Maruza -Ilg`or texnologiyalar Pinvand -- Geo mad

Geografik madaniyatni

shakllantirish

Aim.Uz

O`zimizni qayta sinab ko`ramiz

Shu shaklda jadval chizing

1

2

3

6

4

7

8

5

11

12

9

13

10

14

15

Javoblaringizni “XA” yoki “YO`Q” deb belgilang

Savollar

• Siz geografik ta’limotlarni bilasizmi ?
• Siz geografik nazariyalarni bilasizmi ?
• Tengdoshlaringiz yoki yo’lovchilarning geografik savollariga javob bera olasizmi ?
• Dunyoning geografik manazarasini tasavvur qila olasizmi?
• Kundalik hayotingizda geografik bilimlaringizdan foydalana olasizmi?

Savollar

• O’z yashayotgan hududingizdagi geografik voqea-hodisalarni sharxlay olasizmi?
• Hududingizda ro’y berayotgan turli voqea-xodisalarga munosabat bildirganmisiz?
• Umuminsoniy madaniyat rivojida geografiya fanining xissasi bormi?
• Siz kartani o’qiy olasizmi ?
• Siz vokea-xodisalarni sharxlayotganingizda kartadan foydalanasizmi ?

Savollar

• Nutq madaniyati, kiyinish madaniyati, Ekologik, huquqiy madaniyat kabi tushunchalar izohini bilasizmi?
• O’zingizni geografik savodxon kishilar qatoriga kiritasizmi?
• Geografik madaniyat tushunchasini eshitganmisiz ?
• Geografik madaniyat tushunchasi mohiyatini bilasizmi ?
• Sizda geografik madaniyat belgilari bor deb o’ylaysizmi?

1

Yo`q

2

3

6

xa

7

4

11

8

5

9

12

13

Yo`q

xa

10

14

15

Yo`q

Javoblar ballarini xisoblang

• 3-6 ball – geografik madaniyat belgilari seziladi
• 7-11 ball – geografik madaniyat yetarli shakllangan
• 12-13 ball – geografik madaniyati yuqori
• 14-15 ball – geografik madaniyat to’la shakllangan

Ilg`or ta’lim texnologiyalari. Geografik bahs-munozaralarni vizuallashtirishning zamonaviy shakllari

1. Ta’lim texnologiyasi ta’rifi.

2. PinKart metodi

3. Mashg`ulot ishlanmalari

Ta’lim-tarbiya jarayonini maqsadga muvofiq tashkil etish va o’qituv­chi­lar­ning pedagogik faoliyati, ularning kasbiy tayyorgarligidagi qayd etilgan kamchiliklar ni bartaraf etish uchun:

• ta’lim-tarbiya jarayonida o’quvchilarning bilish faoliyatini hamkor­lik­da tashkil etish va boshqarish orqali ongli intizomni tarkib toptirish ;
• o’qitishda zamonaviy pedagogik va axborot texnologiyalar idan uyg’un ravishda foydalanish orqali ta’lim samaradorligiga erishish ;

• o’quvchilar ning bilish faoliyatini mustaqil va ijodiy izlanish asosida tashkil etish orqali mustaqil va ijodiy faoliyatni tarkib toptirish ;
• o’quvchilarning qiziqishlari, ehtiyojlari va qobiliyatlarini hisobga olgan holda ta’lim-tarbiya jarayoniga tabaqalashtirilgan yondashuvning ilmiy-uslubiy asoslarini ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish zarur .

Ta`lim texnologiyasi

I.P.Volkov ta’rifi:

•   Pedagogik texnologiya – ta’limning rejalashtiriladigan natijalari ga erishish jarayoni tafsiloti .

M.V.Klarin ta’rifi:

•   Pedagogik texnologiya – pedagogik maqsadlarga erishish uchun foydalaniladigan barcha shaxsiy, uskunali va metodolologik vositalar ning tizimli yig’indisi ni va ularning amal qilish tartibi ni bildiradi.

N.Saydahmedov ta’rifi:

•   Pedagogik texnologiya – bu o’qituvchining o’qitish vositalari yordamida o’quvchilarga muayyan sharoit va ketma-ketlikda ta’sir ko’rsatish va bu faoliyat mahsuli sifatida ularda oldindan belgilangan sifatlar ni shakllantirish jarayon idir.

Ushbu vazifalar ta’lim-tarbiya jarayonining faol ishtirokchisi, tashkilot­chisi va boshqaruvchisi bo’lgan o’qituvchilar zimmasiga yuklanadi va bu vazifalarning muvaffaqiyatli hal etilishi o’qituvchilarning kasbiy-pedagogik tayyorgarligi darajasi ga bog’liq bo’ladi.

