"Манас таануу" сынагы боюнча тесттер, көөнөргөн сөздөр, суроолор жооптору менен

Эпостогу жер-суу аттары:

№1

1. Эйбит таздын жердеген жери.

а) Жети –Озон б) Кокон в) Кемин. г) Ташкент

2.Чубактын ордосу кайда?

а) Кумуштакта б) Урмаралда в) Кен- Аралда. г) Беш-Ташта

№2

3.Кыз Сайкалдын жери.

а) Лопнур б) Текес. в) Чечдобо г)Кытай

4. Алмамбеттин келишин суйунчулогондо Жакып кайда эле?

а) Бел- Саз. б) Бел-Мойнок в)Бешик – Саз г) Беш-Терек

№3

5.Темиркан жердеген жер.

а) Алтын шаар б) Маргалан в) Анжиян г) Букар.

6.Урбу баштаган кыпчактар Чуйдун башы Кеминге кочордо кайсы колдорду басып откон?

а) Ала-Кол б) Беш- Кол в)Жай- Кол г)Бар-Кол.

№4

1.Ногойдун балдары туш-тушка сурулгондо Орозду менен Бакай кай тарапка айдалат?

а) Кытай б) Кашкар. в) Кокон г) Ташкент

2. Манасты байлап келууго Эсенкан жиберген кербенчилердин шаары.

а) Маргалан б)Жумгал в)Шаа-Шунга. г) Кызыл-Омпол

№5

1.Кокотойдун ашында байгени Конурбай баштаган кытай-калмактар зордуктап алып кетип баратканда кырк чоро кууп жетип чабуул койгон жер?

а) Чаткал б) Тургон в) Жаркенди г) Чаталак.

2. Манасты байлап келууго он бир дуу-дуу жиберген балбандардын биринин жери

а)Тарлан. б)Орол в) Орок-Кыр г)Саяс

№6

1. Манас Шооруктун кызы Акылайга уйлонгондо той откоргон жер.

а)Самбыл. б)Оро-тобо в)Муз-Тоо г) Моюлду

2. Манас Акунбешимге каршы аттанганда кайсы жакка бет алган?

а) Иле б) Кемин в)Сары-Арка г) Кызыл- Омпол

«Манас» ( С. Орозбаковдун варианты боюнча ар бир топко 7ден . суроо берилет)

1.Манастын жузун коруп айбатынан мерт тапкан Алоокенин кол башчысы

(Тукурук)

2.Ойсалкын Урбунун созморлугун кантипи билет? (Кеймен шаанын кызы Ойсалкын озу келип Урбудон Эки-Кеминдин элин сурап аларда)

3 Чуйдо жашап кийин Эсенкандын чакыруусу менен кеткен калмак балбаны. (Жолой)

4.Алты шаарга Манас кимди бек кылат. (Агыдайы)

5. «Кан башы болсо копуро, аттап отпо» деген соз кайсы окуядан улам айтылып калган. ( Манас дубуронун башын алгандан кийин)

6. «Кызыл курмо , жени жок.

Кыл такыя , кызыл чок,

Коптугу бар , саны жок калк? (Калмак,Кытай)

7. Француз элинин эпостогу аталышы (Баранды)

8. Кызыл доо журтунун мал минбегенин сыры кайда?

( Кун Батышта Кызыл доо, мал минбеген баары жоо, . Буттары бар мунардай, колдору бар чынардай, . Жуз кулач жерди бир басат, жер топосун жем кылат, . Журсо турса жер казат)

9. Кишидашты кантип куч коротпой, оной жок кылса болот? («Таш киши» деген мааниге ээ. Перилердин балбаны. Кишидаш жайын сурасан, сайса найза теше албайт, чапкан кылыч кесе албайт, жаракка адам ишенсе, адам уулу бет албайт. Астынан чыгып дуба окуп оной жок кылса болот)

10. Чыныроо журтунун алптары: ( Жору куйрук Жоон алп, кайчы кулак Каман алп, Кулан куйрук Кутан алп, Киндиги темир Китен алп , Кишиден эмес жез тумшук, чыныроо деген бу бир калк.)

