Магьамматсолтан Ягьияев

Дарсны темасы

Магьамматсолтан Ягьияевни яшаву ва яратывчулугъу

М.С.Яхьяев

Дарсны мурады.

• М.С.Ягьияевни асарларында миллет арада юрюлеген хатирсиз клас аралыкъланы суратлав.

«Уьч гюнеш» повестинде халкъны насипли гележеги саялы оьзлени жанларын къурбан этгенлени келпетлерин суратлав.

• Уллубийни Татувгъа язгъан кагъызлрында ону не учун яшайгъанын суратлав.
• Англап охувну, тил оьсдюрювню уьстюнде ишлев, элине, халкъына сююв тувдврув.

Дарсны планы. .

• II. Уьйге берилген ишни тергев.
• 1.М.С.Ягьияевни биографиясын сорав.

• 1. М.С.Ягьияевни яш заманы.

• 2. Гиччиден берли халкъ йырлагъа сюювю.

• 3. Совет адабиятны вакиллерини таъсири: А.Сулейманов, А. Магьмматов, Аткъай, А.Салаватов, Къ.Али, Ю.Гереев.

Дарсны планы.

• 4.Биринчи китабы "Тюляйбат" - колхоз юртну яшаву.

• 5. М.С. Ягьияев – драматург гьисапда

• 6. Гьашыкълыкъны, агьлю насипни темалары.

• 7. Ягьияевни яшлар учунгъу асарлары.

Гиришив лакъыр:

• М.С.Ягьияев аслу тергевюн тарихи- инкъылап темалагъа бакъдыргъан.Совет гьукуматгъа, инкъылапгъа ва инкъылапчылагъа байлавлу, оланы келпетин суратлап кеп асарлар языла.У.Буйнакский, Ж.Къоркъмасов, З.Батырмурзаев, С.Къазбеков йимик инкъылапчыларыбыз халкъны гележеги учун оьзлени жанын къурбан этген.Бизин адабиятда биринчилей болуп эпопея роман язгъан. Ол оьзюню асарында халкъны тарихини лап да къыйынлы, къыргъынлы девюрлерин, инкъыланчыланы къурч хыялларын, игит ябушувун суратлагъан.

Язывчуну асарлары.

• Повестлери: «Салават», «Чакъырылмагъан къонакълар», «Уьч гюнеш», «Ялынлы инкъылапчылар».

• Уьч китапны къуршагъан романы: «Хынжаллар сувурулгъан», «Бизге оьлме чола ёкъ», «Оьлюмден уьст болгъанлар».

Хабарлары: «Гьакъыллы къозу», «Маржанатны мишиги»,

• «Къарны ким эте», «Бир орамны игитлери», «Къартны юреги» ва башгъалары.

• Пьесалары: «Арслан тувгъан уланлар», «Йырчы Къазакъ», «Юрекде сююв буса» ва башгъалары.

М.С.Ягьияевни гьакъында

М-С. Ягьияевни яратывчулугъу гьакъында белгили адабият критиклер, адабиятчылар, алимлер: Камиль Султанов, Аткъай, К. Абуков, Салав Алиев, Къ. Абдуллатипов, Султанмурат Акъбиев, Исрапил Исаев, Наталья Капиева, Фёдор Паномеров, Ирина Токмакова, Нариман Алиев, Луиза Ибрагьимова, А.Акъаев ва оьзгелери макъалалар, илму ахтарыв ишлер язгъан, оьзлени пикруларын айтгъан.

«Уьч гюнеш» повестге гиришив лакъыр

• «Уьч гюнеш» деген повести белгили инкъылапчы Уллубий Буйнакскийге багъышлангъан.Халкъны насиби учун ябуша туруп У.Буйнакский оьзюню жанын къурбан этген.
• Бу асарда тарихде болгъан мекенли адамланы келпетлери булан янаша авторну оюндан чыгъарылгъан келпетлер де аз тюгюл. Гьар келпет оьз къылыгъы, оьз гёрюнюшю, оьз гьаракаты булан эсде къала.

Бир оьрню бир эниши

БИР ОЬРНЮ - БИР ЭНИШИ. Бу асарда, аслу гьалда колхозлар къурулагъан питнели девюрде болгъан, миллет арада юрюлген хатирсиз клас ябушувлар суратлангъан. Герти яшавда болгъан адамланы атлары романда бираз алмашынгъан, неге тюгюл бу асар - чебер асар. Романда оьзюню атындан хабар юрютеген яшны аты Солтан. Ону атасыны аты - Юсуп, анасыны аты - Ханум, агъасы - Макъсут. Булар бары да шо къагьрулу девюрде яшагъан ва оьсген адамлар. Политика гьаллар, аралыкълар булан янаша романда агьлю яшавгъа, агьлю аралыкълагъа тергев бериле.

Уллубийни келпетлев .

• 1 Уллубийни къыйынлы яшлыгъы.

• 2.Уллубийни гимназияда охуву.

• 4.Уллубий Москвада юридический курсларда охуй.

• 5.Ону Дагъыстангъа къайтыву.

• 6.Уллубийни инкъылап чалышывлары ва уллу сюювю

• 7.Уллубийни оьлюмю

Дарсны жамын чыгъарыв.

. Бугюн охулгъан асарда белгили инкъылапчы, публицист Уллубийни гьакъында не билдигиз?

Гьалиги девюрде шолай адамланы келпетлери эсгиленгенми, ёгъесе гьалиги яшёрюмлеге уьлгю алма яраймы, оьзюгюзню ойларыгъызны уьйде язып гелерсиз.

Уьйге иш берив.

• «Уьч гюнеш » повестден гесеклени охуп, Уллубийни келпетин
• суратлап сочинение язмагъа гьазирленив.