадай абари зан тодорхойлхо, зураг зураха.

Туужын онсо шэнжэнүүдыень гаргажа шадаха, сюжет зуража, тэрэнээ тайлбарилха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта портретнэ характеристикэ үгэжэ шадаха, нютаг ороноо шэнжэлэлгээр һонирхохо, шэнэ мэдэсэнүүдтэй болохо.

Буряад уран зохёолоо һонирхожо уншаха, оршон тойрон байгаалидаа гамтайгаар хандаха гэжэ мэдэрэл хүмүүжүүлхэ, хамтын ажалай удха ойлгохо. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зорилго түсэб табижа ажаллаха, зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха, зохёолой удхаар хөөрэлгын янзануудые хэрэглэжэ шадаха (тодорхой, шэлэһэн, хубилгаһан, тобшо, нэмэһэн г.м.). Географи, биологиин хэш-тэ абаһан мэдэсэнүүдээ хэрэглэжэ шадаха.

Тест. Викторина.Сээжэ асуулга.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.

Проект.


Уншаха. Түсэб табиха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зохёолшын намтараар презента ци бэлдэхэ, зурагуудые зураха, элидхэл бэлдэхэ, тест зохёохо, толи бүридхэхэ г.м. (Багшын үзэмжөөр).




4.

Творческо практикум (багшын үзэмжөөр)

1 саг

Бүлэгөөр гү, али индивидуальна хүдэлмэри – схемэнүүдые, түсэбүүдые, зурагуудые хэрэглэхэ.

“Түрэл байгаалияа гамная!” гэһэн зохёолго гү, али презентаци бэлдэхэ.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха, арадай онтохонуудтай зэргэсүүлгэ хэхэ. Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Проект.





5.

Г. Х. Базаржапова-Дашеева “Зунай үдэшэ”, “Нара хүлеэнэб”.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – уран һайханаар уншаха, шүлэг шүүлбэрилхэ заршам баримталжа, анализ хэхэ, шүлэгэй сэдэб, гол бодол элирүүлхэ. Бүлэгөөр хүдэлмэри – уран аргануудай янзануудта жэшээнүүдые хэлэхэ, лирическэ геройн сэдьхэлэй байдал задалха, буряад шүлэгэй онсо шэнжэнүүдые анализлан гаргаха, тусхай тэмдэгүүдээр харуулха.

Индивидуальна хүдэлмэри – сээжэлдэхэ, уран гоёор уншаха, шүлэг зохёожо туршаха.

Шүлэглэмэл жанрай зохёолтой танилсаха, илгаха. Уянга гээшые мэдэхэ, уран шүлэг шүүлбэрилхэ заршамтай танилсаха, уран аргануудыень олохо.

Г.Х. Базаржапова-Дашеевагай намтар, зохёолнуудтайнь танилсан, зохёолнуудайнь сэдэб, гол бодол тухай мэдэсэтэй болохо, уран аргануудыень оложо, тайлбарилха.

Буряад уянгата зохёолнуудаа урмашан, сэдьхэлээ хүдэлгэн уншаха, сээжэлдэхэ. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ дадалаа үргэдхэхэ.

Шүлэглэмэл зохёолой хэлэнэй уран аргануудые, илгажа шадаха. (олицетворени, эпитет). Ород поэзитэй зэргэсүүлэн үзэхэ. Уянгата геройн сэдьхэлэй байдал тайлбарилжа шадаха, тобшололнуудые гаргаха.

Шүлэгэй анализ

Шүлэг соохи зарим үгэнүүдэй удхыень тайлбарилха.

Сээжэлдэхэ.

Зураг зураха. Ном соохи “Улаалзайн хаһа” гэжэ зурагаар хүдэлмэри.




6-7.

Басни тухай ойлгосо.

Б. Базарон “Эрдэмтэ эрбээхэй”,

Э.С. Манзаров. “Золдоо хатарһан зомгооһон”.