11. Магырыптын журтунан чыккан доо. (Кызыл доо, Ак доо)

12. Бообек, Шаабек, Шукур Манаска кандайча чоро болуп калат? (Жаангер кожо мене кошо барып. Жаангер-Ыйса пайгамбардан бата алган 850 жашка чыккан, жер кезип жургон касиеттуу адам Билериктин атасы)

13. Шыгайдын канча уулу бар? (бир уулу Жапак)

14. Дагалакты камаган Манас кайсы балбандар менен жекеге чыгат? (Катыкул, Коодон, Ашдаалы)

15. Коз камандар окуясына байланыштуу кандай лакаптар калган? («Козкамандарча бычакташкыла», «Ичи бузук ыркы жок»)

16. Кокотойдун ашында: «Манас, Манас дегенде барбая калат экенсин, чала уйлогон чаначтай дардая калат экенсин»- деген созду ким, эмнеге айтат?Кошой айтат. Себеби Кокотойдун ашында, аттарды чубатууга саларда Манастан жооп куткон Копчулукко, Урбу жооп бере салат, «Кызыталак кул, мындагы кишини козуно ил» деп Манас каарданып камчы менен Урбуну оройго тартып жиберет. Урбунун жаагы айрылып кетет Ошондо « бул эмне кылганын? деп Кошойдун айтып турган созу экен.

17. Адам болуп туруп чоп жеген эл. (Койок)

18. Кокотойдун керээзи боюнча кун алдындагы жана ай алдындагы кайсы элге кабар бербесин дейт? (Кун алдында Кубойго , Ай алдында Абайга)

19. Кокотойдун канча таш жерде канча турлуу жемиши болгон? (Жети таш жерде, жетимиш турлуу жемиши болгон)

20. Кадимки донузду парсы тилинде кандай деп атайт? (Какай)

21. Бак мене Кыдыр кимдерге батасын берет? (Бакай менен Манаска. Бакай менен Манас жаныдан таанышканда Кыдыр менен Бак ак сакал турундо кубулуп келип, Кыдыр аларды бак даарыганын айтып Манаска Бакайды: «Обогу болот озундун, айнеги болот козундун» дейт.

22. Манастын тоюна камылга коргон бай Жакып канча кишини момо-жемишке жиберет? (Жуз)

23. Айнакул кантип «Кыргын чал» деп аталат? (Акунбешимди олтургондон кийин)

24. Манаска арналган тойдо кайсы ат марага биринчи келет? (Багыштын Суркийиги)

25. «Эбин-чагын журт кутуп, эл коро элек экенбиз, эрегишип урушуп, эр коро элек экенбиз, ала-монгу бел ашып, тоо коро элек экенбиз, айгайлашып урушуп, жоо коро элек экенбиз»-деп кимгеБ ким кабар берет? (Акунбешимге , Сары кыяр аяр)

«Кутулбогон суроо» (ар бир окуучуга бирден суроо)

1. Алты шаарга Манас кимди бек кылат? (Агыдайы)

2. Котондун кооноргон аты (Каракур)

3. Катагандын кан Кошой Дуканга минип барган аты. (Кемек)

4. Дубуронун башын ким алат? (Манас)

5. Санамоор доонун минген пилинин аты. (Душта)

6. Жаян пилди минеби? ( Жок. Жаян сууда болот)

7. Мисбуруш буткананын ичинде канча бут бар эле? (1700 тенир)

8. Докеш калмак журтунан Манаска кошулган чоро. (Кара толок)

9. Кесебил доо эмнеден олот? (Кумгана деген уудан олот, артынан 300 жоокер кошо олот)

.10. Кырмуз шаага Кошой келди деп кайсы аяр кабар берет? (Инсур аяр)

. 11. Манастагы эн чон атылуучу курал. (Аккелте)

12. Уйундо эркеги турса аялы кой сойгон журт. (Итаалы)

13. Кимдин тоюнда Манас менен Сайкал беттешет? (Тейиш Хандын)

14.Алоокенин баласы. (Бооке)

15.Ороздунун аркы жок он уулунун кенжеси. (Ордобай)

16. Ырчуулдун оз аты. (Каратай)

17. Бабыр хандын баласы Когойдун атасы. (Тубой)

18. Козкамандын оз аты. (Усон)

19. Текестин иниси. (Тейиш)

20. Манастын таятасы. (Эштек)

21. Соорондук жердеген жер. (Кытай)

22. Кокотойго топурак салганы Манас канча кундон кийин барат? ( 36)

23. Кандагай шым учун Кошой кимдерге бата берет? (Каныкей, Арууке)

24. Семетейдин атын ким коёт? (585жыл жашаган Абунасир)

25. Андагы аты Кан-Агар азыркы аты (Чомуч)

«Сыр куржун» ( Кооноргон создорду чечмелеп беру: 1макал, 1соз)

1. Отого

2. «Карынын созун аста сакта, олгондо соогун апта сакта».

1.Морун

2.«Койчунун таягынын, келиндин аягынан»

1. Сандугач

2. «Атасында бата жок, энесинде кеске

1. Бидия

«Ат тойгон жерине кач Эпостогу жер-суу аттары:

№1

1. Эйбит таздын жердеген жери.

а) Жети –Озон б) Кокон в) Кемин. г) Ташкент

2.Чубактын ордосу кайда?