Geografiya o’qituvchisidan talab etiladigan ilmiy-uslubiy tayyorgarlik asosida mazkur tayyorgarlikka qo’yiladigan quyidagi talablar mavjud

Geografiya o’qituvchisi dan talab etiladigan ilmiy-uslubiy tayyorgarlik asosida mazkur tayyorgarlikka qo’yiladigan quyidagi talablar mavjud:

• O’quvchilarning bilish faoliyatini pedagogik texnologiyalar talabla­ri asosida maqsadga muvofiq tashkil etish va boshqarish , faollashti­rish , bilim, ko’nikma va malakalar ni shakl­lan­ti­rish yo’llarini bilish ;

• Geografiya darslari, darsdan tashqari mashg’ulotlarda o’qitishning samarali vositalari , uslublar i hamda shakllari dan foydalanish ;

O`quvchilarda uchrovchi kamchiliklar qiyinchiliklar

Pedagog e`tiborga olishi lozim

Sinfda gapirish

tartibli gapirish

Doska yonida gapirish

Baxsda boshqalarning fikrini xisobga olish

Javob berishda kutish

Guruxda ishlash

Chiqishlarni diqqat va sabr bilan eshitish

PIN-kard metodi

Pin-karta usuli aqliy hujumning bir turi

• PIN-kartalar sifatida kartalar yoki postlardan foydalanish mumkin
• Usul javoblar ketma-ketligini ta'minlaydi va har bir ishtirokchining shaxsiy hissasini hisobga oladi
• Bu tartib guruh a’zolaridan o‘z fikrlarini rangli kartochkalarga yozib, doskaga joylashtirishni talab qiladi.

Baxs-munozara tashkil etish shakllari

• Vositalar – kartochkalar, markerlar, pinvand doskasi

• Aqliy xujum
• Baxslarni boshqarib borish
• Yakuniy xulosalar olish

Asosiy bosqichlar

1. Masalaning ta’rifi, doska yoki doskaning ko‘zga tashlanadigan joyiga yozilishi. Stol atrofida o'tirgan 5-8 ishtirokchidan iborat guruh uni muhokama qiladi va takomillashtiradi.

2. Rangli kartochkalar to'plami guruh a'zolari o'rtasida taqsimlanadi, har bir a'zoga ma'lum rangdagi kartalar beriladi.

3. Guruh a’zolari indamay har bir kartaga bitta fikrni yozib, stekga joylashadilar.

4. Guruh a’zolari yangi g'oyalarni yangi kartochkalarga yozadilar.

Asosiy bosqichlar

5. Ushbu faoliyatdan 20 - 30 daqiqa o'tgach, barcha kartalar yig'iladi, katta taxtaga joylashtiriladi va toifalarga ajratiladi. Bunday holda, kartochkalardan biri yoki mavzu nomi yozilgan alohida karta turli ustunlar uchun sarlavha sifatida ishlatiladi.

6. Guruh a'zolari har bir kartani o'qiydilar va agar kerak bo'lsa, takroriy fikrlarni yo'qotib, kartalarni toifalar o'rtasida o'tkazadilar. Zarur bo'lganda toifalarni sozlash va sarlavhalarni o'zgartirish mumkin.

7. Rahbar har bir kartani oladi va uning ma'nosini aniqlashtirish uchun ishtirokchilardan sharhlar yoki savollar berishni so'raydi. Barcha g'oyalar rang-barang bo'lganligi sababli, g'oyalar yaratuvchisini osongina aniqlash va kerak bo'lganda to'g'ridan-to'g'ri xabarlar berish mumkin.

Pinvand

●“ Италия хўжалиги барқарорлигига қандай омиллар таъсир кўрсатади?

●“ Минтақа давлатлари хўжалигига қандай омиллар таъсир этади ?

●“ Минтақа давлатлари хўжалигига қандай омиллар та`сир этади ?

Ижобий

Салбий

●“ Italiya xo’jaligi barqarorligiga qanday omillar ta’sir ko’rsatadi?

Strengths

Opportunities es

Threats

Weaknesses

Munozara - bu muammo bo'yicha ishtirokchilar nuqtai nazarlarining mavjud xilma-xilligini aniqlash va kerak bo'lganda ularning har birini har tomonlama tahlil qilish , so'ngra har bir o'quvchining ma'lum bir tarixiy voqeaga o'z nuqtai nazarini shakllantirish uchun mo'ljallangan dars shakli

• Munozaralar talabalarda asosiy muloqot qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradi. Umuman olganda, munozara mashg'ulotning shunday shakli bo'lib, unda o'quvchilarning fikrlash va og'zaki nutqi r ivojlanadi , ular notiqlik mahorati va dalillarga asoslangan bahslashish qobiliyatini o'zlashtirad i, fanga qiziqishi ortadi.