2 саг

Фронтальна хүдэлмэри – басниин гол удха, һургаалыень элирүүлхэ, асууд-та харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, басни соо харуулагдаһан дүрэнүүд дээрэ тобшолонуудые гаргаха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – басниин байгуулга харуулха, сценари бэшэжэ туршаха, оньһон үгэнүүдые һанаха.

Индивидуальна хүдэлмэри – зураг зураха, басни зохёохо.

Басни тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ, 5-дахи класста үзэһэнөө һанажа, басниин бии болоһон түүхэ баримталан хөөрэхэ, аллегори тухай мэдэхэ, басниин онсо шэнжэнүүдыень гаргажа, байгуулгыень элирүүлжэ шадаха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад баснинуудые һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха, басниин геройнуудай жэшээ дээрэ, эрдэм һуралсал гээшэ хүнэй ажабайдалда хэрэгтэйень ойлгохо. Ажабайдалда дайралдадаг дутуу дундануудые элирүүлжэ, урагшаа һанаатай, эрмэлзэлтэй, зоригтойгоор хүмүүжэхэ, ургаха.

Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха.

Сээжэ асуулга.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.


Уншаха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зураг зураха, басни зохёохо, сценари бэшэхэ г.м. (Багшын үзэмжөөр).




8.

Классһаа гадуур уншалга

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – басниин гол удха, һургаалыень элирүүлхэ, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, басни соо харуулагдаһан дүрэнүүд дээрэ тобшолонуудые гаргаха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – басниин байгуулга харуулха, сценари бэшэжэ туршаха, оньһон үгэнүүдые һанаха.

Индивидуальна хүдэлмэри – зураг зураха, басни зохёохо.

Басни тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ, 5-дахи класста үзэһэнөө һанажа, басниин бии болоһон түүхэ баримталан хөөрэхэ, ондоо уран зохёолшодой баснинуудые уншаха, аллегори тухай мэдэхэ, басниин онсо шэнжэнүүдыень гаргажа, байгуулгыень элирүүлжэ шадаха, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройнуудта характеристикэ үгэжэ шадаха.

Буряад баснинуудые һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха, басниин геройнуудай жэшээ дээрэ, эрдэм һуралсал гээшэ хүнэй ажабайдалда хэрэгтэйень ойлгохо. Ажабайдалда дайралдадаг дутуу дундануудые элирүүлжэ, урагшаа һанаатай, эрмэлзэлтэй, зоригтойгоор хүмүүжэхэ, ургаха.

Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха.

Уншагшын дэбтэр.


Уншаха. Асуудалнуудта харюусаха. Асуудалнуудые зохёохо. Зураг зураха, басни зохёохо, сценари бэшэхэ г.м. (Багшын үзэмжөөр).




9.

Баллада тухай ойлгосо.

Ц.Ц. Дондогой. Гэр тухай баллада.


1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – баллада тухай уншажа, жанрай

онсо шэнжэнүүдые ойлгожо абаха, асуудалнуудта харюусаха, ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, басни соо харуулагдаһан дүрэнүүд дээрэ тобшолонуудые гаргаха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – басниин байгуулга харуулха, сценари бэшэжэ туршаха, оньһон үгэнүүдые һанаха.

Индивидуальна хүдэлмэри – зураг зураха, басни зохёохо.

Баллада тухай ойлгосотой болохо, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Зохёолой геройн сэдьхэлэй байдал тухай хөөрэхэ, баллада соо байһан дүрэнүүдые зураглан хөөрэхэ.

Буряад балланадуудые һонирхожо уншаха, баллада бэшэдэг уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха. Балладын дүрэнүүд дээрэ үе сагай һубарилдаан, үйлэ хэрэгүүдэй һэлгэлдээн тухай бодомжолхо.

Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ, мүрнүүдэй дундуур уншажа, зэргэсүүлжэ шадаха.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха.

Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.


Сээжэлдэхэ.

Зураг зураха.




10.

