Мамлекеттик тилге 30 жыл

Сабактын максаттары:

Кутулуучу натыйжалар, корсоткучтору:

1. Билим берүүчүлүк: Элди түбөлүк эл кылып турган бул тилибиз экени, тил улуттун жүзү,байлыгы, жана ата –бабаларыбыздан бизге калган мурасы экенин окуучулар түшүнүшөт.

Элди түбөлүк эл кылып турган бул тилибиз экенин, тил улуттун жүзү,байлыгы, жана ата –бабаларыбыздан бизге калган мурасы экенин окуучулар түшүнүшсө.

1. Өнүктүрүүчүлүк:

Окуучулардын ой – жүгүртүүсү, сүйлөө маданияты, чыгармачылык өнөрү артат.

Окуучулардын ой – жүгүртүүсү, сүйлөө маданияты, чыгармачылык өнөрү артса

3. Тарбиялык: Окуучулар өз эне тилин барктооого, сыйлай билүүгө, жана өз тилин жоготпой сактоого тарбияланышат.

Окуучулар өз эне тилин барктооого, сыйлай билүүгө, жана өз тилин жоготпой сактоого тарбияланышса

№

Программа

Мугалимдин иш аракети

Окуучунун иш аракети

1

Манас эпосунан үзүндү

Манас улуу- кыргыздын элдин желеги,

Ата мурас акыл – ойдун тереңи.

Түбөлүккө ташка тамга баскандай

Кыргыз элдин адамзатка белеги!

Урматтуу агай –эжейлер, сүйүктүү окуучулар жана кадырлуу коноктор. Баарыңыздардын көңүлүңүздөрдү Манас эпосунан үзүндүгө бурабыз

Окуучулар, Сарытаздын Семетейге жолуккан кезинен кыскача сахналык көрүнүш аткарат.

2

Саламдашуу

Абалтадан салт-санаасын сактаган,

Акыл, оюн алыс жолдо тактаган.

Кылымдардан кылымдарды карыткан,

Кыргызымдын тили менен мактанам.

Саламатсыздарбы, кутмандуу күнүңүздөр менен ардактуу агай-эжейлер, сүйүктүү окуучулар, кадырлуу коноктор. Баарыңыздардын мамлекеттик тилибиздин 30 жылдыгына арналган ,,Мамлекеттик тилге 30 жыл” деген темадагы класстык тарбиялык ачык саатыбызга кош

келипсиздер демекчибиз.

Эне тил!

Кандай жөнөкөй, кандай терең, кандай улуу сөз! Дал ушул сөз ар бирибиздин каныбызды ойнотуп, акылыбызды арыштатып турат.

1989-жылы 23-сентябрда мамлекеттик тил жөнүндө мыйзамын кабыл алган элэ. Мына бугун 30 жыл болгонун белгилеп отурабыз. Албетте, бул баарыбыз үчүн кубанычтуу, көңул көтөргөн окуя.

Хор айталат. Касиеттүү тилибизди даңазалаган тил гимниге көнүлүңүздөрдү бурабыз.

Хор:

Жолдошу атам Чыңгыздын

Жөлөгү улуу кыргыздын.

Жети атам сүйлөп өткөн тил

Түгөнгус кенчи кыргыздын.

Мамлекеттик тил гимнин ырдашат.

3

Көркөм окуу

Балдар, тил күнүнө арналган ырлардан көрөм айтууга кезек беребиз.

1-окуучу:

Мен кыргызмын сатылбаган сатпаган,

Мен кыргызмын баба наркын сактаган.

Ата Журтка жасасам деп чоң эмгек,

Ар күн сайын чоң казатка аттанам.

2-окуучу:

Мен кыргызмын түгөнөөрдө түтөгөн,

Мен кыргызмын жок болоордо күчөгөн.

Мен кыргызмын тарыхым бар, тилим бар.

Мезгилдин да ой – чункурун түзөгөн.

3-окуучу:

Мен кыргызмын асман – жерге жашташмын,

Эзелкимин келечекмин, максатмын.

Кылы дагы кыйшайганын каалабайм,

Кырчылдаган кыргыз деген жакшы аттын.

