Үч бурчтуктун медианасы, биссектрисасы, бийиктиги.

Нарын областына караштуу Ак-Талаа районунун Кош-Д=б= айылындагы Эргеш Мейманов атындагы орто мектеби

Математика мугалими: Рахман кызы Чолпон.

Бийиктик. Медиана. Биссектриса.

КАНДАЙ ТЪЗ СЫЗЫКТАР ПЕРПЕНДИКУЛЯРДУУ БОЛОТ?

Эгер эки тъз сызык бири-бири менен тик бурчту (90°) тъзъп кесилишсе, анда алар

ПЕРПЕНДИКУЛЯРДУУ тъз сызыктар деп аталат.

а жана в перпендикуляр тъз сызыктары

• а

• в

ЪЧ БУРЧТУКТУН БИЙИКТИГИ

• Ъч бурчтуктун чокусунан анын каршысында жаткан жагына тъшъшрълг=н перпендикуляр анын БИЙИКТИГИ деп аталат .

А ˂АНВ = ˂АНС = 90°

В Н С

Тапшырма:

ЕОF ъч бурчтугун чийгиле. OD, FH, EA бийиктиктерин жъргъзгъл=.

Бардык ъч бурчтуктар ъч бийиктикке ээ болобу? Эмне ъуън?

ЪЧ БУРЧТУКТУН МЕДИАНАСЫ

Ъч бурчтуктун чокусу менен анын карама-каршы жагынын тещ ортосун туташтыруучу кесинди ъч бурчтуктун МЕДИАНАСЫ деп аталат.

А АН- медиана/ СН=НВ

С Н В

Ойлон: ъч бурчтукта канча медиана болушу мъмкън?

Жообу: ъч медиана, себеби ъч чокуга ээ.

Тапшырма: КМО ъч бурчтугун чийгиле. Ар бир чокудан медиана жъргъзгъл=. Пайда болгон бири-бирине барабар кесиндилерди белгилегиле .

ЪЧ БУРЧТУКТУН БИССЕКТРИСАСЫ

Ъч бурчтуктун чокусундагы бурчту экиге б=лъп, каршысында жаткан жагы менен туташтыруучу кесинди ъч бурчтуктун БИССЕКТРИСАСЫ деп аталат..

А АН – биссектриса

˂САН =˂НАВ

С Н В

Ъч бурчтукта канча биссектриса бар?

Жообу: ъч биссектриса

Тапшырма: КОВ ъч бурчтугун чийгиле. Ар бир чокусунан биссектриса жъргъзгъл=. Алар б=лг=н бурчтарды атагыла.

Негизги касиеттери:

• Каалаган ъч бурчтуктун медианалары бир чекитте кесилишет.
• Каалаган ъч бурчтуктун бийиктиктери бир чекитте кесилишет.
• Каалаган ъч бурчтуктун биссектрисалары бир чекитте кесилишет.

Эгер ъч бурчтуктун эки жагы барабар болсо, анда ал тещ капталдуу ъч бурчтук деп аталат.

Эгер ъч бурчтуктун бардык жактары барабар болсо, анда ал тещ жактуу ъч бурчтук деп аталат.