Munozara qoidalarini eslataman:

Munozara qoidalari

1. Siz odamlarni tanqid qila olmaysiz - faqat ularning pozitsiyalari va fikrlarini tanqid qila olasiz .

2. Munozaradan maqsad g‘alaba qozonish emas, balki kelishuvga erishishdir .

3. Munozarada barcha ishtirokchilar ishtirok etishlari shart .

4. So‘z olmoqchi bo‘lganlar rahbardan ruxsat so‘rashlari kerak .

5. Har bir ishtirokchi so‘zlash huquqi va imkoniyatiga ega

6. Barcha bildirilgan fikrlar muhokama qilinadi .

7. Ishtirokchilar faktlar va dalillar ta'siri ostida o'z pozitsiyalarini o'zgartirishga haqli.

8. Oraliq va yakuniy xulosalar chiqarish kerak .

Eng muhimi: TANQID YO'Q!!!

• Jamoa bilan aqliy hujum paytida siz har qanday g'oyani qimmatli deb hisoblashingiz , shuningdek uni yordam sifatida qabul qilishingiz kerak . Bu, ayniqsa, tajribasiz odamlar uchun juda muhimdir: hamma narsani tanqid qilmang, buni muhim hissa sifatida ko'ring.

• Hatto butunlay "noo'rin" ko'rinadigan g'oyalar ham yozilishi kerak , chunki ular boshqa fikrlarga olib kelishi mumkin . Shunday qilib, g'oyalar oqimi tezroq ketadi va hech kim o'zini cheklangan his qilmaydi.

« Sinkveyn » metodi

Sinkveyn tuzish qoidasi:

• B irinchi qatorda topshiriq bir so’z, odatda ot bilan ifodalanadi (Kim? Nima?)
• Ikkinchi qatorga mavzuga oid ikkita sifat yoziladi (Qanday? Qanaqa?)
• Uchinchi qatorda mavzu doirasidagi xatti-harakat vazifasini anglatuvchi uchta so’z fe’llar bilan ifodalanadi.
• To’rtinchi qatorga mavzuga nisbatan tasavvur (assotsiatsiyasi)ni anglatuvchi va to’rtta so’zdan iborat bo’lgan fikr (sezgi) yoziladi.
• Oxirgi qatorga mavzu mohiyatini takrorlaydigan, ma’nosi unga o’xshash bo’lgan bitta so’z (sinonim) yoziladi.

• Синквейн (фр. cinquains, ингл. cinquain)– беш қаторли шеърий шакл. 20 аср бошларида АҚШда япон шеърияти таъсирида вужудга келган. Кейинчалик ундан дидактик мақсадларда фойдаланила бошланди. Дидактик синквейнлар америка мактаблари амалиётида ривожланди.

• Синквейн образли нутқни ривожлантирувчи самарали услуб сифатида тезкор натижа олиш имконини беради. Ьир қатор услубчилар синквейнни мураккаб ахборотни синтезловчи инструмент сифатида кўрадилар.

• Синквейнни ёзиш эркин ижод қилиш шакли бўлиб, муаллифдан ахборотдан ёки матндан энг ахамиятли ва мухим жиҳатларини, элементларини топа олишни талаб қилади, хулосалар чиқариш ва элементлар бўйича қисқа ахборот беришга ундайди.

• География таълимида синквейнларни ёзиш имконияти катта бўлиб, катта хажмдаги ахборотларни тез ўзлаштириш хамда эсда сақлаш имконини беради.

« Sinkveyn » metodi

Namuna

Eroziya

Sun`iy

Tabiiy

Kamayadi

Emiradi

Zarar keltiradi

xo`jalikka

zarar

yetkazadi

Eroziya

Yemirilish

• Иқлим
• Континентал, денгиз
• Таъсир этади, шакллантиради,
• Хаво массалари таъсир этади
• Об-хаво

• Рельеф
• Тоғ, текислик
• Шаклланади, ўзгаради, таъсир этади
• Ер рельефи нотекис шаклланган
• Ер юзаси

• Тупроқ
• Бўз, қўнғир
• Шаклланади, озиқлантиради, емирилади
• Ер юзаси унумдор қоплами
• Унумдорлик

• Антарктида
• Узоқ, совуқ
• Сақлаймиз, ўрганамиз, кашф этамиз
• Жанубий қутбни ........... .........
• Материк

Kartografik texnologiyalar

Italiya shaxarlari joylashuvini toping

1

5

2

3

4

Raqamlar o`rnida qaysi shaxarlar joylashgan ?

1

• 1- Turin
• 2- Bari
• 3- Kagliari
• 4- Messina
• 5- Rim

5

2

3

4

Seterra