Майлар жана алардын касиеттери

У.Салиева атындагы зээнд// балдардын жатак- лицейи

Химия мугалими:Пайзилдаева Айжаркын

Сабактын темасы:

Майлар

Б\г\н сабакта:

• Майлар
• Табиятта кездешиши
• Майлардын классификациясы
• Алынышы
• Физикалык касиети
• Химиялык касиети
• Биологиялык мааниси
• Колдонулушу

Аныктамасы

Майлар –глицеринден жана жогорку карбон кислоталарынан пайда болгон татаал эфирлер.

Жалпы формуласы

Табиятта кездешиши

Майлардын классификациясы

Катуу майлар

Суюк майлар

• чект\\ карбон кислоталардан
• Пальмитин кислотасы
• Стеарин кислотасы

• Чексиз карбон кислоталардан
• Олеин кислотасы
• Линол кислотасы
• Линолен кислотасы

Алынышы:

Олеин майын алуу

Майды алуу

Суюк майды алуу

Катуу майды алуу

• Эриткичте эрит\\

• с\з\\

• Буулантуу(ээриткич учуп кетет)

• Майдалоо

Ээрит\\

Фильтирлъъ

престъъ

Майды синтездеген окмуштуулар

1854-ж М.Бертло синтездеген

XIXк М.Э.Шеврель майдын составын аныктаган

Физикалык касиети (къп чекиттин ордун толуктагыла)

• Майлар сууда .........
• Майлар спиртте ........
• Майлар бензинде .........
• Майлар суудан..........
• Майлар суу менен кошулуп эмульция(......) пайда кылат.
• Майлардын кайноо температурасы ....... болот.
• 200-300*С майлар .......... кетет.

Химиялык касиети

• 1.Гидрлъъ реакциясы

Маргаринди синтездъъ

• Суюк майды гидрлеп маргаринди фр.химиги Меж Мурье алган

Химиялык касиети

• 2.Гидролиз реакциясы

Химиялык касиети

• 3.Щелочтонуу реакциясы (самындануу реакциясы)

Химиялык касиети боюнча маселе иштъъ

• «Деёиз кораблдери» болгон тъъ,узак убакыт бою суу ичпей ж\ръ алат.Ал сууну ъркъч\ндъг\ майдын эсебинен алат.Жалпы тъън\дъ майдын массасы 130кг болсо,бул май кычкылданганда канча массадагы суу пайда болот?Эгерде тъън\н майынын курамы тристериат глицеринден
• (С57 Н110 О6) турат деп эсептейли.
• Берилди: Чыгаруу:
• m(май)=130кг
• ----------------------
• M(cуу)=?

Майдын биологиялык мааниси

Энергиянын булагы

Суунун запасы

Кээ бир Витаминдер \ч\н ээриткич

коргоочу

Маселе иштъъ

1г май к\йгъндъ 38.9кДж жылуулук бъл\н\п чыкса,

Биз жеген олейна майынан(С54 Н104 О6)

1.9г жесек ,канча энергия бъл\н\п чыгат?

Берилди:

Колдонулушу

Колдонулушу

май

Зыяндуу жактары

Чект\\ майлар

Трансгендик майлар

• Кокос майы
• Пальма майы
• Нак сут
• Каймак
• Сыр
• Майлуу эт
• Бекон
• Сосиска
• сала

• Даяр бышырмалар
• Торт
• Вафли
• Кекс
• Печенье
• Бисквитер

Зыяндуу майлардан пайда болгон ооруулар

• ж\рък ооруулар кант диабети семиздик

Майдан пайда болгон ооруулар

Май ашыкча болсо

Май жетишпесе

• Боор жабыркайт
• Уйку бези бузулат
• Семирет
• Атесклероз
• Ъттъ таш пайда болот

• Экзема
• Иммунитет т\шът
• Боюу ъспъйт
• Гормоналдык жетишпестик
• Чач т\ш\\
• Боор ооруу
• Нерв системасы бузулат,ж\рък ооруу,инсульт
• тукумсуздук

Пайдалуу майлар

Моноканыккан майлар

Поликаныкпаган майлар

• Олифка
• Олифка

• Авокадо
• Бадам
• Мисте
• Фундук
• Жер жаёгак
• кешь

• ж\гър\
• к\н карама
• Соя
• Кедр
• Грек жаёгагы
• кунжут

Жаныбарлардын майы

Турмушта дарылык касиети бар майлар кайсы оорууларга дары

• Койдун майы
• Эчкинин майы
• Чычырканак майы
• Каздын майы
• Аюу майы
• Балык майы
• Жылкынын майы
• Кашкулактын майы