Литература 12 класс

Uroon etapları

Üüredicilerin/üürenicilerin çalışması

Vakıt

Kantarlamak strategiyaları

Didaktika strategiyaları

Dikatın çekilmesi

- Zaman hayır olsun! Pek sevinerim, ani buluştuk sizinnän da çalışacez barabar. Düşünerim, ani uroomuz geçecek ii, faydalı.

1 min

üüredicinin sözü

DEBREŞTIRMÄK

Evdeki işä kontrol yapmak

Uroun neetlerinnӓn tanıştırmak

- Dm.Kara Çobanın birkaç fotosı asılı taftada.

- Nelär biz bileriz onun için? Tekrarlayalım bilgilerimizi onun biografiyası için.

İki üürenici taftada kendibaşına klasteri düzerlär:

K

• Dramaturg, yazıcı – 12 kiyadı;

• Muzeyci – 6000 eksponat;

• Bibliotekacı

• Resimci – 37 kartina;

• Aktör

• Muzıkant (çalardı kemençedä);

• Kinocu – 20 kinosüjet;

• Operator;

• Radioda işlärdi;

• Korespondent;

Soruş-cuvap konuşması:

- Bakalım bu fotolara. Var mı nicä, bakıp partretä, geroyun kimi haraktertistikasını vermää?

- Angı foto taa uygun sizin bakışınıza görä gösterer Dm. Kara Çobanı? Neçin?

- Bu fotolara bakarak, verin D.Kara Çobana harakteristika. Nesoy adam o? (Cuvaplar: düşünceli, şen, mutlu yaşamaya, bakışı yalpak, işçi, talantlı, heykelci. Annası geniş, angısı gösterer onun büük akıllıını h.b.)

- Yardım eder mi foto vermää harakteristika adama, insana?

Lafa foto getirin sinonim. Sinonim – partret.

Büün uroomuz baalı olacek partretlän. Üürenecez partret harakteristikasını bütündän vermää. Ayıracez moral partretini fizik partretindän.

- Klasteri kontrol ederiz.

8 min

biri-birini kantarlêêrlar

üüredicinin kantarlaması

üüredicinin kantarlaması

çiftlerdä iş

frontal soruşları

birpaylı-aaraştırıcı

ANNAMAK

uygun söz

Üürenilimiş teoriya materialına analiz-sintez yapmak (sistematizaţiya, klasifikaţiya, bütünneştirmӓk)

Uroon temasını yazalım: Partret – avtor kolaylıı yaratmada. Lalaci – kim o? («Lafın paası» annatmaya görä).

Uroon epigrafı: «O yazardı insan için hem

insana deyni»

Elena Kolţa.

- Uroon sonunda biz sizinnän lääzım belli edelim herbirinizä deyni «Lalaci – kim o?».

Temel laflar: partret -...,

dış ^sin fizik,

iç ^sin moral

Neredä D.Kara Çoban kullanêr personajların partret yazdırmasını? (Kendi kısa annatmalarında).

Aklımıza getirelim birkaçını.

Soruş-cuvap konuşması: Tanıyın, kim yazdırılı?

- O taa gençti, taa yoktu otuz yaşında, ama o da şindän sora ihtära benzärdi, onun da hep ölä ergendi suratı, o da hep ölä gidärdi kasılı omuzlarlan, kambur arkaylan, nicä öbür karılar. (Länka, «Düşär yıldız»)

- O bir boz tüüdä, yavaş öküz, pek yufkaydı. (öküz Kudal, «Kudal»)

- O, büüdüynän, brakmış bobasının ii üüretmesini da olmuş tamaa, haseet, ikiüzlü hem aldadıcı. (Zaatlı Andrey, «Nışannar»)

Teoriya materialı.

Partret – o ölä kolaylık personajın artistik harakteristikasının vermesindä. Yazıcı geroyların tabeetlerini hem kendi bakışını onnara gösterer, yazdırarak onnarın süretini: güüdesini, üzünü, giimini, yaptıklarını, marfetlerini...

Personajın partreti var nicä teksttä verilsin:

- doorudan: avtor kendisi annadêr kendi geroyu için (dış hem iç har-sını verer);

- başka personajların bakışlarınnan;

- personaj kendi-kendinä har-ka yapêr/verer dialogunda, yaptıklarında, giimindä...

Sözlük işi: Bir üürenici taftaya çıkêr, işleer teksttän verili laflarlan (taftada yazılı), düzer onnarlan lafbirleşmesi:

Angı laflar girecek kap sayıma?

Lafların açıklaması:

Batlak – 50-100 kila alêr , küp – 10 kilayadan (göstereriz kapları)

İş tekstlän s.29-31.

- Kim «Lafın paası» annatmanın baş personajı?