4-окуучу:

Мен кыргызмын жөнөкөймүн улуумун.

Мерт этпеген нечен жылдын кулумун.

Кылымдарга улап кетер дагы да,

Кыргызмын мен, эр Манаска муунмун

5-окуучу:

Сөз жаралып, тил жаралып биринчи,

Тил аркылуу элдин аты билинди.

Тил аркылуу адам таанып адамды.

Тил аркылуу каганаттар түзүлдү.

6-окуучу:

Тилиң – тарых, тилиң күзгү дилиңе,

Кимдигиңе тилин күбө ириде.

Өз тилиңди кадыр тутуп туу тутуп

Өтүүн парз бул дүйнөдө, тирүүдө.

7-окуучу:

Жылдар болгон элдер тынчып жатпаган,

Канча душман Ала Тоону каптаган,

Кылым санап ошондо да кыргыз эл,

Кымбат баалап тилин ыйык сактаган.

8-окуучу*

Ала Тоо касиеттүү турагыбыз,

Акыйкат эркиндикте турарбыз.

Түбөлүк бийиктесин кут ооматын. Тилибиз- биздин соолбос булагыбыз.

Хор:

Кыргыз элин өз элим деп айтчулар,

Кыргыз жерин өз жеим деп басчулар.

Бытыранды улуттарга бөлүнбөй,

Бир жеңден кол, бир жакадан баш чыгар.

Эмгекчи эл, эл ичинде башчылар,

Кай бирин кар, кай биринер жашсынар.

Ыйман менен, ызат менен, иш менен.

Бир жеңден кол, бир жакадан баш чыгар.

4

Макал -лакап

Кыргыздар сөздүн чебери,

Кыргыздар өнөр зергери.

Кыргыздын салтын улантып

Макал айтып кетели.

Балдар, тил жөнүндө макал –лакаптардан айталы.

1..Ааламдын көркүн көз ачат,

Адамдын көркүн сөз ачат.

2.Адамдын данкын чыгарган да тил, Тарпын чыгарган да тил.

3. Адам сөздөн сынат,

Уй мүйүзүнөн сынат.

4.Ооздун көркү – тил,

Тилдин көркү – сөз.

5. Бирөөнүн өү баатыр,

Бирөөнүн сөзу баатыр.

6.Бутунан чалынган турат,

Тилинен чалынган турбайт.

7. Аз сүйлөсөн элиңе жагасын,

Көп сүйлөсөн балээге каласын.

8. Адамды даңазалаган да сөз,

Маскаралаган да сөз.

9. Ата сөзү алга сүйрөйт адамды,

Эне сөз эпке салат жаманды.

10. Адам сөзгө байланат,

Айбан чөпкө байланат.

5

Манас эросунан үзүндү

Жашоодо сен бар үчүн жарык күнүм !

Кымбатым эне тилим – эне сүтүм.

Кыргыз тилде сүйлөгөн айкөл Манас,

Дем берет урпактарга сенин күчүң.

Назарыңыздарда Манас эпосунан үзүндү.

Окуучулар Манастын бала чагынан үзүндү айтышат.

6

Обондуу ыр

Узак жыл өтсө миңдеген,

Улуттун көркү тил менен,

Өркундөп өсуп кете албайт,

Өз тилин жакшы билбеген.

Назарыныздарда жгиттердин аткаруусунда “Эне тилде суйлөйлү ыры” деген аталыштагы жагымдуу музыкалык гул десте.

Улутун айырмасын тилден алган Тилибиз бабалардан мурас калган

Өз өлкөм өз тилим болгон үчүн Кыргызым жашап келет байыртадан Эне тил ар бир жандын тили болот

Эне тил жүрөгүңдүн үнү болот

Билбеген өз тилин манкурт эли

Эл алдына чыгарбаган сүрү болот КАЙЫРМА Өз тилиңди кыргыз бурба Бөлөк тилде майек курба

Өз тилин чаңгандарды

Намыстант карап турба

Биз кыргыздар кыргызча сүйлөшөлү Эне тилин билбегенди сүрдөтөлү Кылымдарды карыткан тилибизди Башкагада кызыктырып үйрөтөлү