а) Кумуштакта б) Урмаралда в) Кен- Аралда. г) Беш-Ташта

№2

3.Кыз Сайкалдын жери.

а) Лопнур б) Текес. в) Чечдобо г)Кытай

4. Алмамбеттин келишин суйунчулогондо Жакып кайда эле?

а) Бел- Саз. б) Бел-Мойнок в)Бешик – Саз г) Беш-Терек

№3

5.Темиркан жердеген жер.

а) Алтын шаар б) Маргалан в) Анжиян г) Букар.

6.Урбу баштаган кыпчактар Чуйдун башы Кеминге кочордо кайсы колдорду басып откон?

а) Ала-Кол б) Беш- Кол в)Жай- Кол г)Бар-Кол.

№4

1.Ногойдун балдары туш-тушка сурулгондо Орозду менен Бакай кай тарапка айдалат?

а) Кытай б) Кашкар. в) Кокон г) Ташкент

2. Манасты байлап келууго Эсенкан жиберген кербенчилердин шаары.

а) Маргалан б)Жумгал в)Шаа-Шунга. г) Кызыл-Омпол

№5

1.Кокотойдун ашында байгени Конурбай баштаган кытай-калмактар зордуктап алып кетип баратканда кырк чоро кууп жетип чабуул койгон жер?

а) Чаткал б) Тургон в) Жаркенди г) Чаталак.

2. Манасты байлап келууго он бир дуу-дуу жиберген балбандардын биринин жери

а)Тарлан. б)Орол в) Орок-Кыр г)Саяс

№6

1. Манас Шооруктун кызы Акылайга уйлонгондо той откоргон жер.

а)Самбыл. б)Оро-тобо в)Муз-Тоо г) Моюлду

2. Манас Акунбешимге каршы аттанганда кайсы жакка бет алган?

а) Иле б) Кемин в)Сары-Арка г) Кызыл- Омпол

«Манас» ( С. Орозбаковдун варианты боюнча ар бир топко 7ден . суроо берилет)

1.Манастын жузун коруп айбатынан мерт тапкан Алоокенин кол башчысы

(Тукурук)

2.Ойсалкын Урбунун созморлугун кантипи билет? (Кеймен шаанын кызы Ойсалкын озу келип Урбудон Эки-Кеминдин элин сурап аларда)

3 Чуйдо жашап кийин Эсенкандын чакыруусу менен кеткен калмак балбаны. (Жолой)

4.Алты шаарга Манас кимди бек кылат. (Агыдайы)

5. «Кан башы болсо копуро, аттап отпо» деген соз кайсы окуядан улам айтылып калган. ( Манас дубуронун башын алгандан кийин)

6. «Кызыл курмо , жени жок.

Кыл такыя , кызыл чок,

Коптугу бар , саны жок калк? (Калмак,Кытай)

7. Француз элинин эпостогу аталышы (Баранды)

8. Кызыл доо журтунун мал минбегенин сыры кайда?

( Кун Батышта Кызыл доо, мал минбеген баары жоо, . Буттары бар мунардай, колдору бар чынардай, . Жуз кулач жерди бир басат, жер топосун жем кылат, . Журсо турса жер казат)

9. Кишидашты кантип куч коротпой, оной жок кылса болот? («Таш киши» деген мааниге ээ. Перилердин балбаны. Кишидаш жайын сурасан, сайса найза теше албайт, чапкан кылыч кесе албайт, жаракка адам ишенсе, адам уулу бет албайт. Астынан чыгып дуба окуп оной жок кылса болот)

10. Чыныроо журтунун алптары: ( Жору куйрук Жоон алп, кайчы кулак Каман алп, Кулан куйрук Кутан алп, Киндиги темир Китен алп , Кишиден эмес жез тумшук, чыныроо деген бу бир калк.)

11. Магырыптын журтунан чыккан доо. (Кызыл доо, Ак доо)

12. Бообек, Шаабек, Шукур Манаска кандайча чоро болуп калат? (Жаангер кожо мене кошо барып. Жаангер-Ыйса пайгамбардан бата алган 850 жашка чыккан, жер кезип жургон касиеттуу адам Билериктин атасы)

13. Шыгайдын канча уулу бар? (бир уулу Жапак)

14. Дагалакты камаган Манас кайсы балбандар менен жекеге чыгат? (Катыкул, Коодон, Ашдаалы)

15. Коз камандар окуясына байланыштуу кандай лакаптар калган? («Козкамандарча бычакташкыла», «Ичи бузук ыркы жок»)

16. Кокотойдун ашында: «Манас, Манас дегенде барбая калат экенсин, чала уйлогон чаначтай дардая калат экенсин»- деген созду ким, эмнеге айтат?Кошой айтат. Себеби Кокотойдун ашында, аттарды чубатууга саларда Манастан жооп куткон Копчулукко, Урбу жооп бере салат, «Кызыталак кул, мындагы кишини козуно ил» деп Манас каарданып камчы менен Урбуну оройго тартып жиберет. Урбунун жаагы айрылып кетет Ошондо « бул эмне кылганын? деп Кошойдун айтып турган созу экен.

