Мексика маданияты

МЕКСИКА

7-а класс

МЕКСИКА

• Түндүк Американын түштүк өлкөсү.

Борбору – Мехико шаары.

Расмий тили – испан.

Эгемендүүлүк күнү - 1810-жыл 16-сентябрь (Испания).

• Аянты - дүйнөдө 13-орунда (1972 550 км2).

Жайгашкан жери

Мексика

Мехико

Борбор шаары

Мехико шаары, Мексиканын федералдык борборун түзөт. 16 районго бөлүнгөн.

• Калкы – 8,8 миллион адам, дүйнөдөгү эң ири испан тилдүү шаар. Деңиз деңгээлинен 2240 метр бийиктикте, Мексика тоолорундагы тоолор аралык ойдуңда жайгашкан. 1521-жылы испан баскынчылары тарабынан талкаланган байыркы шаардын ордунда негизделген. Теночтитлан ацтектери (Ацтектердин согуш кудайы Мехитлинин атынан аталган). 1821-жылдан көз карандысыз болгон.

Желеги

• Мексиканын желеги жашыл, ак жана кызыл үч бирдей тик тилкеден турган 4:7 пропорциядагы тик бурчтуу панель. Ак тилкенин ортосунда Мексиканын гербинин сүрөтү түшүрүлгөн. Желектин жашыл түсү үмүттү,ошондой эле Мексиканын топурагынын молдугун билдирет. Ак – тазалыкты, кызыл – өлкөнүн эгемендүүлүгү үчүн төгүлгөн канды билдирет.

Туу 1968-жылы 16-сентябрда кабыл алынган. 24-февралда Мексика желек күнүн белгилейт.

Герб

Мексиканын герби көптөгөн кылымдар бою Мексиканын саясатынын жана маданиятынын маанилүү символу болуп келген.

Гербде мексикалык бүркүт кактуста отуруп, жыланды жеп жатканы тартылган.

• Ацтектерде сүрөттөр терең диний коннотациялар болгон, бирок европалыктар үчүн бул жакшылыктын жамандыктын үстүнөн жеңишинин символу болгон. Гербде эмен жана лавр жалбырактары да тартылган.

Майя цивилизациясы

Майя цивилизациясы-түндүк Америкада түштүк батышта жайгашкан. Майя Америкада эң байыркы цивилизация болгон. Майя цивилизация математика, астрономия,медицина, архитектуралары жакшы өнүккөн. Майя элдери календарь түзгөн ал убакта эң так календарь болгон. Алар нөлдү индиялыктардан мурда пайдаланган.Алар астрономиялык байкоолорду жүргүзүп жылдардын, айлардын так бүтөрүн билишкен. Медицина аябай өнүгүп оор хирургиялык операциялар жасалып,анестезияны көп өсүмдүктөрдүн жардамы менен жасашкан. Архитектуралары да жакшы өнүккөн алар таштардан шаарлады үйлөрдү кура башташкан. Алардын ичинен ирилери : Тикаль, , Копан, Чичен-Ица ж.б.

• 16 кылымда испандардын басып алышынан улам мая шаар-мамлекеттери талкаланган.

Майрамдар

• Мексикадагы эң кызыктуу майрамдардын бири - өлгөндөрдүн күнү. Майрам 1 - 2-ноябрда өткөрүлөт. Бул күнү өлгөндөрдүн жаны алардын үйүнө келет деп ишенишет. Байыркы салт боюнча, адамдар карнавал уюштуруп, курмандык чалынуучу жайларды түзүп, курман болгон жакындарынын сүйүктүү буюмдарын, тамак-аш, суусундуктардын, ошондой эле мариголд гүлдөрүн коюшат.

«Өлгөндөрдүн гүлү»

• Өлгөндөр майрамында көрүстөндөрдү гүлдөр жана мөмө-жемиштер менен кооздошот. Көп учурда көрүстөндөрдү жасалгалоодо атайын гүлдөр колдонулат – апельсин мариголддору, алар уламыш боюнча өлгөндөрдүн жанын тартат. Мексикада бул гүлдөрдү «өлгөндөрдүн гүлдөрү» деп аташат.
• Мариголддун желекчелери күндүн жылуулугун чачып, өлгөндөрдүн үйүнө баруучу жолду жарык кылат деп ишенишет.
• Мексикада мариголддор sempasuchitl деп аталат, бул науатль тилинде «жыйырма желекче» дегенди билдирет. Бирок азыр «өлүм гүлү»деп аташат. Мариголддор жаан-чачындуу мезгил аяктагандан кийин гүлдөй баштайт.

Родео

• Родео - АКШ, Канада жана Мексикада популярдуу спорт. Ковбойдун милдети - буканы ээр тоноо, өгүздүн үстүндө калуу, буканын үстүнө лассо ыргытуу жана башкалар. Родео боюнча эркектер да, аялдар да күч сынашат.

Родео

Калкы

Мексиканын калкы дүйнө жүзү боюнча 10-орунда турат(128649565).

Мексикада адамдардын 3 чоң тобу бар:

Ак 9% испан колонизаторлорунун урпактары, эң бай жана билимдүү жарандар.

Метистер 60% индиялык жана ак кан менен байланышкан адамдар. Эреже катары, алардын жашоо шарты орточо, баары эле билимдүү эмес

Индейцтер 30% калктын эң жакыр жана эң билимсиз бөлүгүн түзөт. Алар негизинен базарларда сувенирлерди жана буюмдарды сатуу менен алектенишет. Индейцтердин көбү испанча сүйлөбөйт.

Кийимдери

Мексика штаттардын көп санына бөлүнгөн, ошондуктан кийим тандоо абдан ар түрдүү, бирок салттуу кийим болуп саналат:

Аялдардын кийими узун көйнөктөн (же юбка жана кофтанын комплекти) астыңкы бөлүгүндө бурмалоолордон турат. Аксессуарлар: шарф, мончок, билерик. Чачына болсо бир амапа гүлү токулат (өлкөнүн тоолуу аймактарына мүнөздүү).

• Эркектер көбүнчө пончо жана самбреро кийишет.

Бий

• Jarabe Tapatio
• Мексикалык шляпа бийи. 1924-жылы «Мексиканын улуттук бийи»-деп аталган. Анткени бий бир нече түрдүү маданияттарды бириктирет жана улуттук өзгөчөлүктү чагылдырат.

Начос

Тамактары

Такос

Кесальдия

Фахита

Тамалес

Бурито

Көнүл бурганыңыздар үчүн чоң рахмат!