Evdeki işin kontrol edilmesi: Lääzımdı düzmää 5 soruş, angıları yardım edeceklär taa kolay tanışmaa bizim baş personajlan. (biri-birinä koyêrlar soruşlar)

Örnek:

1. Neylän zanaatlanarmış Lalaci?

2. Ne iş yapmış o filologta?

3. Nesoy onu görer filologun kumuşuları?

4. Nesoy lafedärmiş gelän-geçännän sokakta?

5. Nicä o kurêr paa kendi işinä?

Bu cuvapları hem evdä yapılan Personajın tabliţasını kullanarak, var nicä Personaj piramidasını doldurmaa.

Ama ilkin tanışalım Personaj piramidasınnan (prezentaţiyada verili). Ne o? Nesoy onun strukturası?

İş tefterlerdä grupalarda, herbir grupaya veriler kendi bölüünü doldurmaa:

Personajın piramidası.

1. Lalaci

2. «Parmaklarım olmuşlar, nicä fıçı burgusu», «...nezamansa gözäl suratlan»

3. İşçi, düzüntücülüktä usta, şakacı, lafeder gözäl, lafçı, halk söleyişlerini biler, becerer aldatmaa, daadêr kafayı.

4. «Sevmeerim adamın derisini soymaa», «irmi pınar sade yaptım, bir ev, bir kuhnä», «yavaş git, uçêrsın nicä tava».

5. «yalan pek çok söleer», «o hızlı işleer», «daadêr kafayı», «onsuz sıra, nicä tuzsuz borç».

6. Avtorun poziţiyası (bakışı) personaja iki türlü: bir taraftan, o sayêr onu şakacı, ii usta («filolog havezli bakardı kendi ustasına»), «o –sedef, diamant, altın», onsuz sıra – nicä tuzsuz borç;

öbür taraftan, o annêêr, ani kendi laflarınnan o «daadêr kafayı», var nicä aldatsın insanı, yalan da olsa - inandırabilsin.

Nesoy artistik kolaylıkları avtor

3 min

8 min

4 min

3 min

3 min

7 min

biri-birini kantarlamak

üüredicinin kantarlaması

individual işi

soruşlara cuvap etmäk

sözleşmäk

üüredicinin sözü

prezentaţiya

kiyatlan iş

individual işi

soruş-cuvap konuşması

kiyatlan işlemäk

individual işi

Personajın piramidası.

yaraştırmak

aaraştırmak

REFLEKSİYA

Üürenilmiş kararlanmak metodlarına analiz-sintez yapmak:

a) produktiv uurunda,

ä) başka razgelişlerӓ geçirmӓklӓn;

b) yaradıcılık uurunda

Filosof masası:

- Neçin avtor koydu bu annatmanın adını «Lafın paası»? Argumentläyin cuvabınızı.

Argumentlär:

- Baş geroyu gözäl lafeder.

-Lalaci – laf ustası.

- Filologun lafları bitkidä gösterer, ne paalıydır ona deyni bu yaşamakta. «O –sedef, diamant, altın». Laf taa paalı paradan.

- Dönelim bizim temada verili soruşa: Lalaci – kim o?

Serbest yazmak. 3 minudun içindä başarêrsınız fikiri, baalayıp cuvabınızı uroon epigrafınnan.

Lalaci – o...

Üürenicilerin cuvapları...

Çıkış. D.K.Ç. kendi personajı için çok annatmêêr, çok harakterisitka vermeer, o onu gösterer taa çok başka personajların adından, iş uurunda hem dialoglarda başka personajlarlan. Bu gösterer, ani avtor büük laf ustası. İslää biler diil sade sıradan insannarın yaşamasını, onnarın psihologiyasını, onnarın düşünmeklerini, ama intelegenţiyadan insannarın da düşünmeklerini.

«O yazardı insan için hem insana deyni» , - dediydi birzaman Elena Kolţa. Onun laflarınnan kayıl olacez, bu taa bir kerä inandırılêr «Lafın paası» annatmanın baş personajınnan.

3 min

3 min

biri-birini kantarlamak

kendi-kendini kantarlêêrlar

filosof masası

individual iş

serbest yazmak

üüredicinin sözü

Kantarlamak

Üüredici koyêr nota üürenicilerä, komentariya yapêr.

2 min

üüredicinin kantarlaması

Feedback^,ın gerçeklenmesi

- Uroon geçmesinä hem kendi işinizä nota koyunuz, masada koyulu smayliklerin birini ayırıp:

1 - urok geçti pek meraklı, hepsi annaşılı;

2 - urok diildi meraklı, temayı hiç annamadım;

3 - urok geçti orta uurda, uroon teması diildi bitkiyadak annaşılı.

Cuvaplarınız için saa olunuz. Kim annamadı, güçlü olmayasınız, bu temayı biz ilerledecez başka uroklarad da.

1 min

kendi-kendini kantarlamak

soruş-cuvap

Evdeki işin verilmesi

• “Ya sormayı” annatmayı okumaa, baş personaja partret harakteristikasını yapmaa, Personaj piramidasını doldurmaa.

• Urok için çok saa olasınız.

• Kalın saalıcaklan!

2 min

üüredicinin sözü