Металдар мен бейметалдар

Бейметалдар, металдар және олардың қосылыстарының генетикалық байланысы

Сабақтың мақсаты: Металдар мен бейметалдар және олардың қосылыстарының арасындағы генетикалық байланыстар туралы білімді  қорытындылау.

Міндеттері: 1. Өтілген тақырып бойынша оқушылардың білімдерін қорытындылау, материалды меңгеру дәрежесін бекіту;

2. Оқушылардың сақталған ақпаратты қайта қолдану қабілетін және өз ойын қорыта айта алу біліктілігін дамыту;

3. Оқушыларды топтық ынтымақтастыққа тәрбиелеу

«Ауызша есептер»

1 . Темірдің (ІІ) оксидінің салыстырмалы молекулалық массасы нешеге тең?

2. 45 г судағы моль саны нешеге тең?

3. 11,2 моль судың массасын есептеңдер? 

4. 32 г күкірттің зат мөлшері  нешеге тең?

5. 2 моль оттек көлемін табыңдар?  

6.5л сутектің зат мөлшері нешеге тең?

7. Массасы 177.5г хлордың (қ.ж.)көлемі

8. 2 моль темірдің атом санын тап

9. 0,2 моль газдың көлемін (қ.ж.)  есептеңдер.

10.  Массасы 22 г  көмірқышқыл газының көлемін (қ.ж.) табыңдар.

11. газдың 1 литрінің (қ.ж.)  массасы 1,875 г.  Осы газдың молярлық массасын табыңдар.

12. 1 моль азоттың массасы нешеге тең?

1 . Темірдің (ІІ) оксидінің салыстырмалы молекулалық массасы нешеге тең? (72)

2. 45 г судағы моль саны нешеге тең? (2,5 моль)

3. 11,2 моль судың массасын есептеңдер?  (201,6 г)

4. 32 г күкірттің зат мөлшері  нешеге тең? (1 моль)

5. 2 моль оттек көлемін табыңдар?   (44,8л)

6.5л сутектің зат мөлшері нешеге тең? 0,22 моль)

7. Массасы 177.5г хлордың (қ.ж.)көлемі (56 л)

8. 2 моль темірдің атом санын тап (12,04*10  23 )

9. 0,2 моль газдың көлемін (қ.ж.)  есептеңдер.

10.  Массасы 22 г  көмірқышқыл газының көлемін (қ.ж.) табыңдар. (11,2л )

11. газдың 1 литрінің (қ.ж.)  массасы 1,875 г.  Осы газдың молярлық массасын табыңдар. (42 г/моль)

12. 1 моль азоттың массасы нешеге тең? (28 г)

«Ой шақыру»

Темірдің маңызды құймаларын атаңыздар?

Шойын мен болаттың басты айырмашылығы қандай?

Шойынның қандай түрлерін білесіңдер?

Шойыннан болат дайындау дегенді қалай түсінесіңдер?

Легирленген болат дегенді қалай түсінесіздер және құрамына қандай элементтер кіреді?

Ерте-ерте, ертеде,ешкі құйрығы келтеде, химияның жерінде, элементтер елінде «бейорганика» деген шал өмір сүріпті.Оның 4 ұлы болыпты.Ал, кәне балалар осы 4 ұлдың атын атай қойыңдаршы:

1.Оксид 2. Негіз 3.Қышқыл 4. Тұз

Бір күні шал балаларын жинап алып, өсиет айтыпты: «Балаларым, мен қартайдым, төрімнен көрім жақын.Талапты азамат ертеңгі күнін ойлар, бір апта уақыт беремін, жан-жақты зерттеп, шарлап, әрқайсыңның жаныңа сүйеніш, өміріңе азық болар зат әкеліңдер», - депті.

Ұлдары  әке сөзін құп алып, жол жүріп кетіпті.Уәделі күні сапардан балаларының бәрі оралып, олжаларымен бөлісіпті.

Оқушылар  «Бейорганика» шалдың балалары қандай олжа әкеліпті?

Бейорганика шал : бұларыңа өте дән ризамын, балаларым, алдағы уақытта бір-біріңнен ажырамай бірге өмір сүріңдер деген екен.

Балалары ақылдаса келіп,қасынан үй салып,үйдің арасын бір-бірімен байланыстырып, дуалмен біріктіріп қоршапты. Содан бері олар бірнен-бірі ажырамай, мынадай тізбек құрып,араласып тұратын болыпты.Олардың қасиеттерін жақсы білетін жақын көршілері ғана болмаса, оларды бірінен-бірі ажырата алмай қалады екен.

« Сақина салмақ» ойыны. Мынадай өзгерулерді іске асыруға болатын реакция теңдеулерін жазыңдар: CuSO  4  →Cu →CuO→CuCI 2 →Cu(OH)  2 →Cu(OH)NO 3  →Cu(NO 3 ) 2

Шешуі:

1.Орын басу реакциясы арқылы мыс (ІІ) тұзынан мысты алуға болады:

CuSO 4  +Fe→FeSO 4   +Cu

2) Мысты оттегіде жағып,мыс (ІІ) оксидін аламыз:

2Cu + О  2  =2CuO

3) Мыс (ІІ) оксиді тұз қышқылында еріп, мыс (ІІ) хлоридін түзеді:

CuO +2НСІ = CuCI 2   + Н 2 О

4) Мыс (ІІ) хлориді ерітіндісіне сілті ерітіндісін қосып,мыс (ІІ) гидроксидін алуға болады:         CuCI 2  + 2 КОН = Cu(OH)  2 + 2 КСІ

5) Мыс (ІІ) гидроксидін бір гидроксотобының орнын алатындай мөлшерде алынған азот қышқылымен яғни 1 моль Cu(OH) 2  1 моль НNO 3 –пен өңдеп мыс (ІІ) гидроксонитратын –негіздік тұз алады:

Cu(OH) 2  + НNO 3 = Cu(OH)NO 3  +Н 2 О

6) Мыс (ІІ) гидроксонитратына артық азот қышқылымен әсер етіп, мыс (ІІ) нитратын алады:

Cu(OH)NO 3  + НNO 3 = Cu(NO 3 ) 2  + Н 2 О

Айқыштар мен нөлдер» ойыны 1.Металдарды – айқышпен бейнелеңіз 2. Бейметалдарды - нөлдермен бейнелеңіз

Be

N

Al

Si

Na

Cl

Mg

C

Ge

Берілген элементтердің атын және салыстырмалы атомдық массаларын айтыңдар, 1.Оксид 2. Негіз 3.Қышқыл 4. Тұз жазыңдар

K, Si,Mg, Fe, P, Mn, Ba,O, Zn, N Na,Cl, C,H, Cu, S, Ag, Li, Al, Ca

Есеп шығару

Массасы 10г натрий гидроксиді мен 20г тұз қышқылы әрекеттескенде түзілген тұздың массасын тап.

Массалық үлесі 20℅ 150г күкірт қышқылы мырышпен  әрекеттескенде қ.ж. неше көлем сутегі газы бөлінеді?

«Академиялық дау-дамай»

«Металдар мен бейметалдар, олардың қосылыстарының тіршілік үшін пайдасы мен зияны» туралы  ойларын дәлелдей отырып, оқушылар  өзара пікірталасқа түседі.