Сабақтың тақырыбы: Молекулалы кинетикалық теорияның негізгі теңдеуіне есептер шығару

Ф-Е-10/5.1

№ 5 cабақ жоспары

Пәні: Физика және астрономия

Сабақтың түрі: Тәжірибелік.

Сабақтың тақырыбы: Молекулалы кинетикалық теорияның негізгі теңдеуіне есептер шығару

Сабақтың мақсаты: Білімділік:Теориялық білімдерін есеп шығаруға үйрету.

Дамытушылық:Теориялық алған білімдерін іс жүзінде қолдануға үйрету.

Тәрбиелік: Оқушыларды адалдыққа, адамгершілікке, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

Пәнаралық байланыс: Математика, Химия

Қолданылатын әдебиеттер тізімі:

Негізгі: Б.Кронгарт Физика-10

Қосымша: Р.Башарұлы

Сабақтың барысы мен мазмұны:

Оқытушы:__________П.Тазабекова

Бақылау сұрақтары:

1.МКТ-ның негізгі қағидаларын атаңдар.

2.Диффузия дегеніміз не?

3.Броундық қозғалыс дегеніміз не?

Зат мөлшері дегеніміз не?

4.Заттың мольдік массасы дегеніміз не?

5.Сұйықтың, қаты денелердің, газдардың қасиеттерін атаңдар.

6.Термодинамикалық параметрлер дегеніміз не? Оларға қандай шамалар жатады?

7.Идеал газ дегеніміз не?

8.МКТ-ның негізгі теңдеуі.

Жедел тест.

1.Қай ғалым денелер тұтас емес, олар бөлінбейтін ұсақ бөлшектерден тұрады деп болжам ұсынған?

А)М.В.Ломоносов; В)Р.Броун; С)Демокрит.

2.Қай ғалым зат құрылымының молекулалы – кинетикалық тоериясы туралы еңбек жазды?

А)М.В.Ломоносов; В)Р.Броун; С)А.Эйнштейн

3. Молекулалық физикада жылу құбылыстарын зерттеуде қандай екі әдіс қолданылады?

А)Жылулық, электрлік, магниттік; В)Термодинамикалық және молекулалы – кинетикалық; С)Термодинамикалық, магниттік;

4.Болцман тұрақтысының мәні:

А)1,38*10^-23Дж/К; В) 6,02*10²³моль^-1; С)8,31 Дж/К*моль

5.Заттың мольдік массасын сипаттайтын физикалық шама:

А)M=m*N_a; В)m=m₀*N; С)m=M*V;

6.Зат мөлшері дегеніміз не?

А)Микробөлшектер әлемінде заттың бірлік көлемінде қанша бөлшек бар екенін көрсететін шама;

В)Берілген денедегі молекулалар саны 12 г көміртектегі атомдар санынан қанша есе артық болатынын көрсететін физикалық шама;

С)Бір мольдің мөлшерінде алынған заттың шамасы;

7.1742 жылы швед астрономы және физигі реперлік нүктелері мұздың еру 0 ⁰С және судың қайнау температурасы 100 ⁰С деп тағайындаған ғалым:

А)Т.Уильям; В)Фарангейт; С)Цельсий;

8.Фарангейт шкаласы қай елдерде қолданады:

А)Ресей, АҚШ, Франция; В)АҚШ, Англия, Франция; С)Англия, Корея;

9.Авагадро тұрақтысының мәні неге тең:

А)1,38*10²³Дж/К; В)8,31Дж/К моль; С)6,02*10²³моль^-1

10.МКТ-ның негізгі теңдеуі:

А) ; В) ;

С)p=

Тест жауаптары:

1.С. 2.А. 3. В. 4.А. 5.А. 6.В. 7.С. 8.В. 9.С. 10.C.

Тестті бағалау көрсеткіші:

1-5- «3»

6-8- «4»

9-10- «5»

Идеал газ деп-молекулалар арасындағы тартылыс пен тебу күштері есепке алынбайтын олар тек серпімді соқтығысқанда ғана өзара әрекеттеседі деп саналатын ,ал молекулалардың өздері көлемі жоқ серпімді шар немесе материялық нүкте ретінде қабылданатын газ моделін айтамыз.

 1. Барлық молекулалардың mo массасы бірдей

 2. Ыдыста бір ғана зат бар, яғни молекулалары бір тектес.

 3. Барлық молекулалардың жылдамдықтарының мәні бірдей 

4. Газдағы барлық бағыттар тең құқылы және молекулалар тек өзара перпендикуляр үш бағыттың бойымен ғана қозғалады.

5. Кез келген уақыт мезетінде осы үш бағыттың әрқайсысының бойымен бір мезетте молекулалар қозғалатын болады.

 Идеал газ деп молекулалардың өзара әсерлесуi ескерусiз аз шама болғанда айтады. Молекулалардың өзара әсерлесуi олардың соқтығысуы кезiнде серпiмдi ұрылуы түрiнде байқалады.Молекулалары шексіз аз көлем алатын серпімді шариктер болып табылатын және өзара әрекеттесуі тек олардың бір-бірімен тікелей немесе ыдыстың қабырғасымен соқтығысуы кезінде ғана білінетін газ ,  нақты газдардың қарапайым моделі  - идеал газ.

Газ молекулалары барлық уақытта ретсiз жылулық қозғалыста болады, оның мөлшерлiк сипаттамасын молекуланың сызықты жылдамдығының орташа квадраты, дәлiрек айтқанда, кинетикалық энергиясының орта мәнi бередi. Газдардың молекулалы-кинетикалық теориясының негізгі теңдеуі    немесе Клаузиус теңдеуі   p- газ қысымы     n- молекулалар концентрациясы   mo-молекулалар массасы -молекулалар қозғалысының орташа жылдамдығының  квадраты    

2. Идеал газдың ыдыс қабырғасына түсіретін қысымы:  

 Бұл теңдеу МКТ-ның негізгі теңдеуі. Мұндағы молекуланың орташа кинетикалық энергиясы:  Олай болса: .

3. МКТ-ның негізгі теңдеулерінің тағы бір түрін тәжірибе арқылы қарастыру керек.

Молекулалар шоғыры:  , осыдан:   

Идеал  газ      (модель)

1. Газ молекулаларын материалдық нүкте ретінде қарастыруға болатын

2. Молекулалар бір-бірінен үлкен арақашықтықта орналасады  және  хаосты қозғалады.     

3. Молекулалар тек қана серпімді соқтығысуымен әсерлеседі ,  олардың   бір -бірімен әсерлесуі жоқ.

4.  Молекула  жылдамдығы әртүрлі  , бірақ белгілі бір температурада молекуланың орташа жылдамдығы тұрақты болып қалады .