Творческо практикум гү, али классһаа гадуур уншалга (багшын үзэмжөөр)

1 саг

Бүлэгөөр хүдэлмэри – схемэнүүдые, түсэбүүдые, зурагуудые, текстнүүдые хэрэгл.

Индивидуальна – уншаха, түсэб табиха, асуудалнуудые бэлдэхэ, зохёохо.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха. Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.






11-13.

Хүүгэдэй драматическа буряад уран зохёолой онсо шэнжэнүүд.

М.Ж. Батоин. “Хүхэ зүһэтэй үнэгэн”.


3 саг

Фронтальна хүдэлмэри – драмада тодорхойлолто үгэхэ, асуудалнуудта харюусаха, тобшолонуудые гаргаха. Ойлгосогүй үгэнүүдэй удха тайлбарилха, асуудалнуудые зохёохо, ролёор уншаха, али нэгэн үзэгдэл зурагаар сценари бэшэжэ туршаха.

Бүлэгөөр хүдэлмэри – зүжэгэй байгуулгын онсо шэнжэнүүдые элирхэйлэн харуулха, онтохонтой зэргэ-сүүлжэ хараха, үгы һаа онтохон болгожо бэшэхэ. Сюжедыень зураха.

Индивидуальна хүдэлмэри – зураг зураха, зүжэгэй дүрэнүүдтэ характеристикэ үгэхэ, түсэб табиха.

Драма тухай ойлгосотой болохо, уран зохёолшын намтар ба зохёохы замыень мэдэхэ. Тус жанр тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ, онсо шэнжэнүүдые мэдэхэ.

Зүжэгүүдээр һонирхожо уншаха, уран зохёолшодоо мэдэжэ ябаха. Хүнэй һайн ба муу талануудые зүбшэн хэлсэхэ, худал үнэн хоёрые илгаруулха, шүүмжэлхэ, нүхэсэл тухай бодомжолхо. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, бэе бэеэ хүндэлхэ, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ.

Зэргэсүүлгэ хэжэ харюусаха.

Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.

Ойлгосонуудые тодорхойлжо шадаха, ушар шалтагаанай харилсаануудые олохо, боро ухаагаа хүдэлгэхэ, тобшололнуудые гаргаха.

Тест. Сэгнэлгын хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.


Зураг зураха. Оньһон үгэнүүдые һанаха, тайлбарилха. Сценари бэшэхэ.

Р. Номтоевой ба М. Батоинай зохёолнуудые зэргэсүүлэн үзэхэ.




14.

Творческо практикум

1 саг

Бүлэгөөр гү, али индивидуальна хүдэлмэри – схемэнүүдые, түсэбүүдые, зурагуудые хэрэглэхэ, “Худал элирбэ, үнэн диилэбэ” гэһэн сэдэбээр зохёолго гү, али хуряангы хөөрөө бэлдэхэ.

Үзэһэн темэеэ хэр ойлгоһоноо шалгаха, мэдэсэеэ хэрэглэжэ шадаха.

Гансаараа мүн суг хамта хүдэлхэ шадабари олгохо.

Аман ба бэшэмэл хэлэлгэеэ хүгжөөхэ, тоб байса харюусаха, арадай онтохонуудтай зэргэсүүлгэ хэхэ. Асуудал табижа һураха, юумэнэй нарин холбоо хаража, өөрын һанамжа хэлэхэ.






15.

Шалгалтын хүдэлмэри

(тест)

1 саг

Индивидуальна хүдэлмэри – бэшэмэл хүдэлмэри гү, али онлайн-тест дүүргэхэ.

Жэл соо үзэһэнөө шалгаха.

Бэеэ даажа хүдэлмэрилхэ.

Схемэнүүдые зураха, таблица хүсэлдүүлэн бэшэхэ, элдэб түхэлэй тестын дааб-е дүүргэхэ, зэргэсүүлхэ, бусад хэш-тэй холбожо харюусаха г.м.






16.

Четвертиин дүн гаргалга.

