Металдарды? адам ?міріндегі ма?ызы. ?аза?станда?ы металл кендері (9-сынып).
«Ту?ан жерді? ?ара тасын ма?тан ете білмеген адам, б?где жерді? алтын тасын да ма?тап жарытпа? емес» (?. С?тбаев)
О?ыту мен т?рбиелеуді? міндеттері:
1. Білімділік: – О?ушылар?а ?аза? хал?ыны? ежелден ж?не осы кезде пайдаланып келе жат?ан металдары мен ??ймалары, металдарды? алыну технологиясы, адам?а аса ?ажеттілігі туралы білім беру.
2. Дамытушылы?: – О?ушыларды? ізденушілік, танымды? ж?не п?нге ?ызы?ушылы?ын дамыту; Шы?армашылы?пен ж?мыс істеуге да?дыларын жетілдіру.
3. Т?рбиелік: Ту?ан елге, жерге, оны? байлы?ына деген ма?таныш сезімін дамыту, металдарды орынды пайдалана білу ?шін – экологиялы? т?рбие беру, маманды? та?дау?а деген к?з?арастарын ?алыптастыру.
Саба? ма?саты: Металдар туралы білімдерін ке?ейте отырып, елімізді? ?азба байлы?тарымен, ?аза?стан металлургиясы ж?не оны? дамуына ?алым ?аныш С?тбаев ?ос?ан ?лестерін таныстыру.
Саба? т?рі: Кіріктірілген саба?.
?діс – т?сілі: Конференция-зерттеу.
П?н аралы? байланыс: физика, биология, тарих, география, ?дебиет.
К?рнекі ??ралдар: интерактивті та?та; химиялы? реактивтер; ыдыстар.
Саба? барысы:
1. ?йымдастыру кезе?і.
2. Кіріспе с?з. ?адыр Мырзалиев «Менделеев кестесі».
3. «Металдарсыз – адам таби?атта е? аянышты ?мір с?рген болар еді»
Тарихшыларды? зерттеуі.
4. «Сырларым бар химиктерге аян». Химиктерді? зерттеуі.
«Таба алса? ?асиетімді етем баян»
5. Ж?мба? шешу: «Мен кіммін?»
1. С?р?ылт т?сті к?дімгі металмын,
Механикалы? ?серге берілмейтін ?аталмын
Негізгі п?терім 24-ші, 6-шы к?шеде болсам да
Кендерім М??алжарда, тауда жатырмын» (Хром – Cr)
2. Ертеден білгілі жетеуді? бірімін,
Электротехника саласынд ірімін.
К?птеген ??ймалар?а кіремін
?демілігім ж?нінде алтынмен те? ж?ремін. (Мыс – Cu)
3. Менделеев аулыны? 6 – шы к?шесінде т?ра?ым
?р т?нде адамдармен ж?здесіп т?рамын.
Мені бал?ыта алмай ?иналады к?бісі,
?аза?стан ?лемде кенім ж?нінен біріншісі. (W – вольфрам. tбал?у- 34100С)
4. Болмасам да айтарлы?тай салма?ым,
Мен к?бі?нен арда?тымын алдамын.
?ша? болып аспан?а ?шып ?алы?тап
Жерді? ж?зін, к?к аспанды шарладым,
?ымбат болдым алтыннан да ертеде. (Al – алюминий).
6. Физиктерді? зерттеуі
7. «А?за тол?ан химиялы? элемент
Біліп ал?ы? ?ызметін, неткен олар керемет»
Биологтарды? ерттеуі.
«Адам баласы к?зімен к?ріп, ??ла?тан естіп, ?олмен ?стап, тілмен татып, м?рнымен йіскеп тыста?ы д?ниеден хабар алады» – деп Абай атамыз айтпа?шы «Мені? денем неден ??рал?ан?».
8. «?аныш тап?ан жерлер ?ой, ?аныш тап?ан,
?а?арманнан ?ал?ан із, табыс ма?тан»
М??а?али Ма?атаев «Алтай Атырау» поэмасы. Геологтарды? зерттеуі.
9. Географтарды? зерттеуі.
?ара жер адамзат?а бол?ан мекен
?азына іші тол?ан ?р т?рлі кен
Ішінде ж?з мы? т?рлі сылы бар
Соларды? е? арты?ы немене екен?
10. Экологтарды? зерттеуі.
«Алып жер – адамны? бесігі»
Тербесін с?биін, тербесін.
Адамзат ба?ыты, несібі.
Абайла т?гіле к?рмесін» М. Ма?атаев.
11. ?дебиетшілерді? зерттеуі.
«Ма?ал с?зде де металл ж?реді
Металл ?адірін хал?ым біледі»
1. Ел іші … (Алтын бесік)
2. От к?мір жейді, … (тот темір жейді).
3. Арпа – бидай ас екен … (алтын – к?міс тас екен)
4. ?нерліні? ?олы алтын, … (?ле?шіні? с?зі алтын)
5. ?ойды? с?ті – …. (?ор?асын)
6. Ескі мата б?з болмас, ….. (ескі темір біз болмас)
7. А?ыл арымас, .. (алтын шірімес)
М. Шаханов ?ле?і. «Алтын, к?міс, ?алайы…»
?орытынды: «Металдар – ?ылым мен техниканы? ?азіргідей д?ржеге жетуіні? ж?не одан ?рі дамуыны? бірден – бір кепілі»
?йге таапсырма: «Металдар бейбіт заман?а керек» – эссе жазу.