Виды окончаний. (на башкирском языке)

Я лғау төрҙәре

Төҙөнө :

Рәмилә Юлай ҡыҙы Торомтаева

“ Ир ә ндек » лицейы

Сибай ҡалаһы

2012

ялғау төрҙәре

үҙгәртеүсе ялғауҙар

һүҙ яһаусы ялғауҙар

Үҙгәртеүсе ялғауҙар

Килеш ялғауҙары

Күплек ялғауҙары

• -дар, -дәр
• -лар, -ләр
• -тар, -тәр
• -ҙар, ҙәр

Килештәр

Төп килеш

Килеш һорауҙары

Эйәлек килеш

кем? нимә?

кемдең? Нимәнең?

Төбәү килеш

Төшөм килеш

кемгә? нимәгә?

Урын-ваҡыт килеш

Кемде? Нимәне?

Сығанаҡ килеш

кемдә? нимәлә?

кемдән? нимәнән?

Төп килеш

• бала колхоз туй шарф
• бүлмә бесән баҙар һандыҡ
• тормош көн әсәй тормош
• өлгө ҡәләм ҡыҙ көрәк

Эйәлек килеш

• бала+ның колхоздың туйҙың шарфтың,
• бүлмә+нең бесәндең баҙарҙың һандыҡтың,
• тормош+тоң көндөң әсәйҙең тормоштоң
• өлгө+нөң ҡәләмдең ҡыҙҙың көрәктең,

Төбәү килеш

• бала+ға колхозға туйға шарфҡа
• бүлмә+гә бесәнгә баҙарға һандыҡҡа
• тормош+ҡа көнгә әсәйгә тормошҡа
• өлгө+гә ҡәләмгә ҡыҙға көрәккә

Төшөм килеш

• бала+ны колхозды туйҙы шарфты
• бүлмә+не бесәнде баҙарҙы һандыҡты
• тормош+то көндө әсәйҙе тормошто
• өлгө+нө ҡәләмде ҡыҙҙы көрәкте

Урын-ваҡыт килеш

• бала+ла колхозда туйҙа шарфта
• бүлмә+лә бесәндә баҙарҙа һандыҡта
• тормош+та көндә әсәйҙә тормошта
• өлгө+лә өлгөлә ҡыҙҙа көрәктә

Сығанаҡ килеш

• баланан колхоздан туйҙан шарфтан
• бүлмәнән бесәндән баҙарҙан һандыҡтан
• тормоштан көндән әсәйҙән тормоштан
• өлгөнән ҡәләмдән ҡыҙҙан көрәктән

Һүҙ яһаусы ялғауҙар

• эш─ эш + сән, эш +лекле, эш+ мәкәр.
• йәм─ йәм +ле, йәм +ләй.
• буяу─ буяу+сы, буяу+лыҡ, буяу+лы.
• буран─буран+лы, буран+лай, буран+ ҡай

Яңылышма!

юл

үҙгәртеүсе

һүҙ яһаусы

юлда

таш

юлдаш

баҡса

ташты

балыҡ

ташлыҡ

баҡсалар

баҡсасы

балыҡҡа

балыҡсы

Мәҡәлдәрҙә ялғауҙарҙы айырып әйт, уларҙың төрөн билдәлә.

• Батыр кеше баҡыр өҙөр.
• Егет булһа, батыр булһын.
• Егет кешегә етмеш төрлө һөнәр ҙә аҙ.
• Ҡоштоң матурлығы төҫөнә ҡарап,

Кешенең матурлығы эшенә ҡарап .

• Ҡыҙлы йорттоң нуры бар.
• Аталы бала – арҡалы бала.
• Ожмах әсәйҙәрҙең аяғы аҫтында.

Бирелгән һүҙҙәрҙән яңы һүҙҙәр яһа,

ялғау төрөн билдәлә.

• ҡыр
• там
• йыр
• һал