Кел кыргызым кыргызча сүйлөшөлү Миң жылдык жолду улап жашап келген Сөздөрүм асылдардын тилин берген Кыргыздын чоң байлыгы эне тили Кылымдар карысада кемибеген

Бай кени сөз маниси чектелбеген

Бал тилим жашап келет эзелтеден Манасты берген адам затка

Кыргызга сыймыктанчу демди берген КАЙЫРМА Өз тилиңди кыргыз бурба Бөлөк тилде майек курба

Өз тилин чаңгандарды

Намыстант карап турба

Биз кыргыздар кыргызча сүйлөшөлү Эне тилин билбегенди сүрдөтөлү Кылымдарды карыткан тилибизди Башкагада кызыктырып үйрөтөлү

Кел кыргызым кыргызча сүйлөшөлү

7

Жаңылмачтар

Балдар, келгиле баарыбыз бүгүнкү сабагыбызды жаңылмачтар менен уланталы. Биздин окуучулар жаңылмач айтышсын, конокторубуз каталашсын. Туура айткан коногубузга кичинекей белегибизди берели.

1.Ачуу тийген күн жаман дешет,

Ачуу чыккан үн жаман дешет.

Күн жаман болсо, ун жаман болобу?

Ун жаман болсо күн жаман болобу?

Ачуу тийген күн жакшыбы?

Ачуу чыккан үн жакшыбы?

2.Асмандан ай агылдыбы?

Ай жай агылдыбы?

Жай агылган ай,

Асманда айлана алдыбы?

8

Комуз күүсү

Үч буроо, жалгыз тээк, үч кыл комуз,

Чертилбейт, күүгө келбейт чебер колсуз.

Опоной, көргөн көзгө жөпжөнөкөй

Бирок да аөнөрү бар, айтып болгус

Окуучулардын аткаруусунда “Жашьар маршы” күүсү

9.

Кыргыз бий

Кылым сүргөн кыргыз тили,

Кызгалдактай гүлдөсүн.

Кыргыз кыздар кулпурушуп,

Кыргыз бийин бийлесин.

6-класстын кыздар жамааты “Сыйкырдуу куш” бийин бийлешет.

10

Жыйынтыктоо

Кыргыз тили кылымдардан куралып,

Нечен катаал мезгилдерде сыналып.

Бабалардан бизге калган таберик,

Урпактардан урпактарга уланып,

Эне тилибиз - кыргыз тили бай, көрөңгөлүү тил. Ал тарыхтын байыркы түпкүрүнөн агып чыгып, нечен бөгөттөргө карабай, келечекти көздөй улуу сөз кербенинен өзүнө жол таап, бүгүнкү күндө мамлекеттик тилге айланып отурат. Мына ушул тилибизди сактап, урпактарга өткөрүп берүү ар бирибиздин милдетибиз экенин унутпайлы. Ушуну менен 6-класстын окуучуларынын “Мамлекеттик тилге 30 жыл” деген темадагы ачык тарбиялык саатын “Кыргызстан” деген обондуу ыр менен жыйынтыктайбыз. Келип бергениңиздер үчүн чон рахмат.

Сөзү : Акылбек Айтиевдики

Обону : Акылбек Айтиевдики

Кыргызстан - тоолордун мекени,
Тунук суулар, токойлор, кендери.
Кылымдарга түбөлүк жашай бер,
Өсө бергин, гүлдөгүн, мекеним.

Көк асманды тиреген тоолорум,
Ак булутту жандаган зоолорум.
Жаратканым сулуулук бериптир,
Айтып бүткүс эң бир кооз мекеним.

Кайырма:
Кыргызстан - ыйык мекен,
Кыргызстан, койнуң кенен.
Кыргызстан, Кыргызстан, 
Коргойбуз сени бек туруп!

Ата Журтум, Ала-Тоом, мекеним,
Коргойбуз биз, сактайбыз өзүңдү.
Күн нуруна бөлөнүп жергебиз,
Кыргызымдын эрдигин даңктайбыз. 

Ала-Тообуз - элимдин тиреги,
Көк асманга желбирейт желеги.
Кыргызымдын эрдигин даңктайбыз, 
Бабалардын салтын биз барктайбыз.