1 саг

Фронтальна хүдэлмэри – четвертиин, жэлэй дүн гаргаха, тобшолол хэхэ, асуудалнуудта харюусаха.

20-дохи зуун жэлэй буряад уран зохёол тухай мэдэсэеэ үргэдхэхэ, шүлэглэмэл, үргэлжэлһэн, зүжэглэмэл зохёолнууд тухай мэдэсэнүүдээ бүридхэхэ, тобш-л гаргаха, онсо шэнжэнүүдыень, уран арг-нь элирүүлжэ, байгуулгыень задалжа, анализ хэхэ шадабарияа харуулха, литер. теориин томьёо үгэнүүдые тодорхойлжо шадаха, портретнэ харак-кэ зураглан үгэхэ дадалаа харуулха г.м.

Буряад зохёолнуудаа урмашан, сэдьхэлээ хүдэлгэн уншаха. Үзэһэн темээр hонирхохо, сугтаа хүдэлхэ дадалаа үргэдхэхэ. Хүнүүдэй хоорондоо харилсаха журам сахиха, харилсаанда хабаадаха, өөрынгөө һанал бодол хэлэхэ, баримталха. Бэе бэеэ хүндэлхэ, анхаралтайгаар шагнаха.

Уншаһан зохёолой анализ хэжэ, үйлэ үзэгдэлнүүдые, дүрэнүүдые зэргэсүүлжэ, тобшолол гаргаха, зүбшөөжэ гү, али буруушаажа шадаха, индивидуальна, бүлэгөөр, фронтальна хүдэлмэринүүдтэ өөрынгөө ажаябуулгые түсэблэжэ бэелүүлхэ, мэдэһэн, үзэһэнөө дүүрэн, хүсэд тайлбарилжа, холбоо хэлэлгэеэ бүрин зохёохо, мэдэсэнүүдэйнгээ шухала хэрэгтэйе ойлгохо.

Багшын үзэмжөөр (нааданай түхэл хэрэглэжэ болохо, үгы һаа шалгалтын хүдэлмэри, тест, зачет г.м.).

Сэгнэлгн хуудаһан. Уншагшын дэбтэр.



Классһаа гадуур уншаха зохёолнуудые багша дурадхаха.




4. Һуралсалай методическа хангалга.

  1. Цыденова Х.Г., Цыренова Ц.Б., Жамбуева Ж.Д. Буряад литература. 6-дахи класста үзэхэ һуралсалай ном-хрестомати : хоёр хубитай. 1-дэхи хуби. 2-дохи хэблэл, заһагдаһан, нэмэгдэһэн. – Улаан-Үдэ : “Бэлиг” түб, 2018. – 164 х., хабсаргалта.

  2. Цыденова Х.Г., Цыренова Ц.Б., Жамбуева Ж.Д. Буряад литература. 6-дахи класста үзэхэ һуралсалай ном-хрестомати : хоёр хубитай. 2-дохи хуби. 2-дохи хэблэл, заһагдаһан, нэмэгдэһэн. – Улаан-Үдэ : “Бэлиг” түб, 2018. – 164 х., хабсаргалта.

  3. “Эхэ хэлэн” буряад хэлэнэй сахим hураха ном. – Улаан-Үдэ, 2012.

  4. Цыренова Ц.Б., Батуева М.Ш. Булагай эхин. – Улаан-Үдэ : “Бэлиг” түб, 2002.

  5. Жамбуева Ж.Д., Ивахинова Я.Ц. Методические рекомендации к сочинениям по бурятской литературе. Улан-Удэ : «Бэлиг», 2002.

  6. Литературная энциклопедия терминов и понятий / Сост. и гл. ред. А.Н. Николюкин. М., 2001.



  1. Ажалай программа заһабарилгын хуудаһан


Четверть

Һалбариин нэрэ, сэдэб

Түсэбөөр үнгэргэхэ үдэр

Заһабарилгын шалтагаан

Заһабарилгын хэмжээ ябуулганууд

Үнэн дээрэ үнгэргэһэн үдэр



































































































3