17. Адам болуп туруп чоп жеген эл. (Койок)

18. Кокотойдун керээзи боюнча кун алдындагы жана ай алдындагы кайсы элге кабар бербесин дейт? (Кун алдында Кубойго , Ай алдында Абайга)

19. Кокотойдун канча таш жерде канча турлуу жемиши болгон? (Жети таш жерде, жетимиш турлуу жемиши болгон)

20. Кадимки донузду парсы тилинде кандай деп атайт? (Какай)

21. Бак мене Кыдыр кимдерге батасын берет? (Бакай менен Манаска. Бакай менен Манас жаныдан таанышканда Кыдыр менен Бак ак сакал турундо кубулуп келип, Кыдыр аларды бак даарыганын айтып Манаска Бакайды: «Обогу болот озундун, айнеги болот козундун» дейт.

22. Манастын тоюна камылга коргон бай Жакып канча кишини момо-жемишке жиберет? (Жуз)

23. Айнакул кантип «Кыргын чал» деп аталат? (Акунбешимди олтургондон кийин)

24. Манаска арналган тойдо кайсы ат марага биринчи келет? (Багыштын Суркийиги)

25. «Эбин-чагын журт кутуп, эл коро элек экенбиз, эрегишип урушуп, эр коро элек экенбиз, ала-монгу бел ашып, тоо коро элек экенбиз, айгайлашып урушуп, жоо коро элек экенбиз»-деп кимгеБ ким кабар берет? (Акунбешимге , Сары кыяр аяр)

«Кутулбогон суроо» (ар бир окуучуга бирден суроо)

1. Алты шаарга Манас кимди бек кылат? (Агыдайы)

2. Котондун кооноргон аты (Каракур)

3. Катагандын кан Кошой Дуканга минип барган аты. (Кемек)

4. Дубуронун башын ким алат? (Манас)

5. Санамоор доонун минген пилинин аты. (Душта)

6. Жаян пилди минеби? ( Жок. Жаян сууда болот)

7. Мисбуруш буткананын ичинде канча бут бар эле? (1700 тенир)

8. Докеш калмак журтунан Манаска кошулган чоро. (Кара толок)

9. Кесебил доо эмнеден олот? (Кумгана деген уудан олот, артынан 300 жоокер кошо олот)

.10. Кырмуз шаага Кошой келди деп кайсы аяр кабар берет? (Инсур аяр)

. 11. Манастагы эн чон атылуучу курал. (Аккелте)

12. Уйундо эркеги турса аялы кой сойгон журт. (Итаалы)

13. Кимдин тоюнда Манас менен Сайкал беттешет? (Тейиш Хандын)

14.Алоокенин баласы. (Бооке)

15.Ороздунун аркы жок он уулунун кенжеси. (Ордобай)

16. Ырчуулдун оз аты. (Каратай)

17. Бабыр хандын баласы Когойдун атасы. (Тубой)

18. Козкамандын оз аты. (Усон)

19. Текестин иниси. (Тейиш)

20. Манастын таятасы. (Эштек)

21. Соорондук жердеген жер. (Кытай)

22. Кокотойго топурак салганы Манас канча кундон кийин барат? ( 36)

23. Кандагай шым учун Кошой кимдерге бата берет? (Каныкей, Арууке)

24. Семетейдин атын ким коёт? (585жыл жашаган Абунасир)

25. Андагы аты Кан-Агар азыркы аты (Чомуч)

«Сыр куржун» ( Кооноргон создорду чечмелеп беру: 1макал, 1соз)

1. Отого

2. «Карынын созун аста сакта, олгондо соогун апта сакта».

1.Морун

2.«Койчунун таягынын, келиндин аягынан»

1. Сандугач

2. «Атасында бата жок, энесинде кеске

1. Бидия

2. «Ат тойгон жерине качат, азаматтуулган жерине шашат»

1. Дап

2. «»Эрдик билекте эмес, журокто»

1. Шуудур

2. «Жакшы кызгы жуучу коп, жаман кызга доочу коп»

1. Макан

2. «Бактылуу болуш муноздон, баатыр болуш журоктон»

1. ат, азаматтуулган жерине шашат»

1. Дап

2. «»Эрдик билекте эмес, журокто»

1. Шуудур

2. «Жакшы кызгы жуучу коп, жаман кызга доочу коп»

1. Макан

2. «Бактылуу болуш муноздон, баатыр болуш журоктон»